Tuyen tap truyen ngan thai ba tan(q2) 816

TUYÏÍN TÊÅP TRUYÏÅN NGÙÆN THAÁI BAÁ TÊN 1
http://ebooks.vdcmedia.com
Muåc luåc
Tuyïët laånh....................................................................................3
Quñ baâ ùn cùæp.............................................................................14
Xa xó............................................................................................24
Cö gaái guâ.....................................................................................32
Caái giaá cuãa tònh yïu..................................................................41
Caác cö gaái laâng töi .....................................................................50
Naâng tiïn aáo trùæng....................................................................61
Tiïíu aái.........................................................................................71
Mêët nguã......................................................................................80
Bûúám Trùæng...............................................................................87
Nhaâi ............................................................................................94
Ai cho keåo, àûâng ùn!................................................................100
Ngûúâi baán tuöíi .........................................................................108
Àûáa beá ùn maây.........................................................................118
Kiïm Quêån cöng Thaái Baá Kyâ .................................................124
Haão Nhaån.................................................................................130
Eröstrat....................................................................................134
Söë phêån möåt thiïn taâi .............................................................143
Baåch Ngoåc ................................................................................162
Nhên danh cöng lyá ..................................................................169
Ngûúâi rùæn .................................................................................177

THAÁI BAÁ TÊN 2
Saânh àiïåu .................................................................................184
Troâ àuâa cuãa sûå ngêîu nhiïn ...................................................192
Ngûúâi lûúng thiïån....................................................................203
Nhûäng con röëi ..........................................................................213
Baâ töi ........................................................................................219

Tuyïët laånh
1
- Con ài Myä lêìn naây thïë naâo cuäng phaãi tòm gùåp bùçng àûúåc baâ
êëy, - meå töi noái, khöng biïët àaä laâ lêìn thûá mêëy. - Töåi nghiïåp baâ laäo!
- Laâm sao con gùåp àûúåc? Nûúác Myä lúán lùæm, àêu nhû laâng
Vônh Löåc nhaâ mònh. - Töi àaáp, coá leä cuäng khöng phaãi lêìn thûá nhêët.
Töi vûâa thêëy bûåc mònh lêîn buöìn cûúâi vò noái maäi meå töi vêîn khöng
chõu hiïíu àiïìu àún giaãn àoá. - Baâ êëy sang Myä söëng vúái con trai thò
sûúáng chûá coá gò maâ meå phaãi baão "töåi nghiïåp"?
Meå töi thúã daâi, thong thaã nhöí vaâo chiïëc öëng àöìng miïëng baä
trêìu cuå ngêåm chùæc àaä hún möåt tiïëng àöìng höì.
- Caác anh hiïån àaåi, laåi söëng úã thaânh phöë, àêu hiïíu àûúåc loâng
ngûúâi giaâ.
"Baâ êëy" laâ baâ cuå Mêåt, baãy mûúi tuöíi, baån thên cuãa meå töi tûâ
thúâi con gaái. Hai cuå quen söëng coá nhau suöët mêëy chuåc nùm, nay phaãi
xa nhau, meå töi nhúá cuäng dïî hiïíu. Töi biïët thïë vaâ cuäng muöën àûúåc
gùåp baâ Mêåt àïí sau naây kïí cho meå töi nghe vïì baâ êëy. Nhûng laâm àiïìu
naây àêu dïî. Trûúác khi vïì quï, töi àûúåc baáo coá tïn trong àoaân nhaâ vùn
Viïåt Nam sùæp thùm Myä. Cuå thïí ài àêu, laâm gò thò àïën bêy giúâ vêîn
chûa biïët. Tuy nhiïn, hiïíu tñnh khñ ngûúâi giaâ, töi cuäng cêìm chiïëc
phong bò coá àõa chó anh con baâ Mêåt úã Myä maâ möåt lêìn anh ta àaä gûãi
cho hoå haâng úã laâng töi. Töi hûáa seä cöë tòm thùm baâ baån cuãa cuå, nïëu coá
thïí. Coân goái cau khö vaâ boá trêìu xanh thò cûúng quyïët khöng nhêån

THAÁI BAÁ TÊN 4
mang höå, vò nghô khaã nùng gùåp àûúåc baâ cuå cuâng laâng úã tñt bïn êëy laâ
rêët ñt, nïëu khöng muöën noái laâ àiïìu khöng thïí.
2
Chuyïån baâ cuå Mêåt ài Myä möåt thúâi tûâng laâm xön xao laâng töi
vaâ caã mêëy laâng lên cêån. Söë laâ caách àêy nùm nùm, àuâng möåt caái, baâ
cuå Mêåt àûúåc anh con trai cuâng cö vúå àêìm trùæng hïëu, toác vaâng vaâ
àûáa con lai böën tuöíi tûâ Myä vïì, tuyïn böë àoán baâ sang söëng "bïn êëy"
vúái anh ta!
Chaâ, ngûúâi keáo àïën xem cûá nhû höåi. Moåi ngûúâi ngaåc nhiïn
khöng chó vò thêëy anh Hoâa con baâ, ngaây naâo coân laâ möåt thanh niïn
laâng chaâi rêët ñt khi mùåc quêìn aáo, gêìy goâ vaâ àen chuâi chuäi, thïë maâ
bêy giúâ cûá trùæng höìng, comlï, caâ vaåt, laåi coân àïí ria meáp nûäa. Hoå
coân ngaåc nhiïn khi thêëy "baâ àêìm" vúå anh noái àûúåc tiïëng Viïåt, thêåm
chñ thuöåc loâng caã möåt àoaån Kiïìu. Hún thïë, "baâ êëy" rêët thoaãi maái, dïî
gêìn, hay cûúâi vaâ àùåc biïåt gùåp ai cuäng chaâo. Thùçng con lai thò vïì
höm trûúác, höm sau àaä thêëy luái huái chúi bi vúái luä treã chên trêìn,
muäi thoâ loâ trong xoám. Hoáa ra ngûúâi Myä hoå cuäng bònh dên nhû ta!
Maâ "thùçng Hoâa" cuäng chùèng kiïíu caách ta àêy nhû öëi anh Viïåt Kiïìu
khaác. Trûâ veã ngoaâi, "noá" vêîn laâ "thùçng Hoâa" ngaây xûa nhû hoå biïët -
chùm laâm, yïu thûúng meå, chêët phaác vaâ biïët kñnh troång ngûúâi
khaác.
"Àuáng laâ nhaâ coá phuác!"
"Sang bïn êëy, tha höì maâ sûúáng nheá!"
Baâ cuå Mêåt goáa chöìng tûâ ngaây múái sinh anh Hoâa. Tûâ bêëy àïën
nay hai meå con úã vêåy nuöi nhau. Nhû moåi ngûúâi khaác trong laâng, baâ
laâm ruöång, luác röîi viïåc nhaâ nöng, baâ cuâng meå töi haâng ngaây xuöëng
chúå Höm caách laâng mêëy cêy söë ngöìi baán mêëy múá trêìu, buöìng cau,
chuåc trûáng hoùåc vaâi thûá lùåt vùåt khaác. Anh Hoâa luác nhoã cuäng àûúåc ài
hoåc nhû nhûäng àûáa treã khaác. Anh hoåc gioãi, thi àaåi hoåc hai lêìn
nhûng khöng hiïíu sao àïìu trûúåt. Vò con möåt phaãi nuöi meå giaâ nïn
thúâi chiïën tranh anh khöng bõ goåi nhêåp nguä, chó úã nhaâ tham gia dên
quên vaâ ra biïín àaánh caá, luác àêìu coân trong húåp taác xaä ngû nghiïåp,
sau húåp taác tan, anh cuâng mêëy ngûúâi nûäa sùæm thuyïìn ài riïng.
Nùm 1979, luác naây àaä gêìn ba mûúi tuöíi nhûng vêîn chûa vúå,
möåt lêìn anh cuâng hai ngûúâi nûäa lïn thuyïìn ra biïín nhû moåi ngaây.

Khöng may gùåp baäo lúán khöng vïì kõp, thuyïìn anh bõ soáng àaánh vúä,
möîi ngûúâi bõ hêët ài möåt núi. úã nhaâ ai cuäng tin hoå àaä chïët. Baâ Mêåt
khoác caã thaáng trúâi, sau àoá öëm möåt trêån, may lùæm múái khoãi. Röìi baâ
àûúåc möåt ngûúâi chaáu àùçng nöåi, nûãa khön nûãa daåi, khöng chöìng àïën
úã chung. Cö chaáu naây tuy dúã ngûúâi nhûng chõu khoá, biïët àiïìu, nïn
hai cö chaáu söëng cuäng taâm taåm. Baâ vêîn nhêån laâm saâo rûúäi ruöång
khoaán, luác naâo cuäng coá bêìy gaâ vaâ àöi lúån trong chuöìng, vêîn àïìu àïìu
ài chúå Höm cuâng baâ baån thên laâ meå töi. Möåt nùm sau, baâ bêët ngúâ
nhêån àûúåc thû con trai. Laåi tûâ nûúác Myä. Hoáa ra, luác àùæm thuyïìn,
con trai baâ vúá àûúåc têëm vaán, lïnh àïnh trïn biïín hai ngaây àïm,
àang luác sùæp chïët thò àûúåc möåt taâu nûúác ngoaâi vúát lïn, àûa túái hoân
àaão naâo àoá thuöåc Malayxia, úã àêëy mêëy thaáng, laâm thuã tuåc vaâ cho
sang Myä. Thû anh viïët ngùæn, hoãi hai ngûúâi kia coân söëng khöng, cho
meå biïët anh maånh khoãe vaâ àang chuêín bõ vaâo hoåc möåt trûúâng Àaåi
hoåc lúán taåi Myä. Tûâ àoá anh àïìu àïìu viïët thû cho baâ, thónh thoaãng coá
gûãi caã tiïìn. Cuâng vúái thúâi gian, anh baáo tin hoåc xong, tòm àûúåc viïåc
laâm, mua ö tö, nhaâ riïng, lêëy vúå röìi coá con...
Höm nay, àuáng mûúâi hai nùm kïí tûâ ngaây gùåp naån ngoaâi biïín,
lêìn àêìu tiïn anh vïì quï gùåp laåi baâ, vaâ nhû moåi ngûúâi àang khaáo
nhau trong laâng, seä àûa baâ sang "bïn êëy" söëng hùèn.
- Thïë con Saáu thò sao? - Baâ cuå Mêåt hoãi. "Con Saáu" laâ tïn cö
chaáu dúã ngûúâi vêîn söëng vúái baâ cuå.
- Thò cö êëy trûúác úã àêu nay vïì àêëy. Hoùåc úã laåi nhaâ naây, nïëu
muöën. Thónh thoaãng con gûãi tiïìn giuáp cö êëy.
- Coân àöi lúån vaâ bêìy gaâ?
Anh con cûúâi:
- Khöng leä meå àõnh àem theo sang Myä?
Thùçng con lai àang ngöìi caånh kïu lïn thñch chñ, gioång lú lúá:
- Àem ài theo! Àem ài theo!
- Coân saâo rûúäi ruöång vaâ caái ao muâng?
Àûáa chaáu lêìn nûäa laåi kïu lïn:
- Àem ài theo! Àem ài theo!
Baâ cuå Mêåt ngöìi im. Baâ ngöìi im rêët lêu, vò quaã chùèng biïët nïn
nghô gò, laâm gò. Baâ mûâng vò cuöëi cuâng laåi àûúåc gùåp con. Mûâng caã vò
ngûúâi con dêu vaâ àûáa chaáu, tuy vêîn thêëy hoå laâ laå vaâ súâ súå. Baâ muöën
àûúåc söëng cuâng con, muöën biïët caái nûúác Myä êëy laâ gò maâ ngûúâi ta hay

THAÁI BAÁ TÊN 6
nhùæc àïën nhû vêåy. Nhûng gò thò gò, baâ cuäng khöng thïí boã quï hûúng
laâng xoám maâ ài àûúåc. Baâ ài, ai chùm soác con Saáu möîi lêìn noá lïn cún
àöång kinh? Ai biïët roä hún baâ tñnh khñ àöi lúån, àaân gaâ vaâ con choá àïí
chiïìu chuáng, cho chuáng ùn, hoùåc biïët luác naâo thò nïn haái muâng,
nhûäng cêy muâng baâ biïët roä tûâng göëc? Maâ röìi baâ seä söëng thïë naâo bïn
êëy? Khöng leä baâ seä chïët àêu àoá vaâ khöng àûúåc chön caånh öng Mêåt
chöìng baâ?
Baâ Mêåt àem nhûäng àiïìu naây têm sûå vúái meå töi vaâ hoãi nïn laâm
gò.
- Thò baâ baão con vaâ dêu baâ úã laåi àêy, - meå töi noái. - Thïë laâ vûâa
söëng chung, laåi vûâa àûúåc nuöi lúån, laâm ruöång nhû baâ muöën. Töi vaâ
baâ cuäng àûúåc ài chúå vúái nhau!
Baâ cuå Mêåt lùång thinh, chùæc nghô meå töi noái coá lyá. Àïm höm êëy
baâ ûúám hoãi con trai àiïìu naây, tuy tûå baâ cuäng biïët viïåc àoá khoá coá thïí
xaãy ra.
- Trúâi, meå! Laâm sao con úã laåi àêy àûúåc? Vaã laåi coá muöën, nhaâ
nûúác cuäng khöng cho.
Baâ Mêåt khöng tin nhaâ nûúác khöng cho con baâ vïì söëng vúái meå.
Baâ nghô chùæc noá chó tòm caách thoaái thaác maâ thöi. Nïn baâ im khöng
noái thïm gò nûäa. Tûâ àoá, baâ cûá thú thêín ài laåi khùæp nhaâ, luác xuöëng
bïëp, xuöëng chuöìng lúån, luác ra vûúân, coá luác ra caã ngoaâi àöìng xa duâ
chùèng laâm gò. Baâ bûúác ài vêåt vúâ nhû caái boáng, àêìu chñt khùn nêu moã
quaå, aáo guå súân vai, quêìn àen, da nhùn nheo vaâ àen sêîm nhû maâu búâ
ruöång baâ àang bûúác lïn. Trong caãnh hoaâng hön sùæp taân, boáng baâ
nhû hoâa lêîn vaâo àêët.
Mêëy höm sau baâ theo con ra ài, chó mang hai böå quêìn aáo vaâ
chiïëc cúi trêìu. Cö Saáu úã laåi nhaâ baâ, chùm soác àaân gaâ, àöi lúån vaâ saâo
rûúäi luáa chiïm múái cêëy. Caã laâng ai cuäng mûâng cho meå con baâ. Chó
mêëy ngûúâi, trong àêëy coá meå töi, thò im khöng noái gò.
Àêëy, cêu chuyïån baâ cuå Mêåt laâng töi ài Myä caách àêy nùm nùm
laâ thïë. Vaâ bêy giúâ meå töi giao cho töi caái nhiïåm vuå tòm thùm baâ cuå
“bïn êëy”, caái bïn maâ töi chûa möåt lêìn àùåt chên túái vaâ chó biïët loaáng
thoaáng qua saách baáo vaâ ti-vi.
3

Trong möåt thaáng úã Myä, may mùæn töi àûúåc túái Chicagö, núi baâ
cuå Mêåt àang söëng cuâng con trai. Trïn chiïëc bò thû meå töi àûa coá
ghi nhû vêåy. Chicago 2180, Lakeside Drive 370-21, State of
Illinois, USA. Nhûng àêy laâ àõa chó caách àêy hún nùm nùm, khi
anh Hoâa gûãi thû baáo yá àõnh seä àûa meå ài cuâng. Nghe noái ngûúâi Myä
thñch thay àöíi chöî úã, nïn töi chùèng daám chùæc coá tòm àûúåc hoå theo
àõa chó naây khöng.
Chó coân mêëy ngaây nûäa laâ Noen. úã Chicagö trúâi rêët reát. Gioá thöíi
maånh khöng dûát tûâ phña höì Michigên. Thaânh phöë hiïån àaåi nhêët vaâ
cuäng laâ trung têm cöng nghiïåp lúán nhêët nûúác Myä naây àuáng hún laâ
möåt rûâng chi chñt nhûäng toâa nhaâ choåc trúâi bùçng bï töng vaâ kñnh.
Ngöìi trïn tùæc-xi, töi cöë maâ khöng thïí hònh dung nöíi laâm sao möåt baâ
cuå nöng dên laâng töi coá thïí söëng nöíi, chûá chûa noái hoâa nhêåp àûúåc
vúái khu rûâng àaá laånh leäo, xaám xõt naây.
Töi àang àûáng trûúác cûãa cùn höå cêìn tòm. Noá nùçm tñt trïn têìng
25 cuãa möåt chung cû cao têìng. úã Myä, nöåi àiïìu naây àuã roä chuã nhên
noá thuöåc loaåi bònh dên, nïëu khöng muöën noái laâ ngheâo. Nhûäng ngûúâi
thuöåc têìng lúáp trung lûu thûúâng söëng úã nhûäng cùn nhaâ möåt hoùåc
hai têìng vaâ xa trung têm thaânh phöë.
Töi bêëm chuöng, àûáng chúâ. Khöng coá ai traã lúâi. Töi cöë tònh
àûáng trûúác löî kñnh nhoã úã caánh cûãa àïí ngûúâi bïn trong nhòn thêëy, vaâ
bêëm chuöng hai lêìn nûäa. Kinh nghiïåm daåy töi phaãi kiïn nhêîn. Chaã
laâ caách àêy mêëy nùm, töi vaâ nhaâ thú Phaåm Höí lùån löåi túái têån thaânh
phöë Thessaloniki, Hy Laåp, àïí thùm möåt ngûúâi baån tûâng laâ lñnh lï
dûúng Phaáp sau chaåy sang haâng nguä Viïåt Minh. Chuáng töi cuäng
bêëm chuöng chúâ nhû thïë naây, nhûng maäi khöng thêëy múã cûãa nïn boã
ài. Thïë maâ nùm sau gùåp nhau úã Haâ Nöåi, ngûúâi baån Hy Laåp êëy
khùèng àõnh àuáng luác chuáng töi goåi, öng úã trong nhaâ, àang nguã vaâ
khi öng, vöën àaä giaâ vaâ chêåm chaåp, mùåc quêìn aáo xong ài ra thò chùèng
thêëy ai. Tuy nhiïn, lêìn naây töi àaä chúâ àuã lêu àïí àoaán chùæc trong
nhaâ khöng coá ngûúâi. Khaã nùng nhêìm phoâng àûúåc loaåi ngay tûâ àêìu,
vò trïn cûãa coá têëm biïín nhoã bùçng kim loaåi ghi roä tïn öng baâ Robert
Nguyïîn vaâ Mary Nguyïîn, tûác laâ Nguyïîn Vùn Hoâa, vöën laâ thanh
niïn dên chaâi laâng töi. Töi biïët roä àiïìu àoá, vò trûúác àêëy nhiïìu lêìn
anh coá noái anh àöíi tïn nhû vêåy cho húåp vúái bïn naây, vaâ cuäng àïí
ngûúâi ta dïî goåi.
Àang luác thêët voång àõnh vaâo thang maáy ài xuöëng thò töi thêëy
phoâng bïn coá ngûúâi múã cûãa. Möåt baâ giaâ da trùæng dùæt con choá giöëng
bulldog maâu nêu, moäm to vaâ ngùæn ài ra. Chùæc àêy laâ giúâ baâ àûa

THAÁI BAÁ TÊN 8
choá xuöëng phöë ài daåo. Sau khi chaâo vaâ tûå giúái thiïåu mònh, töi noái
vúái baâ muåc àñch töi àïën àêy.
- Baâ cuå trong nhaâ êëy! - baâ giaâ àaáp.
- Nhûng töi bêëm chuöng maäi khöng thêëy ai múã cûãa?
- Thò baâ cuå vêîn vêåy. Àêu biïët gò maâ noái. Vaã laåi coá muöën múã
cuäng chùèng coá chòa khoáa...
Thêëy töi ngaåc nhiïn, baâ haâng xoám noái tiïëp:
- Thùçng beá giúâ naây úã trûúâng. Öng baâ Nguyïîn ài laâm cêìm luön
chòa khoáa. Möåt phêìn súå úã nhaâ cuå khöng biïët, múã cûãa cho keã xêëu
vaâo. Thaânh ra coi nhû suöët ngaây cuå bõ nhöët trong êëy. Töåi nghiïåp.
Töëi anh laåi, chùæc chùæn hoå coá nhaâ.
Baâ giaâ haâng xoám laâ ngûúâi cúãi múã. Ra phöë töi coân ài vúái baâ möåt
chöëc. Baâ cho biïët anh Hoâa hiïån laâm viïåc cho möåt cöng ty àiïån toaán,
chõ vúå vöën trûúác hoåc tiïëng Viïåt vaâ vùn hoáa phûúng Àöng, nay daåy úã
trûúâng töíng húåp Chicagö. Kinh tïë gia àònh bònh thûúâng nhû nhiïìu
ngûúâi úã àêy. Cùn höå khöng thuï maâ mua theo kiïíu traã goáp. Caã hai
chiïëc ö tö cuäng vêåy. Coân thùçng beá thò hoåc lúáp ba. Hoåc baán truá, hïët
giúâ laâm böë meå múái àoán vïì.
- Baâ cuå söëng thïë naâo?
- Chuáng töi laâ laáng giïìng töët, nhûng cuäng chó thónh thoaãng múái
sang thùm nhau vaâo caác dõp lïî. Baâ cuå cûá úã riïët möåt mònh trong phoâng
riïng. Chûâng êëy nùm töi chó nhòn thêëy cuå vaâi lêìn khi con chaáu àûa
cuå ra giúái thiïåu. Khöng thêëy cuå ra khoãi nhaâ bao giúâ. Phaãi noái caã hai
öng baâ Nguyïîn vaâ àûáa chaáu rêët quyá cuå. Chó taåi tñnh cuå thñch thïë.
Töi caãm ún baâ giaâ töët buång, thêìm mûâng vò àaä coá nhûäng thöng
tin cêìn thiïët vïì baâ cuå Mêåt, coi nhû viïåc meå töi giao àaä laâm xong,
nïëu khöng quay laåi àûúåc thò cuäng khöng coân gò phaãi bùn khoùn.
4
Nhûng ngay töëi höm êëy töi quay laåi, duâ àaä quaá 9 giúâ töëi. Chó
mêëy giêy sau khi bêëm chuöng, chñnh anh Hoâa ra múã cûãa. Anh
nhêån ngay ra töi vaâ vöìn vaä dêîn vaâo phoâng khaách, cûá chên giaây
baám àêìy tuyïët dêîm lïn thaãm, theo àuáng phong caách Myä. Chuáng töi
tûâng laâ baån chùn trêu thúâi beá cho àïën khi töi ài hoåc xa. Sau àoá

hònh nhû chuáng töi coân gùåp nhau vaâi lêìn nûäa trûúác ngaây anh “mêët
tñch” trïn biïín. Anh tñu tñt goåi vúå con ra chaâo khaách. Chuáng töi noái
vúái nhau bùçng tiïëng Viïåt. Anh Hoâa vêîn giûä nguyïn caái gioång Diïîn
Chêu rêët nùång.
Chõ Mary vúå anh noái gioång miïìn Nam, chùæc thêìy daåy trûúác
àêy ngûúâi Nam Böå. Coân thùçng con thò chùèng ra gioång vuâng naâo,
mùåc duâ noá noái khaá soäi.
Sau möåt luác ön laåi kyã niïåm xûa, anh Hoâa noái:
- Chiïìu nay ài laâm vïì, baâ haâng xoám cho biïët coá ngûúâi tûâ bïn
nûúác sang tòm gùåp, nghô maäi khöng biïët ai, hoáa ra laâ anh.
- Baâ cuå àêu? - Töi hoãi khi maäi khöng thêëy anh nhùæc gò vïì
meå.
- Cuå úã àêy vaâ vêîn maånh khoãe. Cuå àang ngöìi úã phoâng mònh.
Coá àiïìu, gêìn àêy chùæc do tuöíi taác, cuå coá veã bùæt àêìu lêín thêín. Hêìu
nhû chùèng noái nùng gò. Cuå cûá úã rõt trong phoâng, àùm àùm nhòn
àêu àoá vaâ suy nghô nhûäng gò coá trúâi múái biïët. Anh vaâo thùm cuå ài,
kïí thêåt nhiïìu chuyïån quï hûúng vaâo, chùæc cuå seä mûâng lùæm.
Töi theo anh ài sang phoâng bïn.
Àoá laâ möåt cùn phoâng khaá röång, moåi thûá àïìu trùæng toaát nhû
phoâng bïånh viïån. Tûâ caác bûác tûúâng, trêìn nhaâ, têëm ri àö, chiïëc
giûúâng àöi phuã ga phùèng phiu cuâng chiïëc chùn gêëp goån gheä, chiïëc
göëi böng, àïën chiïëc tuã àûång quêìn aáo vaâ chiïëc chao àeân àêìu giûúâng -
têët caã àïìu maâu trùæng. Caã chiïëc ghïë baânh rêët sêu vaâ lúán kï saát cûãa
söí cuäng trùæng. Vaâ loåt thoãm trong àoá laâ möåt baâ giaâ beá nhoã àang àúâ
àêîn nhòn ra ngoaâi qua têëm kñnh cûãa söí lúán khöng che ri-àö. Bïn
ngoaâi tuyïët àang rúi nhûäng böng lúán vaâ daây, nhòn thêëy rêët roä nhúâ
hïå thöëng àeân chiïëu saáng cûåc maånh cuãa caác toâa nhaâ cao têìng bïn
caånh. Baâ cuå khöng nhêån thêëy chuáng töi àang bûúác vaâo.
- Meå úi, coá anh Lên bïn nûúác sang thùm meå àêy naây! - Anh
Hoâa noái to. - Anh Lên con baâ Hoaåt laâng ta, meå nhúá khöng? Baâ
Hoaåt vêîn cuâng meå ài chúå Höm êëy maâ!
Baâ cuå Mêåt quay sang nhòn töi bùçng caái nhòn vö caãm, chùæc vêîn
chûa dûát khoãi nhûäng yá nghôa triïìn miïn cuãa mònh vaâ vêîn chûa
nhêån ra töi laâ ai, hoùåc coá nhêån ra cuäng chûa tin laâ thêåt.
Anh Hoâa keáo chiïëc ghïë nhoã laåi gêìn cho töi ngöìi, röìi kheä noái:

THAÁI BAÁ TÊN 10
- Cuå vêîn thïë àêëy, cûá nhû ngûúâi mêët höìn. Töi ra ngoaâi nheá, àïí
anh vaâ cuå noái chuyïån tûå nhiïn.
Töi ngöìi xuöëng ghïë, nheå nhaâng cêìm baân tay khùèng khiu, àen
xaåm cuãa baâ trong hai tay mònh.
- Chaâo baác. Chaáu laâ con trai caã baâ Hoaåt laâng Vônh Yïn ta
àêy. Meå chaáu baão àïën thùm baác...
Baâ cuå vêîn nhòn töi khöng chúáp mùæt. Baân tay nhoã beá cuãa baâ
run run trong tay töi. Àöi mùæt rûng rûng nhû muöën khoác, nhûng
baâ khöng noái gò.
- Baác vêîn khoãe chûá aå? Meå chaáu nhùæc baác luön.
- Ra meå anh coân nhúá àïën töi aâ? Laâng xoám vêîn nhúá töi aâ? -
Cuöëi cuâng baâ cuå lïn tiïëng.
- Coá chûá aå. Ai cuäng nhúá vaâ mûâng cho baác àûúåc söëng vúái con
chaáu sung sûúáng bïn naây. Nhûng bêy giúâ quï ta cuäng khaá lùæm röìi,
khöng khöí nhû trûúác nûäa. Nhiïìu caái múái lùæm.
Röìi töi bùæt àêìu kïí vïì nhûäng thay àöíi lúán trong laâng, tûâ viïåc
coá àiïån lûúái caách àêy ba nùm, nhiïìu nhaâ coá ti-vi, xe maáy, àïën viïåc
huyïån cho xêy con àûúâng lúán raãi nhûåa hùèn hoi, ö tö chaåy qua laâng
hïåt nhû ngoaâi thaânh phöë, coân uyã ban xaä thò coá caã maáy àiïån thoaåi.
Töi coân cho baâ biïët ai trong söë ngûúâi giaâ trong laâng vûâa chïët, con
nhaâ ai vûâa hoãi vúå, gaã chöìng..
- Anh noái laâng ta àuã ùn röìi aâ?
- Vêng, khöng coân caãnh àûát bûäa nhû trûúác nûäa. Hún thïë, bêy
giúâ nhaâ naâo cuäng ùn cúm trùæng, khöng phaãi àöån khoai...
- Vaâ ngaây ba bûäa?
- Àuáng thïë aå.
Baâ cuå ngöìi im, veã khöng tin.
- Caã nhaâ öng Thñu? Caã cöë Chuyïn?
- Vêng, caã öng Thñu cuäng thïë. Thùçng Duäng con öng êëy coân
sùæm àûúåc maáy caây caây thuï cho caã laâng àêëy. Coân cöë Chuyïn thò
chïët nùm ngoaái, chñn mûúi chñn tuöíi, nhûng laâng baáo lïn xaä möåt
trùm, vaâ àûúåc xaä àûáng ra töí chûác chön cêët chu àaáo lùæm. Coá caã àaåi
diïån trïn huyïån mang tiïìn vïì mûâng nûäa. Baác biïët khöng. Ruá Thêìn
bêy giúâ àûúåc biïën thaânh nghôa trang cuãa laâng ta. Möîi doâng hoå möåt

ö riïng. Bao nhiïu möì maã caác cuå kyå xûa nay àïìu àûúåc gom vïì àêy,
cûá theo thûá tûå trïn dûúái maâ xïëp, vûâa yá nghôa laåi vûâa àeåp mùæt.
- Con Saáu daåo naây thïë naâo? Coá hay lïn cún nûäa khöng?
- Chaáu úã Haâ Nöåi, thónh thoaãng múái vïì nïn khöng roä lùæm.
Nghe meå chaáu noái thò cuäng bònh thûúâng.
- Coân àöi lúån?
Töi ngöìi im vò chùèng biïët noái gò.
Baâ cuå laåi trêìm ngêm nhòn ra ngoaâi, núi nhûäng böng tuyïët lúán
vêîn khöng ngûâng rúi, thong thaã vaâ chêåp chaåp nhû yá nghô trong
àêìu cuå.
- Caái Saáu àoaãng lùæm. Khöng hiïíu noá coá biïët tñnh con Cuåt
Àuöi thñch ùn cuã muâng khöng. Ngoaâi ao nhiïìu muâng, khöng kheáo
noá laåi boã tiïìn mua rau lang, trong khi àïí muâng thöëi caã àöëng. - Baâ
cuå noái, vúái chñnh mònh nhiïìu hún laâ vúái töi.
Röìi cuå thong thaã lêëy tûâ dûúái ghïë baânh möåt höåp trêìu vaâ caái
öëng nhöí bùçng àöìng caáu bêín àem tûâ Viïåt Nam sang. Cuäng thong
thaã nhû vêåy, cuå tïm möåt miïëng, coá caã vöi vaâ cau tûúi, röìi àûa lïn
miïång nhai.
- Meå chaáu baão mang cho baác ñt cau trêìu quï nhaâ, nhûng
khöng chùæc tòm thêëy nïn chaáu khöng mang theo.
- Bïn naây cuäng coá. Thùçng Hoâa noá nhúâ mua àêu àoá tûâ miïìn
Têy. Tûúng caâ mùæm úát khöng thiïëu caái gò.
Maäi àïën luác naây töi múái nhêån thêëy baâ cuå Mêåt vêîn mùåc chiïëc
quêìn luåa àen, chiïëc aáo vaãi guå àaä súân, vaâ àêìu vêîn quêën chiïëc khùn
nhung cuä hïåt nhû ngaây naâo töi gùåp cuå úã laâng. Nïëu khöng coá maâu
trùæng cuãa caác àöì vêåt trong cùn phoâng saåch seä, laånh leäo úã toâa nhaâ
kñnh gêìn ba chuåc têìng, vaâ maâu trùæng cuãa tuyïët Chicagö nhûäng
ngaây cuöëi nùm naây, thò khoá coá thïí hònh dung baâ cuå àang xa quï
nhaâ haâng chuåc nghòn cêy söë, úã möåt àêët nûúác coá thïí laâ no àuã, sung
sûúáng àêëy, nhûng vêîn buöìn vaâ xa laå. Bêët giaác, töi coá caãm giaác nhû
baâ cuå vûâa ài cêëy vïì, àang toãm teãm nhai trêìu, troâ chuyïån vúái meå töi,
thò böîng bõ baân tay vö hònh naâo àoá bï nguyïn xi sang àêy, taách
khoãi maâu xanh quï hûúng laâng xoám, khoãi nhûäng têåp tuåc vaâ viïåc
laâm vöën quen thuöåc tûâ ngaân xûa, àïí túái caái thaânh phöë khöíng löì,
xaám xõt vaâ laånh giaá naây. Cuå nhû cêy muâng tûâ ao buân Viïåt Nam bõ
nhöí bêåt rïî àem cêëy xuöëng caánh àöìng tuyïët quï ngûúâi. Vaâ duâ àûúåc

THAÁI BAÁ TÊN 12
giûä trong nhaâ kñnh êëm aáp, àûúåc chùm soác töët, cêy muâng êëy vêîn
ngaây möåt uáa taân, heáo quùæt. Àún giaãn laâ do bõ àùåt nhêìm chöî.
- Nûúác Myä röång vaâ àeåp, baác coá hay ài chúi, xem àêy àoá
khöng? - Töi hoãi.
- Khöng. Nùm nùm nay töi khöng bûúác chên ra khoãi nhaâ.
Luác laái ö tö àûa töi vïì khaách saån, töi hoãi anh Hoâa vò sao nhû
vêåy. Anh noái coá leä do cuå súå. Chaã laâ höm múái àïën, àïí cuå biïët nûúác
Myä laâ gò, anh àûa cuå lïn têån têìng cuöëi cuâng cuãa toâa nhaâ Sears
Tower 110 têìng, cao nhêët thïë giúái. Cuå nhòn xuöëng choáng mùåt suyát
ngêët. Khi xuöëng, thang maáy chaåy nhanh quaá, cuå coân nön caã ra tay
aáo con. Tûâ àêëy anh ruã ài àêu, cuå nhêët àõnh khöng chõu.
- Baác coá nhúá nhaâ khöng? Coá muöën vïì thùm laåi quï khöng? - töi
laåi hoãi.
Baâ cuå ngöìi im höìi lêu, hai mùæt laåi rûng rûng àúâ àêîn nhòn
nhûäng caánh tuyïët xöëp rúi khöng dûát ngoaâi cûãa söí. Lêìn nûäa baâ cuå
laåi chòm trong thïë giúái nhûäng yá nghô àau buöìn khöng dûát cuãa
mònh. Töi cuäng kiïn nhêîn ngöìi im, khöng hoãi thïm cêu naâo nûäa.
Cuöëi cuâng, cuå chêåm chaåp, khoá nhoåc àûáng dêåy tûâ chiïëc ghïë baânh lúán
maâu trùæng. Töi àõnh àúä, nhûng cuå ra hiïåu khöng cêìn. Vaâ cuäng
chêåm chaåp, khoá nhoåc nhû vêåy, cuå cúãi chiïëc aáo guå súân àang mùåc
trïn ngûúâi, àuát vaâo hai tuái hai miïëng trêìu àaä tïm sùén, cêín thêån
vuöët thùèng tûâng thên aáo, öëng tay röìi goái vaâo möåt túâ baáo. Cuå coân lêëy
möåt súåi len àoã gêëp böën, cöåt cheáo vuöng vûác nhû chiïëc baánh chûng.
Xong, cuå kñnh cêín àùåt chiïëc aáo vaâo tay töi. Lêìn naây thò cuå
khoác thûåc sûå. Hai doâng nûúác mùæt hiïëm hoi tûâ tûâ lùn xuöëng vaâ nhoâe
dêìn theo nhûäng lúáp nhùn sêu trïn khuön mùåt giaâ nua khö quùæt.
Töi cuäng xuác àöång khöng keám vaâ chó biïët àûáng im, chúâ xem cuå
àõnh laâm gò.
- Anh noái höå vúái meå anh laâ töi nhúá baâ êëy lùæm, nhúá baâ con, laâng
xoám lùæm. Bêy giúâ gùåp anh àêy, töi coá thïí nhùæm mùæt àûúåc röìi. Töi biïët
töi chùèng coân söëng bao lêu nûäa, vaâ chùæc chùæn seä phaãi chïët úã caái xûá
laånh leäo, xa laå naây. Vêåy nhúâ anh mang caái naây vïì chön caånh möå öng
laäo nhaâ töi, coá leä bêy giúâ àaä àûúåc àûa vïì Ruá Thêìn, trong nghôa trang
hoå Hoaâng múái xêy nhû anh noái. Nïëu àûúåc, baão ngûúâi ta àùæp cho töi
nêëm möå giaã cho coá vúå coá chöìng. Öng êëy àúä cö àún, maâ cuäng àúä tuãi cho
töi...

Tuyïët vêîn khöng ngûâng rúi. Àïm àaä khuya, caác àûúâng phöë
Chicagö vöën àaä röång caâng thïm röång. Anh Hoâa cêìm laái cho xe ài
thong thaã vò àûúâng trún. Töi ngöìi yïn phña sau. Chiïëc aáo súân nheå
tïnh cuãa baâ cuå Mêåt àeâ nùång trong tay töi, nhû thïí töi àang möåt
mònh bïë cuå vûúåt haâng vaån cêy söë àûa vïì núi yïn nghó cuöëi cuâng
trïn àêët meå.
Chicago - Haâ Nöåi, 2.1997

THAÁI BAÁ TÊN 14
Quñ baâ ùn cùæp
Söë chuã nhêåt tuêìn vûâa röìi, úã muåc "Baâ con haäy caãnh giaác",
baáo"Tiïëng coâi" coá àùng möåt tin nhû sau: (trñch)
"Ùn cùæp úã siïu thõ, laåi coân tûå xûng laâ Viïåt Kiïìu trñ thûác!
Höm qua, taåi siïu thõ Böng Höìng, möåt phuå nûä xinh àeåp, ùn
diïån rêët lõch sûå bõ bùæt quaã tang ùn cùæp, giêëu trong ngûúâi möåt baánh
xaâ phoâng camay, möåt baân chaãi oral-B vaâ hai thoãi son möi loaåi höìng
nhaåt do Xñ nghiïåp myä phêím Saâi Goân saãn xuêët. Giaá trõ vêåt ùn cùæp
tuy khöng lúán, nhûng àiïìu àaáng chuá yá laâ sau khi bõ nhên viïn baão
vïå phaát giaác, thõ tûå nhêån laâ Viïåt Kiïìu úã Phaáp vïì thùm quï, cho
xem caã höå chiïëu vaâ coân giaã bùæt chûúác tiïëng Viïåt lú lúá rêët kheáo. Khi
àûúåc hoãi àaä vêåy, sao coân ùn cùæp nhûäng thûá chùèng mêëy giaá trõ naây,
thõ êëp uáng khöng traã lúâi àûúåc. Nhêån thêëy àêy laâ trûúâng húåp àaáng
ngúâ, khöng loaåi trûâ khaã nùng coá êm mûu böi nhoå uy tñn àöìng baâo
ta úã nûúác ngoaâi àïí phaá hoaåi chñnh saách àaåi àoaân kïët cuãa nhaâ nûúác,
ngûúâi quaãn lyá cûãa haâng àaä àûa thõ túái àöìn cöng an. Taåi àêy, khaám
ngûúâi thõ, ngûúâi ta phaát hiïån thêëy coá nhiïìu ngoaåi tïå vaâ nhûäng túâ
ngên phiïëu giaá trõ lúán. Nhûäng lúâi khai cuãa thõ rêët mêu thuêîn vaâ
phi lyá, khiïën nhaâ chûác traách khöng thïí khöng nghi vêën.. Theo yïu
cêìu thiïët tha cuãa àûúng sûå, vaâ cuäng àïí giuáp nhaâ chûác traách laâm roä
vuå viïåc, chuáng töi chûa cho àùng aãnh cuäng nhû nïu roä àñch danh
tïn tuöíi keã ùn cùæp kyâ cuåc àoá"

Hiïån tûúång ùn cùæp úã siïu thõ hiïån khaá phöí biïën vaâ àang coá
chiïìu hûúáng gia tùng. Nhiïåm vuå cuãa nhûäng túâ baáo nhû "Tiïëng coâi"
laâ phaãi kõp thúâi thöíi coâi baáo àöång, goáp phêìn ngùn chùån noá. Tuy
nhiïn, cöng bùçng maâ noái, coá leä caã túâ baáo lêîn ngûúâi àoåc seä chùèng
quan têm mêëy àïën möåt vuå ùn cùæp trõ giaá ba böën chuåc nghòn àöìng,
nïëu khöng vò nhûäng chûä giêåt gên nhû "Viïåt Kiïìu ùn cùæp", "xinh
àeåp, ùn diïån rêët lõch sûå" hoùåc "trong ngûúâi thõ coá nhiïìu ngoaåi tïå vaâ
nhûäng túâ ngên phiïëu giaá trõ lúán". Maâ röìi chùæc sûå "giêåt gên" cuâng
"vuå viïåc" êëy cuäng bõ ngûúâi ta quïn ngay vaâo saáng höm sau nhû
haâng trùm mêíu tin "giêåt gên" khaác àùng nhan nhaãn trïn caác baáo
hiïån nay. Thïë nhûng "Tiïëng coâi" söë chuã nhêåt tiïëp àaä quay laåi
chuyïån naây vúái baâi baáo daâi coá nhan àïì: "Noái thïm vïì vuå Ùn cùæp
siïu thõ coân tûå xûng laâ Viïåt Kiïìu", vúái gioång àiïåu nhaä nhùån vaâ
thiïån chñ hún nhiïìu.
Thûa baån àoåc, ngûúâi phuå nûä ùn cùæp úã siïu thõ Böng Höìng maâ
chuáng töi àûa tin tuêìn trûúác hoáa ra àuáng laâ Viïåt Kiïìu thêåt, tûâ
Phaáp múái vïì quï ùn Tïët Tên Tyå naây. Hún thïë, sau khi kiïím tra laåi,
nhaâ chûác traách nhêån thêëy nhûäng lúâi baâ khai khöng phaãi khöng coá
cú súã, mùåc duâ rêët khoá tin. Do vêåy baâ àaä àûúåc tûå do ngay maâ khöng
phaãi chõu bêët kyâ hònh phaåt naâo, ngoaâi lúâi nhùæc sau naây khöng àïí
xaãy ra nhûäng trûúâng húåp tûúng tûå. Höm qua, trûúác khi lïn àûúâng
vïì nûúác, mùåc duâ coân mêëy ngaây nûäa múái Tïët, baâ coá àïën toâa soaån
trao cho baãn baáo chuáng töi möåt bûác thû daâi àûúåc biïët cuâng möåt luác
coân gûãi cho öng chuã cûãa haâng siïu thõ Böng Höìng vaâ àöìn cöng an
àaä xem xeát vuå viïåc cuãa baâ. Nhêån thêëy àêy laâ bûác thû àaáng chuá yá úã
vaâi khña caånh, vaâ àûúåc sûå àöìng yá cuãa ngûúâi viïët, chuáng töi xin cho
àùng toaân böå àïí baån àoåc tham khaão.
*
Thûa caác öng,
Töi viïët thû naây àïí böí sung nhûäng gò àaä khai, hoaân toaân
khöng coá yá baâo chûäa cho viïåc laâm àaáng xêëu höí kia cuãa töi, nïëu
khöng muöën noái ngûúåc laåi.

THAÁI BAÁ TÊN 16
Xûa nay nhûäng ngûúâi ùn cùæp luön giêëu diïëm thoái xêëu êëy cuãa
mònh. Trûúâng húåp bõ bùæt quaã tang, hoå cuäng tòm caách chöëi caäi, nïëu
chöëi caäi àûúåc. Viïåc êëy dïî hiïíu. Nhûng töi laâ möåt ngoaåi lïå. Vò töi laâ
keã ùn cùæp àaáng khinh bó, vaâ chñnh töi àang àem chuyïån mònh kïí
vúái caác öng. Xin àûâng nghô töi laâ con ngöëc, möåt muå têm thêìn hay
àún giaãn muöën trêng traáo toã ra khaác ngûúâi. Töi cuäng àau xoát lùæm,
vaâ sau nhiïìu lêìn hoaän ài hoaän laåi, lêìn naây töi quyïët àõnh seä noái
hïët têët caã. Töi laâm thïë àïí phêìn naâo nheå búát trong loâng, àïí caác öng
hiïíu töi hún vaâ nhên tiïån thûã phên tñch têm lyá ùn cùæp, nïëu quaã coá
möåt khaái niïåm têm lyá nhû thïë, vaâ cuöëi cuâng, qua trûúâng húåp cuãa
töi, hy voång caác nhaâ khoa hoåc coá thïí ruát ra àûúåc àöi àiïìu cho cöng
trònh nghiïn cûáu cuãa hoå vïì bïånh ùn cùæp. Vêng, bïånh ùn cùæp. Hay
àuáng hún, bïånh ùn cùæp vùåt. Vaâ töi, xeát vïì moåi phûúng diïån, àuáng laâ
ngûúâi àang mùæc cùn bïånh quaái aác êëy. Töi noái thïë khöng àïí mong
giaãm töåi, maâ thûåc tònh vò khöng thïí goåi caái tñnh xêëu ùn cùæp vùåt êëy
cuãa töi bùçng caái tïn naâo khaác ngoaâi viïåc coi noá laâ möåt cùn bïånh
nhû bao cùn bïånh khaác.
Vêng, töi laâ möåt ngûúâi ùn cùæp, möåt muå ùn cùæp chñnh hiïåu,
hay caác öng coá thïí goåi laâ möåt quñ baâ ùn cùæp. Thûåc tònh, goåi thïë
khöng phaãi khöng coá cú súã. Vöën laâ àûáa con hoang, töi khöng biïët vaâ
cuäng khöng hïì muöën biïët böë meå àeã cuãa töi laâ ai. Töi chó biïët ngûúâi
ta nhùåt àûúåc töi àêu àoá röìi àûa vaâo traåi möì cöi, luác lïn böën thò àûúåc
möåt cùåp vúå chöìng ngûúâi Phaáp xin vïì laâm con nuöi. Àïën nay töi àaä
35 tuöíi, söëng àöåc thên (khöng daám lêëy chöìng vò súå àeã ra möåt luä ùn
cùæp giöëng meå). Töi nghô töi thûâa hûúãng gien ùn cùæp tûâ ngûúâi àeã,
chùæc möåt muå àêìu àûúâng xoá chúå naâo àoá. Coá leä noái thïë vïì meå mònh laâ
khöng töët, nhûng töi thûåc sûå oaán gheát baâ ta. Thûá nhêët vò baâ boã rúi
töi, thûá hai vò truyïìn cho töi caái bïånh ùn cùæp kia. Böë meå nuöi töi
chïët tûâ lêu, àïí laåi cho töi möåt gia taâi kha khaá, àuã söëng suöët àúâi maâ
khöng phaãi laâm luång vêët vaã. Hoå laâ nhûäng ngûúâi töët vaâ giaâu coá. Töi
àûúåc öng baâ nuöi nêëng, cho ùn hoåc vaâ daåy döî tûã tïë theo kiïíu con
nhaâ giaâu.
Nhû àïí àïìn buâ söë phêån con hoang, trúâi cho töi böå oác thöng
minh vaâ veã ngoaâi ûa nhòn. Vêåy laâ lúán lïn, tûå luác naâo khöng biïët, töi
trúã thaânh möåt tiïíu thû khaã aái trong con mùæt nhiïìu ngûúâi, caã Phaáp
lêîn Viïåt úã Lyon, núi chuáng töi sinh söëng. Coá thïí noái töi chùèng coá
têåt xêëu naâo (trûâ caái thoái ùn cùæp vùåt maâ chöëc nûäa töi seä noái roä), laåi
chùm hoåc, nïn töët nghiïåp khoa luêåt trûúâng Sorbone khöng mêëy
khoá khùn. Sau àêëy töi hoåc thïm àïí lêëy bùçng tiïën sô. Töi àaä coá möåt

söë cöng trònh nghiïn cûáu àûúåc àaánh giaá cao trong giúái chuyïn mön,
vaâ khöng phaãi khöng nöíi tiïëng vïì phûúng diïån naâo àoá. Caác öng
thêëy chûa, hoáa ra trïn àúâi cuäng coá nhûäng con ùn cùæp danh giaá.
Nhûäng quñ baâ ùn cùæp! Nhûäng tiïën sô ùn cùæp! Nhûng gò thò gò, ùn
cùæp vêîn laâ ùn cùæp, vaâ àaáng khinh bó.
Nhûng taåi sao möåt ngûúâi nhû töi phaãi mang hai tiïëng nhuåc
nhaä êëy? Thò töi àaä noái àêy laâ bïånh. Möåt cùn bïånh töi mùæc haâng
chuåc nùm nay maâ khöng thûá thuöëc hay baác sô naâo giuáp chûäa khoãi.
Töi sùén saâng àaánh àöíi noá àïí chõu mùæc bïånh ung thû hay bêët kyâ
möåt bïånh nan y àau àúán naâo khaác, àïí khoãi luön cùng thùèng àïì
phoâng, khoãi àêëu tranh tû tûúãng chöëng laåi caám döî (thûúâng khöng
thaânh cöng) röìi sau àoá luön dùçn vùåt àau khöí.
Noái theo thuêåt ngûä chuyïn mön, nhûäng triïåu chûáng àêìu tiïn
cuãa bïånh ùn cùæp vùåt xuêët hiïån úã töi vaâo ngay nhûäng ngaây àêìu cùæp
saách túái trûúâng. Cuäng coá thïí súám nhûng töi khöng nhúá.
Cuâng ngöìi möåt baân lúáp möåt vúái töi coá con beá Marie. Töi vaâ noá
chúi thên vúái nhau, söëng chung khu phöë vaâ àûúåc böë meå haâng ngaây
àûa àoán bùçng ö tö, cuâng àûúâng, cuâng luác. Nhûäng luác nghó giûäa giúâ,
chuáng töi chó chúi vúái nhau. Noá giuáp töi mön tiïëng Phaáp, töi giuáp
noá nhûäng mön khaác töi vöën gioãi hún nhiïìu. Toám laåi, chuáng töi laâ
àöi baån töët nhû nhûäng àöi baån khaác úã caái tuöíi êëy.
Möåt höm noá khoe àûúåc ai àêëy tùång höåp buát maâu nhên ngaây
sinh nhêåt. Möåt höåp buát bònh thûúâng loaåi reã tiïìn cho treã con hoåc veä.
Töi cuäng coá loaåi buát êëy, thêåm chñ khöng phaãi möåt höåp maâ hai, nïn
luác àêìu töi chùèng chuá yá. Tuy nhiïn, nhòn kyä, töi thêëy àoá laâ haâng
nûúác ngoaâi, khöng hiïíu cuãa Nhêåt hay Trung Quöëc, nùæp höåp coá mêëy
chûä nho vaâ hònh nhûäng àûáa beá ngöå nghônh, buå bêîm, toác àïí choäm,
hai maá àoã höìng nhû nhûäng traái àaâo. Chó thïë thöi maâ böîng dûng töi
thêëy thñch vaâ rêët muöën coá möåt höåp buát nhû thïë, àïën nöîi suöët buöíi
hoåc höm êëy töi khöng thïí nghô vïì chuyïån gò khaác. "Mònh seä baão böë
meå mua!" töi nghô röìi têåp trung nghe cö giaáo giaãng baâi. Töi nhòn
lïn baãng veã chùm chuá lùæm, nhûng chó thêëy höåp buát kia àang nùçm
trong chiïëc cùåp àïí múã cuãa Marie ngay saát ngûúâi töi. Töi bõ noá aám
aãnh khöng sao cûúäng laåi nöíi. Coá caái gò àêëy tûâ rêët sêu trong tiïìm
thûác cûá quyïën ruä, thuác duåc töi cho tay vaâo cùåp cuãa Marie. Töi biïët
ngay höm sau böë meå seä tòm mua cho töi möåt höåp buát nhû thïë úã
phöë Taâu, hoùåc nïëu töi xin, chùæc Marie seä cho töi khöng chuát do dûå.
Chuáng töi vêîn thûúâng cho nhau àuã thûá lùåt vùåt. Vêåy taåi sao töi phaãi
ùn cùæp? Àêëy chñnh laâ àiïìu töi khöng hiïíu vaâ khöng lyá giaãi nöíi.

THAÁI BAÁ TÊN 18
Saách vúã vaâ ngûúâi lúán luön daåy ùn cùæp laâ xêëu höí. Töi biïët. Töi cuäng
biïët, nïëu bõ phaát giaác, töi coá thïí bõ nhaâ trûúâng phaåt nùång, nhêët laâ
bõ bïu xêëu trûúác caác baån.
Töi khöng biïët rûúåu vaâ ma tuáy caám döî thïë naâo àöëi vúái con
nghiïån, nhûng roä raâng töi àang bõ caám döî. Möåt sûå caám döî ghï gúám.
Têët nhiïn töi cöë hïët sûác chöëng laåi sûå caám döî àoá. Mêëy lêìn töi àaä cho
tay vaâo cùåp Marie nhûng kõp ruát laåi. Cuöëi cuâng, nhû möåt con ùn
cùæp loäi àúâi thûåc thuå, nhùçm luác Marie àûáng dêåy traã lúâi cö giaáo, töi
nhanh nheån lêëy chiïëc höåp cuãa noá cho vaâo cùåp mònh.
Thêåt khoá diïîn taã chñnh xaác caãm giaác cuãa töi luác êëy. Ngoaâi nöîi
súå vaâ sûå xêëu höí, thêåt laå luâng, töi thêëy nheå nhoäm, thêåm chñ thoãa
maän, coá leä cuäng giöëng sûå thoãa maän cuãa con nghiïån khi àûúåc tiïm
chñch. Tuy nhiïn, sau nhûäng giêy phuát thoãa maän ngùæn nguãi àoá, töi
bùæt àêìu bõ lûúng têm cùæn dûát. Mùåt töi àoã bûâng, ngûúâi toaát möì höi.
May caác baån vaâ cö giaáo khöng nhêån thêëy. Bêy giúâ, àiïìu töi quan
têm laâ laâm caách naâo traã laåi höåp buát khöën khöí kia. Nhûng böîng coá
chuöng baáo hïët giúâ, Marie vöåi vaä àoáng cùåp vaâ cuâng caã lúáp chaåy uâa
ra khoãi phoâng hoåc.
Vêåy laâ töi thaânh con ùn cùæp. Àïí baâo chûäa cho mònh, töi viïån
àuã lyá do, nhûng cuöëi cuâng vêîn phaãi tûå thûâa nhêån rùçng mònh àaä
haânh àöång nhû möåt con ùn cùæp. Töi khöng hiïíu vò sao coá thïí xêíy ra
caái àiïìu kinh khuãng êëy. Doåc àûúâng vïì nhaâ, nhêån thêëy coá gò khaác
thûúâng, böë meå gaån hoãi, nhûng töi ngöìi im khöng noái. Töëi àïën, töi
giaã vúâ kïu mïåt, khoáa traái cûãa úã lyâ trong phoâng. Suöët àïm höm êëy
töi nùçm khoác, höëi hêån, tûå xó vaã mònh.
Höm sau àïën lúáp, töi traã laåi cho Marie höåp buát, noái rùçng töi
cêìm xem vaâ boã nhêìm vaâo cùåp mònh. Noá tin, têët nhiïn, vò laâm sao
coá thïí nghó töi laâ keã ùn cùæp. Dûúâng nhû noá chùèng chuá yá gò túái viïåc
àoá.
Sau lêìn êëy, trong suöët nùm cuâng hoåc lúáp möåt, töi coân ùn cùæp
cuãa noá mêëy thûá lùåt vùåt khaác. Lêìn naâo töi cuäng bõ caái ma lûåc caám döî
kia thöi thuác, cuäng àêëu tranh, dùçn vùåt vaâ cuöëi cuâng vêîn khöng
cûúäng laåi nöíi. Lêìn naâo töi cuäng khön kheáo tòm àûúåc lyá do traã laåi maâ
noá khöng chuát nghi ngúâ.
Töi bùæt àêìu súå chñnh baãn thên mònh. Àïí khoãi bõ caám döî, tûâ
nùm lúáp hai, khi Marie theo böë meå lïn söëng úã Paris, töi xin pheáp cö
giaáo cho ngöìi riïng möåt mònh möåt baân têån cuöëi lúáp. Töi trúã nïn
söëng kheáp mònh, núm núáp lo súå. Trong lúáp, töi luön cöë nhòn thùèng

lïn baãng àïí khoãi phaãi thêëy caái gò àoá cuãa ngûúâi khaác maâ töi coá thïí
naãy sinh sûå theâm muöën ùn cùæp. Thïë maâ nhûäng nùm tiïëp theo töi
vêîn ùn cùæp nhiïìu lêìn nûäa, luác chiïëc buát bi, chiïëc cùåp toác, luác cuöën
saách hoùåc thêåm chñ chó chiïëc têíy beá tñ. Coá caái töi traã laåi àûúåc, coá caái
khöng.
úã nhaâ, töi ùn cùæp cuãa caã böë meå, toaân nhûäng thûá vúá vêín. Kïí
cuäng laå, nhûäng thûá êëy töi coá thïí tûå do lêëy duâng hoùåc hoãi xin, thïë
maâ töi laåi ùn cùæp. Vêng, àuáng laâ ùn cùæp, vò töi choån luác öng baâ ài
vùæng hoùåc khöng chuá yá àïí lêëy chuáng. Baãn thên haânh àöång ùn cùæp
êëy taåo cho töi möåt caãm giaác thñch thuá àaáng kinh túãm khöng cùæt
nghôa nöíi. Têët nhiïn úã nhaâ moåi viïåc àún giaãn hún nhiïìu. Thûúâng
thò sau àoá töi àïí laåi nhûäng thûá àaä ùn cùæp vaâo chöî cuä. Nïëu khöng,
böë meå cuäng chó rêìy la töi bûâa baäi, tûå yá lêëy caái naây, caái noå cuãa ngûúâi
khaác khiïën hoå phaãi mêët cöng tòm kiïëm.
Lúán lïn, töi lùång leä tòm caách lyá giaãi haânh vi ùn cùæp cuãa mònh
vaâ cöë hiïíu nguyïn nhên cuãa noá. Phaãi vêët vaã lùæm töi múái biïët àûúåc
nguöìn göëc xuêët thên cuãa töi úã súã nhêåp cû, rùçng töi laâ àûáa con
hoang bõ boã rúi khi múái loåt loâng. Böë meå nuöi luön dêëu kñn viïåc naây,
chó noái töi laâ con gaái gia àònh möåt ngûúâi baån Viïåt Nam khöng may
bõ tai naån chïët caã böë lêîn meå, vaâ öng baâ àaä nhêån töi vïì nuöi. Hoå coân
bõa chuyïån nhû thïí böë meå àeã töi laâ ngûúâi danh giaá, coá hoåc, thêåm
chñ giaâu coá. Thêåt ra töi cuäng khöng biïët meå àeã töi coá phaãi laâ möåt
con ùn cùæp àêìu àûúâng xoá chúå hay khöng. Töi nghô thïë àún giaãn vò
khöng tòm ra nguyïn nhên naâo khaác ngoaâi bïånh di truyïìn, khiïën
möåt ngûúâi nhû töi coá tñnh ùn cùæp vùåt. Hay noái caách khaác, àeã ra, töi
àaä mang trong ngûúâi gien ùn cùæp.
Töi àoåc rêët nhiïìu saách vïì lônh vûåc naây. Khoa hoåc àaä tòm àûúåc
möëi liïn hïå giûäa haânh vi baåo lûåc vaâ töåi phaåm vúái möåt loaåi gien naâo
àoá trong cú thïí con ngûúâi, vaâ noá coá thïí truyïìn tûâ thïë hïå naây sang
thïë hïå khaác. Thûåc tïë cuöåc söëng cuäng chûáng minh àiïìu àoá. Töi biïët
Viïån nghiïn cûáu y tïë Myä úã Washington àang tiïën haânh nghiïn cûáu
àïí can thiïåp gaåt boã hoùåc vö hiïåu hoáa loaåi gien naây úã con caái nhûäng
ngûúâi coá lyá lõch töåi phaåm. Nïëu hoå thaânh cöng, chùæc chùæn tó lïå töåi
phaåm trïn thïë giúái seä giaãm hùèn.
Coân gien ùn cùæp thò sao? Liïåu khoa hoåc coá thïí laâm àûúåc gò àïí
giuáp àúä nhûäng ngûúâi nhû töi khöng? Liïåu caác baác sô coá thïí tiïën
haânh phêîu thuêåt, cùæt boã caái gò àoá, hoùåc tiïm loaåi thuöëc gò àoá àïí töi
khoãi bõ daây voâ búãi sûå theâm muöën ùn cùæp khöng?

THAÁI BAÁ TÊN 20
Trong tûúng lai rêët coá thïí àiïìu naây seä trúã thaânh hiïån thûåc.
Bêy giúâ thò tûå töi phaãi vêåt löån vúái chñnh mònh. Töi àang bõ bïånh maâ
khöng daám cho ai biïët, khöng thïí nhúâ ai giuáp, phaãi êm thêìm àau
khöí möåt mònh. Nhòn bïì ngoaâi, ai cuäng tûúãng töi laâ ngûúâi haånh
phuác, trong khi thûåc ra töi caãm thêëy vö cuâng bêët haånh. Töi töët
nghiïåp trûúâng luêåt maâ khöng daám ài laâm. Laâm sao töi coá thïí àûáng
ra xeát xûã hay baâo chûäa cho ai àêëy khi töi laâ möåt con ùn cùæp, vaâ bêët
cûá luác naâo cuäng coá thïí ùn cùæp caái gò àêëy cuãa àöìng nghiïåp hay bõ
caáo? Töi traánh chöî àöng ngûúâi, khöng daám úã laåi möåt mònh khi àïën
nhaâ baån chúi, duâ chó vaâi phuát, vò trong vaâi phuát ngùæn nguãi êëy töi coá
thïí khöng cûúäng laåi àûúåc vaâ seä laâm caái àiïìu töi luön lo súå.
Trong chûâng mûåc naâo coá, töi laâ ngûúâi baãn lônh. Töi àaä vûúåt
qua phêìn lúán caác thûã thaách. Thïë maâ àïën nay töi vêîn giûä trong nhaâ
mònh 55 chiïëc thòa, dôa, dao ùn, cuäng khoaãng chûâng êëy chiïëc buát
vaâ nhiïìu thûá linh tinh khaác maâ töi àaä ùn cùæp trong nhiïìu trûúâng
hoåp khaác nhau nhûng sau àoá khöng hoaân traã àûúåc. Töëi naâo töi
cuäng lêëy chuáng ra àïëm àïí nhùæc mònh vïì sûå hiïån diïån cuãa baãn nùng
ùn cùæp trong töi, vaâ cuäng àïí tùng thïm nghõ lûåc àïì phoâng noá.
Caác cûãa haâng siïu thõ laâ núi caám döî töi nhiïìu hún caã, vaâ töi
cuäng súå khöng daám vaâo nhêët. Moåi thûá mua sùæm, tûâ thûåc phêím àïën
caác àöì duâng sinh hoaåt, töi àïìu yïu cêìu ngûúâi baán mang àïën nhaâ, vò
töi biïët nïëu túái cûãa haâng, rêët coá thïí töi seä phaåm töåi. Àiïìu êëy àaä xêíy
ra mêëy lêìn, may khöng bõ phaát giaác. Thûúâng sau àoá tûå töi quay laåi
noái quïn chûa traã tiïìn. Möåt söë ngûúâi baán haâng toã yá nghi ngúâ,
nhûng thêëy veã bïì ngoaâi quñ phaái cuãa töi, hoå chùèng noái gò.
Möåt lêìn úã Paris, viïåc naây xaãy ra caách àêy nùm nùm, taåi möåt
cuãa haâng thúâi trang nöíi tiïëng daânh cho ngûúâi giaâu, töi àaä bõ bùæt
quaã tang khi ùn cùæp möåt chiïëc nõt vuá. Trûúác àoá möåt thúâi gian gian
daâi, nhúâ cöë gùæng phi thûúâng, töi cûúäng laåi àûúåc vaâ khöng hïì ùn cùæp
möåt caái gò. Coá thïí vò thïë maâ töi àaä chuã quan vúái mònh chùng?
Lêìn êëy töi mua möåt chiïëc vaáy daå höåi hiïåu Versace giaá 990 àö-
la, möåt chiïëc sú-mi Piere Cardin 200 àö-la, thïë maâ quó thêìn xui
khiïën thïë naâo, töi laåi ùn cùæp chiïëc nõt vuá chûa àêìy 20 àö-la maâ töi
hoaân toaân khöng cêìn àïën. Töi kñn àaáo giêëu noá trong ngûåc. Vò àêy
laâ cûãa haâng daânh cho giúái thûúång lûu, giaá cao gêëp ba, böën bònh
thûúâng, nïn ngûúâi ta khöng àùåt camera theo doäi, vaâ nhên viïn
khöng àûúåc pheáp coá bêët kyâ sûå nghi ngúâ naâo àöëi vúái khaách.

Khi töi bûúác ra khoãi cûãa haâng, àang àõnh lïn ö tö vïì nhaâ thò
möåt ngûúâi àaân öng ùn mùåc lõch sûå ài laåi, goåi àuáng tïn töi vaâ múâi töi
vaâo quaán caâ phï gêìn àêëy "àïí baân chuát viïåc".
- Viïåc gò? - töi khoá chõu hoãi.
Hùæn baão chuyïån vùåt thöi, vaâo quaán seä biïët. Töi khöng chõu.
- Chuyïån vïì caái baâ àang giêëu trong ngûåc êëy! - Cuöëi cuâng hùæn
noái nhoã nheå, vúái sûå thöng caãm cöë yá. Hùæn coân nghiïng mònh chó tay
vïì phña quaán caâ phï. - Khöng coá gò nghiïm troång àêu, xin baâ àûâng
lo. - Hùæn trêën an töi vaâ móm cûúâi lõch sûå.
Toaân böå con ngûúâi hùæn toaát lïn möåt sûå nhaä nhùån àïíu caáng.
Töi cöë àoaán hiïíu hùæn muöën gò khi miïîn cûúäng ài theo hùæn. "Hùæn
muöën töëng tiïìn mònh àêy", töi thêìm nghô. Nhûng töi nhêìm. Hùæn
noái hùæn laâ möåt thaám tûã àûúåc thuï àïí theo doäi úã cûãa haâng naây. Sau
möåt höìi boáng gioá xa xöi, hùæn trêng traáo àïì nghõ töi nguã qua àïm
vúái hùæn àïí àöíi lêëy viïåc hùæn giûä kñn vuå ùn cùæp naây, vaâ bùçng caách êëy
"baão vïå uy tñn möåt quñ baâ, möåt ngûúâi nöíi tiïëng" nhû töi.
Phaãn ûáng àêìu tiïn cuãa töi laâ muöën taát möåt caái thêåt maånh vaâo
caái mùåt àeåp trai àïíu caáng cuãa hùæn röìi àïën tûå thuá vúái öng chuã cûãa
haâng. Sau àêëy muöën ra sao thò ra. Nhûng àiïìu duy nhêët töi coá thïí
laâm luác êëy laâ ngöìi lùång ngûúâi, chua xoát vaâ àau àúán. Töi muöën khoác
maâ khöng khoác àûúåc. Tûâ giêån dûä, nhuåc nhaä, dêìn dêìn töi chuyïín
sang lo súå. Khöng leä àiïìu bñ mêåt töi vêët vaã giêëu kñn bao nùm nay
bêy giúâ seä löå ra? Vaâ trong mùæt nhûäng ngûúâi vöën yïu mïën, kñnh
troång töi xûa nay, töi böîng löå nguyïn hònh laâ möåt muå ùn cùæp vùåt
àaáng phó nhöí? Töi hònh dung ngaây mai caác baáo seä àùng tin giêåt
gên naây vaâ thaái àöå cuãa ngûúâi ta seä thïë naâo. Töi co ruám ngûúâi
khöng daám nghô tiïëp. Trong khi àoá tïn thaám tûã àïíu giaã kia vêîn
kiïn nhêîn chúâ con möìi cuãa hùæn, vúái veã laånh luâng vaâ thñch thuá.
Àïm höm êëy, gùåp hùæn xong, tûâ khaách saån bûúác ra, töi àaä nghô
àïën caái chïët. Chó caái chïët múái giaãi thoaát khoãi nhûäng àau khöí, dùçn
vùåt töi phaãi êm thêìm chõu àûång bêëy lêu nay. Trûúác àêëy nhiïìu lêìn
töi cuäng nghô túái viïåc tûå tûã, nhûng lêìn naây thò sûå nhuåc nhaä àaä àêíy
quyïët têm cuãa töi túái àónh àiïím.
Töi phoáng xe ra búâ söng Seine. Phña dûúái, doâng nûúác àen xêîm
vêîn lûäng lúâ chaãy nhû bao àúâi nay, sùén saâng àoán nhêån töi nhû bao
ngûúâi àaân baâ bêët haånh khaác suöët haâng trùm nùm qua. Coá leä töi àaä
ngöìi rêët lêu trïn cêìu. Khöng phaãi töi súå chïët, maâ chó muöën keáo daâi

THAÁI BAÁ TÊN 22
sûå söëng thïm ñt phuát àïí suy ngêîm laåi lêìn nûäa toaân böå cuöåc àúâi
mònh.
Cuöëi cuâng, khi töi chûa kõp thûåc hiïån yá àõnh tûå tûã thò möåt
nhên viïn caãnh saát xuêët hiïån. Öng ta duâng sûác keáo töi xa thaânh
cêìu, êën vaâo ö tö vaâ àûa töi vïì nhaâ. Chùæc thoaåt nhòn, öng àaä biïët töi
àõnh laâm gò. Nhiïìu nùm trong nghïì, coá leä öng gùåp khöng ñt trûúâng
húåp tûúng tûå vaâ biïët nïn cû xûã thïë naâo. Sau àoá töi öëm liïåt giûúâng
suöët möåt thaáng, vaâ chùèng bao giúâ àùåt chên vaâo möåt cûãa haâng naâo
nûäa.
Bêy giúâ töi noái vïì chuyïån xêíy ra úã siïu thõ Böng Höìng.
Dêîu chùèng coá ai thên thñch, nhûng thúâi gian gêìn àêy töi hay
vïì Viïåt Nam, khoaãng vaâi nùm möåt lêìn. Chùèng phaãi vò nhúá quï hay
yïu nûúác. Àún giaãn ài àêy àoá cho àúä buöìn. Töi vêîn thûúâng xuyïn
du lõch khùæp núi trïn thïë giúái. Nhûäng lêìn trûúác àïën Haâ Nöåi, nhû úã
caác thaânh phöë khaác, töi luön traánh khöng vaâo caác cûãa haâng. êëy thïë
maâ lêìn naây töi vaâo siïu thõ Böng Höìng. Lêìn nûäa vò chuã quan, mêët
caãnh giaác vúái chñnh mònh chùng? Töi khöng cêìn thûá gò phaãi mua,
chó toâ moâ muöën biïët trong àêëy ngûúâi ta baây baán nhûäng gò, xem coá
giöëng bïn Phaáp khöng.
Töi daåo mêëy voâng khùæp siïu thõ, hai tay cöë yá cho vaâo tuái aáo
khoaác. Vaâ röìi, nhû caác öng biïët, chuyïån êëy àaä xêíy ra. Caác öng tin
hay khöng thò tuây, nhûng quaã thêåt luác êëy töi khöng laâm chuã àûúåc
baãn thên mònh. Coá thïí noái töi ùn cùæp nhûäng thûá êëy gêìn nhû vö yá
thûác. Töi chó sûåc tónh khi nhên viïn baão vïå khaám ngûúâi vaâ tòm
thêëy chuáng.
úã àöìn cöng an ra, töi laåi nghô àïën caái chïët. Höm sau àoåc baáo,
yá nghô tûå tûã caâng thïm nung nêëu. Töi thuï taxi àïën cêìu Chûúng
Dûúng. Thûåc tònh töi khöng nghô ra àûúåc caách chïët naâo khaác ngoaâi
viïåc nhaãy xuöëng söng Höìng. Phuå nûä Paris tûå tûã úã söng Seine. úã àêy
khöng coá söng Seine thò coá söng Höìng. Àún giaãn thïë thöi.
Luác êëy trúâi chûa töëi hùèn, cêìu luön coá nhiïìu ngûúâi xe qua laåi.
Töi àûáng möåt chöëc, nghô nïëu bêy giúâ nhaãy xuöëng söng trûúác con
mùæt cuãa bao nhiïu ngûúâi toâ moâ thò thêåt löë bõch. Thïë laâ töi vïì khaách
saån, àõnh buång àïm khuya quay laåi. Tuy nhiïn, vaâo phuát choát,
thay vaâo àoá, töi àaä goåi àiïån àùng kyá trúã vïì Phaáp bùçng chuyïën bay
súám nhêët. Bõ bùæt quaã tang ùn cùæp úã Viïåt Nam àaä nhuåc, töi khöng
thïí chïët möåt caách nhuåc nhaä úã àêy nhû thïë. Töi seä choån caách khaác,
núi khaác. Töi khöng thïí tiïëp tuåc söëng cuöåc söëng bêët haånh naây nûäa.

Töi muöën kïu to cêìu cûáu maâ chùèng biïët kïu ai. Töi àang trong cún
tuyïåt voång cuâng cûåc.
Trûúác khi viïët thû naây, töi vûâa àoåc möåt truyïån ngùæn laâm töi
rêët xuác àöång cuãa taác giaã Hoaâ Vang, coá tïn laâ "Quyïìn khöng àiïn"
trong cuöën "Truyïån ngùæn hay Viïåt Nam" töi mua úã hiïåu saách
Traâng Tiïìn höm múái àïën Haâ Nöåi.
Truyïån noái vïì möåt cùåp vúå chöìng àaáng leä seä rêët haånh phuác
nïëu anh chöìng khöng bõ söë phêån bùæt sinh ra trong möåt gia àònh coá
"maã àiïn". Öng nöåi àiïn, böë àiïn, caã nhaâ àiïn, cuöëi cuâng, anh ta
cuäng àiïn. Haånh phuác àöí vúä, anh ta àaä chïët möåt caách bi thaãm.
Coân con anh ta, möåt chaâng trai tuyïåt vúâi, muöën cûúäng laåi söë phêån,
àoâi quyïìn khöng bõ àiïn. Nhaâ vùn nhên aái àaä àïí anh con khöng
àiïn maâ chó bõ taân phïë, duâ baâ meå khöng coá "maã àiïn" laåi hoáa àiïn
vò quaá àau khöí.
Vêåy thò töi, keã bõ söë phêån nghiïåt ngaä bùæt mang trong ngûúâi
caái gien ùn cùæp, töi cuäng àoâi quyïìn khöng ùn cùæp! Tuy nhiïn, cuöåc
söëng thûåc phuä phaâng vaâ khöng dïî thay àöíi nhû taác giaã caác cêu
chuyïn hû cêëu vêîn laâm. Töi biïët töi seä khöng bao giúâ coá àûúåc caái
quyïìn chñnh àaáng vaâ tûúãng nhû àún giaãn êëy. Töi vêîn mêîi maäi laâ
möåt con ùn cùæp, duâ töi laâ möåt tiïën sô, giaâu coá, möåt "quñ baâ" nhû
ngûúâi ta vêîn goåi. Nhûng chñnh vò coá hoåc vaâ danh giaá, töi biïët töi
khöng thïí tiïëp tuåc söëng vúái hai chûä "ùn cùæp" khinh khuãng àoá.
Moåi ngûúâi, kïí caã caác öng, coá ai laâm àûúåc gò àïí cûáu töi khöng ?
Haâ Nöåi, 31.1.2001

THAÁI BAÁ TÊN 24
Xa xó
Öng Nguyïîn Xuên Àoaân thuöåc loaåi ngûúâi vö tû, biïët haâi loâng
vúái mònh, vúái àúâi. Maâ àúâi öng thò söëng úã nûúác ngoaâi nhiïìu hún
trong nûúác. Öng laâ nhaâ ngoaåi giao chuyïn nghiïåp, àaä qua chûác vuå
trûúãng möåt vuå úã böå, hai nhiïåm kyâ àaåi sûá úã Bùæc Êu, múái vïì hûu àêìu
nùm nay, àuáng tuöíi saáu mûúi, coân khoãe maånh vaâ traân trïì haånh
phuác. Saáng chúi ten-nñt, chiïìu uöëng bia, töëi àoåc saách hoùåc thêåm chñ
laâm thú. Chùæc chùæn öng cuäng haâi loâng vúái nhûäng baâi thú öng viïët.
Möåt höm coá öng baån giaâ úã trûúâng ngoaåi ngûä àïën nhúâ öng
Àoaân daåy höå möåt lúáp tiïëng Anh nêng cao maâ öng múã riïng àaä mêëy
nùm nay, giúâ vúå chöìng ra nûúác ngoaâi söëng vúái con chaáu.
“Boã thò tiïëc, - öng nhaâ giaáo noái. - Maâ töi chó coá thïí tin baác
àûúåc thöi. Chùèng vêët vaã gò àêu. Möîi ngaây hai tiïëng tûâ saáu àïën taám
giúâ töëi. Moåi viïåc cö Mai seä lo. Cö êëy töët vaâ thaáo vaát lùæm. Baác chó
daåy”. Thêëy baån coá yá lûúäng lûå, öng noái thïm: “Töi biïët vúái baác tiïìn
khöng quan troång, mùåc duâ phaãi noái rùçng thu nhêåp cuäng khaá. Caái
chñnh laâ baác seä àûúåc thay àöíi khöng khñ, seä caãm thêëy haâi loâng vò
mònh coân giuáp àûúåc ñt nhiïìu cho lúáp treã”.
Möåt tuêìn sau öng Àoaân lïn lúáp, chuã yïëu vò caái “thay àöíi
khöng khñ” vaâ “giuáp thïë hïå treã” êëy.
Lúáp laâ möåt giaãng àûúâng àaåi hoåc thuï bao caã nùm. Khi àïën,
öng ngaåc nhiïn thêëy hoåc viïn ngöìi kñn gêìn hïët, dïî àïën trùm ngûúâi.
Àiïìu naây chûáng toã baån öng phaãi laâ ngûúâi rêët gioãi vaâ uy tñn. Baãn
thên öng cuäng gioãi, noái vaâ viïët tiïëng Anh thuöåc loaåi nhêët nhò böå.
Caách thûác tiïën haânh buöíi hoåc thò àaä àûúåc baån hûúáng dêîn kyä. Caã
con söë möåt trùm ngûúâi hoåc kia cuäng chùèng thaânh vêën àïì, vò laâ lúáp
dõch khöng phaãi giao tiïëp vúái tûâng ngûúâi, chùèng cêìn noái to vò cö

Mai àaä böë trñ sùén chiïëc maáy phoáng thanh nhoã trïn baân. Öng coá thïí
ài laåi thoaãi maái maâ gioång vêîn vang to khùæp phoâng.
Buöíi daåy àêìu tiïn diïîn ra suön seã. Caác buöíi sau cuäng thïë.
Dûúâng nhû ngûúâi hoåc cuäng thñch öng. Hoå chuã yïëu laâ sinh viïn caác
nùm cuöëi vaâ caán böå cú quan coá nhu cêìu nêng cao ngoaåi ngûä. Bùçng
chûáng laâ sô söë khöng giaãm maâ coân tùng thïm. Khöng chuá yá mêëy
àïën viïåc cö Mai chùm chó thu hoåc phñ, kiïím tra theã, lo chuyïån
phêën baãng, öng àïën lúáp àuáng giúâ, röìi hïët giúâ ra vïì, trang nghiïm
vaâ àaåo maåo àuáng kiïíu möåt öng giaáo coá tuöíi vaâ gioãi nghïì nhû öng
cêìn coá. Cöng viïåc múái meã naây laâm öng thñch, coá thïí noái coân cuöën
huát.
Cuöëi thaáng cö Mai tòm àïën nhaâ öng. Cö traåc ba lùm, hai con,
nhên viïn phoâng quaãn trõ cuãa trûúâng núi öng àang daåy. Ngûúâi àêîy
àaâ, phuác hêåu, cêín thêån, thaáo vaát vaâ coá veã àaáng tin cêåy nhû öng baån
giúái thiïåu. Cö ruát ra túâ giêëy chi chñt tïn ngûúâi vaâ caác con söë.
“Daå, àêy laâ tiïìn hoåc phñ cuãa lúáp thaáng vûâa röìi, sau khi trûâ caác
khoaãn”. Cö lïî pheáp noái. “Mûúâi ba triïåu nùm trùm mûúâi nghòn
àöìng”.
“Nhiïìu thïë cú aâ?” Öng Àoaân ngaåc nhiïn hoãi.
“Cuäng bònh thûúâng thöi aå. Vaâo caác thaáng sau Tïët vaâ àêìu nùm
hoåc thûúâng nhiïìu hún”.
“Xûa nay vêîn thïë?”
“Vêng aå”.
“Lúáp naâo, thêìy naâo cuäng thïë?”
“Khöng. Trûúâng naây coân ba lúáp tiïëng Anh nûäa, daåy thûåc
haânh, giaáo viïn treã, ñt ngûúâi hoåc nïn ñt hún nhiïìu. Coân caác lúáp
luyïån thi toaán lyá hoáa thò coá thïí nhiïìu hún”.
Öng Àoaân ngöìi im khöng noái gò.
“Thïë cö àûúåc bao nhiïu?” Luác sau öng hoãi.
“Daå, saáu trùm nghòn nhû moåi khi. Trong giêëy naây em coá ghi”.
Cö Mai àaáp röìi lïî pheáp chaâo öng ra vïì.
“Mûúâi mêëy triïåu àöìng möåt thaáng. Möîi ngaây hai giúâ daåy.
Nhiïìu quaá”. Öng Àoaân nghô. “Hoáa ra bao nùm nay caái öng Nùm
nhaâ giaáo naây kiïëm cuäng khaá thêåt!”

THAÁI BAÁ TÊN 26
Nhû baån noái, àuáng laâ öng khöng quan têm àïën khña caånh
kinh tïë cuãa viïåc daåy hoåc. Daåy cho vui nhû öng vêîn nghô. Nhaâ öng
khaá giaã, coá thïí noái giaâu. Chó coân hai öng baâ giaâ söëng vúái nhau,
lûúng hûu cao. Hai àûáa con àaä trûúãng thaânh, cuäng giaâu. Anh con
caã, hiïån àang laâm cho möåt liïn doanh úã Saâi Goân, mêëy nùm trûúác
coân biïët àem tiïìn tiïët kiïåm cuãa öng mua maãnh àêët, vûâa röìi söët àêët,
àem baán laäi hún möåt tó. Söë tiïìn naây öng baâ àang gûãi tiïët kiïåm,
riïng laäi cuäng thûâa söëng. Nïn khoaãn tiïìn mûúâi mêëy triïåu möåt
thaáng kia caâng trúã nïn nhiïìu, thêåm chñ quaá nhiïìu. Öng laâ ngûúâi
nhû vêåy, luön suy nghô nhû vêåy, chên thaânh vaâ trong saáng.
Höm sau, hoåc xong, öng baão cö Mai úã laåi, àïì nghõ cho öng biïët
roä tònh hònh hoåc sinh, hoåc phñ. Nghe xong, öng noái:
“Cö xem coá thïí giaãm hoåc phñ cho moåi ngûúâi àûúåc khöng?”
Cö Mai ngú ngaác, àúâ mùåt nhòn öng höìi lêu:
“Daå, em khöng thêåt hiïíu...”
“Töi noái giaãm hoåc phñ. Tûác laâ coá thïí haå hoåc phñ tûâ mûác möîi
ngûúâi möåt thaáng möåt trùm nghòn àöìng xuöëng nùm mûúi hay baãy
mûúi nghòn chùèng haån. Cö biïët roä nïn giaãm bao nhiïu. Thuá thêåt,
töi khöng cêìn nhiïìu nhû vêåy. Töi chùæc trong söë ngûúâi hoåc úã àêy,
nhiïìu ngûúâi cuäng khoá khùn, àùåc biïåt caác em tûâ nöng thön. Cö hiïíu
röìi chûá?”
“Daå hiïíu”, cö Mai êëp uáng. “Nhûng em thêëy khöng thïí laâm
thïë àûúåc aå”.
“Vò sao?”
“Vò... khöng thïí àûúåc. Xûa nay ngûúâi ta chó tùng chûá khöng
giaãm hoåc phñ...”
“Nhûng àêy laâ lúáp tû. Cuãa töi. Vaâ töi muöën giaãm!” Öng Àoaân
húi cao gioång. Laâ nhaâ ngoaåi giao, ñt khi öng cao gioång.
“Nhûng laâm thïë seä aãnh hûúãng àïën caác lúáp tiïëng Anh khaác. Coá
thïí caã nhûäng lúáp khöng phaãi tiïëng Anh. Moåi ngûúâi seä khöng hiïíu,
seä baân taán, dõ nghõ, seä cho rùçng thêìy...”
“Töi khöng cêìn biïët ngûúâi ta nghô gò vïì töi. Àêy laâ viïåc riïng,
vaâ töi quyïët àõnh tûâ nay cö chó thu nùm mûúi nghòn àöìng möåt
thaáng! Khöng baân nûäa. Cûá thïë maâ laâm!”
Öng Àoaân thêåm chñ giêåt maånh chiïëc cùåp trïn baân röìi bûúác ra
khoãi phoâng.

Töåi nghiïåp cö Mai. Cö bõ söëc thêåt sûå. Àïm êëy cö trùçn troåc maäi
khöng nguã àûúåc. Àaä mûúâi nùm nay cö laâm caái nghïå phuå quaãn lyá
caác lúáp daåy thïm, hoåc thïm naây, cho nhiïìu thêìy, nhiïìu cö, nhûng
chûa bao giúâ cö gùåp trûúâng húåp naâo tûúng tûå. Ngoaâi àûác tñnh quñ
baáu laâ mêîn caán vaâ trung thûåc, cö coân laâ ngûúâi dïî xuác àöång vaâ hay
lo. Cö hònh dung chuyïån gò seä xêíy ra khi cö thöng baáo caái quyïët
àõnh kyâ cuåc êëy. Ngûúâi ta seä baão lúáp cö “phaá giaá”, chúi xoã nhau. Baão
öng thêìy naây àiïn, àõnh toã ra naây noå. Ngûúâi hoåc chùæc chùæn seä lêëy
laâm ngaåc nhiïn khoá hiïíu, àoaán non àoaán giaâ khöng biïët vò sao lúáp
böîng dûng giaãm hoåc phñ. Maâ naâo coá ai kïu àêu. Lúáp daåy chêët
lûúång, so vúái nhiïìu núi khaác laâ coân reã, laåi àûúåc baão lûu, hoåc buâ
thoaãi maái. Röìi hoå seä quay sang nghi ngúâ, caã nhûäng chuyïån kyâ cuåc
nhêët, nhû phaãi chùng úã àêy àang coá êm mûu gò? Hay thêìy troát
phaåm töåi löîi naâo àoá nay lûúng têm cùæn dûát, laâm thïë àïí chuöåc töåi?
Àûúåc giaãm tiïìn cuäng thñch, têët nhiïn, nhûng yá nghô hoåc vúái möåt
ngûúâi töåi löîi thò chùèng thñch thuá gò. Rêët coá thïí vò thïë maâ nhiïìu
ngûúâi seä boã hoåc. Nhêët àõnh phaãi coá chuyïån gò àoá. Nïëu khöng, ai
böîng dûng tûâ chöëi tiïìn, nhêët laâ nhûäng àöìng tiïìn chñnh àaáng? ûâ, maâ
sao öng êëy laåi laâm thïë nhó? Khöng thïí noái vò giaâu. Xûa nay caâng
giaâu ngûúâi ta caâng muöën coá thïm tiïìn àïí giaâu hún. Vêåy thò vò caái
gò? Cö Mai chõu khöng sao hiïíu nöíi. Hay thêåt sûå coá àiïìu gò khuêët
têët? Hay biïët àêu öng ta noái thïë laâ nhùæc kheáo mònh tùng chûá
khöng phaãi giaãm hoåc phñ?
Vúái nhûäng bùn khoùn nhû thïë, cö quyïët àõnh taåm thúâi cûá chúâ
möåt thúâi gian xem sao. Biïët àêu àêy chó laâ yá nghô böëc àöìng thoaáng
qua, vaâ chùèng bao lêu nûäa öng êëy seä thay àöíi?
Nhûäng ngaây tiïëp theo öng Àoaân khöng àaã àöång gò àïën
chuyïån naây, vêîn àïìu àïìu lïn lúáp, trang nghiïm, àaåo maåo nhû
trûúác, khöng maãy may chuá yá túái cö Mai vaâ nhûäng viïåc cö laâm trong
lúáp.
Cuöëi thaáng, cö laåi àïën gùåp öng.
“Hoáa ra cö khöng laâm nhû töi yïu cêìu?” öng Àoaân hoãi khi cö
àûa cho öng goái tiïìn vúái túâ giêëy àuã caác khoaãn diïîn giaäi vaâ con söë
gêìn mûúâi lùm triïåu àöìng.
“Daå vêng. Em xin löîi”, cö êëp uáng. “Em nghô coá thïí vò múái àïën
thêìy chûa biïët. Viïåc naây khöng àún giaãn nhû thêìy nghô. Vaã laåi...”
“Thöi àûúåc röìi’, öng Àoaân ngùæt lúâi khöng chuát ngoaåi giao.
“Nïëu thïë thò cûá mùåc töi!”

THAÁI BAÁ TÊN 28
Àïm höm êëy cö Mai laåi mêët nguã. Cö thêëy tiïëc nhûäng nùm
laâm viïåc àïìu àïìu khöng sûå cöë vúái thêìy Nùm, vaâ nghô túái viïåc ngaây
mai öng Àoaân seä noái “àiïìu êëy” vúái caã lúáp. Möåt viïåc àaáng leä cö laâm,
nhûng öng khöng àïí cö laâm. Tûác laâ, moåi ngûúâi seä nghô, coá sûå khöng
öín giûäa öng vaâ cö.
Nhûng cö ngaåc nhiïn khi höm sau vaâ mêëy ngaây tiïëp àiïìu cö
lo vêîn khöng xêíy ra. Cö khöng biïët rùçng öng Àoaân àaä àñch thên ra
phoâng thuïë quêån xin nöåp thuïë thu nhêåp caá nhên. yá tûúãng múái meã
vaâ àöåc àaáo naây àïën vúái öng khaá bêët ngúâ, khi buöíi saáng ài chúi ten-
nñt vïì, doåc àûúâng öng ngêîu nhiïn nhòn thêëy cêu khêíu hiïåu viïët
bùçng sún àoã àaä phai maâu trïn möåt bûác tûúâng vöi troác loang löî:
“Nöåp thuïë laâ nghôa vuå vaâ quyïìn lúåi cuãa cöng dên!” Àuáng! Mònh laâ
cöng dên, cöng dên gûúng mêîu, coá thu nhêåp cao, taåi sao khöng tûå
nguyïån khai baáo nöåp thuïë?
úã phoâng thuïë, anh nhên viïn treã sau khi nghe khaách trònh
baây yá àõnh cuãa mònh, thêëy coá sûå laå, beân lïî pheáp múâi öng sang
phoâng bïn “gùåp laänh àaåo”. “Laänh àaåo”, möåt öng giaâ gêìy àeát àaä ngöìi
ghïë trûúãng phoâng hún hai mûúi nùm nay, coá tïn laâ Chêím, vûâa
nghe vûâa chùm chuá nhòn öng bùçng àöi mùæt nhaâ nghïì àêìy caãnh giaác
cuãa möåt caán böå ngaânh thuïë daây daån kñnh nghiïåm.
Öng Chêím hoan nghïnh yá thûác cöng dên cao cuãa öng, múâi
öng uöëng nûúác, röìi thong thaã noái:
“Vêåy laâ baác àaä vïì hûu, vaâ chó daåy thïm tiïëng Anh ‘cho vui’
nhû baác noái?”
“Vêng, àuáng thïë”.
“Vaâ àêy laâ lúáp daåy tû, chûá khöng phaãi trung têm ngoaåi ngûä
haânh nghïì coá giêëy pheáp vaâ àùng kyá vúái nhaâ chûác traách?”
“Vêng”.
Öng Chêím trêìm ngêm suy nghô möåt chöëc röìi thúã daâi:
“Rêët tiïëc taåm thúâi chûa coá luêåt naâo qui àõnh nhûäng ngûúâi
nhû baác phaãi nöåp thuïë thu nhêåp tûâ caác nguöìn tûúng tûå”.
“Nghôa laâ caã khi muöën, töi cuäng khöng àûúåc nöåp?”
“Caái naây àïí töi hoãi yá kiïën laänh àaåo. Xin baác cho àõa chó, seä coá
ngûúâi àïën baáo baác sau”.
Khi khaách ra khoãi phoâng, öng Chêím thêëy nhû hêîng huåt àiïìu
gò, thêåm chñ coá caãm giaác bõ xuác phaåm. Xûa nay ngûúâi ta chó àïën

gùåp öng àïí kyâ keâo xin miïîn giaãm, hoùåc tòm caách gian lêån, thïë maâ
bêy giúâ böîng xuêët hiïån caái öng kyâ cuåc naây.
“Theo túá, àêy laâ trûúâng húåp àaáng ngúâ!” öng quay sang baão
anh nhên viïn noå. “Nhêët àõnh phaãi coá caái gò àêëy múâ aám! Cêåu nghô
thïë naâo?”
“Em cuäng nghô àuáng nhû thuã trûúãng!” Anh kia höì húãi àaáp.
“Coá thïí öng ta muöën toã ra mònh lûúng thiïån úã möåt viïåc nhoã àïí che
dêëu möåt haânh vi bêët chñnh khaác lúán hún. Nhû kiïíu boån töåi phaåm
tûå nguyïån àêìu thuá töåi ùn cùæp vùåt àïí tröën töåi giïët ngûúâi êëy maâ”.
“Vêåy thò giao cho cêåu àiïìu tra vuå naây. Phaãi laâm thêåt kheáo vaâ
thêåt kyä. Àûâng quïn tòm hiïíu caã bïånh aán cuãa öng ta. Biïët àêu laåi
chùèng möåt laäo giaâ têm thêìn laâm mêët thúâi gian cú quan nhaâ nûúác!”
Möåt tuêìn sau, öng Àoaân goåi àiïån thoaåi àïën phoâng thuïë. Àñch
thên öng Chêím trûúãng phoâng nhêëc maáy.
“Thuá thêåt vúái baác laâ chuáng töi vêîn chûa tòm àûúåc muåc naâo
trong caác luêåt thuïë hiïån haânh àïí coá thïí aáp duång cho baác nöåp thuïë”,
öng noái, thên mêåt hún möåt chuát so vúái gioång àiïåu vêîn duâng haâng
ngaây. “Caái khoá cuãa trûúâng húåp baác laâ úã chöî baác àaä nghó hûu, chó
daåy tû tiïëng Anh, thûá ngön ngûä àang àûúåc khuyïën khñch, laåi chó
möåt lúáp vaâ chùèng thuï mûúán ai. Nïëu baác laâ möåt trung têm àùng kyá
hùèn hoi thò laåi laâ chuyïån khaác. ûâ maâ sao baác khöng thaânh lêåp möåt
trung têm nhû thïë àïí húåp phaáp hoáa viïåc nöåp thuïë nhó?.. Vêng...
vêng... Baác noái àuáng. Töi biïët baác chó daåy cho vui chûá khöng nhùçm
muåc àñch kinh doanh. Thïë múái khoá cho chuáng töi. Dêîu sao thò
ngûúâi tûå giaác nhû baác hiïån giúâ coá thïí noái laâ khöng nhiïìu. Vêng...
Nhêët àõnh thïë naâo chuáng töi cuäng tòm àûúåc caách giuáp baác thûåc
hiïån nghôa vuå vaâ quyïìn lúåi cöng dên cuãa mònh. Xin baác yïn têm
chúâ thïm möåt thúâi gian nûäa. Khöng lêu àêu. Chaâo baác”.
“Khöng lêu àêu” laâ yá öng Chêím muöën noái túái kïët quaã àiïìu
tra cuãa anh nhên viïn treã. Suöët caã tuêìn vûâa röìi öng chùèng hïì “baáo
caáo laänh àaåo”, cuäng chùèng xem laåi luêåt thuïë nhû öng noái. Cuá àiïån
thoaåi vûâa röìi laåi caâng khùèng àõnh yá kiïën cuãa öng, rùçng ngûúâi naây
phaãi coá vêën àïì. Nïëu khöng àaä chùèng hùng haái xin àoáng thuïë nhû
vêåy. Gêìn troån àúâi trong nghïì, öng tin chùæc àiïìu êëy. Nhûng vêën àïì
gò? Cêåu nhên viïn vêîn chûa tòm ra. Coá leä phaãi nhúâ àïën cöng an. ûâ,
phaãi baáo cho cöng an biïët vaâ yïu cêìu àiïìu tra giuáp! Öng Chêím
nghô, thêìm haâi loâng vúái chñnh mònh.

THAÁI BAÁ TÊN 30
Trong khi àoá, öng Àoaân, vúái baãn tñnh höìn nhiïn trong saáng
vaâ laåc quan vöën coá, vêîn tiïëp tuåc caách söëng öng yïu thñch - saáng ten-
nit, chiïìu uöëng bia, töëi ài daåy röìi vïì àoåc saách baáo, thónh thoaãng
laâm thú. Thûåc ra öng chùèng cay cuá lùæm vúái caái viïåc tûå nguyïån laâm
giaãm tiïìn cuãa mònh maâ khöng thaânh. Àún giaãn öng thêëy “daåy chúi”
maâ àûúåc chûâng êëy laâ quaá nhiïìu, nïn àïì nghõ haå hoåc phñ hoùåc xin
àoáng thuïë. Kïí ra, öng cuäng chuát ñt ngaåc nhiïn khi ngûúâi ta khöng
cho öng laâm caái viïåc töët àeåp àoá.
Thaáng sau, vêîn khöng thêëy àöång tônh gò, möåt höm sau buöíi
hoåc, öng tuyïn böë trûúác caã lúáp tûâ nay seä giaãm möåt nûãa hoåc phñ. Cho
têët caã moåi ngûúâi. Röìi öng thong thaã xaách cùåp bûúác ra khoãi phoâng,
àïí cö Mai úã laåi möåt mònh giaãi thñch thïm vúái àaám hoåc viïn àang
ngaåc nhiïn baân taán.
Mêëy ngaây tiïëp theo moåi ngûúâi nhòn öng vúái con mùæt toâ moâ,
nghi kyå, nhûng biïët tñnh thêìy nghiïm, khöng thñch noái chuyïån laåc
àïì, nïn khöng ai daám hoãi. Coân cö Mai thò vöën ruåt reâ ñt noái, bêy giúâ
hêìu nhû chùèng bao giúâ múã miïång. Khöng chuã yá, öng Àoaân vêîn
nghe loäm boäm nhiïìu cêu bònh luêån sau lûng. Röìi öng nhêån àûúåc
mêëy laá thû nùåc danh vúái nhûäng lúâi leä khiïëm nhaä àêìy boáng gioá. Kïå.
Öng khöng quan têm. Öng vêîn söëng theo caách xûa nay tûâng söëng.
Öng haâi loâng vúái yá nghô àaä phêìn naâo giuáp àûúåc ai àoá vêën àïì taâi
chñnh maâ öng chùæc hoå àang gùåp khoá khùn. Thêåm chñ öng ùn thêëy
ngon miïång hún.
*
Mêëy lúâi noái thïm.
Thaáng tiïëp theo söë ngûúâi hoåc khöng tùng nhû öng Àoaân
tûúãng maâ coân giaãm. Giaãm roä rïåt. Cö Mai khöën khöí thûåc sûå vò bõ
mêëy öng phoâng thuïë vaâ cöng an cùn vùån vïì öng thêìy “lêåp dõ”.
Ngûúâi hoåc cuäng chêët vêën cö khöng ñt, àïën mûác cuöëi cuâng cö xin thöi
lúáp öng, sang laâm giaáo vuå cho möåt trung têm ngoaåi ngûä úã trûúâng
bïn, duâ lûúng ñt hún.
Thêët voång vò khöng phaát hiïån thêëy àiïìu gò múâ aám liïn quan
àïën nhên thên öng Àoaân, cuöëi cuâng nhaâ chûác traách ài àïën kïët luêån
rùçng viïåc múã lúáp daåy tû thuï phoâng cuãa trûúâng laâ vi phaåm qui àõnh
quaãn lyá giaáo duåc vaâ àaâo taåo, aãnh hûúãng àïën an ninh, trêåt tûå cuãa

khu vûåc. Vêåy laâ lúáp dõch tiïëng Anh cuãa thêìy Àoaân bõ àoáng cûãa.
Cuâng vaå lêy theo noá laâ ba lúáp tiïëng Anh thûåc haânh vaâ mûúâi lúáp
luyïån thi àaåi hoåc. Têët nhiïn khöng ai trong söë caác naån nhên caãm
ún öng àiïìu naây.
Coân öng thò sao? Öng vêîn thïë, nhû xûa. Vêîn haâng ngaây laâm
nhûäng viïåc öng ûa thñch - thïí thao, bia, saách baáo vaâ laâm thú. Bêy
giúâ coá thúâi gian nïn laâm nhiïìu hún. Tuy nhiïn, cöng bùçng maâ noái,
sûå trong saáng cuãa öng dûúâng nhû cuäng bõ gúån àuåc chuát ñt. Bùçng
chûáng laâ möåt lêìn uöëng bia vúái nhau, giûäa chûâng öng trêìm ngêm
baão töi, cuäng möåt ngûúâi vïì hûu kiïëm thïm bùçng nghïì daåy hoåc,
rùçng nïëu khöng coá lyá do thuác baách thò dêîu sao cuäng khöng nïn
giaãm tiïìn hoåc phñ hoùåc tûå nguyïån xin nöåp thuïë. Tiïëc laâ têm lyá xaä
höåi taåm thúâi chûa chêëp nhêån möåt àiïìu xa xó nhû vêåy.
Haâ Nöåi, 7 thaáng 2, 2003

THAÁI BAÁ TÊN 32
Cö gaái guâ
ÚÃ laâng töi coá möåt cö gaái guâ. Chuáng töi laâ baån thên nhau thúâi
nhoã, duâ cö hún töi nhûäng nùm tuöíi...
Maâ thöi, trûúác khi bùæt àêìu cêu chuyïån naây, coá leä àöåc giaã haäy
àoåc baâi thú dûúái àêy cuãa Eàuardas Mïgiïlaitis maâ theo töi laâ hay,
caãm àöång, vaâ cuäng coá chung àêìu àïì nhû cêu chuyïån cuãa töi.
Cö gaái guâ
Cö beá söëng trong möåt khu laâng nhoã
Söëng vö tû vúái baâ nöåi möåt nhaâ.
Sao lo sùén cuãa höìi mön giaâu coá.
Cho cö duâng - trùng dïåt aáo, thïu hoa.
Cö beá êëy lúán lïn, chúâ haånh phuác.
Nhûng than öi, söë phêån chùèng nuöng chiïìu.
Mang caái bûúáu trïn lûng nhû vïët nhuåc,
Cö àau buöìn, cö gaái àeåp, àaáng yïu.
Vaâ cûá thïë, trong cùn phoâng kheáp chùåt,
Cö àïí tröi nhûäng nùm thaáng ï chïì.
Cho cö beá - bêìu trúâi trong àöi mùæt,

Nhûäng luác buöìn, hoåa mi hoát cö nghe.
Nhû àaân bûúám luön vö tû, vui veã,
Caác baån cö vui ca haát bïn nhaâ.
Qua àöi mùæt àang rûng rûng ngêën lïå,
Cö gaái guâ tûâ khe cûãa nhòn ra.
Röìi baâ chïët, àûúåc xe àûa yïn nghó
Bïn haâng dûúng nghôa àõa phña sau laâng.
Vaâ vûâa khoác, cö chaáu baâ yïu quyá
Vûâa cuái àêìu theo saát chiïëc xe tang...
Röìi caái àoái vaâ caái ngheâo cuöåc söëng
Trao chiïëc roi cho cö gaái lûng guâ
Vaâ bùæt cö phaãi haâng ngaây chùn ngöîng
Ngoaâi caánh àöìng heo huát nhûäng chiïìu thu.
Cö cuâng töi thûúâng tïët hoa, ài daåo,
Thûúâng cuâng nhau nhoám lûãa sûúãi... Haâng giúâ
Cho cö nghe, nhiïìu lêìn töi thöíi saáo
Cuäng nhiïìu lêìn töi haát hoùåc laâm thú.
Nhûng àöng àïën, möåt muâa àöng khùæc nghiïåt
Laâm coã cêy cuâng muöng thuá chïët dêìn...
Vaâ àïí söëng, àïí haâng ngaây chöëng reát,
Nhaâ tiïëp nhaâ cö xaách bõ xin ùn.
Möåt töëi noå, cö nùçm im, khöng dêåy.
Caã trúâi sao saâ xuöëng toãa aánh vaâng.

THAÁI BAÁ TÊN 34
Nhû moán cuãa höìi mön, trúâi sao êëy
Cö gaái guâ cho vaâo bûúáu àang mang.
...Töi cuái xuöëng chiïëc quan taâi nhoã beá -
Cö nùçm yïn bïn cûãa söí, che mònh
Bùçng têëm luåa aánh trùng thïu àeåp àeä
Dñnh möåt vaâi ngöi sao saáng lung linh.
Cö gaái êëy àaä laâm gò nïn töåi
Àïí phaãi mang möåt söë phêån thïë naây?
Trûúác cö gaái, töi thêëy mònh coá löîi
Vaâ àau buöìn, vaâ day dûát lêu nay...
Àuáng laâ caã truyïån ngùæn chó trong möåt baâi thú nhoã - möåt
truyïån ngùæn cöí àiïín vúái àêìy àuã caác chi tiïët cêìn thiïët.
Töi rêët yïu thú Mïgiïlaitis (1), thêåm chñ coân quen öng vaâ
suöët möåt thúâi gian daâi chuáng töi trao àöíi thû tûâ vúái nhau. Caách àêy
hai mûúi nùm töi tûâng dõch vaâ in hai têåp thú riïng cuãa öng. Nïëu
àûúåc choån chó möåt nhaâ thú xö-viïët àïí trao giaãi Nöben, nhêët àõnh töi
seä choån Mïgiïlaitis. Têët nhiïn khöng phaãi vò öng laâ baån töi, maâ vò
theo töi, öng laâ nhaâ thú söë möåt cuãa nïìn thú Liïn Xö, xûáng àaáng
hún nhiïìu nhaâ thú nûúác khaác tûâng àûúåc nhêån giaãi thûúãng cao quñ
naây. Múã àêìu cho têåp thú "Nghõch lyá cuãa baân tay" xuêët baãn úã Viïåt
Nam nùm 1984 öng coá lúâi tûåa vúái nhûäng doâng caãm àöång vïì tònh
caãm cuãa öng àöëi vúái con ngûúâi vaâ àêët nûúác chuáng ta.
Khi àoåc xong "Cö gaái guâ" trong söë saách öng múái gûãi tùång - luác
êëy khoaãng cuöëi nùm 1980 - töi liïìn viïët thû àïí hoãi öng xuêët xûá baâi
thú naây, vaâ noái thïm rùçng thûúã nhoã töi cuäng chúi thên vúái möåt cö
beá guâ bêët haånh. Öng cho biïët nöåi dung baâi thú laâ hoaân toaân coá thêåt,
trûâ nhûäng chi tiïët àûúåc thi võ hoáa, vaâ baão töi haäy viïët möåt baâi thêåt
hay vïì baån mònh. Töi àaä thûã nhiïìu lêìn nhûng cuöëi cuâng laåi thöi, vò
biïët coá viïët gò vaâ hay àïën àêu, cuäng seä chó laâ sûå lùåp laåi múâ nhaåt
nhûäng àiïìu Mïgiïlaitis àaä noái. Bêy giúâ, khi cho in laåi lêìn thûá ba
taác phêím cuãa öng trong möåt tuyïín têåp múái, vaâ lêìn nûäa àoåc "Cö gaái

guâ", töi quyïët àõnh quay laåi àïì taâi naây, khöng bùçng thú maâ bùçng
vùn xuöi.
úã àúâi quaã coá nhiïìu sûå truâng húåp ngêîu nhiïn. Cö gaái guâ cuãa
töi ngaây nhoã cuäng coá khuön mùåt xinh àeåp, àùåc biïåt laâ àöi mùæt. Töi
khöng biïët vò sao cö bõ guâ, do bêím sinh hay hêåu quaã möåt cùn bïånh
naâo àoá chùng? Lúán lïn töi àaä thêëy cö mang chiïëc bûúáu sau lûng.
Chiïëc bûúáu to khiïën ngûúâi cö co ruám laåi, khuön mùåt xinh àeåp nhû
loåt thoãm trong àöi vai nhö cao. Duâ hún töi nùm tuöíi, nhûng vò laâ
con gaái, nhoã ngûúâi hún, coá thïí vò guâ nûäa, nïn töi xûng hö tao maây
nhû baån beâ cuâng tuöíi.
Tïn cö laâ Höìng, möåt caái tïn àeåp, coá veã húi kiïíu caách úã quï töi
thúâi êëy, nhûng moåi ngûúâi chó àún giaãn goåi "con guâ". Töi cuäng goåi
thïë, ñt ra thúâi gian àêìu. Meå töi baão cö möì cöi tûâ nhoã vaâ sau àêëy,
cuäng giöëng cö gaái guâ trong thú Mïgiïlaitis, cö söëng vúái baâ nöåi, möåt
ngûúâi baán haâng xeán úã chúå Höm, khöng giaâu nhûng chùèng ngheâo
lùæm. Thêåm chñ cö coân àûúåc ài hoåc möåt thúâi gian. Sau àoá baâ cö bïånh
nùång chïët, àïí cö möåt mònh khöng núi nûúng tûåa. Cö chùèng coân ai
thên thñch trûâ vaâi ngûúâi thuöåc àùçng ngoaåi úã Haâ Tônh maâ tûâ lêu àaä
khöng liïn laåc vúái nhau.
Chùèng coân caách naâo khaác, cö phaãi ài xin ùn úã chúå Höm vaâ caác
laâng lên cêån. Cuöëi cuâng, àöång loâng thûúng, möåt àõa chuã trong laâng
àûa cö vïì nuöi nhû con caái trong nhaâ. Caái khaái niïåm àõa chuã thúâi
êëy chuã yïëu mang tñnh giai cêëp chûá khöng vò sûå giaâu coá hay boác löåt.
Vúå chöìng, con caái ngûúâi àõa chuã êëy cuäng haâng ngaây ra àöìng laâm
quêìn quêåt tûâ saáng àïën töëi nhû moåi ngûúâi. Khaác chùng, hoå coá nhiïìu
ruöång hún, biïët lo toan, nïn söëng khaá giaã hún vaâ coá àûúåc ngöi nhaâ
ngoái ba gian. Hoå coá ba ngûúâi con ài böå àöåi caách maång, möåt ngûúâi
sau naây thaânh võ chó huy coá taâi, àûúåc goåi laâ "con huâm xaám quöëc löå
6". Theo saách vúã thò àõa chuã phaãi àöåc aác lùæm. Coá thïí noái chung nhû
vêåy thêåt, nhûng öng àõa chuã naây thò chùèng giöëng thïë chuát naâo.
Öng hiïìn, töët buång, hay giuáp àúä ngûúâi khaác nïn trong laâng ai cuäng
quñ mïën öng.
Cö beá guâ laâng töi khöng chùn ngöîng maâ chùn trêu, möåt viïåc
bònh thûúâng cuãa luä treã trong laâng. Ngaây naâo töi vaâ cö cuäng dùæt
trêu ra baäi hoang Àöìng Chuâa. Khöng phaãi töi coá caãm tònh gò àùåc
biïåt, maâ thûåc tònh chó muöën lúåi duång cö. Chaã laâ töi coá nhiïìu saách,
cö laåi ham àoåc, nïn töi cho mûúån, vúái àiïìu kiïån mûúån möåt cuöën, cö
phaãi tröng trêu cho töi möåt tuêìn àïí töi yïn têm àoåc saách, nùçm nguã
hoùåc chúi lang thang àêu àoá.

THAÁI BAÁ TÊN 36
Tûâ nhoã, vöën khöng hiïëu àöång, töi ñt chúi vúái boån con trai cuâng
caác troâ öìn ô cuãa chuáng. Töi khöng "cuâng tïët hoa, ài daåo" hay "àoåc
thú, thöíi saáo cö nghe" nhû Mïgiïlaitis, duâ luác êëy töi àaä voä veä laâm
thú vaâ biïët chúi àaân mùng-àö-lin nhúâ böë töi daåy. Nhûng "cuâng àöët
lûãa ngöìi sûúãi" vúái nhau thò coá, vaâ khaá thûúâng xuyïn, vò baäi hoang
Àöìng Chuâa tröëng traãi, muâa àöng rêët laånh. Vúái lúåi thïë "coá saách", töi
bùæt cö laâm moåi viïåc, coi nhû chuyïån àûúng nhiïn, mùåc duâ trong
thêm têm töi thñch cö, vò khuön mùåt àeåp, vò sûå dõu daâng beän leän,
vaâ caã vò noái chuyïån vúái cö rêët thuá võ. Cö khöng coá baån naâo khaác, caã
trai lêîn gaái. Töi cuäng chó coá cö laâ baån duy nhêët thúâi êëy. Nhû "cö gaái
guâ" cuãa Mïgiïlaitis, cö luön mùåc caãm vïì bïånh têåt cuãa mònh, vaâ
cuäng thûúâng "qua àöi mùæt rûng rûng ngêën lïå" leán nhòn caác baån
cuâng tuöíi vui chúi tûâ sau caánh cûãa.
Nùm 1952, quï töi coá phong traâo àêëu tranh chñnh trõ. Laâng
töi laâ caái laâng Nho Lêm àûúåc nhùæc àïën trong cuöën "Chuyïån laâng
ngaây êëy" cuãa nhaâ vùn àöìng hûúng Voä Vùn Trûåc viïët vïì nhûäng
chuyïån kyâ cuåc thúâi àoá.
Öng àõa chuã töët buång kia bõ àem ra àêëu töë. Caã laâng hoåp mêëy
àïm liïìn àïí àêëu öng. Àûúåc múám lúâi tûâ trûúác, ai cuäng xöng vaâo chûãi
ruãa, àêëm àaá, teá nûúác àaái vaâ cûát vaâo mùåt öng, buöåc töåi öng laâ tay
sai, laâ giaán àiïåp ngêìm cuãa àïë quöëc. Lyá do laâ ngûúâi ta thêëy trong
nhaâ öng coá mêëy cuöën saách tiïëng Phaáp do anh con chó huy caách
maång tûâng hoåc xong tuá taâi àïí laåi. Chùæc nhûäng cuöën tiïíu thuyïët
hay giaáo khoa gò àoá, nhûng vò khöng ai biïët àoåc nïn àûúng nhiïn
chuáng phaãi laâ "taâi liïåu phaãn àöång".
Khöng hiïíu sao chñnh nhûäng ngûúâi àûúåc gia àònh öng xûa
nay giuáp àúä nhiïìu nhêët laåi àêëu öng quyïët liïåt nhêët vaâ cuäng àaánh
öng àau nhêët. Cûá theo lúâi töë thò suöët àúâi hoå bõ thùçng àõa chuã Viïåt
gian naây boác löåt, boân ruát têån xûúng tuãy! Ngûúâi ta cuäng bùæt cö guâ,
luác êëy mûúâi tuöíi, tham gia àêëu töë, têët nhiïn coá sûå chuêín bõ rêët kyä
tûâ trûúác. Thïë maâ trûúác "caán böå" vaâ têët caã dên laâng, caái con beá khöën
khöí êëy laåi noái ngûúåc hïët nhûäng lúâi àûúåc dùån.
- Àöìng chñ Höìng, coá phaãi tïn àõa chuã Viïåt gian phaãn àöång,
tïn tay sai àïë quöëc naây àaä bùæt àöìng chñ laâm viïåc hai mûúi giúâ möåt
ngaây, vaâ chó cho ùn möîi ngaây möåt baát caám khöng?
"Àöìng chñ Höìng” nhòn thùèng vaâo mùæt ngûúâi vûâa hoãi, noái raânh
roåt tûâng tiïëng. Àûáng lêîn trong àaám treã toâ moâ chen chuác phña sau,
töi thêëy hònh nhû cö àang cöë ûúän thùèng caái lûng guâ cuãa mònh.

- Khöng. Chaáu chùn trêu haâng ngaây úã Àöìng Chuâa. Thónh
thoaãng nïëu cêåu Tuåc bêån hoåc baâi thò chaáu rûãa baát. Queát nhaâ laâ viïåc
cuãa chaáu. Chaáu ùn möåt ngaây hai bûäa vúái caã nhaâ. Coá höm buöíi saáng
àûúåc ùn khoai luöåc, cuäng vúái caã nhaâ.
- Nhûng hùæn luön àaánh àêåp àöìng chñ rêët taân nhêîn!
- Khöng, böë chaáu khöng bao giúâ àaánh chaáu. Öng êëy rêët töët vaâ
thûúng chaáu...
- Khöng thïí nhû thïë àûúåc. Boån àõa chuã, tay sai àïë quöëc khöng
bao giúâ thûúng ngûúâi, nhêët laâ nhûäng keã möì cöi nhû àöìng chñ. Àöìng
chñ cöë nhúá laåi xem. Coá gò cûá noái ra. Àûâng súå. Caách maång seä baão vïå
àöìng chñ. Roä raâng yá thûác giaác ngöå giai cêëp cuãa àöìng chñ coân keám,
lêåp trûúâng caách maång mú höì! Naâo, haäy noái ài! Haäy nhöí möåt baäi
nûúác boåt vaâo mùåt noá ài!
"Àöìng chñ Höìng" vêîn àûáng im, rúm rúám nûúác mùæt nhòn öng
àõa chuã böë nuöi àang bõ troái quùåt tay sau lûng, mùåt maây thêm tñm.
Cö laâ ngûúâi duy nhêët daám cöng khai bïnh vûåc öng. Trong khi àoá
àaám àöng giêån dûä bùæt àêìu nhao nhao la heát:
- Àaánh dêåp caái lûng guâ cuãa noá ài!
- Con phaãn caách maång! Tay sai àïë quöëc!
- Bùæt noá ra àêëu luön!
- Treo ngûúåc noá lïn maâ àaánh!
Thêëy cûá àïí tiïëp diïîn nhû thïë seä bêët lúåi, öng caán böå àûúåc cûã tûâ
tónh vïì chó àaåo phong traâo beân giang tay taát maånh vaâo mùåt "àöìng
chñ" Höìng, laâm noá loaång choaång suyát ngaä. Röìi "àöìng chñ" bõ ai àoá
tûác giêån àaá àñt àuöíi ài, nhûúâng chöî cho nhûäng ngûúâi coá lêåp trûúâng
giai cêëp vûäng hún.
Cö beá guâ boã ra àöìng ngöìi khoác möåt mònh. Töi lùång leä ài theo.
Luác êëy töi chûa hiïíu thïë naâo laâ àêëu tranh giai cêëp, laâ tay sai àïë
quöëc hay phaãn caách maång. Töi cuäng khöng hiïíu vò sao dên laâng töi
xûa nay vöën hiïìn laânh, chêët phaác maâ böîng dûng trúã nïn hung dûä
vaâ àöåc aác nhû vêåy. Töi chó biïët cö noái àuáng sûå thêåt, vaâ caâng quñ cö
hún vò àaä duäng caãm noái lïn sûå thêåt àoá.
Xeát vò coân beá, laåi têåt nguyïìn nïn ngûúâi ta tha khöng àem cö
ra àêëu töë vaâ àaánh àêåp nhû nhiïìu ngûúâi khaác. Súå bõ vaå lêy, böë meå
töi cêëm khöng cho töi chúi vúái cö, nhûng chuáng töi vêîn leán luát gùåp
nhau.

Tuyen tap truyen ngan thai ba tan(q2) 816

Tuyen tap truyen ngan thai ba tan(q2) 816

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (9)

Viewers also liked

Viewers also liked (15)

Similar to Tuyen tap truyen ngan thai ba tan(q2) 816

Similar to Tuyen tap truyen ngan thai ba tan(q2) 816 (20)

Tuyen tap truyen ngan thai ba tan(q2) 816