1. ทบทวนเรืองปัจจัยทีมีผลต่อภาวะสมดุล
่ ่
ปัจจัยที่มผลต่อภาวะสมดุล
ี
มี 3 ปัจจัย ได้แก่
1. ความเข้มข้น
- ถ้าเพิ่มความเข้มข้นสารตั้งต้น ทิศทางจะเลื่อนไปทางสารผลิตภัณฑ์ (ไปข้างหน้า)
- ถ้าเพิ่มความเข้มข้นของสารผลิตภัณฑ์ ทิศทางจะเลื่อนไปทางสารตั้งต้น(ย้อนกลับ)
- ถ้าลดหรือเพิ่มสารตัวไหน ตัวนั้นก็จะเพิ่มหรือลดตามที่เรารบกวนสมดุล เช่น เติมแก๊ส
ไฮโดรเจน เมื่อถึงภาวะสมดุลใหม่ แก๊สไฮโดรเจนก็เพิ่มขึ้นด้วย
2. ความดัน
- ถ้าเพิ่มความดัน ทิศทางเลื่อนจากจานวนโมลรวมมาก  จานวนโมลรวมน้อยกว่า
- ถ้าลดความดัน ทิศทางเลื่อนจากจานวนโมลน้อย  จานวนโมลมากกว่า
3. อุณหภูมิ
ปฏิกริยาคายความร้อน
ิ
- ถ้าเพิ่มอุณหภูมิ ทิศทางของสมดุลจะเกิดปฏิกิริยาย้อนกลับ
- ถ้าลดอุณหภูมิ ทิศทางของสมดุลจะเกิดไปข้างหน้า
ปฏิกริยาดูดความร้อน
ิ
- ถ้าเพิ่มอุณหภูมิ ทิศทางของสมดุลจะเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้า
- ถ้าลดอุณหภูมิ ทิศทางของสมดุลจะเกิดปฏิกิริยาย้อนกลับ
แบบฝึกทักษะ
1. จงทานายทิศทางทีสมดุลเลื่อนไป เมื่อรบกวนภาวะสมดุลต่อไปนีด้วยการเพิมความดัน
่ ้ ่
1.1 A(s) 2B(s) …………………..
1.2 2A(l) B(l) …………………..
1.3 A(s) B(g) …………………..
1.4 A(g) B(g) …………………..
1.5 A(g) 2B(g) …………………..
2. เมื่อเผาโซเดียมไฮโดรเจนคาร์บอเนตในภาชนะปิด พบว่าเกิดภาวะสมดุลขึนตามสมการ ้
2NaHCO3(s) Na2CO3(s) + H2O(g) + CO2(g)
จงทานายว่าทิศทางและความเข้มข้นของสารจะเกิดการเปลียนแปลงอย่างไรเมื่อ ่
2.1 แก๊ส CO2 ออกไปจากระบบ ทิศทาง............NaHCO3……..Na2CO3……..H2O……CO2……..
2.2 เติม NaHCO3 ทิศทาง....................NaHCO3……..Na2CO3……..H2O……CO2……..
2.3 เพิมอุณหภูมิ
่ ทิศทาง....................NaHCO3……..Na2CO3……..H2O……CO2……..
2.4 เพิมความดัน
่ ทิศทาง....................NaHCO3……..Na2CO3……..H2O……CO2……..
2.5 เพิมปริมาตรของภาชนะ ทิศทาง....................NaHCO3……..Na2CO3……..H2O……CO2……..
่
3.ทีภาวะสมดุลของปฏิกิรยาต่อไปนี้
่ ิ
2CO(g) + O2(g) 2CO2(g)
จงทานายว่าทิศทางและความเข้มข้นของสารจะเกิดการเปลียนแปลงอย่างไรเมือ ่ ่
3.1 เติมแก๊สเฉือยลงในระบบทีอณหภูมิคงที่
่ ุ่
ทิศทาง........................ 2CO(g)…………O2(g)…………… 2CO2(g)…………….
3.2 เติมตัวเร่งปฏิกรยาลงไปในระบบทีอณหภูมิคงที่
ิิ ุ่

2. ทิศทาง........................ 2CO(g)…………O2(g)…………… 2CO2(g)…………….
4. การเปลียนสถานะของน้าเกิดขึ้นในระบบปิดและเกิดภาวะสมดุลขึนดังสมการ
่ ้
H2O(l) + พลังงาน H2O(g)
จงอธิบายผลทีเ่ กิดขึนจากการรบกวนด้วยวิธการดังต่อไปนี้
้ ี
4.1 ลดปริมาตรของภาชนะทีใช้บรรจุสาร ่
ทิศทาง........................ H2O(l)..................... H2O(g).........................
4.2 เพิมอุณหภูมิ
่
ทิศทาง........................ H2O(l)..................... H2O(g).........................
4.3 ฉีดไอน้าเข้าไปในระบบ
ทิศทาง........................ H2O(l)..................... H2O(g).........................
5. ปฏิกริยาทีภาวะสมดุลต่อไปนี้
ิ ่
4HCl(g) + O2(g) 2H2O(g) + 2Cl2(g) + 27 kcal
การรบกวนสมดุลด้วยภาวะต่อไปนี้ จะมีผลต่อความเข้มข้นของ Cl2 อย่างไร
5.1 เพิมอุณหภูมิ
่ ความเข้มข้นของ Cl2……………..
5.2 ลดความดัน ความเข้มข้นของ Cl2……………..
5.3 เพิมความเข้มข้นของแก๊ส O2 ความเข้มข้นของ Cl2……………..
่
5.4 ขยายปริมาตรของภาชนะความเข้มข้นของ Cl2……………..
5.5 เติมตัวเร่งปฏิกรยา ิิ ความเข้มข้นของ Cl2……………..
6. เมทานอล(CH3OH) เป็นแอลกอฮอล์ทใช้สาหรับจุดไฟ เตรียมเมทานอลทีได้จากสมการ
ี่ ่
CO(g) + 2H2(g) CH3OH(g) + พลังงาน
จงอธิบายว่าเมือรบกวนสมดุลด้วยวิธีการต่อไปนี้ จะมีผลต่อความเข้มข้นของเมทานอลอย่างไร
่
6.1 ลดอุณหภูมิ ความเข้มข้นของเมทานอล..........................
6.2 เพิมความดัน
่ ความเข้มข้นของเมทานอล..........................
เตรียมสอบกลางภาคเรียน เรื่องสมดุลเคมี
1. การเกิดภาวะสมดุลต้องมีสมบัตอย่างไร ิ
ก. เกิดในปฏิกิริยาที่ผันกลับได้ ข. เกิดในระบบเปิด
ค. เกิดในระบบที่มีการถ่ายเทมวลสาร ง. เกิดในระบบปิด
2. ข้อใดเกิดปฏิกิรยาผันกลับได้
ิ
ก. น้าแข็งใส่ถ้วยแก้วตั้งทิ้งไว้ ข. น้าแข็งในกระติกน้าแข็งแบบมีก๊อกน้า
ค. น้าแข็งในถังน้าแข็งมีรูระบายน้า ง. น้าแข็งในกระติกปิดฝาแน่น
3. ข้อใดไม่สามารถเกิดภาวะสมดุลได้ (เขียนคาตอบ โดยใช้ตวเลือกจากข้อ 2.) ......................................................
ั
4. เมื่อปฏิกิรยาต่อไปนีเ้ ข้าสูภาวะสมดุลจะมีผลอย่างไร 2CO2 (g)
ิ ่ 2CO(g) + O2(g)
ก. ความเข้มข้นของแก๊ส CO มากกว่า O2 ข. ความเข้มข้นของแก๊ส CO2 , CO ,O2
เท่ากัน

3. ค. ความเข้มข้นของแก๊ส CO2 , CO ,O2 คงที่ ง. ความเข้มข้นของแก๊ส CO2 , CO ,O2
ลดลง
5. ข้อใดเป็นการเปลียนแปลงทีผันกลับได้ทเี่ ป็นการเปลียนแปลงทางกายภาพ
่ ่ ่
1. การละลาย 2. การระเหย 3. การควบแน่น 4.การเผาไหม้
ก. 1 และ 2 ข. 2 และ 4 ค. 3 และ 4 ง. 1, 2,3 และ 4
6. ถ้าปฏิกิรยาระหว่างเกลือโซเดียมคลอไรด์กบน้าเป็นปฏิกิรยาไปข้างหน้า ดังสมการ
ิ ั ิ
NaCl(s) + H2O(l)  NaCl (aq ) จงเขียนปฏิกริยาย้อนกลับ ................................................................
ิ
7. ปฏิกิรยาการเผาหินปูน (CaCO3) จะได้ปนดิบ (CaO) กับแก๊ส CO2 ดังปฏิกริยา
ิ ู ิ
CaCO3(s) CaO(s) + CO2 (g) จงเขียนปฏิกิรยาไปข้างหน้า..........................................................และ
ิ
ปฏิกริยาย้อนกลับคือ......................................................
ิ
8. ถ้าปฏิกิรยาต่อไปนี้อยูในภาวะสมดุล Cu (s) + 2Ag + (aq)
ิ ่ Cu +2(aq) + 2Ag (s) จะ
ตรวจพบสารใดบ้าง
ก. Cu (s) ข. Ag +และ Cu +2 ค. Cu +2(aq) และ 2Ag (s) ง. Cu (s),Ag +, Cu
+2
และ Ag
9. ข้อใดเป็นสมดุลไดนามิก
ก. ระบบจะยังมีทั้งสารตั้งต้นและผลิตภัณฑ์
ข. การเปลี่ยนแปลงไปข้างหน้า และการย้อนกลับดาเนินต่อไป
ค. ความเข้มข้นของสารตั้งต้น และสารผลิตภัณฑ์มีค่าคงที่
ง. ความเข้มข้นของสารตั้งต้น และสารผลิตภัณฑ์มีค่าเท่ากัน
10. ข้อใดเป็นสมดุลไดนามิก
ก. หลอดคะปิลลารีชนิดปลายเปิดทั้งสองด้านโดยที่ด้านหนึ่งจุ่มน้า
ข. ปรอทและไอปรอทในเทอร์โมมิเตอร์ ณ อุณหภูมิคงที่
ค. เมื่อเผาหินปูนในภาชนะเปิด ง. เมื่อหลอมแนฟทาลีนในถ้วยกระเบื้อง
11. ปัจจัยใดบ้างทีเ่ ป็นองค์ประกอบทีทาให้ปฏิกริยาเคมีอยูในภาวะสมดุล
่ ิ ่
ก. เกิดปฏิกิริยาย้อนกลับได้ ข. เกิดในระบบปิด
ค. อัตราการเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้าเท่ากับย้อนกลับ ง. ถูกทุกข้อ
12. เด็กชายนะโมนาสารละลายชนิดหนึงมาเติมสารละลายแอมโมเนียมไธไอไซยาเนต(NH4SCN) ปรากฏว่า
่
สารละลายเปลียนเป็นสีแดง จะสรุปการทดลองนี้อย่างไร
่
ก. ในสารละลายมี Fe3+ ข. ในสารละลายมี Fe3+
ค. ในสารละลายมี น้าแป้ง ง. ในสารละลายมี I2
13. สมดุลเอกพันธุ์ หมายถึง สมดุลทีสารทุกชนิดในระบบอยูในวัฏภาคเดียวกัน ข้อใดเป็นสมดุล
่ ่
เอกพันธุ์
ก. N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g)
ข. CH3COOH(aq) CH3COO-(aq) + H+(aq)
ค. [CuCl4]2-(aq) + 4H2O(l) [Cu(H2O)4]2+(aq) + 4Cl-(aq)
ง. ถูกหมดเลยนะ
14. สมดุลวิวธพันธุ์ เป็นสมดุลทีสารในระบบอยูในวัฏภาคทีแตกต่างกัน ข้อใดเป็นสมดุลวิวธพันธุ์
ิ ่ ่ ่ ิ
ก. 2CO2 (g) 2CO(g) + O2(g) ข. N2(g) + O2(g)
2NO(g)

4. ค. NH4Cl(s) NH3(g) + HCl(g) ง. A2 (g) + B2 (g) 2AB
(g)
15. จากสมการ 2CO2 (g) 2CO(g) + O2(g) มีค่าคงทีสมดุลเท่ากับ 20 จงหาค่าคงที่
่
สมดุลของปฏิกริยาต่อไปนี้
ิ 2CO(g) + O2(g) 2CO2 (g)
ก. 400 ข. 40 ค. 0.5 ง. 0.05
-4
16. จากสมการ H2 (g) + Br2 (g) 2HBr (g); K = 4.0 x 10 จงหาค่า K ของปฏิกิรยา
ิ
1 1
HBr (g ) H 2 ( g )  Br2 ( g )
2 2
ก. 5 ข. 50 ค. 500 ง. 5,000
-4
17. จากสมการ H2 (g) + Br2 (g) 2HBr (g); K = 4.0 x 10 จงหาค่า K ของปฏิกิรยา
ิ
2H 2 ( g )  2Br2 ( g ) 4HBr ( g )
ก. 16 ข. 1.6 x 10-7 ค. 160 ง. 1.6 x 1020
18. กาหนดปฏิกริยาทีอยูในภาวะสมดุลดังนี้
ิ ่ ่
ปฏิกิริยา ค่าคงที่ของสมดุล
1 A + 3B C K1
2 2C 3D + 2E K2
3 2A + 6B 3D + 2E K3
จะหาค่า K3 ได้จากข้อใด
ก. K12.K2 ข. K1.K2 ค. K1 / K2 ง. K2 / K12
19. ข้อใดคือสมการแสดงปฏิกิรยาเคมีทมีคาคงทีสมดุล
ิ ี่ ่ ่ K
NO2 2 Cl 2 
[ NO2 Cl ]2
ก. NO2(g) + Cl2(g) NO2Cl (g) ข. NO2Cl (g) + Cl2(g) NO2(g)
ค. NO2Cl (g) NO2(g) + Cl2(g) ง. NO2Cl (g) + NO2(g) Cl2(g)
20. ค่าคงทีสมดุลบอกให้ทราบเกี่ยวกับเรื่องใด
่
ก. ปฏิกิริยาเกิดขึ้นเร็วหรือช้า ข. ปฏิกิริยานั้นเป็นปฏิกิริยาดูดหรือคายความร้อน
ค. ปฏิกิริยานั้นเกิดขึ้นได้มากน้อยเพียงใด ง. ถูกทุกข้อ
21. ถ้าค่าคงทีสมดุลมีค่ามากกว่า 1 แสดงว่า......
่
ก. เหลือสารตั้งต้นมาก ข. เกิดผลิตภัณฑ์มาก
ค. มีสารตั้งต้นเท่ากับสารผลิตภัณฑ์ ง. เกิดสารผลิตภัณฑ์น้อย
22. ถ้าค่าคงทีสมดุลเท่ากับ 1 แสดงว่า
่
ก. เหลือสารตั้งต้นมาก ข. เกิดผลิตภัณฑ์มาก
ค. มีสารตั้งต้นเท่ากับสารผลิตภัณฑ์ ง. เกิดสารผลิตภัณฑ์น้อย
23. จากปฏิกริยา 2H2S (g)
ิ 2H2 (g) + S2(g) เมือถึงสมดุลจะมี H2S 2.0 mol ,H2 0.40 mol
่
3
S2 = 1.6 mol ในภาชนะขนาด 2 dm ค่าคงทีสมดุลของปฏิกิรยานีเ้ ท่ากับเท่าใด
่ ิ
ก. 0.032 ข. 0.064 ค. 0.16 ง. 0.32
24. ในปฏิกริยา A + 2B
ิ 2C เมื่อบรรจุ A 1.0 mol และ B 1.5 mol ในภาชนะขนาด
2 dm ทีสมดุลเกิด C ขึ้น 0.35 mol/dm3 ค่าคงทีสมดุลเป็นเท่าใด
3
่ ่
ก. 0.054 ข. 0.23 ค. 2.4 ง. 3.7

5. 25. ในภาวะสมดุลของปฏิกริยาทัง 3 ชนิด ข้างล่างนี้
ิ ้
1. A + B C
2. B + D E
3. C + D E + A
มีค่าคงทีของสมดุลเป็น K1 , K2 , K3 ตามลาดับ ถ้าทราบค่า K1 และ K2 จะหาค่า K3 ได้จากข้อใด
่
ก. K1 - K2 ข. K2 - K1 ค. K1 / K2 ง.
K2 / K1
26. ปัจจัยในข้อใดทีมีผลต่อภาวะสมดุลของปฏิกริยาทุกชนิด
่ ิ
ก. ความเข้มข้น ความดัน อุณหภูมิ ข. ความเข้มข้น ตัวเร่งปฏิกิริยา
อุณหภูมิ ค. ความเข้มข้น อุณหภูมิ ง. อุณหภูมิ
ปริมาตร
27. ค่าคงที่ของสมดุลขึนอยูกบข้อใด
้ ่ ั
ก. ความดัน ข. อุณหภูมิ ค. ปริมาตร ง. ความเข้มข้น
28. การเปลียนความเข้มข้นของสาร จะไม่มผลต่อภาวะสมดุลเมือ..........
่ ี ่
ก. สารนั้นมีสถานะเป็นของเหลวและของแข็งบริสุทธิ์ ข. สารนั้นมีสถานะเป็นแก๊ส
ค. จานวนโมลของสารตั้งต้นเท่ากับสารผลิตภัณฑ์ ง. ถูกทุกข้อ
29. ปฏิกริยา A (g) + B (g)
ิ 2C (g) ปฏิกรยานีเ้ ป็นปฏิกิรยาดูดความร้อน ถ้าต้องการ
ิิ ิ
เพิมผลิตภัณฑ์ควรทาอย่างไร
่
ก. เพิ่มอุณหภูมิให้แก่ระบบ ข. ลดอุณหภูมิของระบบ
ค. เพิ่มความดันให้แก่ระบบ ง. ลดอุณหภูมิและเพิ่มความดันให้แก่ระบบ
30. ปฏิกิรยาใดต่อไปนีเ้ มือลดความดัน จะมีผลทาให้ผลิตภัณฑ์เพิม ขึน
ิ ่ ่ ้
ก. 2NO(g) + O2(g) 2NO2(g) ข. 2SO2(g) + O2(l) 2SO3(g)
ค. P4(s) + SO2(g) P4O10(s) ง. C(s) + H2O(g) CO(g) +
H2(g)
31. ปฏิกิรยาเคมีดังสมการ
ิ 4NH3(g) + 5O2(g) 4NO(g) + 6H2O(g) ปฏิกิรยานีใช้แพลตินม
ิ ้ ั
(Pt) เป็นตัวเร่งปฏิกรยา เมือถึงสมดุลแล้ว เติมแพลตินมลงไปอีก จะมีผลต่อภาวะสมดุลอย่างไร
ิิ ่ ั
ก. ปริมาณของ NO และ H2O มากขึ้น ข. ปริมาณของ NH3 และ O2
ลดลง
ค. ระบบจะเข้าสู่สมดุลใหม่ได้เร็วขึ้น ง. ไม่มีการเปลี่ยนแปลงใด ๆ
32. จากปฏิกริยา 2A + B
ิ C + 3D ถ้าเพิม A ระบบจะปรับตัวไปทิศทางใด
่
ก. ไปเถิดไป ข. ไปข้างหน้า ค. ย้อนกลับ ง. ไม่เปลี่ยนแปลง
33. จากข้อ 32. ปริมาณของ C และ D เปลียนแปลงอย่างไร
่
ก. C เพิ่ม D ลด ข. C ลด D เพิ่ม ค. C เพิ่ม D เพิ่ม ง.
C และ D คงที่
34. จากปฏิกริยา 2A + B
ิ C + 3D ถ้าลด A ระบบจะปรับตัวไปทิศทางใด
ก. ไปเถิดไป ข. ไปข้างหน้า ค. ย้อนกลับ ง. ไม่เปลี่ยนแปลง
35. จากข้อ 34. ปริมาณของ A และ B เปลียนแปลงอย่างไร
่
ก. A เพิ่ม B เพิ่ม ข. Aเพิ่ม B ลด ค. A ลด B ลด ง. Aลด
B เพิ่ม

6. 36. กรณีใดทีความดันไม่มผลต่อภาวะสมดุล
่ ี
ก. ทุกกรณี ข. เป็นระบบปิด
ค. ไม่มีแก๊สในระบบ ง. ไม่มีแก๊ส และจานวนโมลรวมสารตั้งต้นเท่ากันสารผลิตภัณฑ์
37. จากปฏิกริยา A + B ิ C + D + H ถ้าลดอุณหภูมิ จะมีผลอย่างไร
ก. C และ D ลดลง ข. C ลด D เพิ่ม ค. C เพิ่ม D เพิ่ม ง. C และ
D คงที่
38. ในอุตสาหกรรมการเตรียมกรด H2SO4 ด้วยปฏิกริยา ิ
2SO2 (g) + O2 (g) 2SO3 (g) ซึงเป็นปฏิกิรยาคายความร้อน ท่านมีวิธกาหนด
่ ิ ี
สภาวะอย่างไรทีจะให้ได้กาซ SO3 มากทีสุด
่ ๊ ่
ก. อุณหภูมิต่า ความดันต่า ข. อุณหภูมิต่า ความดันสูง
ค. อุณหภูมิสูง ความดันต่า ง. อุณหภูมิสูง ความดันสูง
40. ปฏิกิรยา A (g) + B (g)
ิ 2C (g) ปฏิกริยานีเ้ ป็นปฏิกรยาดูดความ
ิ ิิ
ร้อน ถ้าต้องการเพิ่มผลิตภัณฑ์ควรทาอย่างไร
ก. เพิ่มอุณหภูมิให้แก่ระบบ ข. ลดอุณหภูมิของระบบ
ค. เพิ่มความดันให้แก่ระบบ ง. ลดอุณหภูมิมีแต่เพิ่มความดันให้แก่ระบบ
41. อาการไฮพอกเซีย คืออาการทีร่างกายขาด........................................มักจะเกิดบริเวณ............................เพราะ
่
......................................................................................