1. #gf;i,
vAN el 5U KIEN
DUA CA PHE VAO/ ,' ,'
LUAT CHOI OUOC TE
Khong chigao vdn dd vd mua, tAm trUvd ban nhung nong sAn
ch[r dao nhu cd phe cria viet Nam d5, dang vd sC con ddi mat
nhi6u Odt trdc n5u khOng biSt tan dung nh[rng cOng cq moi,
thay ddi nh6n thuc cia cac b6n lien quan va thqrc thi kd hoach
dai han cho ngdnh ca phe Viet Nam.
ThS NGUYEN HOANG MY PHUONG
dng lo4t thOng tin khOng tdt ddn
dQp xudt hiQn trong nginh cd ph6
Viet Nam gdn ddy: Sd Giao dich
ch(rng kho6n Ha NQi (HIIX) hriy ni€m
ydt bdt buQc ddi vdi Cong ty CP TQp doin
th6i Hda (chuy€n vd sin xudt vh xrdt
khdu c) ph€), biy ngdn hhng ddn xidt
ng COng ty TNHH Trudng Ngdn (chuyOn
mua, chdbidn, xudt khdu ch ph6), th6ng
tin nguy co vd ng hing lo4t trong ngirnh
cd ph€... Thdm vho d6, theo th6ng tu
O8l20I3 cria BQ COng thrrong, doanh
nghiQp (DN) c6vdn ddututryctidp nudc
ngoai (FDI) dd c6 gidy ph6p xudt khdu
chi dugc trgc tidp mua htrng h6a cria
thuong nhdn ViQt Nam c6 ddng (i kinh
doanh hoac nhQp khdu, phdn phdi hing
h6a d6 dd xudt khdu, chr? khOng dugc td
chrlc m4ng ludi mua gom hdng h6a t4i
Viet Nam dd xudt khdu.
Nhuv4y, nhidu c6ng tyxudt khdu trong
nudc d6 ph6 sin ho4c dang d(tng trudc
nguy co ph6 sin, trong khi DN FDI khOng
drtgc mua ci ph€ trgc tidp cria ndng ddn.
Gi6 ci ph€ trong nudc cirng nhu gi6 cria
hgp ddng ki'han 6 sd giao dich k!'hqn
NYSE Liffe (giao dich cd ph€ Robusta -
lo4i cd phO mh ViQt Nam 1) qudc gia xudt
khdu d(rng ddu thdgidi) hiQn dang c6 xu
hudng gi6m bdi nhidu nhdn td thi trudng
nOi dia lin qudc td
Kdt qui cta giii phAp t4m trrld6 thgc
hiQn nim 2001 vi ndm 2010 mang nhidu
1i kidn tr6i chidu mir nghiOng v6 khOng
hiQu quA, gdy tdn k6m ld chri ydu. Trudc
tinh hinh nhy vh nhdt ld chi cbn khoing
bdn th6ng nua Ih thu ho4ch ch ph€ ni0n
vlg2012-2013, liQu lich srl cria nglnh ch
phc ViQt Nam cdch ddy hon 10 ndm c6
ldp l4i: gid lkg ca pha khOng bdng gid lkg
cdphdo?
NONG DAN LOAY HOAY
rUc0U MiNH
Theo d6i di€n dhn cung cdp th6ng tin
vd thi trudng cir ph€ dc dhng bdt gap
nhitng binh luQn, ching h4n gdm hhng
chd gi6l€n bdi vi "ching cdn gi dd mdt'i
t4o khan hidm ngudn cung g6p phdn
ting gi6... Tuy nhi€n, chi girl ch ph6 trong
nhh mi khOng thgc hiQn cdc brlu bdi
"biro vQl' thi ching kh6c gi 6m mQt md
"bom nd chQm'i kh6ng bidt khi nho ph6t
nd (khi gi6 bdn thdp hon chi phi ddu tu
cho ch phe). Hdnh dQng niy dAt nOng
ddn vdo tinh hudng riri ro hon lh toai b6
hoqc h4n chd rrii ro vd gi6 mir ho dang
ddimat.
0 g6c dq thi trudng, hidm khi nho
ngtrdi ta lirm chuyQn cgc k}lang phi ld
"nhdt" gi6 tri cir phe cd dinh mot ch6
mir khOng cho lu0n chuydn dd sinh ldi.
Nhung lieu k€nh cung cdp vdn chinh
thric nhrr ngdn hhng c6 d6m cho vay vdi
tii sAn thd chdp ld ddng "bom nd cham'
ndy hay kh6ng? Dftng dudi g6c clQ rl6nh
gra rui ro dd cho vay, cdu trd ldi c6 16 ld
khOng. Thd n€n n0ng ddn dhnh cQy nhd
viro ngudn vdn phi chinh thrlc, ching
h4n tir c6c d?i b, nhan kj, gui. HQu qui th
vd ng hing lo4t khidn bao gia dinh lam
vio cinh khdn kh6, hdmg loqt vg lira dio
lhm x6i mbn nidm tin trong kinh doanh
vh trong cQng ddng. Dr4ng 16 ra ngudn gi6
tri d6 phii dugc xoay vdng vdn tld t6i tldu
tu d6n chtro mira vg mdi, dd ndng cao
chdt lugng cuQc sdng cria n6ng ddn, dd
con em n6ng ddn dugc tdi trudng tidp
thu kidn thr?c r6i sau niry tidp quin viQc
trdng trgt cria gia dinh minh mOt c6ch
bhi bin hon.
VQy thi lhm thd ndo dd hat cir ph€ sau
khi thu ho4ch mang l4i lgi ich bdn virng
tru6rc hdt cho nOng ddn, sau th cho ndn
kinh tdthayvi bdt lgc nhm im lim trong
kho?
NHI,NG GIAI PHAP KHAC
Trudc mdt, c6 16 giii ph6p nhanh nhlm
tr6nh tinh trang lo sg gi6 rot md b6n tdng
bdn th6o cdng lirm tinh hinh th€m xdu di
le Nha nudc d(mg ra dim b6o mrlc gi6
shn mi v5n t4o co hQi tim kidm lqi nhufln
khi gie ting v6n dring "luQt choi" thf
trudng chrl kh6ng dilng c6ch can thiQp
thi trudng theo kidu binh dn gi5 hay tqm
trfi - d6 l]r mua quydn chon b6n.
Mua quydn chgn b6n (put option)
nghia lir ngudi mua c6 quydn b6n hoac
khOng bila md hqp d6ng lcy han vdo
mQt ngiy trong tudng lai vdi gi6 cd dph
viro hOm nay. Cg thd: gi6 su 1.600 USD/
tdn ch ph6 lh mrlc gid shn mh Nhd nudc
dim bio. Vio nghy 24-6-2013, quydn
chgn tr6n hop ddng k!'han thdng 9 dang
giao dich t?i NYSE Liffe vdi gi6 thUc hien
1.600 USD/tdn, c6 phf quydn chgn lh 26
USD/tdn (tuong duong 546.936 d6ng/
tdn). Ndu Nhd ntrdc ddng ti mua quy6n
chgn bdn cho tdt ci sin lugng cd phO sAn
Nh0rrg drla con trong thi trudng cd ph6 Vi6t trtam b5t ddu tham gia thi trudng th6
gdi gdn 2o ndm r6i ma dutong nhuvSn chua truong thdnh, crl b6m mli"vity mq", khi
gdp kh6 kh6n thi cdu ctru tam tril, h6 trg vdn hay gdm hang hi vong gi5 t6ng. Trong
khi d6, chinh nh0ng d(a con chua trudng thlnh ndy lai ddu tu ngoii ngdnh d5n ddn
thua 16, hoSc trong khi c0ng cu ttri chfnh dnng dd qudn tri rrii ro thi lai su dung nhu
c6ng cu d6nh bac d6 den, ch5ng han trong con sdt cd ph6 qua mang ndm 2006 d6n
ctOn ph5 s6n hirng loat trong thdi ki,mdi b5t ddu cho ph6p thir nghiOm hq p ddng kV
han. viec ddnh bac dd den d6 van tdn tai ddn b6y gio.
Itlld ln il+.5fllEll s 6 z t - z o t s, N G A y 3 o - 6 - 2 o 1 3

2. xudt t?i Viet Nam, khoing 1,5 tri€u tdn,
thi chi cdn chi ra 39 tri€u USD Ih nOng
ddn c6 thd an tim ring c) phO sO dugc
bdn khdng dudi mrtc 33.658 ddng/kg mi
khdng cdn thgc hi6n tam trrl gi ci.
MQt lUa chon khdc, tiiy theo khi ndng
v) sd thich ctia m6i ngudi m) ho mong
mudn mrlc gi6 dim b6o khSc nhau. Khi
d6, n6ng ddn sE thanh toAn th€m m6t
khoAn ch€nh lQch dd dat dugc mrlc gid
d6m b6o mong mudn. Vi dg, m6t ngudi
mong mudn duoc dAm b6o vdi mrlc
gid 36.813 ddng/kg (tttong duong 1.750
USD/tdn), vdi mrlc gid ndy thi phi quy6n
chgn lh 79 USD/tdn, do Nhd nudc h6 tro
26 USD/tdn theo m4t bing chung n€n
chi cdn thanh toan th6m 53 USD/tdn,
hoflc ndu mudn duoc dim b6o vdi mr?c
gid 37.865 ddng/kg (tuong duong 1.800
usD/rdn) thi chi cdn thanh to6n thcm 81
usD/rdn.
Theo Nh6m qudc td quin tri rrii ro
hdng h6a t4i c6c nudc dang phdt tridn
ITF-CRM, giii ph6p thich hop nhdt cho
nOng ddn Id mua quydn chon b6n. Bdi
ddi vdi ciic td chfc cung cdp c6ng cq
ph6i sinh, hqn chd ldn nhdt khi kinh
doanh vdi nOng ddn tai c5c nudc dang
ph6t tridn li nii ro tin dung khi khdng
drlp irng dugc cdc y€u cdu i quy nghiGm
ngdt ndu giao dich hop ddng k!.h4n. Tuy
nhi6n, quydn chon b6n vdi khoin thanh
todn phi quydn chon tnrdc di loai b6
rrii ro tfn dUng niy. Vdi quydn chgn b6n
trong mQt thi trudng dang gi6m gid, n6ng
ddn c6 thd vAn dim b6o dugc mr?c gi6
shn bii ddp dugc chi phi s6n xudt vd c6
lai. Ndu sau khi mua quy6n chon b6n mir
gid tdng, don gi6n ld dd quydn chgn dy
hdt han mh khdng thgc hiQn, vd cd ph€
c6 thd dem b6n vdi mfc gid cao hon theo
thi trudng hic d6. Nghia ld mua quy6n
chon b6n c6 thd gidi han thua 15 mi v6n
c6 co hQi khi gi6 ting trd lai.
Vdn d6 lh nhung hQ nOng ddn sAn
xudt quy mO nh6 se kh6 tham gia truc
tidp thi trudng ky han - it nhdt ld kt6ng
tham gia ddn khi hq tich lhy duoc kidn
thirc, ngu6n lgc vh nang iuc cdn thidt. Ed
gi6i quyet vdn dd nhy, Brazil da su dgng
quydn chon b6n nhung lh do Chinh phri
Brazil dr?ng ra b6n girip n6ng ddn vh ddy
Ih mQt m0 hinh ddViet Nam hoc h6i sau
nhy. Trong thdi didm "ddu sOi lt?a b6ng"
hiQn nay, c6ch tdt nhdt lh Nhh ntrdc drlrng
ra thay mat n6ng ddn tdng hop nhu cdu
phdng ngita rui ro, thuc hi€n c6c giao
dich tr6n sd giao dich... sau d6 thanh lli
hgp ddng t4i thdi didm thich hgp.
CAn Itru ti d6i khi phi quydn chsn s6
trd n€n ddt, bdi phi b6o hidm thudng cao
nhdt k*ri chring cdn thidt nhdt. Nhung
mot mat khi phdt di th6ng rin vi6t Nam
mua quydn chgn bdn cho to2rn bQ sAn
lrrgng ci ph6 cria minh, phi quydn chon
sC tang cao, nhung mAt khec ph6t di tin
hi6u Vi6t Nam dang hoc h6i vh bdt ddu
bidt choi ludt choi chung cria thdgidi.
IGri n6ng ddn Vi6t Nam dd tlr mua
hodc Chinh phri h5 trd mua quydn chgn
b6n cho sAn luong ch ph€ thi di6u nhy
mang lai sU dim bio hon cho ch ph€ luu
kho. Vh c6 thd ngin hhng se can nhdc lai
quydt dinh cho vay dga tr6n cd ph€ luu
kho d6 dtrgc "bAo vQ" nhy so vdi vi6c cho
vay dga tr€n ch ph€ khdng c6 sg phdng
ngira rrii ro nho tnrdc ddy. C6 thd mo
rQng c6ch thrlc nhymOt cdch bdi bin hon
|_
vAN oE & su rcEru
l_lmx
nhu Guatemala da thUc hi6n. Ndm 1994,
Li0n hiQp NOng ddn trdng c) phO qudc
gia (National Coffee Growers' Federation
- Anacaf6) da gidi thi6u h€ thdng nhlm
ndng cao khi ndng tidp cdn tin dgng
ngdn hdng thuong m4i vh nhrrng hO
n6ng ddn thudng dga vho chuong trinh
nhy dd vay ngdn hdng. Theo d6, srr dUng
cdc cOng cg qu6n tri rui ro th didu ki6n
ti€n quydt dd tham gia chuong trinh tfn
dqng. M vdy rrii ro cho ngdn hdng giim
ddng kd, cho ph6p hg cung cdp tin dung
cho n6ng ddn tr6ng ch ph€ vdi lai sudt
thdp hon (theo u6c tinh cria Anacaf6, tidt
ki6m duoc tidn l6i cho n6ng d0n hon 10%
gid tri khoin vay - khoing 2 triQu USD
m5i nAm) (Rutten vd Yousset 2007).
NhuvQy, hai mdt cria mdtvdn d6: quin
tri rrii ro gi6 vir cung cdp tfn dUng c6 mdi
quan hQ khdng khit.
PHIA SAU NHI,NG GIAI PHAP
TAM THOI
Nhtmg sdu xa md n6i, cung nhu nhi6u
gi6i ph6p kh6c, mua quy6n chon bdn cho
todn bQ 1,5 tri€u tdn ch ph€ Vi6t Nam ndu
dugc chon cirng chi mang tinh t(rc thdi
nhlm ddi ph6 vdi tinh hudng khdn cdp
hiQn nay. Didu quan trong hon hdt th thay
ddi nhQn thrlc cria ciic b6n li6n quan vd
thgc thi kd hoach dhi hqn cho ngdnh cd
ph€Vi6tNam.
Nhung n6i di cung ph6i n6i lai, hdu
nhrr cdch xtl l1i tir trudc ddn nay cfia Nh)
nudc d6u mang tinh sgvg mh chua thdy
dua ra kdhoach mang tdm chidn ltroc dhi
h4n: khi gid giim thi tam trt, khi doanh
nghiOp k€u kh6 thi h6 trg, ching han
mdi ddy B0 NN&PTNT dd nghi Chfnh
phri gidn no cho vay tin dqng xudt khdu
ddi v6i mit hdng d ph€. Thi trudng ludn
ddn ldi vd chinh thi tnrdng dd l4i mQt bai
hgc thidt ydu, dring vdi moi n6n kinh td,
rhng 1u6n cdn tao vdn h6a phdng ngrra
rii ro cho todn xa hQi dd m6i ngrrdi tU
nhdn thtlc dugc rti ro trong hoat ddng
kinh doanh cia m)nh mh tu gi6c tim tbi
c6ch thfc tu b6o vQ. Vd dd girip hq, Nhd
nudc cdn tao khung thd chd phir ho.p.
Ong trirm thi chinh George Soros tirng
nhQn x6t: "Trong khi th! traong tdi chinh
mang ttnh chdt todn cdu (global), nhtmg
nhd cdm quydn uAn cbn mang tinh chdt
qudc gia (national) [...] cho nAn nhd cdm
quydn cung phtii uuon ra qudc td".
I
Nguoi tr6ng cd phd mot ndng hai suong co dugc lqi ich gi tilchuyen mua, tam tr0?
tuoitrecuottuan@tuoitre.com.vn mmrem rem