Β΄λυκείου : Θρησκεύματα Ινδουισμός- ο χορός του Shiva και η σημασία του

1. Ο ΧΟΡΟΣ ΤΟΥ SHIVA
Ο χορός και η καταστροφή
στην Ινδική τέχνη
Πολλαπλότητα χεριών
Επάνω δεξιά χέρι
Επάνω αριστερά χέρι
δεύτερο δεξί χέρι
Προβαλλόμενη παλάμη
αριστερό ποδι
νάνος
Ονομασίες Σίβα
ΤΡΙΜΟΥΤΙ
Βασιλιάς των
χορευτών
μύθος
Ο χορός της
ευλογίας
Μακριά μαλλιάΘετικές-
αποκρουστικές όψεις
Ο κύκλος της φωτιάςΦίδι γύρω από
το λαιμό
Μπροστά αριστερό χέρι

2. Ιδού, ιδού, κοιτάξτε –
χορεύει ο Θεός,
Σίβα ο Ολετήρας
και Σίβα ο Δημιουργός.
Ο Κύριος τής Γιόγκα
την Τρίαινα κρατά
και χύνεται και τρώει
την Πλάση η πυρκαγιά.
Η πύρινή Του χαίτη
πληροί τον ουρανό,
κόσμοι εφτά κρατάνε
και παίζουν τον ρυθμό,
καθώς η Γη μας σειέται
και λιώνει μες στο φως –
ιδού, ιδού, χορεύει
ο Σίβα ο Θεός.
SWAMI VΙVEKA

3. Ναταράτζα, «ο Βασιλιάς του χορού» -
-στα σανσκριτικά «Nata» σημαίνει χορός και
- «raja» σημαίνει Κύριος / Βασιλιάς -

4. Ο Σίβα είναι ο Κάλα (kala
σημαίνει Χρόνος), αλλά είναι
επίσης και ο Maha Kala
(Μέγας Χρόνος), η
Αιωνιότητα
πίσω

5. ΤΡΙΜΟΥΤΙ
• Ο Σίβα μαζί με τον Μπράχμα και τον Βισνού
αποτελούν την υπέρτατη θεϊκή Τριάδα.
• Σίβα σημαίνει ΄’ευμενής’’
• ο Μπράχμα είναι ο δημιουργός, ο Βίσνου
είναι ο διατηρητής και ο Σίβα είναι ο
καταστροφέας ή ο μετασχηματιστής πίσω

6. . Ως Ναταράτζα, «Βασιλιάς των χορευτών»
οι φιγούρες του, άγριες και γεμάτες χάρη,
κατακρημνίζουν την κοσμική ψευδαίσθηση.
Τα γρήγορα χέρια και πόδια του και το λίκνισμα του
κορμιού του παράγουν τη συνεχόμενη
δημιουργία - καταστροφή του σύμπαντος
ο θάνατος σε απόλυτη ισορροπία με τη γέννηση

7. Ακίνητος που κινεί τα πάντα, το σταθερό σημείο το
κέντρο ενός συνεχώς μεταβαλλόμενου κόσμου.
Ο θεός γίνεται η προσωποποίηση του Μπράχμαν και η
κίνηση που αντιπροσωπεύει τις αναρίθμητες εκφράσεις
του μέσα στον κόσμο.
Ο χορός του Σίβα είναι το σύμπαν που χορεύει,
η ασταμάτητη ροή ενέργειας μέσα από την
ανεξάντλητη ποικιλία των προτύπων που η ίδια γεννά,
διατηρεί και καταστρέφει ασταμάτητα.
πίσω

8. Ένας ενδιαφέρον μύθος βρίσκεται πίσω από τη σύλληψη της ιδέας του
Σίβα ως Nαταράτζα:
σ' ένα πυκνό δάσος στη Νότια Ινδία κατοικούσαν πλήθη από αιρετικούς
σοφούς. Προς τα εκεί προχώρησε ο Σίβα για να τους αντικρούσει,
συνοδευόμενος από τον Βίσνου μεταμφιεσμένο σε μια πολύ όμορφη
γυναίκα.
Οι σοφοί άρχισαν να διαφωνούν βιαίως μεταξύ τους, αλλά σύντομα ο
θυμός τους στράφηκε προς τον Σίβα και προσπάθησαν να τον
καταστρέψουν με διάφορα ξόρκια.
17 Ιουνίου 2013, τα λασπόνερα της
καταστροφής, πλαισιώνουν το άγαλμα του
Σίβα... Γιοτ από τη Βραζιλία βυθισμένο στα
νερά της Ανταρκτικής!

9. Μια τρομακτική τίγρης δημιουργήθηκε μέσα από τις φλόγες
της θυσιαστηρίου και όρμησε εναντίον του, αλλά αυτός,
χαμογελώντας ευγενικά, την έπιασε και με το νύχι του μικρού
του δαχτύλου έγδαρε το δέρμα της και το τύλιξε επάνω του
σα μεταξωτό ρούχο!
Χωρίς να αποθαρρυνθούν οι σοφοί, ανανέωσαν τις
προσφορές τους και δημιούργησαν ένα τερατώδες ερπετό, το
οποίο ο Σίβα επίσης έπιασε και το τύλιξε στο λαιμό του σα
γιρλάντα.

10. Τότε, άρχισε να χορεύει, αλλά τότε, εξαπέλυσαν εναντίον του
ένα ακόμη τέρας με τη μορφή μοχθηρού νάνου
Τότε, ο θεός πάτησε με το πόδι του πάνω του και έσπασε την πλάτη
του πλάσματος, κάνοντας το να σπαρταράει στο έδαφος κι έτσι, με
τον τελευταίο του αντίπαλο στο έδαφος, ο Σίβα συνέχισε να
χορεύει.
πίσω

11. Ο Σίβα έχει θετικές όψεις
 Είναι το υπόδειγμα
του φωτισμένου
ασκητή.
 Ο σοφός
καθοδηγητής των
ανθρώπων στην
αναζήτηση της
γνώσης.

12. Είναι ο Μαχαγιόγκι,ο
μεγάλος δάσκαλος της
εγκράτειας.
Είναι εκπρόσωπος της
γονιμότητας ,την οποία
οι οπαδοί του
λατρεύουν με το
φαλλικό σύμβολο του
linga.

13. Αποκρουστικές ιδιότητες του Θεού
Έχει όμως και ανίερες, σκοτεινές και
φρικιαστικές όψεις που τον
μεταβάλλουν σε θεό καταστροφέα.
πίσω

14. Μεγαλειώδη απεικόνιση του Σίβα Ναταράτζα
"ο Χορός της Ευλογίας"
• Ο κοσμικός χορός του Σίβα
ονομάζεται Anandatandava, που
σημαίνει «ο Χορός της
Ευδαιμονίας».
• Συμβολίζει τους κοσμικούς
κύκλους της δημιουργίας και της
καταστροφής, όπως επίσης και τον
καθημερινό ρυθμό της γέννησης
και του θανάτου.
• Ο χορός είναι μια
εικονογραφημένη αλληγορία των
5 εκδηλώσεων της αιώνιας
ενέργειας –
• δημιουργία, καταστροφή,
συντήρηση, σωτηρία και
παραίσθηση.
πίσω

15. Πολλαπλότητα χεριών
• η πολλαπλότητα των χεριών
αναπαριστά τις τέσσερις
κύριες κατευθύνσεις.
• Κάθε χέρι είτε κρατά ένα
αντικείμενο είτε κάνει μία
συγκεκριμένη χειρονομία
(mudra).
.
πίσω

16. • Το επάνω δεξιά χέρι κρατάει μία κλεψύδρα
τύμπανο, σύμβολο της δημιουργίας.
Κτυπά το ρυθμό του σύμπαντος.
• Συμβολίζει τον ήχο, ως πρώτο στοιχείο του
αναπτυσσόμενου σύμπαντος,
πίσω

17. Το αντίθετο χέρι, το επάνω αριστερά, κρατάει
στην παλάμη του μια γλώσσα από φλόγες
. Η φωτιά είναι το στοιχείο της καταστροφής του
κόσμου..
 η ισορροπία των δύο χεριών απεικονίζει την
εξισορρόπηση της δημιουργίας και της
καταστροφής
πίσω

18. Το δεύτερο δεξί χέρι βρίσκεται σε
στάση (mudra) abhaya, που σημαίνει
"χωρίς φόβο", μία κίνηση προστασίας,
ερμηνεία που συνήθως αποδίδεται σε
μια προβαλλόμενη παλάμη .
Απεικονίζει το θεό σαν προστάτη.
πίσω

19. • Την απολυτρωτική διάθεση του
θεού φανερώνει και η κίνηση
του μπροστά –αριστερού χεριού,
που δείχνει την φτέρνα του
ανυψωμένου αριστερού ποδιού.
• Αυτή η Μουντρά διαβεβαιώνει
ότι « υπάρχει τρόπος
διαφυγής» από το τροχό του
πόνου- που συνεπάγεται η
μορφική πολλαπλότητα- προς τη
μακαριότητα της
αδιαφοροποίητης ενότητας
προς το Απόλυτο.
πίσω

20. • Το αριστερό πόδι είναι
σηκωμένο προς το δεξί
και το περνά
διασταυρώνοντάς το –
το κάτω αριστερό
χέρι είναι τεντωμένο
εγκάρσια στο σώμα και
δείχνει το ανασηκωμένο
αριστερό πέλμα,
αναπαριστώντας έτσι
την απελευθέρωση από
τον κύκλο της γέννησης
και του θανάτου.
πίσω

21. Φίδι γύρω από το λαιμό
• Συμβολίζει το γεμάτο πάθη
και επιθυμίες εγώ του
ανθρώπου ,που πρέπει να
υποταγεί,να ελεγχθεί και
να
υπερβαθεί,προκειμένου
το άτομο Φίδι γύρω από
το λαιμό συνειδητοποιήσει
τον θεϊκό εαυτό του και
να φτάσει στη λύτρωση,
στη Μόξα.
πίσω

22. • Ο Σίβα χορεύει πάνω στο σώμα
ενός νάνου apasmara-purusha (ο
άνθρωπος της λησμοσύνης), που
ενσαρκώνει την άγνοια, την
αδιαφορία, την τεμπελιά.
• Νάνος : σύμβολο πνευματικής
τύφλωσης
• Ανοίγει ο δρόμος για την
απελευθέρωση από το κράτος
της οδύνης.
πίσω

23. ΣΥΜΒΟΛΟ ΓΑΜΗΛΙΑΣ ΤΕΛΕΤΗΣ

24. Μακριά –αισθησιακά μαλλιά
• Μια άλλη διάσταση του Nαταράτζα, πλούσια σε αντίστοιχο
συμβολισμό, έχει να κάνει με τα μακριά και αισθησιακά
μαλλιά του.
• Οι μακριές μπούκλες από τα μπερδεμένα μαλλιά του
συνήθως βρίσκονται μαζεμένες σαν πυραμίδα και λύνονται
θριαμβευτικά στο βίαιο παραλήρημα του ακούραστου χορού
του
• . Καθώς απλώνονται, σχηματίζουν δυο πλεξούδες, προς τα
δεξιά και προς τα αριστερά, ένα είδος φωτοστέφανου που
εκπέμπει σα να ήταν - πάνω στους μαγικούς κυματισμούς τους
- η πληθωρικότητα και η αγιότητα της παθητικής, αισθησιακής
ζωής.

25. ο Σίβα αρχετυπικά ασκητής και
αρχετυπικά χορευτής
 Από τη μια πλευρά είναι απόλυτα και εσωτερικά ήρεμος και
γαλήνιος απορροφημένος στον εαυτό του, απορροφημένος
στο κενό του Απόλυτου, όπου όλες οι διαφορές
συγχωνεύονται και διαλύονται και όλες οι εντάσεις
ησυχάζουν.
 Αλλά, από την άλλη πλευρά, είναι η ίδια η ενεργητικότητα -
η ενέργεια της ζωής, ξέφρενη, άσκοπη και παιγνιδιάρικη.
πίσω

26. ΣΙΒΑ-ΠΑΒΑΡΑΤΙ-ΓΚΑΝΕΣΑ

28. Ο κύκλος της φωτιάς
Οι φλόγες της αναγέννησης και
της εξαΰλωσης ελίσσονται σε
κύκλο γύρω από την κεντρική
φιγούρα που έχει φτάσει στη
«νιρβάνα».
κύκλος της φωτιάς και του φωτός που
περικλείει ολάκερη την εικόνα,
προσδιορίζει το πεδίο του χορού ως
ολάκερο το σύμπαν.
 Το βάθρο υπό μορφή λωτού πάνω στο οποίο
στέκεται η φιγούρα, προσδιορίζει την ακριβή
θέση αυτού του σύμπαντος μέσα στην καρδιά ή
συνείδηση του κάθε ατόμου.πίσω