2. Տաքդեղը (ծիծակ, պղպեղ, բիբար) մորմազգիների
ընտանիքի բազմամյա բանջարաբույս է: Վայրի տաքդեղը
հանդիպում է Ամերիկայի արևադարձային շրջաններում:
Մշակության մեջ հայտնի է 4 տեսակ՝ պերուական,
կոլումբիական, թավոտ, մեքսիկական կամ պատիճավոր:
Վերջինս առավել տարածված է. այս տեսակին են
պատկանում տաքդեղի բոլոր՝ ինչպես կծու, այնպես էլ
բանջարային խոշորապտուղ քաղցր սորտերը:
ՀՀ-ում մշակվում է 1 տեսակ՝ պատիճավոր տաքդեղը
կամ դարապղպեղը՝ Արարատի, Արմավիրի,
Արագածոտնի, մասամբ՝ Կոտայքի մարզերում:
3. Ցողունը (բարձրությունը՝ 25–85 սմ) կանգուն է (երբեմն՝
կիսականգուն): Տերևները պարզ են, մեկական, ձվաձև կամ
նշտարաձև՝ մուգ կանաչից մինչև բաց կանաչ: Ծաղիկները
երկսեռ են, խոշոր, մեկական կամ փնջերով, սպիտակ կամ
կանաչավուն, երբեմն՝ մանուշակագույն երանգով: Ծաղկում է
հուլիս-օգոստոսին: Պտուղը 2–3-բնանի, բազմասերմ, կեղծ,
սնամեջ հատապտուղ է, տեխնիկական հասունացման
շրջանում՝ կանաչ, լրիվ հասունացման շրջանում՝ կարմիր,
նարնջագույն, դեղին, դարչնագույն, տարբեր ձևերի և
մեծության: Սերմերը տափակ են, բաց դեղնավուն: Կան կծու,
քաղցր, մանր, խոշորապտուղ, միջահաս և ուշահաս սորտեր:
4. Տաքդեղը պարունակում է շաքարներ, սպիտակուցներ,
C, B1, B2, P վիտամիններ, կարոտին (A -
նախավիտամին): Կծվությունը պայմանավորված է
կապսացին նյութի (բարձրացնում է արյան ճնշումը)
առկայությամբ:
Օգտագործվում է թարմ, եփած, խորոված, թթու դրած,
պահածոների արտադրության մեջ և այլն: Տաքդեղը
խոնավասեր է, հողի նկատմամբ՝ պահանջկոտ: ՀՀ-ում
շրջանացված են՝ Բուլղարական 70, Փղի կնճիթ,
Կայենսկի, Մոլդավիայի նվեր, Անի, Նուշ, Հայկական
կլոր, Նորք և այլ սորտեր:
