2. Motywacja w nurcie etologicznym to
gotowość do wykonania pewnego
utrwalonego wzorca zachowania. Obejmuje:
1. Instynkt,
2. Wrodzony mechanizm wyzwalający
Podejście ewolucyjne
Zawiera dwa nurty, wywodzące się od K.
Darwina: nurt etologiczny oraz nurt
socjobiologiczny
4. 3 etapy
• Aktywność sterowana instynktem zawiera trzy
etapy:
– Etap narastania instynktu
– Etap apetytywny, charakteryzujący się
niespecyficznym i specyficznym pobudzeniem
organizmu
– Etap konsumacyjny (zachowanie spełniające),
kończący się rozładowaniem instynktu
5. WRODZONY MECHANIZM WYZWALAJĄCY
to nie wymagający uczenia się bodziec lub zespół
bodźców, stanowiących konieczny i wystarczający
warunek wystąpienia zachowania
instynktownego.
6. Utrwalone wzorce zachowań
regularne, ślepo mechaniczne wzorce
zachowań. Podstawową ich właściwością
jest to, że składające się na nie
zachowania pojawiają się za każdym
razem, w niezmienionej postaci i
kolejności.
7. Lorenz
Uruchomienie działania zależy od współdziałania dwóch
czynników: siły działającego popędu i siły bodźca
wyzwalającego (zasada podwójnej kwantyfikacji – dla
silnego popędu wystarczy słaby bodziec, dla słabego
potrzebny jest bardzo silny)
Wg nurtu socjobiologicznego zachowania mają charakter
wrodzony, a podstawowym motywem dla wszystkich
zachowań jest tendencja do rozpowszechniania
własnych genów
10. Psychodynamiczna teoria motywacji
Wyrasta z koncepcji Z. Freuda i przyjmuje, że:
• Wszelkie zachowania są zdeterminowane
• Źródłem wszelkich zachowań jest energia
psychiczna
• Zachowaniem rządzą wrodzone instynkty, częściej
nazywane popędami: popęd życia (popęd
seksualny) oraz popęd przeżycia (podtrzymania
życia, np. głód)
• Motywy ludzkiego zachowania mają charakter
nieświadomy, a świadomość nie odgrywa istotnej
roli w kształtowaniu zachowania
11. 4 stałe kryteria, charakteryzujące
każdy popęd
• Źródła popędu – stany organizmu, procesy
metaboliczne itp.
• Impet popędu – strona energetyczna popędu,
wielkość napięcia, wielkość deficytu itp.
• Zaspokojenie popędu – usunięcie
nieprzyjemnego napięcia
• Przedmiot popędu – stan organizmu lub
obiekt, który redukuje napięcie i powoduje
zaspokojenie popędu
14. POPĘD - ujmowany obiektywnie jako wielkość
deficytu ważnego dla człowieka czynnika
pozytywnego lub siła oddziaływania czynnika
negatywnego (popędy pierwotne i wtórne)
POBUDKA (przynęta) – to obiekt lub stan mający
zdolność redukowania lub zmniejszenia
wielkości popędu
WZMOCNIENIE – to każdy obiekt lub stan, który
zwiększa prawdopodobieństwo powtórzenia
reakcji wywołanej działaniem danego bodźca
15. ZALEŻNOŚCI
• Wielkością nagrody (wielkością
zredukowanego popędu)
• Częstością otrzymywanej danej nagrody (w
miarę ponawiania nagrody jej wartość
wzmacniająca maleje)
• Regularnością otrzymywania danej nagrody (w
miarę wydłużania serii wartość wzmacniająca
maleje)
16. Humanistyczna teoria motywacji
Wg A. Maslowa istnieją dwa mechanizmy
motywacyjne: potrzeby niedoboru oraz potrzeby
wzrostu (metapotrzeby)
Potrzeby ułożone są hierarchicznie:
• Potrzeby fizjologiczne
• Potrzeby bezpieczeństwa
• Potrzeby miłości i przynależności
• Potrzeba szacunku
• Potrzeby samorealizacji
17. (muszę) i (chcę)
fakty w humanistycznej teorii
motywacij
• Wyróżnia się motywację opartą na
konieczności (muszę) i motywację opartą na
wyborze (chcę)
• Potrzeby stanowią całe wiązki (to nie są pojedyncze
potrzeby)
• Wszystkie potrzeby domagają się zaspokojenia, ale im
niższy poziom, tym jest on ważniejszy
• Zarówno w przypadku potrzeb niedoboru, jak i potrzeb
wzrostu, motywacyjną rolę pełni ich deprywacja
• Potrzeby są zarówno świadome, jak i nieświadome, ale
rozróżnienie to nie jest istotne dla motywacji
18. Poznawcze teorie motywacji
1-Ich źródła tkwią w prowadzonych w latach 50-tych
badaniach nad deprywacją sensoryczną oraz nad
wzmacniającą rolą stymulacji
• 2- Badania D. Hebba nad deprywacją sensoryczną
wykazały, że powoduje ona czworakie skutki:
• Zaburzenia percepcji
• Zaburzenia procesów myślowych, pamięci itp.
• Przeżywanie halucynacji, snów na jawie itp.
• Przeżywanie negatywnego napięcia, a niekiedy
nawet bardzo silnych lęków
19. Daniel Berlyne
Badania D. Berlyna’a nad zagadnieniami eksploracji,
determinantami ciekawości poznawczej oraz procesami
uruchomienia myślenia wykazały, że:
• Zachowania eksploracyjne uruchamiane są
przez takie cechy informacji, jak: nowość,
zmiana, dziwność, niezgodność, złożoność,
wieloznaczność, niewyraźność
• Dla tych wszystkich cech wspólna jest
obecność niepewności i konfliktu
21. ZAŁOŻENIA TEORII DYSONANSU
• Ludzie gromadzą dane poznawcze, które stanowią fragment całej
wiedzy
• Dane te mogą być przedmiotem porównywania z sobą
• Wynikiem porównywania może być ustalenie jednej z trzech relacji:
konsonans, dysonansu lub braku związku
• Brak związku między danymi poznawczymi (opiniami,
przekonaniami, informacjami o zachowaniu itp.) jest motywacyjnie
obojętny
• Konsonans pojawia się wtedy, gdy analizując dwa elementy z treści
jednego wynika treść drugiego. Ma on charakter pozytywny i
jednostka dąży do jego utrzymania lub przywrócenia
• Dysonans pojawia się wtedy, gdy z treści jednego wynika
psychologiczne przeciwstawienie lub zaprzeczenie drugiego. Ma on
charakter negatywny i jednostka dąży do jego rozwiązania
22. Topologiczna teoria motywacji
Kurta Lewina
Opiera się na dwóch podstawowych faktach:
• Zjawiska psychiczne są dynamiczne i zmienne
w czasie
• Zjawiska i procesy psychiczne mają charakter
systemowy
23. 1)Człowiek i jego środowisko tworzą pole psychologiczne
2)Pole psychologiczne jest całością ustrukturowaną,
złożoną z obszarów oddzielonych granicami
(zachowania, przynależność społeczna, obraz siebie,
inni ludzie, zjawiska itp.)
3)Czynnikiem motywującym są siły działające w polu
psychologicznym
• traktowane są one jako wektory o określonym punkcie
przyłożenia, kierunku i intensywności
• mogą pochodzić z wewnątrz jednostki (np. potrzeby)
oraz z zewnątrz jednostki (czynniki działające na
jednostkę, oczekiwania, wymagania)
• charakteryzują się walencją, a więc wywołują dążenie
lub unikanie
25. MODEL HOMEOSTATYCZNY:
• źródłem motywacji jest zaburzenie
homeostazy organizmu
• reakcja jest uruchamiana wspólne przez
procesy poznawcze i procesy energetyczne
• gdy reakcja przywraca homeostazę, wtedy
działanie się kończy
• gdy reakcja nie przywraca homeostazy, wtedy
działanie jest kontynuowane
26. MODEL PODNIETOWY:
• źródłem motywacji jest bodziec
• bodziec uruchamia określone procesy
energetyczne
• gdy reakcja znosi działanie bodźca, wtedy
działanie się kończy
• gdy reakcja nie znosi działania bodźca, wtedy
działanie jest kontynuowane
27. MODEL POZNAWCZY:
• źródłem motywacji są procesy poznawcze,
czyli przetwarzanie informacji
• procesy poznawcze uruchamiają określone
procesy energetyczne i kształtują reakcję
• skutek reakcji jest konfrontowany ze
strukturami poznawczymi
28. MODEL HUMANISTYCZNY:
• źródło motywacji jest wewnętrzne
• reakcje kształtowane są przez wewnętrzne
procesy poznawcze i wewnętrzne procesy
energetyczne
• sytuacja zewnętrzna nie ma wpływu na
kształtowanie motywacji zachowania, ale
może mieć wpływ na przebieg zachowania
29. 1 - Procesy afektywne, jako mechanizm
motywacyjny:
• Pobudzenie emocjonalne jako determinanta
efektywności funkcjonowania organizmu
• Emocja jako generator programu działania i
jako informacja
2 - Procesy poznawcze, jako mechanizm
motywacyjny
Mechanizmy leżące u podstaw
motywacji
