spojrzenie z wysoka. Kosmos, wszechświat, ewolucja, czasoprzestrzeń, czas, przestrzeń, kwant, kwanty, fizyka, atom, foton, komórka, elektron, rozum, człowiek, świat, NIC, COŚ, zmiana, ruch, umysł, kwantologia, kultura, nauka, filozofia, kosmologia, wielki wybuch, osobliwość, czarne dziury, bezkres, nieskończoność, wieczność, promieniowanie, widmo promieniowania, układ okresowy, światło, religia, etyka, polityka, biologia, brzeg, granica, geometria, wielowymiarowość, język, matematyka, logika, zmysły, szósty zmysł, telepatia, obcy, planeta, słońce, gwiazda, obce cywilizacje, kosmici, historia, nauka, zabobon, magia, przesąd, abstrakcje, pojęcia, byt, los, przypadek, statystyka, sfera, pole energii, energia, próżnia, zero, jedynka, nicość, zjawiska, stres, psychologia, świadomość, podświadomość, próg, nieoznaczony, zakres, podprogowy, symetria, analogia, harmonia sfer, cząstka, elementarny, jawa, sen, dusza, materia, przyrząd, obserwator, jednostka, zbiór, mózg, precyzyjne dostrojenie, prędkość, punkt, węzeł, rzeczywistość, ja, państwo, społeczeństwo, naród, kraj, klimat, pogoda, prognoza, ziemia, opoka, powierzchnia, powłoka, warstwa, szybkość, ciężar, siła, grawitacja, niepodzielny, prosta, płaszczyzna, rytm, reguła, wzór, odległość, upiorne oddziaływanie, skończoność, pustka, symetria, oś symetrii, życie, śmierć, zbiór, jednostka, całość, część, masa, koniec, początek, największe, najmniejsze, środek, struktura, konstrukcja, wieloświat, strumień świadomości, zapaść, horyzont, horyzont zdarzeń, zdumienie, uczucie, częstotliwość, drgania, wibracje, dotyk, wzrok, słuch, smak, ciało, prostota, aktualność, czas absolutny, absolut, przestrzeń absolutna, idee, duch, miasto, samoświadomość, dziś, chwila, odczucia, osobowość, starość, zegar, melodia, promieniowanie reliktowe, ciepło, zimno, zagęszczenie, ciężar, wybuch, wewnętrzny, zewnętrzny, skwantowany

1. Kwantologia stosowana - kto ma rację?
Czyli o wyższości filozofii nad fizyką (lub odwrotnie).
Część 1.6 - Spojrzenie z wysoka.
Każdy domorosły znawca wszystkiego wie, że niejaki Einstein (ten od
"E") nie godził się na hazard z bytem pozafizycznym oraz nie dawał
przyzwolenia na splątany wewnątrz rzeczywistości stan elementów. Co
więcej, podobne uwagi wobec bliskiego i dalekiego świata mieli inni
fachmani dłubiący w kwantowym podatomowym drobiazgu - wyszło pół za,
pół przeciw. Czyli temat zdiagnozowany.
Ale sprawa, trzeba to przyznać kolego fizyku - mimo eksperymentów,
które owe dziwy działania na dystans potwierdzają - jednoznaczna i
do końca jasna nie jest. Dziś, to faktyczny fakt, dominuje i nawet
góruje "spojrzenie fizyka" - prawda, tak jest, wszystko piękniaste.
Losowość w fundamentach bytu (a zwłaszcza w jego opisywaniu) wydaje
się absolutną koniecznością.
Ale. - Ale pozostaje i domaga się usilnie swoich praw odwieczne i
od zawsze, i na co dzień, i w każdym osobniczym przypadku obecne
odczucie (i doświadczenie!), że fakt poprzedzony jest innym faktem
- i że ciągnie się to w nieskończoną wieczność.
Mówiąc inaczej - fizyka fizyką, eksperyment prowadzony na kawałkach
materii i przy pomocy machin wnosi wiele (i jest to istotne), jednak
negowanie i odrzucanie podejścia, w którym to eksperyment myślowy,
czyli filozoficzny, jest podstawą do wnioskowania o rzeczywistości,
to jest błędem.
A co najmniej działaniem jednostronnym. Więc tym samym niepełnym z
zasady (ułomnym, połowicznym).
Dlaczego? Ponieważ owe dziwy i dylematy, które z takim przejęciem są
aktualnie obserwowane w zachowaniu "porcji" czegoś na dnie, to jest
znane od zawsze, to było analizowane na wszelkie sposoby - a nawet
zostało jakoś oswojone i ponazywane. Że wspomniane analizy prowadzono
w innym narzeczu niż fizykalno-matematycznym, że było to gaworzenie
egzotyczne (niekiedy również ezoteryczne), to insza inszość i detal
wobec Kosmosu.
Pojawia się więc oczywiste w tym momencie pytanie: czy filozof (po
prostu gość od dłubaniny w abstrakcjach czy innych pojęciach) może
do skwantowanego opisu rzeczywistości coś nowego i interesującego
dorzucić - czy może, mówiąc wprost, "wychylić" się poza fizycznie
i jedynie dostępne czas-i-przestrzeń i spojrzeć "na to wszystko" z
daleka?
Może. I powinien. - I nie chodzi o żadne "byty niematerialne" (czy
podobne), ale o jak najbardziej konieczne. Chodzi o Fizykę. Chodzi
zawsze-tylko-wyłącznie o Fizykę.
Eksperyment.
Jednym z wielce skutecznych sposobów analizowania rzeczywistości
jest analogia - potężne narzędzie, które pozwala zobaczyć to, co w

2. inny sposób poznane być nie może. Dlatego, fizyczny kolego - żeby
podeprzeć wyżej wyartykułowane - chciałbym zaproponować prosty, ale
wymowny myślowy eksperyment, który wspomoże koleżkę w analizowaniu
tego i owego.
A co, korzystają fizycy z próbówek oraz zderzaczy, inni nie gorsi,
również swoje sposoby mają.
Spotyka się otóż w popularnych ujęciach (które starają się urobek
naukowy i "obraz tego wszystkiego" złaknionej gawiedzi przybliżyć, w
zbiorze dla niej dostępnych znaków-ujęć zakamarki świata bliskiego
i dalekiego pokazać) z różnymi sztuczkami. To te wszystkie modele z
małymi i dużymi kulkami coś tam symbolizującymi (elektron, planetę
lub dystans) - to te zobrazowania ze stadionami, po których osobnik
objaśniający się przechadza, gdzie składniki kręcą się, iskrzą albo
migoczą - itd. Znane, lubiane, robi wrażenie. A czyni się to po to,
żeby wykazać, jakie to wielkie, a moja-nasza pozycja to pyłek wobec
całości.
Fajne to, powtarzam, serce ściska i rozum pobudza, jednak można z
tego wycisnąć coś jeszcze - i to głęboko, zasadniczo ważniejszego.
Jednym z takich ujęć jest zobrazowanie oraz opisanie relacji między
mną a "faktem elementarnym", dalej zwanym "elektronem".
A mówiąc konkretnie, że ta relacja ma się tak, jak moje istnienie
względem macierzystej gwiazdy. Słowem, że elektron w proporcji do
mnie to to samo, co ja do Słońca. Ciekawe.
Ciekawe, ale też istotne. I to z logicznego, filozoficznego punktu
widzenia. Choć, co warto podkreślić, również liczby, które muszą w
tym momencie paść, one także mają swoją wagę.
Z grubsza biorąc (proszę nie przejmować się szczegółami, w analizie
tu prowadzonej chodzi o zasadę i zobrazowanie), lokalne słoneczko to
2 x 1030
kg, natomiast człowiek to 102
kg.
Czyli zachodzi proporcja: Człowiek 1 - Słońce 2 x 1028
.
Dalej - jeszcze dwa niezbędne elementy eksperymentu, bez tego się
nie obejdzie. 31 536 000 s, rok kalendarzowy. Oraz dodatkowo, jako
składnik zasadniczy działania i rozumowania, należy wprowadzić w
tym miejscu pojęcie "obserwatora hipotetycznego". Czyli kogoś, kto
jest umieszczony w stosunku do mnie w takiej proporcji, w jakiej
ja lokuję się wobec elektronu. To obserwator ulokowany "w górze",
swoje badania prowadzi na takim poziomie, na którym jedna sekunda
jego obserwacji oznacza na moim 2 x 1028
sekund odnotowanej zmiany.
(Zaznaczam, chodzi o eksperyment logiczny, bez żadnych odniesień.)
Ja postrzegam rytmikę zdarzeń, które definiuję jako "elektron", w
w proporcji 2 x 1028
, ale jednocześnie sam jestem postrzegany (jako
"elektron-człowiek") również w proporcji 2 x 1028
.
Efekt? W przeliczeniu jedna sekunda - podkreślam, kolego fizyku -
tylko jedna sekunda "obserwacji z wysoka" to w moim, tak pozornie
dobrze znanym świecie, 634 195 839 675 291 730 086,3 lat.
Ciekawostka? Zabawne podejście? Igraszka logiczna? Otóż nie.
Zwracam uwagę na podane wielkości: jedna sekunda tzw. "obserwatora
hipotetycznego" obejmuje w moim otoczeniu odcinek czasu o zakresie

3. 634 195 839 675 291 730 086,3 lat, a więc znacząco "wystaje" poza
najśmielsze ustalenia wieku Wszechświata.
Co to oznacza?
Że w opis - a raczej, żeby być precyzyjnym, że w próbę wyznaczenia
mojego położenia w tak zakreślonym (wyliczonym) zbiorze elementów
i ich lokalizacji, wprowadzić trzeba, po pierwsze, Kosmiczny ocean
możliwości (wszak "Wszechświat" może, ale nie musi zmaterializować
się, to może być ten lub inny układ planetarny, nawet bardzo wobec
tego odległy - to może być stan potencjalny, który nie "zredukuje
się falowo" do realności itp.; paleta rozwiązań równań opisujących
ten proces jest przeogromna) - a po drugie zawsze niepewność co do
stanu rzeczy, niepewność jako fakt integralny opisu.
Po trzecie, kiedy nawet maksymalnie zawęzić obserwacje (do granic
technicznych i fizycznych możliwości obserwatora), więc analizować
minimalny przedział "czasoprzestrzeni", to i tak rotacji elementu
(czy innych parametrów) nie sposób wyznaczyć łącznie. - Dlaczego?
Ponieważ najmniejsza, zarazem graniczna rozpiętość (rozdzielczość)
obserwacji "bytu hipotetycznego", jest dalece większa ponad to, co
oznacza moją sekundę; jedno "tyknięcie" na poziomie wysokim to dla
mnie wieczność.
Po czwarte, co wymaga szczególnego podkreślenia: w takiej obserwacji
z wysoka "fakt" analizowany ("elektron" czy podobne), to zbiór, nigdy
jednostka - to zawsze złożenie elementów tworzących. A te zbierają
się w postrzegany fakt długo - licznie i długo. Więc obserwator ma
w swoim obrazie - skutkiem odbioru wielkiego zakresu przestrzeni i
czasu - ogrom zdarzeń cząstkowych. Widzi jednostkę, a ta jednostka
rozciąga się daleko-szeroko-wysoko-i-długo. Efekt? Postrzegany fakt
zawiera w sobie (dla tego "wysokiego obserwatora") elementy, które
albo w nim już dawno się nie zawierają - zawierają się aktualnie -
albo jeszcze się nie zawierają, bo będą go budować za "tyknięcie",
"za jakiś czas"; zgrubność rozbudowanego spojrzenia łączy w jedność
coś, co takim (dla siebie samego) nigdy nie jest. Różnica w tempie
zmian, a w tym przypadku jest ogromna, powoduje, że obserwacja tego
samego bytu (tu: "elektronu") prezentuje się odmiennie - zależy od
położenia i struktury osobnika analizującego (jego budowy).
"Elektron" sam dla siebie jest bytem zbornym w "chwili wystawania"
ponad próg; kiedy jest zborny i całościowy (zbudowany z elementów),
to istnieje. Ale ten sam fakt dla obserwatora wysokiego, skutkiem
rejestracji znacznego spektrum zjawisk, zawiera w sobie etapy, które
wiodą do takiego stanu (elektron się buduje) - oraz te, które już
nim nie są (struktura się rozpada).
Powolność obserwacji z wysoka skutkuje sumowaniem tych zdarzeń - a
w efekcie błędnym (nieostrym, rozmytym na fali) ich rozumieniem. A
więc co najmniej niepełnym.
Inaczej, bo sprawa zasadnicza: jestem sam dla siebie strukturą jak
najbardziej zborną i bytem całościowym (i nie rejestruję żadnych w
tym procesie nieciągłości, przeskoków czy dziwów), ale w takiej, a
więc prowadzonej "z wysoka" rejestracji zmian wyróżnionego z tła i
całościowego obiektu, całe moje życie, wszystko od chwili zero aż

4. po ostatnie tchnienie - w tym ujęciu to mało, to prawie nic. - To
"mniej niż punkt" (kwantowy).
W takim zobrazowaniu zjawisk, które znam z codzienności i które są
dla mnie wszystkim, w taki sposób prowadzonym opisie (który można
przecież zmatematyzować) zapewne nawet nie zbliżę się do realnych,
faktycznych rozmiarów badanego obiektu, kiedy przyrównam stosowaną
metodę do próby wyznaczenia położenia człowieka w zbiorze rozmiaru
galaktyki - a może nawet i w gromadzie galaktyk (i to w rozkładzie
przestrzennym oraz historycznym). "Ja", w dowolny sposób rozumiane
"ja", w takim odniesieniu to nieprzeliczalny zbiór prawdopodobnych
lokalizacji. I co więcej, nigdy z ostro zaznaczoną strefą, którą
można zdefiniować jako granica badanego-obserwowanego istnienia. A
zarazem i jednocześnie, co również trzeba bardzo mocno podkreślić,
byt wielorako splątany z każdym innym stanem energetycznym, który
znajduje się w okolicy.
Mnie w tym ujęciu po prostu nie ma - "ja" to zawsze zbiór, wielki i
przeogromny, i "rozwleczony" w czasie-i-przestrzeni "fakt zbiorowy".
Warto w tym momencie wyobrazić sobie pole obserwacji wspomnianego
wyżej "bytu hipotetycznego" i odnieść to do zdeterminowania fizyka
w poszukiwaniu elektronu - wnioski są pouczające.
Jeżeli "obserwator hipotetyczny" będzie zdesperowany w wyznaczeniu
mojego obecnego położenia (czy innych parametrów, które opisują w
czasie i przestrzeni jednostkę) - jeżeli zapragnie "przyszpilić" i
poznać "elektron-człowieka", musi podjąć decyzję: sprawdzam. Czyli
musi wykonać pomiar - musi zdecydować się na zadziałanie (wskazać
"palcem" punkt). Ale, zwracam uwagę, z całości mojego zaistnienia
(obecnie i historycznie), w takiej skali dokładność badawcza sięga
nie pojedynczego bytu, ale obejmuje wielgachne przyległości (może
nawet całościowa linia ewolucji biologicznej w takim "mgnieniowym"
pomiarze się zawiera). Jak w takich okolicznościach wychwycić ten
jeden badany konkret? ...
Nie można. Jego w takiej obserwacji po prostu nie ma.
Na jednostkę "tyknięcia zmiany" z poziomu obserwatora ("w górze")
składa się to, co aktualnie mnie (lub elektron) tworzy, ale także
zdarzenie sprzed wielu lat, nawet milionów. Skutek? Rozmycie na/w
fali prawdopodobnych stanów, którą redukuje do jednego ciała-stanu
akt pomiaru (aktywny akt pomiaru). Przed tym zdarzeniem były fakty
wcześniej mnie budujące, ale już "zagasłe" - po nim są inne, które
jeszcze nie zaistniały w moim doznaniu, jednak one wszystkie razem
tworzą to, co mnie stanowi. Pomiar "odrzuca" brzegi i wybiera fakt
ze zbioru - natomiast obserwacja (dowolnego już obserwatora oraz
dowolnego już faktu) tylko-i-wyłącznie może rejestrować zbiór. Czyli
nieostry, rozmyty, złożony z wielu poziomów i mniejszych jednostek
stan energetyczny.
Taka obserwacja notuje, zalicza do faktu byłe, aktualne i przyszłe
- to zawsze suma zdarzeń, nigdy punkt.
Decydującą rolę w działaniu odkrywającym składniki rzeczywistości
(te wszelkie "fakty elementarne") ma techniczna zdolność dotarcia
do szczegółów. Historia poznania to "drobienie" drobiazgów - a też
szukania zależności między nimi (reguł ich zmiany). Tylko że, to

5. trzeba sobie powiedzieć szczerze i otwarcie kolego fizyku - w tym
dążeniu "w głąb" jest granica: nie można zbadać fizycznie niczego
mniejszego niż najmniejsze z najmniejszych dostępnych.
Co nie oznacza - kolego fizyku - że to koniec, że to rzeczywiście
logicznie najmniejsze z najmniejszych. Dalej-głębiej jest Fizyka.
Zwracam uwagę na tak powstały obraz mojego położenia - czy czegoś
to nie przypomina? - Czy "mechanika elementów", którą hipotetyczny
obserwator musi wyprodukować do zdefiniowania mojej lokalizacji,
nie jest analogiczną procedurą, którą jako fizyk muszę zastosować
wobec faktu nazywanego "elektronem"? Czy obrazy, tak odległe skalą
i ilością zaangażowanej energii, czymś się różnią? Czy "dół" jest
czymś innym od "góry"?
W tym eksperymencie (i wcześniejszych) centralnym elementem jest
to, że przy pomocy niezwykle prostego zabiegu logicznego uzyskuję
mozaikę ujęć, która przyprawia fizyków o fundamentalne zmieszanie,
a którą przypisują wyłącznie procesom na dnie. Jak widać, sprawa
ma znacznie głębsze odniesienia i nie ogranicza się do "zakresu
ciemnego" - dotyczy każdego poziomu i każdej obserwacji.
Co ważne i co podkreślam, w tym działaniu nie przekraczam w żadnym
punkcie intuicyjnego postrzegania faktów i relacji między nimi, tu
nic nie jest sprzeczne z tzw. zdrowym rozsądkiem - wszystko jest
stąd i teraz i dobrze opanowane. A przecież obraz, który wyłania
się z tego ujęcia, jest sprzeczny z codziennością, jest cudaczny,
dziwaczny, szalony, daleki, oszałamia (mógłbym tak długo, fizyka
dostarcza wielu podobnych określeń). Co więc jest tego przyczyną,
świat i jego cechy, ponoć głęboko ukryte, czy obserwator próbujący
rozpoznać te własności?
Dlaczego fizyka w fundamentach dostrzega dziwy, choć wokół w miarę
spokojnie?
Odpowiedź, która się nasuwa, jest wyraźna: to obserwator oraz jego
możliwości (i położenie w zbiorze) decydują o tym, co i jak widzi
(rejestruje) - to fizyczna budowa eksperymentatora wyznacza zakres
"obmacywania" otoczenia.
A także to, jakie na tej podstawie tworzy abstrakcje.
Prawda, kwanty odkryli fizycy (pełny szacun) - ale kwant to pojęcie
filozoficzne.
I warto z tego wyciągnąć wnioski.
cdn.
Janusz Łozowski