1. TAÁC GIAÃ CUÃA NHÛÄNG PHAÁT MINH, SAÁNG CHÏË NÖÍI TIÏËNG THÏË GIÚÁI 1
http://www.ebooks.vdcmedia.com
MUÅC LUÅC
Ai laâ ngûúâi àaä phaát minh ra doâng àiïån? ....................................... 3
Ai laâ ngûúâi àaä saáng chïë ra que diïm? ........................................... 4
Ai laâ taác giaã cuãa chiïëc maáy chûä àêìu tiïn?..................................... 5
Ai àaä laâm ra bú àêìu tiïn? ............................................................... 6
Ai àaä laâm ra giêëy? ........................................................................... 7
Ai àaä laâm ra haân thûã biïíu? ............................................................ 8
Ai àaä laâm ra nhûäng chiïëc kñnh àêìu tiïn? ..................................... 8
Ai àaä laâm ra nûúác hoa?................................................................... 9
Ai àaä laâm ra quyïín tûâ àiïín tiïëng anh àêìu tiïn?....................... 11
Ai àaä laâm ra àöi giaây àêìu tiïn?.................................................... 12
Ai àaä nghô ra baãng chûä caái àêìu tiïn? .......................................... 13
Ai àaä nghô ra buát viïët?.................................................................. 14
Ai àaä nghô ra chiïëc buát chò àêìu tiïn? .......................................... 15
Ai àaä nghô ra kñnh hiïín vi?........................................................... 16
Ai àaä nghô ra la baân?..................................................................... 17
Ai àaä nghô ra mön nhêíy duâ ?........................................................ 18
Ai àaä nghô ra maáy aãnh ?............................................................... 19
Ai àaä nghô ra nhûäng con tem?...................................................... 20
Ai àaä nghô ra troâ àaánh baâi? .......................................................... 21
Ai àaä nghô ra têëm baãn àöì àêìu tiïn?............................................. 22
Ai àaä phaát hiïån ra caâ phï? ........................................................... 23
2. TAÁC GIAÃ CUÃA NHÛÄNG PHAÁT MINH, SAÁNG CHÏË NÖÍI TIÏËNG THÏË GIÚÁI 2
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Ai àaä phaát minh ra nguyïn tûã?.................................................... 24
Ai àaä saáng taåo ra maáy bay?.......................................................... 26
Ai àaä saáng taåo ra têìu ngêìm?........................................................ 27
Ai àaä saáng taåo ra ötö? ................................................................... 28
Ai àaä saáng taåo ra àaân dûúng cêìm? .............................................. 29
Ai àaä tòm ra chêët dinamit( thuöëc nöí)?......................................... 30
Ai àaä viïët baách khoa toaân thû àêìu tiïn?..................................... 31
Ai àaä xêy dûång chiïëc cêìu àêìu tiïn?............................................. 32
Ai àaä xêy ngoån haãi àùng àêìu tiïn?.............................................. 33
3. TAÁC GIAÃ CUÃA NHÛÄNG PHAÁT MINH, SAÁNG CHÏË NÖÍI TIÏËNG THÏË GIÚÁI 3
http://www.ebooks.vdcmedia.com
AI LAÂ NGÛÚÂI ÀAÄ PHAÁT MINH RA DOÂNG ÀIÏÅN?
Con ngûúâi àaä nghiïn cûáu vïì àiïån tûâ haâng ngaân nùm nay, nhûng
cho àïën bêy giúâ chuáng ta vêîn chûa biïët chñnh xaác thïë naâo laâ àiïån.
Ngûúâi ta cho rùçng àiïån àûúåc cêëu taåo tûâ nhûäng phêìn nhoã tñch àiïån.
Theo lyá thuyïët naây thò àiïån laâ doâng chuyïín àöång cuãa caác electron hay
caác phên tñch àiïån khaác. Tûâ àiïån trong tiïëng Anh (electricity) bùæt
nguöìn tûâ tiïëng Hy Laåp "electron". Baån coá biïët tûâ naây coá nghôa laâ gò
khöng? Noá coá nghôa laâ höí phaách.
Tûâ nùm 600 trûúác cöng nguyïn nhûäng ngûúâi Hy Laåp cöí àaä biïët
rùçng nïëu coå xaát höí phaách thò noá coá thïí huát àûúåc nhûäng mêíu giêëy.
Cho àïën trûúác nùm 1672 cuäng chûa coá möåt tiïën böå naâo trong viïåc
nghiïn cûáu vïì àiïån. Vaâo nùm 1672 öng Otto Fon Gerryk khi àïí tay
bïn caånh quaã cêìu bùçng lûu huyânh àang quay àaä nhêån àûúåc sûå tñch
àiïån lúán hún.
Vaâo nùm 1729 öng Stefan Grey àaä tòm ra rùçng coá 1 söë chêët,
trong àoá coá kim loaåi, coá thïí dêîn àiïån. Nhûng chêët nhû vêåy goåi laâ
nhûäng chêët dêîn àiïån. Öng ta cuäng phaát hiïån ra rùçng nhûäng chêët
khaác nhû thuyã tinh, lûu huyânh, höí phaách vaâ saáp khöng dêîn àiïån.
Nhûäng chêët àoá àûúåc goåi laâ nhûäng chêët caách àiïån.
Bûúác tiïën tiïëp theo trong viïåc nghiïn cûáu vïì doâng àiïån laâ vaâo
nùm 1733 khi möåt ngûúâi Phaáp coá tïn laâ Duy Phey tòm ra vêåt tñch
àiïån dûúng vaâ vêåt tñch àiïån êm, mùåc duâ öng cho rùçng àoá laâ 2 loaåi àiïån
khaác nhau. Bedzamin Franklin laâ ngûúâi àêìu tiïn thûã giaãi thñch thïë
naâo laâ doâng àiïån. Theo öng têët caã caác chêët trong tûå nhiïn àïìu coá chûáa
"chêët loãng àiïån". Khi 2 chêët va chaåm vaâo nhau thò möåt söë "chêët loãng"
cuãa chêët naây seä bõ lêëy sang chêët khaác. Ngaây nay chuáng ta noái "chêët
loãng" àûúåc cêëu taåo tûâ nhûäng àiïån tûã mang àiïån tñch êm. Böå mön khoa
hoåc nghiïn cûáu vïì àiïån phaát triïín rêìm röå tûâ nùm 1880 khi maâ
Alexandro Volta àaä saáng chïë ra pin. Phaát minh naây àaä mang àïën cho
4. TAÁC GIAÃ CUÃA NHÛÄNG PHAÁT MINH, SAÁNG CHÏË NÖÍI TIÏËNG THÏË GIÚÁI 4
http://www.ebooks.vdcmedia.com
loaâi ngûúâi nguöìn nùng lûúång thûúâng xuyïn vaâ keáo theo noá têët caã
nhûäng phaát minh quan troång nhêët trong lônh vûåc naây.
AI LAÂ NGÛÚÂI ÀAÄ SAÁNG CHÏË RA QUE DIÏM?
Ûúác mú hoåc caách taåo ra lûãa àïí sûúãi êëm vaâ nêëu chñn thûác ùn àaä
dêîn àïën viïåc con ngûúâi laâm ra nhiïìu loaåi "diïm" khaác nhau. Ngûúâi
nguyïn thuyã àaánh ra lûãa tûâ chêët Silic vaâ hy voång rùçng noá coá thïí àöët
chaáy dûúåc laá khö. Haâng nghòn nùm sau nhûäng ngûúâi La Maä cöí cuäng
chùèng tiïën thïm dûúåc mêëy trong viïåc taåo ra lûãa. Hoå àaánh hai hoân àaá
vaâo nhau vaâ nhûäng tia lûãa thu àûúåc thò cöë gùæng àöët chaáy nhûäng que
àoám têím lûu huyânh.
Vaâo thúâi trung cöí ngûúâi ta cöë gùæng àöët chaáy nhûäng miïëng gieã
khö bùçng nhûäng tia lûãa thu àûúåc bùçng caách àaánh Silic vaâ sùæt. Nhûäng
chêët liïåu dïî chaáy naây àûúåc goåi laâ caác "dêy chaáy". Nhûäng que diïm
hiïån àaåi àûúåc laâm tûâ nhûäng que göî nhoã boåc phötxpho úã àêìu.
Phötxpho laâ chêët rêët dïî chaáy ngay caã úã nhiïåt àöå rêët thêëp.
Vaâo nùm 1681 möåt ngûúâi Anh tïn laâ Robert Boie àaä nhuáng que
àoám têím lûu huyânh vaâo dung dõch lûu huyânh vaâ phöëtxpho vaâ thïë laâ
nhûäng que diïm àaä ra àúâi. Tuy nhiïn nhûäng que diïm naây chaáy quaá
nhanh nïn hiïåu quaã sûã duång khöng cao.
Nhûäng que diïm thûåc sûå àûúåc laâm úã Anh do baân tay cuãa ngûúâi
dûúåc sô coá tïn laâ John Walker. Àïí àöët nhûäng que diïm naây cêìn phaãi
queåt chuáng vaâo giûäa nïëp gêëp cuãa túâ giêëy maâ trïn àoá àaä àûúåc rùæc möåt
lúáp böåt thuyã tinh .
Nùm 1833 nhûäng que diïm boåc phötxpho àaä ra àúâi úã Aoá vaâ Àûác
nhûng coá möåt vêën àïì àaä naãy sinh vò phötxpho trùæng vaâ vaâng rêët àöåc
haåi àöëi vúái nhûäng cöng nhên saãn xuêët diïm cho nïn nùm 1906 àaä bõ
cêëm saãn xuêët trïn toaân thïë giúái.
Cuöëi cuâng ngûúâi ta àaä tòm ra möåt loaåi phötxpho àoã khöng àöåc
àïí saãn xuêët ra nhûäng que diïm an toaân hún. Nhûäng que diïm an