հայաստանի պատմության թանգարան

1. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ
ԹԱՆԳԱՐԱՆ

2. ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ
Հայաստանի պատմության թանգարանը հիմնադրվել է
Հայաստանի Առաջին Հանրապետության պառլամենտի
օրենքով (N 439, 09.09.1919թ.)։ Կոչվել է Ազգագրական-
մարդաբանական թանգարան-գրադարան։ Առաջին
տնօրենն էր Երվանդ Լալայանը։ Այցելուների համար
բացվել է 1921թ. օգոստոսի 20-ին։ Ժամանակի ընթացքում
կրել է անվանափոխություններ.
 Հայաստանի պետական կենտրոնական (1922թ.)
 Կուլտուր-պատմական (1931թ.)
 Պատմական (1935թ.)
 Հայաստանի պատմության պետական թանգարան (1962թ.)
 Հայաստանի պատմության թանգարան (2003թ.)
Թանգարանը կազմավորվել է Կովկասի Հայոց ազգագրական
ընկերության, Նոր Նախիջևանի Հայկական հնությունների
թանգարանների, Անիի Հնադարանի, Վաղարշապատի
Մատենադարանի հավաքածուների հիման վրա (15.289
առարկա)։

3. 1935 թվականին ՀԿԿ Կենտկոմի հրամանով մայր
թանգարանի հավաքածուների հիման վրա ստեղծվեցին
ինքնուրույն թանգարաններ.
գեղարվեստական բաժնի հիման վրա (ղեկավար Ռուբեն
Դրամբյան) կազմակերպվեց ՀՍԽՀ Կերպարվեստի
թանգարանը (այժմյան` Ազգային Պատկերասրահը), -
հանձնվեց 1660 առարկա
գրական բաժնի հիման վրա ձևավորվեց ՀՍԽՀ Գրական
թանգարանը (այժմյան` Չարենցի անվան գրականության և
արվեստի թանգարանը), - հանձնվեց 301 առարկա և 1298
ձեռագիր։

4. Թանգարանում պահպանում է շուրջ 400 000
առարկայից բաղկացած ազգային հավաքածու
հետևյալ բաժիններով. հնագիտություն (հիմնական
հավաքածուի 35%,) ազգագրություն (8%),
դրամագիտություն (45%), վավերագրեր (12%)։
Թանգարանի հավաքածուները համալրվում են
հիմնականում Հայաստանի տարածքի հնավայրերից
հայտնաբերված գտածոներով, գնումներով,
նվիրատվություններով։ Թանգարանը ներկայացնում է
Հայաստանի մշակույթի և պատմության ամբողջական
պատկերը նախապատմական ժամանակներից՝ մեկ
միլիոն տարի առաջ, մինչև մեր օրերը։Ցուցադրում է
Հայկական լեռնաշխարհում Հին Արևելքի երկրների
(Եգիպտոս, Միտանի, Խեթական թագավորություն,
Ասորեստան, Իրան, Սելևկյան պետություն, Հռոմ,
Բյուզանդիա) մշակութային փոխառնչությունների
հազվագյուտ հետքերը։

5. Ք.ա. III-II հազարամյակների բրոնզե նմուշների մեծաքանակ և
բացառիկ հավաքածուի, որ մտնում է համաշխարհային
գլուխգործոցների գանձարանը
Հին Արևելքի հայկական հզոր պետության՝ Ուրարտուի
պատմամշակութային շքեղ ժառանգության. բացառիկ սեպագիր
արձանագրություններ, բրոնզե արձանիկներ, որմնանկարներ,
գունազարդ խեցեղեն, քանդակազարդ սպառազեն, ոսկյա,
արծաթյա, ոսկրե եզակի նմուշներ՝ պեղված Կարմիր Բլուրից,
Արին Բերդից, Արգիշտիխինիլիից
Ուրարտուի Արգիշտի I արքայի՝ Երևան քաղաքի հիմնադրման
մասին թողած սեպագիր արձանագրության՝ Ք.ա. 782թ.
Փոխադրամիջոցների պատմության հնագույն վկայությունների.
Լճաշենից պեղված փայտյա կառքեր և նրանց բրոնզե
մանրակերտեր՝ Ք.ա. XV-XIVդդ.
Հայկական դրամների հարուստ հավաքածուի՝ բաղկացած Ծոփքի,
Արտաշեսյան, Կյուրիկյան և Կիլիկիայի հայկական
թագավորությունների, ինչպես նաև տարբեր
ժամանակաշրջաններում Հայաստանում գործող
դրամահատարանների (Դվին, Անի, Երևան և այլն) օտար
թողարկումներից

6. Թանգարանը՝
Ցուցադրում է Հայաստանում հելլենիստական մշակույթի ինքնատիպ
փոխակերպման բարձրարժեք նմուշներ՝ քանդակ,
ճարտարապետական մանրամասեր, ոսկերչական իրեր, խեցեղեն՝
պեղված Գառնի, Արտաշատ, Օշական հնավայրերից
ներկայացնում է Հայաստանի քրիստոնեական մշակույթը IV-XV դդ.՝
ճարտարապետական, քանդակագործական, խեցեգործական
եզակի գտածոներ՝ պեղված Դվին, Անի քաղաքներից, Ամբերդ
ամրոցից
իրականացնում է կոնսերվացման և վերականգման աշխատանքներ
հրատարակել է՝ 1948-ից ի վեր, հայկական ճարտարապետությանը,
հնագիտությանը, ազգագրությանը, հայոց պատմությանը նվիրված
աշխատություններ, մատենաշարեր, հնագիտական պեղումների
զեկույցներ

8. ՄԻԼԵՆԱ ԹՈՐՈՍՅԱՆ
6-2 ԴԱՍԱՐԱՆ

9. ՎԵՐՋ