Ծաղիկներ և բույսեր

1. Ծաղիկներ և Բույսեր
Լուսինե Մայիյայն
6-4դասարան

2. Կամելիա
• Կամելիա, թեյազգիների ընտանիքին պատկանող
մերձարևադարձային մշտադալար, խոշոր,
գեղեցիկ ծաղիկներով ծառ և նրա ծաղիկը։
Առավել հայտնի է Չինական կամելիան , որի
տերևներից թեյ են պատրաստում։
• Անվանումը-Կամելիա է անվանել Կարլ
Լինեյը Ֆիլիպիններում որպես բժիշկ և դեղագործ
աշխատող՝ ճիզվիտ միսիոներ և
երկրաբան չեխԳեորգ Յոզեֆ Կամելի անունով։
•

3. Դրախտավարդ
• Դրախտավարդ ,
հորտենզիա, քարբեկազգիների ընտանիքի բազմամյա
բույսերի ցեղ։ Հայտնի է շուրջ 80 տեսակ։ ՀՀ-ում
մշակվում է ջերմատնայիև և սենյակային
պայմաններում, հիմնականում՝ դրախտանման
ծառանման, դրախտավարդ խոշորատերեվ,
դրախտավարդ հուրանավոր, դրախտավարդ
պարտեզային և այլ տեսակներ ու նրանց որոշ սորտեր։
Մշտադալար կամ տերևաթափ թուփ է, հազվադեպ՝
ծառ, բարձրձրությունը՝ մինչև 3 մ։ Տերևները հակադիր
են, պարզ, սրածայր, օվալաձև, երբեմն՝ թաթանման,
ատամնաեզր։ Վերին մակերեսը մուգ կանաչ է,
ստորինը՝ բաց կանաչ։ Ծաղկաբույլը վահանաձև,
հուրանաձև կամ գնդաձև հովանոց է, որի եզրային
ծաղիկներն անսեռ են, խոշոր, իսկ կենտրոնինը՝
երկսեռ, մանր։

4. • Ծաղիկները բազմերանգ են՝
սպիտակ, կարմիր, վարդագույն,
կապույտ և այլն։ Թաղարներում
մշակվող տեսակների մեծ մասը
ծաղկում է վաղ գարնանից մինչև
ուշ աշուն։ Պտուղը 4-5-բնանի
տուփիկ է։ Սերմերը մանր են,
հաճախ՝ թևավոր։ Որոշ տեսակներ
դեղաբույսեր են. Հուրանավոր
բոլոր օրգանները պարունակում են
ալկալոիղներ, ածխաջրեր,
ֆլավոնիդներ, կումարին, կաուչուկ։
Բնափայտն ամուր է և սպիտակ,
օգտագործվում է փայտամշակման
արտադրություննում, ինչպես նաև
թղթի արտադրության մեջ։

5. Հասմիկ
• Հասմիկ կամ ժասմին, ձիթենազգիների ընտան
իքի թփերի կամ լիանների ցեղ։ ՀՀ-ում
(Սյունիք, Լոռի, Տավուշ, Երևան) տարածված է
1 տեսակ՝ թփուտային հասմիկ ,որը 1 մ
բարձրությամբ թուփ է։
• Տերևները հակադիր են կամ եռմասնյա,
հերթադիր, հազվադեպ՝ պարզ, ծաղիկները՝
երկսեռ, հոտավետ, դեղին, միայնակ կամ
վահանիկում հավաքված։ Պտուղը
հատապտուղ է՝ գնդաձև, սև, փայլուն։
Ծաղկում է մայիս-հուլիսին։ Բազմանում է
սերմերով, արմատային մացառներով։

6. • Օգտագործվում է անտառապատման,
կանաչապատման և գեղազարդիչ
նպատակներով։

7. Զանգակ
• Զանգակ , զանգակազգիների ընտանիքի միամյա,
երկամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի,
հազվադեպ՝ կիսաթփերի ցեղ։
• Ցողունը մերկ է կամ թավոտ, բարձրությունը՝ 10-
100 սմ։ Տերևներն ամբողջական են, հերթադիր
կամ վարդակավոր։ Ծաղկաբույլը ողկուզաձև է,
հուրանանման, վահանաձև կամ գլխիկանման,
ծաղիկները՝ կապույտ, մանուշակագույն,
հազվադեպ՝ սպիտակ, դեղնավուն կամ
վարդագույն, ձուլաթերթ, զանգականման[։
Ծաղկում է հուլիս-օգոստոսին (սեպտեմբերին)։
Պտուղը բազմասերմ տուփիկ է։

8. • Որոշ տեսակներ դեղաբույսեր են, պարունակում են
վիտամիններ, կարոտին (A-նախավիտամին),
կաուչուկանման նյութ և այլն, կան նաև մոլախոտեր և
կերաբույսեր։ Եղազարդիչ է և մեղրատու։
• Զանգակ միամյան Սյունիքի մարզում հազվադեպ
հանդիպող տեսակ է, աճում է ստորին լեռնային գոտու
կրաքարային ժայռերի վրա։
• Զանգակ Կարակուշին Հայկական լեռնաշխարհի
բնաշխարհիկ է, հանդիպում է Վայոց ձորի մարզում՝
ստորին լեռնային գոտուց մինչև վերին լեռնայինը
(2900-3000 մ բարձրություններում), կրաքարային
ժայռերի վրա, ճեղքերում։
• Զանգակ Մասալսկուն Հայկական
լեռնաշխարհի հազվադեպ բնաշխարհիկ է, հանդիպում
է Արագածոտնիմարզում (Արտենի), աճում է ժայռերի
վրա։
• Այս տեսակները գրանցված են ՀՀ Կարմիր գրքում։

9. • Մշակվում է կտրած ծաղիկներ ստանալու
նպատակով, որոնք ջրի մեջ դիմանում են 10-12 օր։
Լավ է ծաղկում ջերմատներում՝ թաղարների մեջ
կամ դարակների վրա։ Օգտագործվում է նաև
միքսբորդերների, ղևանդների և խմբավորումների
համար։ Տնկումը կատարվում է արևոտ, լուսավոր
հողամասերում, չնայած որ վատ չի զգում նաև
կիսաստվերում։ Սովորաբար տնկում
են բույսերից 30-35 սմ հեռավորության վրա։
Նախընտրում է պարարտ սննդանյութերով
հարուստ հողերը։ Պահանջկոտ է նաև
խոնավության նկատմամբ։ Բազմացվում է
գլխավորապես սերմերով, իսկ բազմամյաները
նաև թփիկների բաժանումով և արմատածիլերով։

10. • Ցանկը ջերմատներում կատարվում է գարնանը՝
ցանկարկղերի մեջ կամ ուղղակի տաք ջերմոցի
գրունտում։
• Սերմերը փոքր են, տարբեր ձևերի և գույների,
տափակ, օվալաձև, գորշ-դարչնագույն և բաց
դեղնագույն։ Մեկ գրամում պարունակում են
մոտավորապես 13.000 սերմնահատիկ, իսկ ՝ 5000
հատիկ։ Ծլում են 10-15 օրում, ծլունակությունը
պահպանում է 3 տարի։