SlideShare a Scribd company logo
1 of 38
ह िंदी परियोजना कायय
हिहककम एविं
नेपाल
नाम :
कक्षा :
किशोर
दसवी "अ "
हिहककम
हिहककम भाित का एक पवयतीय िाज्य ै।
हिहककम की जनििंख्या भाित के िाज्यों में
न्यूनतम तथा क्षेत्रफल गोआ के पश्चात न्यूनतम ै।
हिहककम नामग्याल िाजतन्त्रद्वािा शाहित एक
स्वतन्त्र िाज्य था, पिन्तु प्रशािहनक िमस्यायों के
चलते तथा भाित िे हवलय के जनमत के कािण
१९७५ में एक जनमत-ििंग्र के अनुिाि भाित में
हवलीन ो गया। उिी जनमत ििंग्र के पश्चात
िाजतन्त्र का अन्त तथा भाितीय ििंहवधान की
हनयम-प्रणाली के ढाचें में प्रजातन्त्र का उदय आ।
*सिसकिम िे नागरिि भाित िे िभी प्रमुख सिन्दू
त्योिाि दीपावली औि दशििा मनाते िैं।
*बौद्ध धमम िे ल्िोिाि, लूिोंग, िागा दावा, ल्िाबाब ड्युचेन,
ड्रु पिा टेशी औि भूमचू वे त्योिाि िैं जो मनाये जाते िैं।
*सिसकिम िाज्य में मुख्य रूप िे भोसटया, लेपचा औि नेपाली
िमुदायों िे लोग िैं।
*इि िमय असधिति िििािी िायामलय एवं पयमटि िे न्र
िफ़्ते भि िे सलये बंद िोते िैं।
*अन्य त्योिािों में िािे वा ( िाय), िोनम लोचि (गुरं ग),
बिासिमजोग (मागि), आसद शासमल िैं।
खाना औि उत्िव :
• सिसकिम िा खाना और िंस्िृसि दो चीज़ें हैं सििने इि छोटे, िुन्दर िगह िो एि
महत्वपूर्ण िगह दी है। सिसकिम िे लोग ज़्यादािर चावल खािे हैं।
• सिसकिम िे िु छ प्रमुख परंपरागि व्यंिन हैं: मोमो, चाऊमीन, वानटोन, फ़िथू, ग्या थुि
या थुिपा- नूडल पर आधाररि िूप, फग्शापा और चुपी िे िाथ सनंग्रो।
• मसदरा पर आधाररि पेय पदाथण भी सिसकिम िे लोगों द्वारा सलए िािे हैं।यहााँ िे स्थानीय
बौद्ध सिसकिमी द्वारा मनाये िाने वाले िुछ परंपरागि त्यौहार हैं माघे िंक्ांसि, भीमिेन
पूिा, द्रुपिा िेशी, लोिर, बुम्चु, िगा दावा और लूिांग।
• सिसकिम में बिी नेपाली िनिा िारे सहन्दू त्यौहार भी मनािी है।इिना िब िुछ होने पर
यह िाज्िुब िी बाि नहीं है सि सिसकिम नाम िा यह राज्य धीरे धीरे भारि िे प्रमुख
पयणटन स्थलों में िे एि बनिा िा रहा है। आइये यह िमृद्ध राज्य घूमिर इििे बारे में और
िानें िहााँ पर छुरियााँ सबिाना एि अद्भुि और रोमांचिारी अनुभव हो िििा है।
इहत ाि
 सिसकिम िा प्रारंसभि इसिहाि 13वीं शिाब्दी में उत्तरी सिसकिम िे िाब
लुंगत्िोि लेप्चा रािा थेिॉन्ग टेि और सिब्बिी युवराि ख्ये बूमिा िे बीच रक्त िंबंध और भाई
चारे िे िमझौिे पर हस्िाक्षर िरने िे आरंभ होिा है। िन् 1641 में सिब्बि िे माननीय लामा िंिों
ने पसिमी सिसकिम िे युििाम नामि प्रांि िी ऐसिहासिि यात्रा िी, वहां उन्होंने खे-हूमिा िे
छठी पीढी िे वंशि फुंत्िोग नामग्याल िा सिसकिम िे पहले रािा िे रूप में असभषेि सिया। इि
प्रिार सिसकिम िे 'नामग्याल' रािवंश िा उदय हुआ। िमय िमय पर पररविणन िे िाथ सिसकिम
प्रान्ि िे नागररिों ने लोििांसत्रि प्रसक्या िो अपनाया और 1975 में वह भारिीय िंघ िा
असभन्न अंग बन गया।
 सिसकिम में िभी िमुदायों िे लोग आपिी प्रेम और िद्भावना िे
रहिे हैं। सिसकिम में सवसभन्न धमों िे िुडे लोग हैं और यह भारिीय िंघ में
िाम्प्रदासयि िद्भाव और िवाणसधि शांसि वाला राज्य है।
गैंगटोक
 गैंगटोक सिसककम राज्‍य के सिचले सिमालय वाले भाग में भारत के
पूवोत्तर क्षेत्र में सथित िै।
 यि शिर िमुद्री थ‍‍तर के लगभग 1780 मीटर की ऊं चाई पर सथित िै
यिां पूरे वर्ष मध्‍यम तापमाि का मौिम रिता िै।
 इि क्षेत्र की अलग अलग िंथ‍कृ सतयों के िमेकि िे यि पृथ्‍वी के थ‍वगष
का दर्ाष पाता िै।
 इि शिर में अिेक पयषटक आकर्षण िैं र्ो दुसिया भर के लोगों को
भारत के इि िुंदर शिर में आकसर्षत करते िैं।
हिहककम के लोगो
त्यो ाि :
• सिसकि िे नागररि भारि िे िभी
प्रमुख सहन्दू त्योहार दीपावली और दशहरा मनािे हैं ।
• बौद्ध धमण िे ल्होिार, लूिोंग, िागा दावा, ल्हाबाब ड्युचेन,
ड्रु पिा टेशी और भूमचू वे त्योहार हैं िो मनाये िािे हैं ।
• सिसकिम राज्य में मुख्य रूप िे भोसटया, लेप्चा और नेपाली
िमुदायों िे लोग हैं। माघे िंक्ांसि, दुगाणपूिा, लक्ष्मीपूिा और चैत्र
दिाई/राम नवमी , दिई त्योहार, िोनम लोिूंग, नामिूंग, िेन्दोग
हलो रूम फाट (िेन्दोंग पवणि िी पूिा), लोिर, सिब्बिी नव वषण,
िो मध्य सदिंबर में आिा है।
पययटन :
 सिसककम अपिे प्राकृ सतक िरे-भरे पौधों, र्ंगलों, दशषिीय घासटयों
और पवषतमालाओंऔर भव्य िांथकृ सतक धरोिर के सलए प्रसिद्ध िै।
 यिााँ के शांसतसप्रय लोगों के कारण िे यि प्रदेश पयषटकों के सलए
िुरसक्षत थवगष के िमाि िै। राज्य िरकार पयाषवरण िे समत्रतापूणष
पयषटि तिा तीिष पयषटि को प्रोत्िािि दे रिी िै, सर्ििे यिााँ आिे
वाले लोग सिसककम की र्ीविशैली और प्राकृ सतक पयषटि का
आिंद ले िकें ।
 राज्य िरकार दसक्षण सिसककम में चैमचेय गांव में 'सिमालयि िेंटर
फॉर एडवेंचर टूररज़्म' की थिापिा कर रिी िै।
डीयि पाकय
फू लों िे भरे डीयर पाकष के दुलषभ सिरणों के प्रर्ासतयााँ देखी र्ा िकती िै। लाल
पांडा और चौकडी भरते सिरण प्रकृ सत प्रेमी पयषटकों को अत्यंत लुभाविे लगते िै।
इि उद्याि मे बुद्ध की थवणषर्सडत प्रसतमा लगी िुई िै, र्ो शांसत प्रदाि करिे वाली
प्रतीत िोती िै उद्याि प्रात: 8 बर्े िे 11 बर्े तक तिा छुट्टी के सदि प्रात: 8 बर्े
िे शाम 5 बर्े तक खुला रिता िै।
किं चनजिंगा नेशनल पाकय :
 िंचनिंगा नेशनल पािण लोनि घाटी िे ठण्डे रेसगस्िान िे युि िोम िे
ऐसिहासिि िे उत्तरी सिले में लाचेन िी ररि िि फैला हुआ है।
 पािण िी पसिमी िीमा रेखा सिब्बि िी अंिरराष्‍टरीय िीमा िे िाथ चलिी
है।
 इि पािण िा क्षेत्रफल 1784 वगण सिलो मीटर है और यहां सिसकिम िे
स्थलीय क्षेत्र िा लगभग 25.14 प्रसिशि सहस्िा शासमल है।
 यह क्षेत्र आरसक्षि वनों िे िहि आिा है और यहां िोिा में सिब्बिी
ग्रामीर् िमुदाय िो शासमल नहीं सिया गया है, पािण िे अंदर अन्य िोई
ग्रामीर् ररहायश नहीं है।
• जितनी खूबसूरत िगह, उतना ही खूबसूरत मौसम है ससजकिम िा।
• ससजकिम भारत िे उन चुननन्दा राज्यों में आता है िहााँ हर साल ननयसमत
तौर पर बर्फ़ बारी होती है।
• यहााँ िे ननवासी हमेशा ननयंत्रित और सुहाने मौसम िा लुत्र् उताते हैं।
• यहााँ िा मौसम उत्तरी क्षेि में टुन्रा से पूवी क्षेि में उपोष्णिटटबंधीय मौसम
में बदल िाता है।
• उत्तरी क्षेि, िहााँ टुन्रा मौसम पाया िाता है, हर साल चार महीने िे सलए बर्फ़
से ढिा रहता है और यहााँ िा तापमान 0 डिग्री सेजससयस ति नीचे गगर
िाता है।
• यहााँ िा मौसम सुहाना इससलए भी रहता है कयोंकि यहााँ िा तापमान गसमफ़यों
में िभी 28 डिग्री सेजससयस से ज़्यादातर बढ़ता नहीं है और तण्ि में 0 डिग्री
सेजससयस पर िमता नहीं है।
• मानसून मौसम थोड़ा खतरनाि है कयोंकि इस दौरान यहााँ भारी बाररश होती
है जिससे भूस्खलन होने िा िर रहता है और पयफ़टिों िो यह सलाह दी
िाती है कि वह इस समय यहााँ आने से बचें।
नेपाल
 नेपाल, एि दसक्षर् एसशयाई भूपररवेसिि सहमालयी राष्‍टर है।
 नेपाल िे उत्तर मे चीन िा स्वायत्तशािी प्रदेश सिब्बि है और दसक्षर्, पूवण व
पसिम में भारि अवसस्थि है।
 नेपाल िे ८१ प्रसिशि नागररि सहन्दू धमाणवलम्बी। नेपाल सवश्व िा प्रसिशि
आधार पर िबिे असधि सहन्दू धमाणवलम्बी राष्‍टर है।
 नेपाल िी रािभाषा नेपाली है और नेपाल िे लोगों िो भी नेपाली िहा िािा
है।
 एि छोटे िे क्षेत्र िे सलए नेपाल िी भौगोसलि सवसवधिा बहुि उल्लेखनीय है।
 यहााँ िराई िे उष्‍टर् फााँट िे लेिर ठण्डे सहमालय िी श्ृंखलाएं अवसस्थि है।
 िंिार िा िबिे ऊाँ ची १४ सहमश्ृंखलाओंमें िे आठ नेपाल में हैं सििमें िंिार
िा िवोच्च सशखर िगरमाथा (एवरेस्ट, नेपाल और चीन िी िीमा पर) भी एि
है।
 नेपाल िी रािधानी और िबिे बडा नगर िाठमांडू है।
• तीििी शताब्दी ई. पू. में य भूभाग अशोक के
िाम्राज्य का एक अिंग था।
• चौथी शताब्दी ई. में नेपाल िाज्य
िम्राट िमुद्रगुप्त की िावयभौम ित्ता स्वीकाि किता
था।
• िातवीं शताब्दी में इि पि हतब्बत का आहधपत्य
ो गया। उपिान्त इि देश में आन्तरिक ििंघर्षों के
कािण अत्यहधक िक्तपात आ।
ग्याि वीं शताब्दी में नेपाल में ठाकु िी विंश के िाजा िाज्य
किते थे।
इिके बाद जब नेपाल में मल्ल विंश, हजिका िबिे प्रहिद्ध
शािक यक्षमल्ल, लगभग 1426 िे 1475 ई., था, िाज्य कि ि ा
था।
नेपाल के ब ििंख्यक लोग ह न्दू धमय के अनुयायी ैं औि
अल्पििंख्या में बौद्ध धमय के हवकृ त रूप के अनुयायी ैं।
नेपाल में ििंस्कृ त के ब त िे स्तहलहखत म त्त्वपूणय ग्रिंथ
उपलब्ध ए ैं।
नेपाल के वतयमान शािक म ािाज वीिेन्द्र ैं।
 उनके हपता स्वगीय म ािाजा म ेन्द्र ने नेपाल में एक नया
ििंहवधान प्रचहलत हकया था।
भार्ा
• िेपाली िेपालको रासरिय भार्ा िो ।
• यो िरकारी कामकार्को भार्ा पसि िो ।
यिबािेकिेपालमा सलम्बू, िुिुवार, राई, मैसिली, भोर्पुरी, िेवारी, अवधी,
िारू,गुरुङ, िेपाष, तामाङ, मगर, मारवाडी, डोटेली आसद भार्ा पसि
बोसलन्छि् ।
• भार्ासवज्ञािको आधारमा िेदाष िेपाली भार्ाको उत्पसत भारोपेली भार्ा
पररवारका शतम् शाखाबाट सवकसित आयष-इरािी शाखाको आयषली िााँगो
िंथकृ तबाट सवकसित भएको िो ।
• सवसभन्ि सवद्वाििरूको िंथकृ तको उत्तरासधकारी सवसभन्ि प्राकृ तिरूमध्येमा
शौरिेिी प्राकृ त वा खि अपभ्रंशबाट कणाषली को सिाँर्ा प्रदेशमा एघारौं
शताब्दीदेसख िेपाली भार्ा र्न्मेको िो भन्िे मत देसखन्छ ।
पययटन
• भारत के उत्तर में बिा िेपाल रंगों िे भरपूर एक खूबिूरत
देश िै।
• यिां वि िब कु छ िै सर्िकी तमन्िा एक आम िैलािी
को िोती िै।
• देवताओं का घर किे र्ािे वाले िेपाल सवसवधाताओं िे
पूणष िै।
• इिका अंदार्ा इिी बात िे लगाया र्ा िकता िै सक
र्िां एक ओर यिां बफष िे ढ़कीं पिासडयां िैं, विीं दूिरी
ओर तीिषथिाि िै।
• रोमांचक खेलों के शौकीि यिां ररवर रास्टंग, रॉक
कलाइसमंग, र्ंगल िफारी और थकीइंग का भी मर्ा ले
िकते िैं।
नेपाली लोगो के प्रसिद्ध  ्योोाारों
sikkim and nepal in hindi
sikkim and nepal in hindi

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Project on sikkim
Project on sikkimProject on sikkim
Project on sikkim
 
SIKKIM SCIENCE PROJECT
SIKKIM SCIENCE PROJECTSIKKIM SCIENCE PROJECT
SIKKIM SCIENCE PROJECT
 
ABOUT SIKKIM
ABOUT SIKKIM ABOUT SIKKIM
ABOUT SIKKIM
 
Sikkim ppt
Sikkim pptSikkim ppt
Sikkim ppt
 
Sikkim ppt Art integrated project
Sikkim ppt Art integrated projectSikkim ppt Art integrated project
Sikkim ppt Art integrated project
 
PPT ON SIKKIM in hindi
PPT ON SIKKIM in hindiPPT ON SIKKIM in hindi
PPT ON SIKKIM in hindi
 
Sikkim
SikkimSikkim
Sikkim
 
Culture of Sikkim
Culture of SikkimCulture of Sikkim
Culture of Sikkim
 
Introducing sikkim for ias probationers at aasc september 30, 2015
Introducing sikkim for ias probationers at aasc september 30, 2015Introducing sikkim for ias probationers at aasc september 30, 2015
Introducing sikkim for ias probationers at aasc september 30, 2015
 
Art integrated project ( science )
Art   integrated project ( science )Art   integrated project ( science )
Art integrated project ( science )
 
Sikkim culture
Sikkim culture Sikkim culture
Sikkim culture
 
Sikkim project | Project on Sikkim | Sikkim ppt | PowerPoint presentation
Sikkim project | Project on Sikkim | Sikkim ppt | PowerPoint presentationSikkim project | Project on Sikkim | Sikkim ppt | PowerPoint presentation
Sikkim project | Project on Sikkim | Sikkim ppt | PowerPoint presentation
 
Sikkim
SikkimSikkim
Sikkim
 
ppt on sikkim and culture class 9
ppt on sikkim and culture class 9ppt on sikkim and culture class 9
ppt on sikkim and culture class 9
 
Sikkim art integrated project
Sikkim art integrated projectSikkim art integrated project
Sikkim art integrated project
 
Sikkim - A state of India
Sikkim - A state of IndiaSikkim - A state of India
Sikkim - A state of India
 
I am sharing 'sikkim ppt' with you
I am sharing 'sikkim ppt' with youI am sharing 'sikkim ppt' with you
I am sharing 'sikkim ppt' with you
 
Sikkim (india)
Sikkim (india) Sikkim (india)
Sikkim (india)
 
Art Integration of delhi sikkim
Art Integration of delhi sikkimArt Integration of delhi sikkim
Art Integration of delhi sikkim
 
presentation on sikkim and culture for class 9
presentation on sikkim and culture for class 9presentation on sikkim and culture for class 9
presentation on sikkim and culture for class 9
 

Similar to sikkim and nepal in hindi

Uttrakhand and puducherry
Uttrakhand and puducherryUttrakhand and puducherry
Uttrakhand and puducherry
TanujLohani
 
Jivan jhaanki
Jivan jhaankiJivan jhaanki
Jivan jhaanki
gurusewa
 

Similar to sikkim and nepal in hindi (20)

HINDI ART INTEGRATED PROJECT
HINDI ART INTEGRATED PROJECT HINDI ART INTEGRATED PROJECT
HINDI ART INTEGRATED PROJECT
 
Presentation 11.pptx
Presentation 11.pptxPresentation 11.pptx
Presentation 11.pptx
 
Manish saket
Manish saketManish saket
Manish saket
 
Uttrakhand and puducherry
Uttrakhand and puducherryUttrakhand and puducherry
Uttrakhand and puducherry
 
sikkim sanskriti presentation.pptx
sikkim sanskriti presentation.pptxsikkim sanskriti presentation.pptx
sikkim sanskriti presentation.pptx
 
RAHUL MEENA (GROUP NO. 4 CLASS 10 B)HINDI PROJECT.pdf
RAHUL MEENA (GROUP NO. 4 CLASS 10 B)HINDI PROJECT.pdfRAHUL MEENA (GROUP NO. 4 CLASS 10 B)HINDI PROJECT.pdf
RAHUL MEENA (GROUP NO. 4 CLASS 10 B)HINDI PROJECT.pdf
 
Ways of greeting!!
Ways of greeting!!Ways of greeting!!
Ways of greeting!!
 
Hindi_Assignment_Indian_States.pptx
Hindi_Assignment_Indian_States.pptxHindi_Assignment_Indian_States.pptx
Hindi_Assignment_Indian_States.pptx
 
Arunachal Pradesh Hindi AIP- Vanshika Kriti Singh class-10-D.pptx
Arunachal Pradesh Hindi AIP- Vanshika Kriti Singh class-10-D.pptxArunachal Pradesh Hindi AIP- Vanshika Kriti Singh class-10-D.pptx
Arunachal Pradesh Hindi AIP- Vanshika Kriti Singh class-10-D.pptx
 
Holy Rivers - Hindi
Holy Rivers - HindiHoly Rivers - Hindi
Holy Rivers - Hindi
 
Anandpur Sahib (Hindi)
Anandpur Sahib (Hindi)Anandpur Sahib (Hindi)
Anandpur Sahib (Hindi)
 
random-230121072440-6e7eac87.pptx
random-230121072440-6e7eac87.pptxrandom-230121072440-6e7eac87.pptx
random-230121072440-6e7eac87.pptx
 
INDIAN CULTURE
INDIAN CULTURE  INDIAN CULTURE
INDIAN CULTURE
 
हिंदी प्रयोजना कार्य (उद्देश्य - हरियाणा)
हिंदी प्रयोजना कार्य  (उद्देश्य - हरियाणा)हिंदी प्रयोजना कार्य  (उद्देश्य - हरियाणा)
हिंदी प्रयोजना कार्य (उद्देश्य - हरियाणा)
 
हिंदी भाषा का स्वरुप। (कालखंड की दृष्टीसे )आदिकाल,मध्यकाल, आधुनिककाल ।
हिंदी भाषा का स्वरुप।  (कालखंड की दृष्टीसे )आदिकाल,मध्यकाल, आधुनिककाल । हिंदी भाषा का स्वरुप।  (कालखंड की दृष्टीसे )आदिकाल,मध्यकाल, आधुनिककाल ।
हिंदी भाषा का स्वरुप। (कालखंड की दृष्टीसे )आदिकाल,मध्यकाल, आधुनिककाल ।
 
Jivan jhaanki
Jivan jhaankiJivan jhaanki
Jivan jhaanki
 
JivanJhaanki
JivanJhaankiJivanJhaanki
JivanJhaanki
 
Hindi Project.pptx
Hindi Project.pptxHindi Project.pptx
Hindi Project.pptx
 
Current Affairs 26 Sept Hindi by RaceIAS.pdf
Current Affairs 26 Sept Hindi by RaceIAS.pdfCurrent Affairs 26 Sept Hindi by RaceIAS.pdf
Current Affairs 26 Sept Hindi by RaceIAS.pdf
 
Course 211 लोक और जनजातीय कला Folk Art WARLI.pptx
Course 211 लोक और जनजातीय कला Folk Art WARLI.pptxCourse 211 लोक और जनजातीय कला Folk Art WARLI.pptx
Course 211 लोक और जनजातीय कला Folk Art WARLI.pptx
 

sikkim and nepal in hindi

  • 1.
  • 2. ह िंदी परियोजना कायय हिहककम एविं नेपाल नाम : कक्षा : किशोर दसवी "अ "
  • 3. हिहककम हिहककम भाित का एक पवयतीय िाज्य ै। हिहककम की जनििंख्या भाित के िाज्यों में न्यूनतम तथा क्षेत्रफल गोआ के पश्चात न्यूनतम ै। हिहककम नामग्याल िाजतन्त्रद्वािा शाहित एक स्वतन्त्र िाज्य था, पिन्तु प्रशािहनक िमस्यायों के चलते तथा भाित िे हवलय के जनमत के कािण १९७५ में एक जनमत-ििंग्र के अनुिाि भाित में हवलीन ो गया। उिी जनमत ििंग्र के पश्चात िाजतन्त्र का अन्त तथा भाितीय ििंहवधान की हनयम-प्रणाली के ढाचें में प्रजातन्त्र का उदय आ।
  • 4. *सिसकिम िे नागरिि भाित िे िभी प्रमुख सिन्दू त्योिाि दीपावली औि दशििा मनाते िैं। *बौद्ध धमम िे ल्िोिाि, लूिोंग, िागा दावा, ल्िाबाब ड्युचेन, ड्रु पिा टेशी औि भूमचू वे त्योिाि िैं जो मनाये जाते िैं। *सिसकिम िाज्य में मुख्य रूप िे भोसटया, लेपचा औि नेपाली िमुदायों िे लोग िैं। *इि िमय असधिति िििािी िायामलय एवं पयमटि िे न्र िफ़्ते भि िे सलये बंद िोते िैं। *अन्य त्योिािों में िािे वा ( िाय), िोनम लोचि (गुरं ग), बिासिमजोग (मागि), आसद शासमल िैं।
  • 5.
  • 6.
  • 7.
  • 8.
  • 9.
  • 10. खाना औि उत्िव : • सिसकिम िा खाना और िंस्िृसि दो चीज़ें हैं सििने इि छोटे, िुन्दर िगह िो एि महत्वपूर्ण िगह दी है। सिसकिम िे लोग ज़्यादािर चावल खािे हैं। • सिसकिम िे िु छ प्रमुख परंपरागि व्यंिन हैं: मोमो, चाऊमीन, वानटोन, फ़िथू, ग्या थुि या थुिपा- नूडल पर आधाररि िूप, फग्शापा और चुपी िे िाथ सनंग्रो। • मसदरा पर आधाररि पेय पदाथण भी सिसकिम िे लोगों द्वारा सलए िािे हैं।यहााँ िे स्थानीय बौद्ध सिसकिमी द्वारा मनाये िाने वाले िुछ परंपरागि त्यौहार हैं माघे िंक्ांसि, भीमिेन पूिा, द्रुपिा िेशी, लोिर, बुम्चु, िगा दावा और लूिांग। • सिसकिम में बिी नेपाली िनिा िारे सहन्दू त्यौहार भी मनािी है।इिना िब िुछ होने पर यह िाज्िुब िी बाि नहीं है सि सिसकिम नाम िा यह राज्य धीरे धीरे भारि िे प्रमुख पयणटन स्थलों में िे एि बनिा िा रहा है। आइये यह िमृद्ध राज्य घूमिर इििे बारे में और िानें िहााँ पर छुरियााँ सबिाना एि अद्भुि और रोमांचिारी अनुभव हो िििा है।
  • 11.
  • 12.
  • 13. इहत ाि  सिसकिम िा प्रारंसभि इसिहाि 13वीं शिाब्दी में उत्तरी सिसकिम िे िाब लुंगत्िोि लेप्चा रािा थेिॉन्ग टेि और सिब्बिी युवराि ख्ये बूमिा िे बीच रक्त िंबंध और भाई चारे िे िमझौिे पर हस्िाक्षर िरने िे आरंभ होिा है। िन् 1641 में सिब्बि िे माननीय लामा िंिों ने पसिमी सिसकिम िे युििाम नामि प्रांि िी ऐसिहासिि यात्रा िी, वहां उन्होंने खे-हूमिा िे छठी पीढी िे वंशि फुंत्िोग नामग्याल िा सिसकिम िे पहले रािा िे रूप में असभषेि सिया। इि प्रिार सिसकिम िे 'नामग्याल' रािवंश िा उदय हुआ। िमय िमय पर पररविणन िे िाथ सिसकिम प्रान्ि िे नागररिों ने लोििांसत्रि प्रसक्या िो अपनाया और 1975 में वह भारिीय िंघ िा असभन्न अंग बन गया।  सिसकिम में िभी िमुदायों िे लोग आपिी प्रेम और िद्भावना िे रहिे हैं। सिसकिम में सवसभन्न धमों िे िुडे लोग हैं और यह भारिीय िंघ में िाम्प्रदासयि िद्भाव और िवाणसधि शांसि वाला राज्य है।
  • 14. गैंगटोक  गैंगटोक सिसककम राज्‍य के सिचले सिमालय वाले भाग में भारत के पूवोत्तर क्षेत्र में सथित िै।  यि शिर िमुद्री थ‍‍तर के लगभग 1780 मीटर की ऊं चाई पर सथित िै यिां पूरे वर्ष मध्‍यम तापमाि का मौिम रिता िै।  इि क्षेत्र की अलग अलग िंथ‍कृ सतयों के िमेकि िे यि पृथ्‍वी के थ‍वगष का दर्ाष पाता िै।  इि शिर में अिेक पयषटक आकर्षण िैं र्ो दुसिया भर के लोगों को भारत के इि िुंदर शिर में आकसर्षत करते िैं।
  • 16.
  • 17. त्यो ाि : • सिसकि िे नागररि भारि िे िभी प्रमुख सहन्दू त्योहार दीपावली और दशहरा मनािे हैं । • बौद्ध धमण िे ल्होिार, लूिोंग, िागा दावा, ल्हाबाब ड्युचेन, ड्रु पिा टेशी और भूमचू वे त्योहार हैं िो मनाये िािे हैं । • सिसकिम राज्य में मुख्य रूप िे भोसटया, लेप्चा और नेपाली िमुदायों िे लोग हैं। माघे िंक्ांसि, दुगाणपूिा, लक्ष्मीपूिा और चैत्र दिाई/राम नवमी , दिई त्योहार, िोनम लोिूंग, नामिूंग, िेन्दोग हलो रूम फाट (िेन्दोंग पवणि िी पूिा), लोिर, सिब्बिी नव वषण, िो मध्य सदिंबर में आिा है।
  • 18.
  • 19.
  • 20.
  • 21. पययटन :  सिसककम अपिे प्राकृ सतक िरे-भरे पौधों, र्ंगलों, दशषिीय घासटयों और पवषतमालाओंऔर भव्य िांथकृ सतक धरोिर के सलए प्रसिद्ध िै।  यिााँ के शांसतसप्रय लोगों के कारण िे यि प्रदेश पयषटकों के सलए िुरसक्षत थवगष के िमाि िै। राज्य िरकार पयाषवरण िे समत्रतापूणष पयषटि तिा तीिष पयषटि को प्रोत्िािि दे रिी िै, सर्ििे यिााँ आिे वाले लोग सिसककम की र्ीविशैली और प्राकृ सतक पयषटि का आिंद ले िकें ।  राज्य िरकार दसक्षण सिसककम में चैमचेय गांव में 'सिमालयि िेंटर फॉर एडवेंचर टूररज़्म' की थिापिा कर रिी िै।
  • 22. डीयि पाकय फू लों िे भरे डीयर पाकष के दुलषभ सिरणों के प्रर्ासतयााँ देखी र्ा िकती िै। लाल पांडा और चौकडी भरते सिरण प्रकृ सत प्रेमी पयषटकों को अत्यंत लुभाविे लगते िै। इि उद्याि मे बुद्ध की थवणषर्सडत प्रसतमा लगी िुई िै, र्ो शांसत प्रदाि करिे वाली प्रतीत िोती िै उद्याि प्रात: 8 बर्े िे 11 बर्े तक तिा छुट्टी के सदि प्रात: 8 बर्े िे शाम 5 बर्े तक खुला रिता िै।
  • 23. किं चनजिंगा नेशनल पाकय :  िंचनिंगा नेशनल पािण लोनि घाटी िे ठण्डे रेसगस्िान िे युि िोम िे ऐसिहासिि िे उत्तरी सिले में लाचेन िी ररि िि फैला हुआ है।  पािण िी पसिमी िीमा रेखा सिब्बि िी अंिरराष्‍टरीय िीमा िे िाथ चलिी है।  इि पािण िा क्षेत्रफल 1784 वगण सिलो मीटर है और यहां सिसकिम िे स्थलीय क्षेत्र िा लगभग 25.14 प्रसिशि सहस्िा शासमल है।  यह क्षेत्र आरसक्षि वनों िे िहि आिा है और यहां िोिा में सिब्बिी ग्रामीर् िमुदाय िो शासमल नहीं सिया गया है, पािण िे अंदर अन्य िोई ग्रामीर् ररहायश नहीं है।
  • 24.
  • 25. • जितनी खूबसूरत िगह, उतना ही खूबसूरत मौसम है ससजकिम िा। • ससजकिम भारत िे उन चुननन्दा राज्यों में आता है िहााँ हर साल ननयसमत तौर पर बर्फ़ बारी होती है। • यहााँ िे ननवासी हमेशा ननयंत्रित और सुहाने मौसम िा लुत्र् उताते हैं। • यहााँ िा मौसम उत्तरी क्षेि में टुन्रा से पूवी क्षेि में उपोष्णिटटबंधीय मौसम में बदल िाता है। • उत्तरी क्षेि, िहााँ टुन्रा मौसम पाया िाता है, हर साल चार महीने िे सलए बर्फ़ से ढिा रहता है और यहााँ िा तापमान 0 डिग्री सेजससयस ति नीचे गगर िाता है। • यहााँ िा मौसम सुहाना इससलए भी रहता है कयोंकि यहााँ िा तापमान गसमफ़यों में िभी 28 डिग्री सेजससयस से ज़्यादातर बढ़ता नहीं है और तण्ि में 0 डिग्री सेजससयस पर िमता नहीं है। • मानसून मौसम थोड़ा खतरनाि है कयोंकि इस दौरान यहााँ भारी बाररश होती है जिससे भूस्खलन होने िा िर रहता है और पयफ़टिों िो यह सलाह दी िाती है कि वह इस समय यहााँ आने से बचें।
  • 27.  नेपाल, एि दसक्षर् एसशयाई भूपररवेसिि सहमालयी राष्‍टर है।  नेपाल िे उत्तर मे चीन िा स्वायत्तशािी प्रदेश सिब्बि है और दसक्षर्, पूवण व पसिम में भारि अवसस्थि है।  नेपाल िे ८१ प्रसिशि नागररि सहन्दू धमाणवलम्बी। नेपाल सवश्व िा प्रसिशि आधार पर िबिे असधि सहन्दू धमाणवलम्बी राष्‍टर है।  नेपाल िी रािभाषा नेपाली है और नेपाल िे लोगों िो भी नेपाली िहा िािा है।  एि छोटे िे क्षेत्र िे सलए नेपाल िी भौगोसलि सवसवधिा बहुि उल्लेखनीय है।  यहााँ िराई िे उष्‍टर् फााँट िे लेिर ठण्डे सहमालय िी श्ृंखलाएं अवसस्थि है।  िंिार िा िबिे ऊाँ ची १४ सहमश्ृंखलाओंमें िे आठ नेपाल में हैं सििमें िंिार िा िवोच्च सशखर िगरमाथा (एवरेस्ट, नेपाल और चीन िी िीमा पर) भी एि है।  नेपाल िी रािधानी और िबिे बडा नगर िाठमांडू है।
  • 28. • तीििी शताब्दी ई. पू. में य भूभाग अशोक के िाम्राज्य का एक अिंग था। • चौथी शताब्दी ई. में नेपाल िाज्य िम्राट िमुद्रगुप्त की िावयभौम ित्ता स्वीकाि किता था। • िातवीं शताब्दी में इि पि हतब्बत का आहधपत्य ो गया। उपिान्त इि देश में आन्तरिक ििंघर्षों के कािण अत्यहधक िक्तपात आ।
  • 29. ग्याि वीं शताब्दी में नेपाल में ठाकु िी विंश के िाजा िाज्य किते थे। इिके बाद जब नेपाल में मल्ल विंश, हजिका िबिे प्रहिद्ध शािक यक्षमल्ल, लगभग 1426 िे 1475 ई., था, िाज्य कि ि ा था। नेपाल के ब ििंख्यक लोग ह न्दू धमय के अनुयायी ैं औि अल्पििंख्या में बौद्ध धमय के हवकृ त रूप के अनुयायी ैं। नेपाल में ििंस्कृ त के ब त िे स्तहलहखत म त्त्वपूणय ग्रिंथ उपलब्ध ए ैं। नेपाल के वतयमान शािक म ािाज वीिेन्द्र ैं।  उनके हपता स्वगीय म ािाजा म ेन्द्र ने नेपाल में एक नया ििंहवधान प्रचहलत हकया था।
  • 30.
  • 31.
  • 32. भार्ा • िेपाली िेपालको रासरिय भार्ा िो । • यो िरकारी कामकार्को भार्ा पसि िो । यिबािेकिेपालमा सलम्बू, िुिुवार, राई, मैसिली, भोर्पुरी, िेवारी, अवधी, िारू,गुरुङ, िेपाष, तामाङ, मगर, मारवाडी, डोटेली आसद भार्ा पसि बोसलन्छि् । • भार्ासवज्ञािको आधारमा िेदाष िेपाली भार्ाको उत्पसत भारोपेली भार्ा पररवारका शतम् शाखाबाट सवकसित आयष-इरािी शाखाको आयषली िााँगो िंथकृ तबाट सवकसित भएको िो । • सवसभन्ि सवद्वाििरूको िंथकृ तको उत्तरासधकारी सवसभन्ि प्राकृ तिरूमध्येमा शौरिेिी प्राकृ त वा खि अपभ्रंशबाट कणाषली को सिाँर्ा प्रदेशमा एघारौं शताब्दीदेसख िेपाली भार्ा र्न्मेको िो भन्िे मत देसखन्छ ।
  • 33. पययटन • भारत के उत्तर में बिा िेपाल रंगों िे भरपूर एक खूबिूरत देश िै। • यिां वि िब कु छ िै सर्िकी तमन्िा एक आम िैलािी को िोती िै। • देवताओं का घर किे र्ािे वाले िेपाल सवसवधाताओं िे पूणष िै। • इिका अंदार्ा इिी बात िे लगाया र्ा िकता िै सक र्िां एक ओर यिां बफष िे ढ़कीं पिासडयां िैं, विीं दूिरी ओर तीिषथिाि िै। • रोमांचक खेलों के शौकीि यिां ररवर रास्टंग, रॉक कलाइसमंग, र्ंगल िफारी और थकीइंग का भी मर्ा ले िकते िैं।
  • 34.
  • 35.
  • 36. नेपाली लोगो के प्रसिद्ध ्योोाारों