Εργασία με θέμα την γραφή στα πλαίσια του μαθήματος της Ιστορίας Α Λυκείου : Ομηρική Εποχή 1000-750 π.Χ- Αρχαϊκή Εποχή 750- 480 π.Χ Δημιουργός παρουσίασης: Κόντου Δήμητρα α2

1. ΓΡΑΦΗ.
Χρήση και εξέλιξη
Χρήση της Γραφής
Κατά τη διάρκεια των Μινωικών και
Μυκηναϊκών χρόνων σε χρήση στην Ελλάδα
ήταν η Γραμμική Α και η Γραμμική Β.
Η Γραμμική Α αποτελείται όπως και η Γραμμική
Β από συλλαβογράμματα (χαρακτήρες με
συγκεκριμένη συλλαβική φωνητική αξία) και
ιδεογράμματα (ή λογογράμματα, χαρακτήρες
που αντιπροσωπεύουν αντικείμενα). Έχουν
βρεθεί περί τα 60-70 συλλαβογράμματα και 60
ιδεογράμματα. Περίπου τα μισά από αυτά είναι
κοινά με τους χαρακτήρες της Γραμμικής Β, κάτι
που οδήγησε στην εικασία ότι η Α είναι
πρόγονός της.

2. Χρήση της Γραφής
Η Γραμμική Α δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί και
αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της
σύγχρονης αρχαιολογίας.
Η Γραμμική B, που είχε χρησιμοποιηθεί κυρίως
από ειδικευμένους ανακτορικούς γραφείς για τη
σύνταξη απογραφικών καταλόγων, λόγω της
πολυπλοκότητάς της δεν απέκτησε ποτέ ευρεία
χρήση.
ΓΡΑΦΗ.
Χρήση και εξέλιξη

3. ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΑΛΦΑΒΗΤΟΥ
Η καινοτομία που εισήγαγαν οι Έλληνες και
καθόρισε την εξέλιξη της Ελληνικής, αλλά και
όλων των υπόλοιπων ευρωπαϊκών γλωσσών,
έγκειται στη χρήση γραμμάτων για την απόδοση
των φωνηέντων φθόγγων.
Το βορειοσημιτικό αλφάβητο περιελάμβανε 22
σύμβολα για τη δήλωση των συμφώνων και των
ημιφώνων. Ορισμένοι από τους φθόγγους αυτούς
ήταν άγνωστοι στο Ελληνικό φωνολογικό
σύστημα και πιθανότατα γίνονταν αντιληπτοί από
τους Έλληνες περισσότερο ως φωνήεντα, παρά
ως λαρυγγικές παύσεις.

4. ΜΟΡΦΕΣ ΓΡΑΦΗΣ ΑΡΧΑΪΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ
Oι Έλληνες στην αρχή έγραφαν, όπως και οι Φοίνικες, από τα δεξιά
προς τα αριστερά (επί τα λαιά) χωρίς διαχωρισμό των λέξεων ή των
φράσεων. Η ακολουθία των γραμμάτων μπορούσε να πάρει
οποιαδήποτε φορά, ανάλογα με την επιφάνεια στην οποία έγραφαν.
Εμφανίζονται έτσι κυκλικές ή πεταλοειδείς επιγραφές. Στις επίπεδες
επιφάνειες βέβαια επικράτησε η οριζόντια γραφή. Πολύ νωρίς άρχισε
να εφαρμόζεται ένας πρωτότυπος τρόπος συνεχόμενης γραφής, που
αποκαλούνταν βουστροφηδόν.
Φτάνοντας στην άκρη του στίχου η επιγραφή συνέχιζε στον επόμενο
με αντίθετη πλέον φορά, ακριβώς όπως η πορεία που ακολουθούν τα
βόδια κατά το όργωμα. Και οι δύο αυτοί τρόποι εγκαταλείφθηκαν στη
διάρκεια του 6ου αιώνα π.X. και επικράτησε η γραφή με φορά από
αριστερά προς τα δεξιά, η οποία ήταν πιο πρακτική, καθώς η μεγάλη
πλειοψηφία των ανθρώπων είναι δεξιόχειρες. Ο διαχωρισμός των
λέξεων άρχισε να σημαίνεται με δύο ή τρεις στιγμές σε κάθετη
διάταξη.

5. ΥΛΙΚΑ ΓΡΑΦΗΣ
Οι σωζόμενες επιγραφές από την Αρχαϊκή περίοδο
βρίσκονται χαραγμένες ή ζωγραφισμένες σε πηλό,
λαξευμένες σε λίθο ή χαραγμένες σε μέταλλο.
Τα υλικά αυτά αντιπροσωπεύουν ό,τι μπόρεσε να αντέξει
στο χρόνο και είναι αυτονόητο ότι ευρύτερη χρήση είχαν
άλλα φθαρτά υλικά, όπως το ξύλο, το δέρμα, το κερί και ο
πάπυρος. Το πλέον διαδεδομένο μέσο γραφής πρέπει να
ήταν οι ξύλινοι πίνακες με επικάλυψη κεριού, στους
οποίους τα γράμματα χαράσσονταν με το στύλο και
μπορούσαν εύκολα να σβηστούν και να ξαναγραφούν.
Στα λευκώματα -που ήταν ξύλινοι πίνακες με επικάλυψη
γύψου- έγραφαν με τη βοήθεια χρωματικής ουσίας. Η
σύνδεση δύο ή περισσότερων τέτοιων πινάκων επέτρεπε
τη δημιουργία δίπτυχου ή πολύπτυχου αντίστοιχα, ικανού
να προστατεύει τη γραφή και να επιτρέπει το σφράγισμα
και την εξασφάλιση του απόρρητου.

6. ΥΛΙΚΑ ΓΡΑΦΗΣ
Η λέξη δέλτος που στα Ελληνικά σημαίνει τον απλό
πίνακα γραφής, είναι σημιτικής προέλευσης και εύλογα
μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι η δέλτος στην Ελλάδα
είναι τόσο παλιά όσο και το αλφάβητο.
Δέρμα περιτυλιγμένο σε ξύλινη ράβδο, ο
λεγόμενος κύλινδρος, ήταν σε ευρεία χρήση στην
ασσυριακή αυτοκρατορία. Οι τελευταίοι
είσαγονταν στην Ελλάδα είτε απευθείας από την
Αίγυπτο, είτε μέσω των φοινικικών εμπορικών σταθμών,
όπως ήταν η Βύβλος.
Η προέλευση αυτή οδήγησε στην ονομασία του
παπύρου σε "βίβλος" και "βιβλίο".
Στα πρώτα χρόνια της γραφής το λεύκωμα και το δέρμα,
και στη συνέχεια ο πάπυρος, θα πρέπει να θεωρηθούν
τα κύρια υλικά για τα δημόσια έγγραφα.
Αντίστοιχα, η ιδιωτική γραφή εμφανίζεται την ίδια
περίοδο κυρίως σε όστρακα και πρέπει να υποθέσουμε
και σε κερωμένους πίνακες, που όμως δε σώθηκαν.

7. ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
Δήμητρα Κόντου
Α2 1ου Γενικού Λυκείου Σπάρτης
Ευχαριστώ για την προσοχή σας!
Σπάρτη Ιανουάριος 2015