2. Zobacz film Theology Matters - Dug Down Deep - Joshua Harris
→ http://www.youtube.com/watch?v=A2DUKPUKgAI
-film jest dostępny w dokumencie „filmy” w folderze wykładu
3. definicja
teologia to racjonalny namysł wiary nad faktem i treścią
Objawienia, dokonujący się w horyzoncie stale zmieniającej
się kultury, którego celem jest mądrościowe poznanie Boga
będące jednym z wymiarów tajemnicy zbawienia
4. W tej definicji należy podkreślić jej istotne momenty:
• teologia jest racjonalnym namysłem wiary: teologia odwołuje się do
ludzkiej racjonalności i czerpie z niej swoje formalne zasady (prawa
logiki). Związek między rozumem a teologią jest dla tej ostatniej istotny
i nieodzowny. Należy przy tym pamiętać, iż punktem wyjścia dla tego
racjonalnego namysłu jest zawsze ‘wiara, poszukująca zrozumienia’
(Anzelm z Canterbury). To wiara jest tu impulsem prawdziwego
poznania, teologia zaś pozostaje jej funkcją.
Tomasz z Akwinu: „nauka święta jest wiedzą. Wyjaśniając rzecz,
zauważymy, że są dwa rodzaje wiedzy: Pierwszy opiera się o zasady
poznawane przyrodzonym światłem rozumu; np. arytmetyka, geometria
itp. Drugi opiera się o zasady poznane światłem nadrzędnej wiedzy; tak
to np. optyka opiera się o zasady podane przez geometrię, a muzyka o
zasady zaczerpnięte z arytmetyki; i w ten to właśnie drugi
sposób nauka święta jest wiedzą; wszak opiera się o zasady poznane
światłem nadrzędnej wiedzy, jaką jest wiedza Boga i nieba. Stąd też,
jak muzyka wierzy w zasady podane jej przez arytmetyka, tak nauka
święta wierzy w zasady objawione jej przez Boga”.
5. • przedmiotem tego namysłu jest Objawienie zarówno z punktu
widzenia swojej faktyczności (wydarzenie Objawienia) jak i swojej
treściowej zawartości (to, co zostało objawione). Dzisiaj teologia
wypracowała integralną koncepcję Objawienia, które nie jest już
redukowane
jedynie do przekazu pewnej ilości danych (informacji). Objawienie
polega na egzystencjalnym samopodarowaniu się Boga człowiekowi:
wiedza stanowi tym samym współdaną Objawienia. Tam gdzie Bóg sam
siebie podarowuje człowiekowi, jako żywą i święta obecność tam też
dopiero staje się możliwa wiedza o Bogu. Oparcie teologii w Objawieniu
sprawia, że jest ona wiedzą uczestniczącą: żeby poznać Boga należy
przyjąć dar, który On sam z siebie czyni człowiekowi.
6. Sobór Watykański II, Konstytucja o Objawieniu, 2: Spodobało się Bogu w swej
dobroci i mądrości objawić siebie samego i ujawnić nam tajemnicę woli swojej (por.
Ef 1,9), dzięki której przez Chrystusa, Słowo Wcielone, ludzie mają dostęp do Ojca
w Duchu Świętym i stają się uczestnikami boskiej natury (por. Ef 2,18, 2 P 1,4).
Przez to zatem objawienie Bóg niewidzialny (por. Kol 1,15, 1 Tm 1,17) w
nadmiarze swej miłości zwraca się do ludzi jak do przyjaciół (por. Wj 33,11, J
15,14-15) i obcuje z nimi (por. Bar 3,38), aby ich zaprosić do wspólnoty z sobą
i przyjąć ich do niej. Ten plan objawienia urzeczywistnia się przez czyny i słowa
wewnętrznie z sobą powiązane, tak że czyny dokonane przez Boga w historii
zbawienia ilustrują i umacniają naukę oraz sprawy słowami wyrażone, słowa zaś
obwieszczają czyny i odsłaniają tajemnicę w nich zawartą. Najgłębsza zaś prawda
o Bogu i o zbawieniu człowieka jaśnieje nam przez to objawienie w osobie
Chrystusa, który jest zarazem pośrednikiem i pełnią całego objawienia. Jan Paweł
II, Fides et ratio 14: prawda, którą pozwala nam poznać Objawienie, nie jest
dojrzałym owocem ani najwyższym osiągnięciem myśli wypracowanej przez rozum.
Jawi się raczej jako bezinteresowny dar, pobudza do myślenia i domaga się,
by przyjąć ją jako wyraz miłości.
7. Ta objawiona prawda jest wpisaną w nasze dzieje zapowiedzią owej
ostatecznej i doskonałej wizji, jakiej Bóg zamierza udzielić tym, którzy w
Niego wierzą lub poszukują Go szczerym sercem. Ostateczny cel osobowego
istnienia jest zatem przedmiotem badań zarówno filozofii, jak i teologii.
Jedna i druga — mimo odmienności metod i treści — wprowadza na ową
«ścieżkę życia» (Ps 16 [15], 11), której kresem — jak poucza nas wiara —
jest pełna i nieprzemijająca radość kontemplacji Boga w Trójcy Jedynego.00
8. • istotny dla tego namysłu jest kontekst: teologia dokonuje się
zawsze w granicach pewnego określonego momentu historycznego
określonego socjologicznie jak i ideowo. Chodzi to o kontekstualność
teologii, która nie może ani podporządkować swojej prawdy
wymogom chwili ani ignorować swojego kulturowo-dziejowego
kontekstu.
• soteriologiczny (zbawczy) akcent teologii: teologia jest takim
namysłem, który zmierza do doświadczenia zbawienia i lepszego
zrozumienia doświadczanego zbawienia. Nie jest ona dyskursem
samym dla siebie. Ze swojej natury pragnie ona uczestniczyć w
dziele zbawienia.
9. R. J. Woźniak, Różnica i tajemnica, (Alpha i Omega 29), W drodze,
Poznań 2012, 391-392: Kiedy teologia mówi o objawieniu radykalnej
inności/różnicy Boga nie ma na myśli tylko i wyłącznie poznawczego
podarowania wiedzy o Bogu. Wydobycie teologii objawienia z granic
teologicznej teorii poznania, będące pośrednio przedmiotem niniejszej
pracy, nie oznacza jednak zapoznania jego poznawczej
wartości. Wręcz przeciwnie: wszystko to, co powiedziano do tej pory o
objawieniu zakłada i milcząco afirmuje jego epistemologiczną
doniosłość. Objawienie na ile jest źródłem sobości na tyle jest również
konkretnym źródłem poznania Boga i człowieka. W tym duchu należy
rozumieć stwierdzenie Vaticanum II, iż bez Chrystusa nie można
zrozumieć człowieka: szczyt objawienia jaki dokonuje się w unio
hipostatica, to prawdziwe odsłonięcie się Boga, w którym
symultanicznie zostaje odsłonięty człowiek.
10. Tam, gdzie Bóg odsłania siebie (tajemnica) tam również człowiek
odnajduje samego siebie, w podwójnym aktem odnalezienia:
skonfrontowany z najdoskonalszą ikoną boskości jaką jest osoba Syna
przedwiecznego, zaczyna identyfikować i rozumieć korzeń swojego
bycia człowiekiem (imago) oraz zostaje ukształtowany na jego
podobieństwo. Roz-poznanie i upodobnienie, a zatem poznanie
i bycie, pozostają nierozdzielne. Poznanie Boga – umożliwione przez
objawienie – jest nieodłączną częścią stawania się człowieka.
To stawanie się człowieka, tradycja chrześcijańska – zarówno wschodu
jak i zachodu – rozumie jako jego stawania się sobą, jego
upodabniające dorastanie do pełni obecnego w nim imago. Objawienie
jest istotną częścią tego procesu również i z tego powodu, że jest ono
komunikacją prawdziwego poznania Boga.
11. • mądrościowy aspekt teologii: Tomasz z Akwinu,
przeczytaj:
http://www.teofil.dominikanie.pl/wydanie/artykuly/207
• mądrościowy aspekt teologii:
David F. Ford
{http://www.amazon.com/Christian-Wisdom-Desiring-Learning-
Cambridge/dp/0521875455/ref=sr_1_16?ie=UTF8&qid=1349291737&sr=8-
16&keywords=david+f.+ford}
12. ! Proszę o zapoznanie się z następującym artykułem z Wikipedii (ze
zwróceniem uwagi na historię pojęcia od czasów starożytnych):
http://pl.wikipedia.org/wiki/Teologia
! Ciekawe wprowadzenie do istoty teologii, z punktu widzenia
współczesnej wrażliwości
zob. David F. Ford, Cambridge Divinity School:
http://www.youtube.com/watch?v=9E7QUhaJWC4&feature=related
-film jest dostępny w dokumencie „filmy” w folderze wykładu
