1. Διδακτικό σενάριο «Οι μεγάλοι θαλασσοπόροι του 15ου -16ου αι.»
Στοιχεία εκπαιδευτικών: Βιτωράκη Αικατερίνη-Tαρενίδου Ευγενία
Τάξη: Β΄ Γυμνασίου
Αριθμός μαθητών: 24
Γνωστικά αντικείμενα: Ιστορία Β΄ Γυμνασίου, Νεοελληνική Γλώσσα
Θεματική ενότητα: Οι Μεγάλες Ανακαλύψεις
Διδακτικοί Στόχοι
Γνωστικοί στόχοι:
1. Να γνωρίσουν οι μαθητές το φαινόμενο των ανακαλύψεων των νέων
χωρών.
2. Να αντιληφθούν τους λόγους που οδήγησαν τους Ευρωπαίους στις
εξερευνήσεις, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα τις Μεγάλες Ανακαλύψεις.
3. Να κατανοήσουν τις σκέψεις, το όραμα και τη διάθεση των μεγάλων
θαλασσοπόρων να ανακαλύψουν τόπους μακρινούς.
4. Να μελετήσουν την πορεία που ακολούθησαν, τα ταξίδια που
πραγματοποίησαν, καθώς και τις συνθήκες που ευνόησαν τις
εξερευνήσεις.
5. Να καταλάβουν τις συνέπειες των ανακαλύψεων (άμεσες και απώτερες)
στην εξέλιξη της Ευρώπης.
Παιδαγωγικοί στόχοι:
1. Να δραστηριοποιηθούν οι μαθητές στη διερευνητική μάθηση,
οικοδομώντας τη γνώση μέσα από κατευθυνόμενη αυτενέργεια.
2. Να προσεγγίσουν τη θεωρία του σχολικού εγχειριδίου με ευχάριστο και
δημιουργικό τρόπο, μέσα σε ένα πιο ελκυστικό μαθησιακό περιβάλλον.
3. Να ενεργοποιηθούν καταργώντας το παραδοσιακό σχήμα διδασκαλίας
που προϋποθέτει τον καθηγητή – εισηγητή και τους μαθητές – ακροατές.
4. Να αναπτύξουν ικανότητες έρευνας, συλλογής, αξιολόγησης και ορθής
χρήσης της πληροφορίας.
5. Να καλλιεργηθεί πνεύμα συνεργασίας και ομαδικότητας μέσω των
εργασιών.
6. Να εξασκηθούν στη σύνθεση των πληροφοριών και στην παραγωγή
γραπτού λόγου.
Στόχοι Τεχνογραμματισμού:
1. Να εξοικειωθούν με τη χρήση των μηχανών αναζήτησης.
2. Να μάθουν να ερευνούν και να αξιολογούν τις πηγές στο διαδίκτυο.
3. Να εξοικειωθούν με νέους τρόπους οργάνωσης και παρουσίασης της
γνώσης και συγκεκριμένα με το λογισμικό παρουσίασης.
4. Να συνειδητοποιήσουν τη δυνατότητα εύκολης και ταχύτατης
πρόσβασης σε εικονογραφικό και ενημερωτικό υλικό στο διαδίκτυο.
Διδακτικό Υλικό: Παραθέματα και εικόνες από το σχολικό εγχειρίδιο της Β΄
Γυμνασίου, πλάνο του μαθήματος σε φωτοαντίγραφα, σχετικές διευθύνσεις στο
διαδίκτυο, λογισμικό ιστορίας α΄, β΄, γ΄ γυμνασίου του Υπουργείου Παιδείας.
Χρόνος: 2 διδακτικές ώρες

2. Περιγραφή πορείας διδασκαλίας
1ο στάδιο:
Ο διδάσκων φτιάχνει ένα πλάνο με τα βασικά σημεία του μαθήματος και το
μοιράζει στους μαθητές. Έχει αναζητήσει και έχει εντοπίσει χρήσιμες
διευθύνσεις στο διαδίκτυο, τις οποίες εντάσσει στα φύλλα εργασίας,
προκειμένου οι μαθητές να τις αξιοποιήσουν, να αντλήσουν τα απαραίτητα
στοιχεία και να εκπονήσουν την εργασία τους. Στη διάθεσή του έχει και το
λογισμικό της ιστορίας Β΄ τάξης και συγκεκριμένα την ενότητα των «Μεγάλων
γεωγραφικών ανακαλύψεων, 15ος-16ος αι.».
2ο στάδιο:
Ο διδάσκων παρουσιάζει στους μαθητές το υλικό.
Οι μαθητές κατανέμονται σε ομάδες τεσσάρων ατόμων, έτσι ώστε σε κάθε
ομάδα να συμπεριλαμβάνεται τουλάχιστον ένας/ μία που να είναι
εξοικειωμένος/ η με τη χρήση λογισμικού και την αναζήτηση στο διαδίκτυο. Η
σύνθεση των ομάδων πρέπει να είναι ανομοιογενής ως προς τις επιδόσεις των
μαθητών, ώστε ο επιμερισμός της εργασίας να δώσει σε όλους τη δυνατότητα
προόδου, μέσα από την εξατομίκευση της μελέτης του. Η κάθε ομάδα θα
αναλάβει να συγκεντρώσει επιπλέον υλικό και να μελετήσει μία θεματική
ενότητα σύμφωνα με τα φύλλα εργασίας.
Στη συνέχεια, η κάθε ομάδα θα αξιοποιήσει το λογισμικό παρουσιάσεων για να
δημιουργήσει ένα πολυτροπικό κείμενο με το υλικό που συγκέντρωσε,
προβάλλοντας τις φωτογραφίες και περιγράφοντας τις πληροφορίες που έχει
στη διάθεσή της.
Αξιολόγηση
Κατά τη διάρκεια της δεύτερης διδακτικής ώρας, όλες οι ομάδες, έχοντας
ολοκληρώσει τις εργασίες τους, παρουσιάζουν το υλικό τους στην τάξη με τη
βοήθεια του λογισμικού παρουσίασης, ανταλλάσσουν πληροφορίες, συγκρίνουν
την πορεία των θαλασσοπόρων, αναπτύσσουν διάλογο και συνοψίζουν τα
συμπεράσματά τους αναφορικά με τα αίτια των ανακαλύψεων και τις συνέπειές
τους (θετικές ή αρνητικές) για την παγκόσμια ιστορία.
Κριτική
Το σενάριο υλοποιήθηκε στην τάξη με επιτυχία.

3. 1ο Φύλλο Εργασίας
Μάρκο Πόλο (1254-1324)
«από τότε που ο Θεός μας δημιούργησε τον Αδάμ, δεν υπάρχει άνθρωπος,
χριστιανός ή παγανιστής, Τάρταρος ή Ινδός ή οποιασδήποτε φυλής, που να έχει
γνωρίσει και εξερευνήσει τόσα πολλά και διαφορετικά μέρη του κόσμου, όπως ο
εντιμότατος Μάρκο Πόλο» (από τον πρόλογο του βιβλίου, Τα ταξίδια του Μάρκο
Πόλο)
«Σκιαγραφώντας τον Μάρκο Πόλο»
Είστε δημοσιογράφοι και η εφημερίδα σας αναθέτει να φτιάξετε
ένα αφιέρωμα στο Μάρκο Πόλο. Στα πλαίσια αυτού του αφιερώματος, να γράψετε
ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα και να παρουσιάσετε τα ταξίδια που
πραγματοποίησε. Να συνδυάσετε το κείμενο με ανάλογο φωτογραφικό υλικό.
Χρήσιμες διευθύνσεις:
• http:// el.wikipedia.org/.../Μάρκο_Πόλο
• www.dapontes.gr/index.php (περιλαμβάνονται 2 άρθρα, Μάρκο Πόλο: ο
μεγάλος εξερευνητής του Μεσαίωνα και Το πρώτο ταξίδι του: Βενετία-
Πεκίνο)
• geography.about.com/.../marcopolo/.../marcopolo.htm
• http://library.thinkquest.org/4034/polo.html
Εναλλακτικά, μπορείτε να αναζητήσετε υλικό σε μια μηχανή αναζήτησης
(www.google.com). Ακόμη, μπορείτε να αξιοποιήσετε το λογισμικό της ιστορίας «Η
εποχή των μεγάλων γεωγραφικών ανακαλύψεων, 15ος-16ος αι.». Από τον Χάρτη
Πλοήγησης ►Εργαστήριο του μικρού ιστορικού ►Βιογραφίες ►Μάρκο Πόλο.
Ενδεικτικές ερωτήσεις:
Πού γεννήθηκε;
Πώς πήρε την απόφαση να ταξιδέψει;
Ποια μέρη γνώρισε;
Γιατί τον ονόμασαν ως τον άνθρωπο με τις χίλιες ιστορίες;
Πόσο διήρκεσε το ταξίδι του;
Σε ποια ηλικία το πραγματοποίησε;
Ποια ήταν η επίδραση του βιβλίου του; Πότε και πού γράφτηκε;
Αμφισβήτησαν οι σύγχρονοί του το βιβλίο του ως προς την αξιοπιστία των
πληροφοριών του;
(Μια σελίδα από το βιβλίο του Μάρκο Πόλο)
2ο Φύλλο Εργασίας
Βάσκο ντε Γκάμα (1469-1524)
Πρωτοπόρος εξερευνητής, ο οποίος έκανε τον περίπλου της
Αφρικής και συνέδεσε την Ευρώπη με την Ασία.
«Βάσκο ντε Γκάμα: στα χνάρια του
Βαρθολομαίου Ντιάζ»

4. Υποθέστε πως είστε ιστορικοί και έχετε αναλάβει να μελετήσετε τη ζωή και τα
ταξίδια του Βάσκο ντε Γκάμα. Συγκεντρώστε το υλικό που χρειάζεστε, για να
δημιουργήσετε ένα κείμενο, στο οποίο θα προβάλλεται το πορτρέτο αυτού του
ανθρώπου. Κατόπιν, να εμπλουτίσετε το κείμενό σας με φωτογραφικό υλικό.
Χρήσιμες διευθύνσεις:
• www.livepedia.gr/.../Βάσκο_Ντε_Γκάμα
• el.wikipedia.org/.../Βάσκο_ντα_Γκάμα
• forum.kithara.gr/index.php
Εναλλακτικά, μπορείτε να αναζητήσετε υλικό σε μια μηχανή αναζήτησης
(www.google.com). Ακόμη, μπορείτε να αξιοποιήσετε το λογισμικό της ιστορίας «Η
εποχή των μεγάλων γεωγραφικών ανακαλύψεων, 15ος-16ος αι.». Από τον Χάρτη
Πλοήγησης ►Εργαστήριο του μικρού ιστορικού ►Βιογραφίες ►Βάσκο ντε Γκάμα.
Ενδεικτικές ερωτήσεις:
Πού γεννήθηκε;
Πώς αποφάσισε να ασχοληθεί με τα ταξίδια;
Ποιες δυσκολίες αντιμετώπισε στην πορεία;
Ποια αξιώματα κατέλαβε;
Τίνος το έργο συνέχισε;
Τι γνωρίζετε για το χαρακτήρα του;
η πορεία που ακολούθησε…
3ο Φύλλο Εργασίας
Χριστόφορος Κολόμβος (1451-1506)

5. Μετά από πέντε αιώνες, ο Χριστόφορος Κολόμβος παραμένει μία
μυστηριώδης και αντιφατική προσωπικότητα
«Χριστόφορος Κολόμβος, οραματιστής και ιδιοφυΐα»
Υποθέστε πως είστε λάτρεις της ιστορίας και της έρευνας. Έπεσε στα χέρια σας ένα παλιό
χειρόγραφο, που παρέχει πληροφορίες για τη ζωή του Χριστόφορου Κολόμβου. Αυτό και μόνο
αποτελεί πρόκληση για σας και χωρίς δεύτερη σκέψη αποφασίζετε να μελετήσετε τη ζωή και τα
ταξίδια του, με σκοπό να ηθογραφήσετε τον μεγάλο αυτό εξερευνητή. Συγκεντρώστε το υλικό που
χρειάζεστε, για να δημιουργήσετε ένα κείμενο, στο οποίο θα προβάλλεται η αντιφατική του
προσωπικότητα. Μπορείτε, αν το επιθυμείτε, να εμπλουτίσετε το κείμενό σας με φωτογραφικό
υλικό.
Χρήσιμες διευθύνσεις:
• www.focusmag.gr/.../view-article.rx
• el.wikipedia.org/.../Χριστόφορος_Κολόμβος
• www.livepedia.gr/.../Κολόμβος_Χριστόφορος
Εναλλακτικά, μπορείτε να αναζητήσετε υλικό σε μια μηχανή αναζήτησης (www.google.com). Ακόμη,
μπορείτε να αξιοποιήσετε το λογισμικό της ιστορίας «Η εποχή των μεγάλων γεωγραφικών
ανακαλύψεων, 15ος-16ος αι.». Από τον Χάρτη Πλοήγησης ►Εργαστήριο του μικρού ιστορικού
►Βιογραφίες ►Χριστόφορος Κολόμβος και με τον ίδιο τρόπο δείτε τις εικονικές αναπαραστάσεις. Τα
τέσσερα ταξίδια του μπορείτε να παρακολουθήσετε από τον Χάρτη Πλοήγησης ► Εργαστήριο του
μικρού εξερευνητή ►ταξίδια.
Ενδεικτικές ερωτήσεις:
Πού γεννήθηκε;
Πότε έκανε το πρώτο του ταξίδι και σε τι τον ωφέλησε;
Τί ήταν η «Επιχείρηση των Ινδιών»;
Ποια ταξίδια πραγματοποίησε;
Πώς ήταν οι σχέσεις του με τους ιθαγενείς;
Ποια μέρη ανακάλυψε;
Ποια ήταν τα αποτελέσματα των ανακαλύψεών του;
ο Κολόμβος συχνά πιστώνεται με την ανακάλυψη της Αμερικής, καθώς το ταξίδι
του σημείωσε την έναρξη ενός βίαιου αποικισμού της Νέας Γης, όπως αποκαλείτο εναλλακτικά η αμερικανική
ήπειρος
4ο Φύλλο Εργασίας
Φερδινάνδος Μαγγελάνος (1480-1521)

6. «Το πρώτο ταξίδι γύρω από τον κόσμο»
Είστε επίδοξοι θαλασσοπόροι του 16ου αιώνα και επιθυμείτε να πραγματοποιήσετε ένα
ταξίδι παρόμοιο με αυτό του Μαγγελάνου. Λαμβάνοντας υπόψη την πορεία και τον τρόπο
σκέψης του, καθώς και τις αντίξοες συνθήκες που αντιμετώπισε ο άνθρωπος αυτός,
καταγράψτε τα στοιχεία εκείνα που θεωρείτε πως θα σας φανούν ωφέλιμα σε ένα κείμενο
με μορφή ημερολογίου. Προσθέστε και τις ανάλογες εικόνες.
Χρήσιμες διευθύνσεις:
 el.wikipedia.org/.../Φερδινάνδος_Μαγγελάνος
 www.livepedia.gr/.../Μαγγελάνος
 www.fotoartmagazine.gr/.../index.html
 el.science.wikia.com/.../Μαγγελάνος
Εναλλακτικά, μπορείτε να αναζητήσετε υλικό σε μια μηχανή αναζήτησης (www.google.com).
Ακόμη, μπορείτε να αξιοποιήσετε το λογισμικό της ιστορίας «Η εποχή των μεγάλων
γεωγραφικών ανακαλύψεων, 15ος-16ος αι.». Από τον Χάρτη Πλοήγησης ►Εργαστήριο του
μικρού ιστορικού ►Βιογραφίες ►Φερδινάνδος Μαγγελάνος. Τον περίπλου της γης
μπορείτε να παρακολουθήσετε από τον Χάρτη Πλοήγησης ► Εργαστήριο του μικρού
εξερευνητή ►ταξίδια ή Χάρτης πλοήγησης ►Μεγάλες Ανακαλύψεις ►ο περίπλους της γης.
Ενδεικτικές ερωτήσεις:
Σε τι περιβάλλον μεγάλωσε και με ποια αφορμή έκανε το πρώτο του ταξίδι;
Ποια ταξίδια πραγματοποίησε;
Πότε ξεκινάει τον περίπλου της γης και πόσο διαρκεί;
Πώς τον αντιμετώπισαν οι συμπατριώτες του;
Ποιος τον βοήθησε για να πραγματοποιήσει τον περίπλου και με ποιο σκεπτικό;
Ποιες δυσκολίες αντιμετώπιζαν οι ναυτικοί τότε;
Κατόρθωσε ο Μαγγελάνος να ολοκληρώσει τον περίπλου;
Ένα από τα πέντε πλοία της αποστολής του Πορτογάλου εξερευνητή
Φερδινάνδου Μαγγελάνου ολοκληρώνει τον πρώτο περίπλου της Γης. Ο ίδιος ο Μαγγελάνος
σκοτώνεται από ιθαγενείς στις Φιλιππίνες, ενώ ο περίπλους ολοκληρώνεται 16 μήνες μετά το
θάνατό του.