1. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Division of Rizal
SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Silangan, San Mateo, Rizal
District of San Mateo
ESP 8
INIHANDA NI:
JULIE ANNE B. LANCETA
ESP TEACHER
GOOD MORNING
2. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
MODULE 8:
Pagsasagawa ng
Angkop na Kilos at
Wastong Paggamit ng
Emosyon
3. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Gawain 2.7
Panuto: Tukuyin ang angkop
na emosyon na ipinahihiwatig
sa bawat pahayag.
4. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
1. Naku! Hindi pa ako
tapos sa aking
proyekto. Ipapasa na
ito bukas.
14. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
11. Hindi ko na alam
ang gagawin ko.
Napakarami kong
problema.
15. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
12. Ayoko! Ayokong
pumunta sa balon.
Marami na ang
napahamak nang
pumunta sila roon.
16. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
13.Sa wakas!Makakapag-
aral na ako sa paaralang
pinapangarap ko.
17. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
14. Huwag kang lalapit sa
akin, baka kung ano ang
magawa ko sa’yo!
18. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
15. Maraming salamat sa
pinadala mong bulaklak
at tsokalate. Mahal kita!
19. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
EMOSYON
Sitwasyon sa
sariling buhay
na naging
dahilan ng
emosyon
Epekto ng
emosyon sa
iyong kilos
at
pagpapasiya
Pagmamahal
Pinagluto ako
ni nanay ng
baon
Magpapasa
lamat kay
nanay na
may ngiti.
20. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Emosyon- ito ay
anomang nararamdaman
ng tao dulot ng mga
panloob at panlabas na
salik na nakaaapekto sa
kaniyang nararanasan
21. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
“Ang emosyon o damdamin
(Ingles: emotion, feeling) ay
ang pakiramdam ng isang tao
na hindi nagagawa ng pisikal
kundi ng mental at
sikolohikal na gawain na
makikita sa kilos, gawa, o
ang ugali ng isang indibidwal.
22. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Ang buhay ay punong-puno
ng makukulay na karanasan
at pakikipagugnayan na
nagbibigay-sigla at
kahulugan dito.
Mula sa mga karanasang ito
ay napukaw ang iba’t ibang
emosyon at damdamin.
23. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Sa pilosopiya ni Scheler (Dy,
2007) ang damdamin ang
pinakamahalagang larangan
ng pag-iral ng tao.
Ang damdamin ay may
kaugnayan sa mga obhetong
tinatawag na mga
pagpapahalaga
24. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Hindi basta-bastang
nakokontrol o napamamahalaan
ang mga damdamin; di tuluyan
ang pagkontrol o pamamahala
sa mga ito, sa pamamagitan ng
pagkontrol ng kanilang mga
sanhi o epekto
(pagsasakatawan, kilos).
25. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Ang emosyon ang nagbibigay
buhay, kulay at saysay sa
buhay ng tao
Ito ay likas na reaksyon ng
tao na dulot ng pinagsama-
samang aspekto
26. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
May apat na uri ng damdamin:
1.Pandama (sensory
feelings). Ito ay tumutukoy
sa limang karamdamang
pisikal o mga panlabas na
pandama na nakapagdudulot
ng panandaliang kasiyahan o
paghihirap sa tao.
27. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Halimbawa ng mga ito ay
pagkagutom, pagkauhaw,
kalasingan, halimuyak, panlasa,
kiliti, kasiyahan, at sakit. Sa
katotohanan, ang kasiya-siya ay
higit na naiibigan. Ang ilan ay
hinaharap ang hindi kasiya-siya
bilang pagsasakripisyo tungo
sa pagtatamo ng mas mataas na
28. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
2. Kalagayan ng damdamin
(feelings state). Ito ay may
kinalaman sa kasalukuyang
kalagayan na nararamdaman ng
tao.
Halimbawa nito ay kasiglahan,
katamlayan, may gana, walang
gana.
29. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
3. Sikikong damdamin
(psychical feelings).
Ang pagtugon ng tao sa mga
bagay sa kaniyang paligid ay
naiimpluwensiyahan ng
kasalukuyang kalagayan ng
kaniyang damdamin.
30. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Dahil ang tao ay may likas na
kagalingan o kahusayan, at may
pagpapahalaga sa mabuti, ang
kaniyang dagliang tugon ay
maaaring mapagbago ng
kaniyang kalooban at pag-iisip
tungo sa positibong
panlipunang pakikipag-
ugnayan.
31. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Ilan lamang sa mga
halimbawa nito ay sobrang
tuwa,kaligayahan,
kalungkutan, kasiyahan,
pagdamay, mapagmahal,
poot.
32. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
4. Ispiritwal na damdamin
(spiritual feelings).
Ayon kay Dr. Manuel B. Dy
Jr., ang mga ispiritwal na
damdamin ay nakatuon sa
paghubog ng pagpapahalaga
sa kabanalan tulad ng pag-
asa at pananampalataya.
33. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
MGA PANGUNAHING EMOSYON
Pagmamahal (love)
Paghahangad (desire)
Pagkatuwa (joy)
Pag-asa (hope)
Pagiging matatag
(courage)
Pagkamuhi(hatred)
Pag-iwas (aversion)
Pagdadalamhati
(sorrow)
Kawalan ng pag-asa
(despair)
Pagkatakot (fear)
34. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Ang mga emosyon sa unang hanay ay
nakasisiya ngunit nangangailangan
ng wastong pamamahala.
Bagaman natuwa ka sa nakita mong
tsokolate sa inyong refrigerator
ngunit alam mo na hindi sa iyo ito
kaya hindi mo ito dapat na kainin.
Mahalaga na ikaw ay makapagtimpi
at makapagpigil sa pagkuha nito.
35. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Ang mga emosyon sa ikalawang hanay
ay nagpapahirap sa damdamin dahil
ito ay nakatatakot, nakalulungkot, at
nagdudulot ng sakit sa kalooban ng
tao.
Sa ganitong pagkakataon ay kailangan
ang katatagan ng loob (fortitude) upang
malampasan ang hirap at takot na
nararamdaman.
36. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Kahinahunan o prudence
naman ay ang pagiging
marahan o hindi padalos-
dalos o pabigla-bigla sa
pagpapasya at pagkilos
37. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Ang pagiging mahina ng
damdamin at padalos-
dalos ay maaaring
magdulot ng mas
malalang suliranin
Maaaring ikapahamak
mo ito sa huli
38. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Ang birtud na ito ay
nagbibigay ng kakayahan sa
tao na malampasan ang
kahirapan, labanan ang mga
tukso at pagtagumpayan ang
mga balakid tungo sa higit na
maayos na pamumuhay.
39. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Napakahalaga na pinag-
iisipang maigi ang gagawin
lalo na sa panahon na
nawawalan ka na ng pag-asa
at pilit na iniiwasan ang
pangyayari dala nang bigat
ng suliranin at hindi alam
kung ano ang gagawin.
40. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Mahalaga na maging
mahinahon, pagnilayan
ang sitwasyon, at pag-
isipang mabuti ang
pinakamainam na gawin
upang maiwasan ang
pagsisisi sa huli.
41. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Ayon kay Sto. Tomas de Aquino,
ang matalinong paghusga ay
hindi lamang tumutukoy sa
kung ano ang dapat gawin ng
tao sa pagharap sa mga krisis
sa buhay, kung hindi
kakayahang makagawa ng
pasiya sa napapanahong
paraan.
42. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Ayon kay Feldman (2005, ph.346),
sa pamamagitan ng emosyon ay:
a. Nababatid ng tao ang nangyayari
sa kaniyang paligid at nabibigyan
ito ng katuturan ng kaniyang isip.
Kung ikaw ay binantaan ng iyong
kamag-aral na sasaktan paglabas
ng paaralan ang karaniwang
mararamdaman ay takot.
43. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Dahil sa naramdaman mong
takot ikaw marahil ay agad
na aalis upang hindi na kayo
magpang abot.
44. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
b. Nakatutukoy ang higit na
angkop na kilos kung sakaling
maramdaman muli ang
damdamin. Nakapag-iingat at
nakaiiwas ang tao sa posibleng
panganib na dala ng sitwasyong
nararanasan sa sarili at sa
kapwa.
45. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
c. Nagagamit ang
pakikipagkomunikasyon
at pakikipag-ugnayan sa
kapwa.
46. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Ang mga emosyon na hindi
napamamahalaan ay maaaring
hindi maganda ang impluwensiya
sa ating mga kilos at pagpapasiya
sa sitwasyong may krisis, suliranin,
o pagkalito. Ito ang dahilan kung
bakit kailangan ng tao ng literasiya
sa kaniyang emosyon.
47. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Ayon kay Seeburger, F. (1997,
ph.30), ang literasiyang
pandamdamin ay tumutukoy sa
dalawang bagay.
1.kakayahang alamin at unawain
ang mga sariling emosyon;
2. matukoy at maramdaman ang
damdamin na angkop o akma
lamang sa sitwasyon na
kinakaharap.
48. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Nakita ng mga ilang
siyentipiko tulad nina
Salovey, Gardner, at Goleman
ang kahalagahan ng
pamamahala sa emosyon sa
pagpapaunlad ng sarili at
pakikipagkapwa.
49. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Kapag napagtagumpayan ng
tao ang pamamahala ng
kaniyang emosyon,
nangangahulugan na mataas
ang kaniyang EQ o
Emotional Quotient na
kilala rin sa tawag na
Emotional Intelligence.
50. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Emotional Quotient (EQ)
Ay ang kasanayang
magkaroon ng mataas na
kamalayan at epektibong
kasanayan upang
mapangasiwaan ang emosyon
nang may batayang rasyonal
para sa pangmatagalang
kaligayahan ng tao
51. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Paano napauunlad ng EQ ang tao?
Narito ang limang pangunahing
elemento ng EQ (Goleman, D., 1998):
1. Pagkilala sa sariling emosyon.
Mahalaga na may kamalayan
sa sariling damdamin. Ito ay
makatutulong sa
pagkakaroon ng pang-unawa
sa sarili.
52. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Ikaw ay nakagagawa ng
pagpapasiya sa iyong
sarili at hindi ka lang
sunod nang sunod sa nais
ng iba.
53. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
2. Pamamahala sa sariling emosyon.
Ang kakayahang
mapamahalaan ang
ating emosyon ay mahalaga
dahil ang mga ito ay may
epekto sakalagayan ng ating
kalooban at pakikipag-
ugnayan sa kapwa.
54. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Ang taong may ganitong
kakayahan ay madaling
makabangon sa mga
pagsubok sa buhay at
makamit ang kaniyang
mga mithiin sa buhay
55. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
3. Motibasyon. Ito ay
kakayahang magtimpi o
magpigil na gawin ang isang
bagay na hindi dapat upang
matupad ang isang layuning
higit na mahalaga para sa
ikabubuti ng iba.
56. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Ang taong may ganitong
kakayahan ay may disiplina sa
sarili at hindi pabigla-bigla ang
pagpapasiya. Naglalaan siya
ng oras upang makapagrelax
at magnilay.
57. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
4. Pagkilala at pag-unawa sa
damdamin ng iba. Ito ay
kakayahang makadama sa
damdamin at pangangailangan
ng iba. Ang taong may ganitong
kakayahan ay marunong ding
bumasa at bigyan ng kahulugan
ang kilos ng iba.
58. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Maaari din siyang
sumangguni upang
humingi ng tulong sa mga
kapamilya at mga
pinagkakatiwalaang
kaibigan.
59. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
5. Pamamahala ng ugnayan.
Ito ay nangangahulugan na
napamamahalaan nang wasto
ang emosyon sa pakikipag-
ugnayan sa pamamagitan ng
pagkakaroon ng kaalaman sa
pagpapanatili ng magandang
ugnayan.
60. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Anumang emosyon ay mahalaga.
Ang pamamahala natin dito ay
maaaring makabubuti o
makasasama sa ating
pakikipagkapwa. Ngunit, sa
pamamagitan ng
wastong pamamahala ng mga ito,
napauunlad natin ang ating
pakikipagkapwa.
61. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Mga Paraan Upang Makagawa ng
Angkop na Kilos at Wastong
Paggamit ng Emosyon
1. Laging isaalang-
alang ang kabutihan
ng sarili at ng kapwa
62. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
2. Kilalanin ang kasalukuyang
nararamdaman . Tanggapin
ito ngunit isaisip na hindi ito
panghabangbuhay at mag-isip
ng positibo ukol dito.
64. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
4. Kung nakadarama ng
negatibong emosyon,
makatutulong ang
pakikinig ng mga
positibong kaisipan o
salita. Mapagagaan nito
ang iyong kalooban.
65. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
5. Ipaubaya sa Diyos ang
anomang emosyon.
Maniwala na gagabayan ng
Maykapal na malampasan
ang ganitong
nararamdaman.
66. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
TANDAAN:
Hindi sukatan ang
intelektuwal na karunungan
upang ikaw ay magtagumpay
sa iyong buhay
Nararapat lamang na batid
mo kung papaano ka kikilos
sa kabila ng iyong
nararamadaman
67. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
TANDAAN:
Makatutulong ito upang iyong
matamo ang kaunlarang
pansarili, gayundin ang
kabutihan ng kapwa at lipunan
Ang ating emosyon positibo man
o negatibo at dapat matutuhan
nating kilalanin, unawain at
pamahalaan ng mabuti
68. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
TANDAAN:
Dapat makilala at
maunawaan mo kung
paano nakaaapekto ang
emosyon sa iyong mga
gampanin,kakayahan,
pagpapahalaga , at
pakikipag-ugnayan sa
iyong kapuwa
69. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Pagtataya 2.4
PANUTO: Basahin at
unawaing mabuti
ang mga aytem at
piliin ang titik ng
pinakatamang sagot.
70. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
1. Paano ka makaiiwas sa pananakit ng
taong dahilan ng iyong galit?
a. suntukin na lamang ang pader
b. kumain ng mga paboritong pagkain
c. huwag na lamang siyang kausapin
muli
d. isipin na lamang na sadyang may
taong nakasasakit ng damdamin ng iba
71. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
2. Ang mga sumusunod ang
itinuturing na pangunahing
positibong emosyon
maliban sa:
a. katatagan
b. pagmamahal
c. pag-asa d. pagdadalamhati
72. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
3. Ang mga sumusunod ay mga
pangunahing element ng EQ na
dapat ipaunlad maliban sa:
a. Pagkilala sa sariling emosyon
b. Pamamahala sa sariling angking
kagandahan
c. Pamamahala sa sariling emosyon
d. Pagkilala at pag-unawa sa
damdamin ng iba
73. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
4. Mother’s Day na sa Linggo.
Sosopresahin natin si nanay.
Ano ang angkop na emosyon
ang nagtulak sa iyo na gawin
ito?
a. pagkamatatag
b. pag-asam
c. pagkagalak
d. pagmamahal
74. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
5. Naniniwala ako na kayang-kaya
mong mapanalunan ang premyo sa
sinalihan mong paligsahan. Anong
emosyon ang mararamdaman sa
pahayag?
a. pagkagalit
b. katatagan
c. pag-asa
d. pag-asam
75. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
6. Ito ay uri ng damdamin na
nakatuon sa paghubog ng
pagpapahalaga sa kabanalan tulad
ng pag-asa at pananampalataya.
a. Pandama
b. Kalagayan ng damdamin
c. Sikikong damdamin
d. Ispiritwal na damdamin
76. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
7. Ito ay kakayahang magtimpi o
magpigil na gawin ang isang bagay
na hindi dapat upang matupad ang
isang layuning higit na mahalaga
para sa ikabubuti ng iba.
a. Pagkilala sa sariling emosyon
b. motibasyon
c. Pamamahala sa sariling emosyon
d. Pamamahala ng ugnayan
77. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
8. Ang birtud na ito ay nagbibigay ng
kakayahan sa tao na malampasan ang
kahirapan, labanan ang mga tukso at
pagtagumpayan ang mga balakid tungo
sa higit na maayos na pamumuhay.
a. katatagan
b. kahinahunan
c. pagmamahal
d. katarungan
78. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
9. Nasaktan mo ang iyong kapatid dahil
ginamit niya ang iyong bag na walang
paalam. Ano ang idinulot ng iyong
kilos?
a. nailabas mo ang iyong sama ng loob
b. hindi na niya inulit ang kaniyang
ginawa
c. gumaan ang iyong loob dahil ikaw ay
nakaganti
d. nagkaroon ng suliranin sa ugnayan
sa iyong kapatid
79. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
10. Ang mga sumusunod ang
itinuturing na pangunahing
positibong emosyon maliban sa:
a. katatagan
b. pagmamahal
c. pag-asa
d. pagdadalamhati
80. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
PAGLALAHAT:
Ang pagbalangkas ng pag-unawa
sa komunikasyon ng pamilya ay
isang mabisang paraan upang
masimulan ang pagpapaunlad
nito. Ito ay nagsisilbing gabay o
direksiyon upang maisakatuparan
mo ang iyong naisin na maging
mabuting anak.
81. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Ang pagkakaroon ng
komunikasyon sa
pamilya at mga hakbangin
ay makatutulong upang
mapagbuti at mapaunlad
ang iba’t-ibang aspekto nito.
82. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Bilang anak at kasapi ng
pamilya, huwag hayaang
mawala, maputol o maging
bihira ang pakikipag-usap
upang patuloy na maging
malapit sa isa’t isa. Mas higit
din kayong
makakapagtulungan kung
kayo ay nagkakaunawaan.
83. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Pagtataya 3:
Panuto: Basahin at unawain
ang ipinapahayag ng bawat
pangungusap. Isulat ang
letra ng tamang kasagutan.
84. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
1. Ito ay anomang senyas o
simbulo na ginagamit ng tao
upang ipahayag ang kanyang
iniisip at pinahahalagahan.
A. komunikasyon
B. pananalita
C. kaisipan
D. pagpapahalaga
85. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
2. Ang kawalan ng bukas na
komunikasyon ay maaring magdulot ng
A. madalas na pagtatalo at paglalayo ng
loob sa isa’t-isa
B. kakulangan sa kakayahang malutas
ang suliranin
C. mahinang pagkakabigkis ng mga
kasapi nito
D. lahat ng nabanggit
86. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
3. Ang mga sumusunod ay susi
sa epektibong komunikasyon,
MALIBAN sa _____
A. makipag-usap nang madalas
C. makipag-usap nang malinaw
B. pasalitang mensahe ang tuon
D. maging aktibong tagapakinig
87. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
4. Nagaganap ang bukas na
komunikasyon sa iyong pamilya
kung _____
A. walang pakialam sa isa’t isa
B. pakiramdaman lamang
C. magulang lamang ang
nagsasalita
D. nag-uusap ang mga kasapi
88. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
5. Makatutulong ka sa
pagkakaroon ng bukas na
komunikasyon kung _____
A. sasali sa mga usapan
C. mananahimik kahit
tinatanong
B. uunahing kausapin ang iba
D. magmamasid sa mga kasapi
89. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Isulat kung ang kilos na
nakasaad ay angkop o
di-angkop sa pagpapaunlad
ng komunikasyon sa pamilya
at kapwa. Isulat ang
sagot sa iyong sagutang
papel.
97. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
2. ANO ANG ISIPAT ANG
ANG GAMIT NITO?
3. ANO ANG TUNGUHIN
NITO?
98. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
ISIP
* ITO AY MAY KAKAYAHANG MAGHUSGA,
MAGSURI, MANGATWIRAN, MAG-ALAALA
AT UMUNAWA NG KAHULUGAN NG MGA
BAGAY.
• ITO AY MAY KAKAYAHANG
MATUKLASAN ANG
KATOTOHANAN
99. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
ISIP
Ayon kay De Torre (1980) ang
kaalaman o impormasyong nakalap ng
pandama ng tao ay pinalalawak at
inihahatid sa isip upang magkaroon ito
ng mas malalim na kahulugan
Nangangahulugan lamang na
magsisimulang gumana ang isip kapag
nalinang na ang pandama ng tao
100. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
ISIP
Ang isip ay walang taglay na kaalaman
o ideya mula sa kapanganakan ng tao
Nakukuha niya ito sa ugnayan niya sa
reyalidad sa pamamagitan ng mga
panlabas na pandama
Kung ang pandama ay depektibo
nagkakaroon ito ng epekto sa isip
101. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
ANO ANG
IPINAPAKITA SA
LARAWAN?
ANO ANG
NAGBUBUNSOD SA
TAO UPANG
MAISAGAWAANG
MGA GAWAING
ITO?
103. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
KILOS-LOOB
* INILARAWAN ITO NI STO. TOMAS
BILANG ISANG MAKATWIRANG
PAGKAGUSTO (RATIONAL APPENTENCY)
SAPAGKAT ITO AY NAAAKIT SA MABUTI
AT LUMALAYO SA MASAMA
104. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
KILOS-LOOB
• ANG MATAAS NA PAGGAMIT NG
KILOS-LOOB AY ANG MALAYANG
PAGPILI NA DULOT NG MATAAS NA
KAMALAYAN NG ATING SARILING
PAG-IISIP AT PAG-UNAWA NG
KAALAMAN
• GINAGAMIT ITO PARA LAMANG SA
PAGLILINGKOD, PAGMAMAHAL AT
PAGGAWA NG KABUTIHAN
105. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
• ANG ISIP AT KILOS-LOOB AY
MAGKAUGNAY
• ANG PAGSASABUHAY NG
KATOTOHANAN AY PAGSASAKILOS
NG PAGLILINGKOD AT PAGMAMAHAL
• ANG KATOTOHANAN ANG
MAGPAPAKILOS SA PAGGAWA NG
KABUTIHAN
109. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
KALIKASAN NG TAO
MATERYAL NA KALIKASAN – ANG KATAWAN ANG
PANGUNAHING SANGKAP NA MATERYAL NA
KALIKASAN NG TAO. ITO ANG BIYOLOHIKAL
NA KATANGIAN NA KATANGIAN NG TAO NA
NAG-AASAM NG KAGINHAWAAN AT NG
PATULOY NA PAGPAPANATILI NITO (Punzalan,
Gonzales, Marte at Nicolas, 2019)
ITINUTURING NA TULAY NG KALOOBAN
(Mencias, n.d.)
NAGSASAGAWA NG MGA PISIKAL NA GAWAIN
NG TAO SA PAMAMAGITAN NG
PANDAMDAM AT EMOSYON
110. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
ISPIRITWAL NA KALIKASAN – NAGKAKAROON NG
ISIP AT KAMALAYAN ANG TAO (Mencias n.d.))
ANG KAMALAYAN AY ANG PAGKAKAROON NG
MALAY NG TAO AT ANG NILALAMAN NITO. ITO
ANG NAGBIBIGAY NG KAKAYAHANG UMUNAWA
NG MGA KAALAMAN , GUMUSTO AT UMAYAW,
AT MAGPASYA KUNG ALIN ANG MABUTI AT
MASAMA.
115. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
• ANG ISIP AT KILOS-LOOB AY MAGKAUGNAY
• ANG PAGSASABUHAY NG KATOTOHANAN AY
PAGSASAKILOS NG PAGLILINGKOD AT
PAGMAMAHAL
• ANG KATOTOHANAN ANG MAGPAPAKILOS SA
PAGGAWA NG KABUTIHAN
116. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Masasabing ang pag-iisip at pagkilos ay tama kung ito ay:
naayon sa batas ng Diyos at ng tao
makatarungan
maipagmamalaki sa lahat
ang pinaka-tamang gawin
nabuo gamit ang kalayaang mag-
isip o kumilos
117. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Mga Paraan ng Wastong Paghubog ng Isip at Kilos-Loob
Pagsasanay ng Isip:
Paghahanap ng kahulugan at totoong layunin ng
buhay.
Pag-unawa at pagbibigay-katuwiran sa katotohanan
at mga moral na alituntunin at pag-ugnay nito sa
buhay.
Paghusga at pagpapasiya batay sa malinaw na
pamantayan ng moralidad.
Pag-unawa sa pangkalahatang katotohanan.
Pagsusuri sa mga dahilan at epekto ng mga pasiya at
gawi.
Makatuwirang paglutas sa mga suliranin.
118. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Mga Paraan ng Wastong Paghubog ng Isip at Kilos-Loob
Pagsasanay at Pagganyak ng Kilos-Loob:
Pagmamahal sa Diyos at kapwa.
Pagpili ng pinakamabuti, pangkalahatang
katotohanan at moral na pagpapahalaga.
Pagdaan sa masusing proseso ng
pagpapahalaga at pagpapasiya bago isakilos.
Pagkilos bunga ng malayang pagpapasiya.
119. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Mga Paraan ng Wastong Paghubog ng Isip at Kilos-Loob
Pagsasanay at Pagganyak ng Kilos-Loob:
Paggamit ng kalayaan nang may pananagutan sa
kalalabasan ng pasya o kilos.
Pagdisiplina sa sarili at pagkontrol sa mga
emosyon kung kailangan.
Pagsusumikap, pagtitiis at pagtitiwala.
Pagkakaroon ng determinasyon magbago upang
umunlad.
Pagsasabuhay ng mga pagpapahalaga ng birtud.
120. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
1)PAANO MO MALALAMAN
KUNG ANG PASYA O KILOS
NA IYONG ISASAGAWA AY
PAGPAPAKITA NG
KAKAYAHANG MAHANAP ANG
KATOTOHANAN AT
MAKAPAGLINGKOD AT
MAGMAHAL?
121. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
PAGLALAHAT:
Mahalagang matutong itaas ang antas
ng paggamit ng isip at kilos-loob tungo sa
katotohanan at kabutihan sa paglilingkod
at pagmamahal.Isang paraan ay ang
pagkilala ng sariling mga kahinaan sa
pagpapasiya at paggawa ng kongkretong
hakbang upang malagpasan ang mga
ito.Kinakailangang maisagawa ang mga
hakbang upang masanay ang isip at kilos-
loob na magsuri at gawin ang Mabuti at
umiwas sa masama sa araw-araw na
pamumuhay.
122. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
PAGLALAPAT:
Basahin ang mga sitwasyon at
sagutan kung paano ito
haharapin gamit ang isip at
kilos-loob
123. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
1. Nakita mong
binibigyan ng regalo
ng iyong kaklase ang
inyong guro.
124. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
2. Pagpasok mo sa inyong
silid-aralan isang umaga,
hindi pala nakapaglinis ang
cleaner ng nakaraang araw
kaya marumi ang inyong
silid. Hindi ka cleaner ng
araw na iyon.
130. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Gawain sa Pagkatuto Bilang 5: Basahin
ang mga nakalahad. Lagyan ng tsek (/) ang
patlang kung ito ay pagpapakita ng tamang
gamit ng isip o kilos-loob. Lagyan naman
ng ekis (X) kung mali. Gawin ito sa iyong
kuwaderno.
____1.Nangangalap muna si Alden ng mga
impormasyon mula sa mga eksperto at
kinauukulan bago maniwala sa sinasabi ng iba.
131. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
____2. Uminom ng alak si Aldrich
sa udyok ng mga barkada. Tanda
raw ito ng pakikisama at
pagmamahal sa bawat isa.
132. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
_____3. Hinikayat ni Stephanie ang
kapatid at mga magulang na
magbigay ng tulong sa kapitbahay
na nawalan ng trabaho dahil sa
COVID-19 kahit na nga
nangangailangan din sila.
133. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
_____4. Patuloy pa rin ang
pakikipagkita ni Gerlie kay Bhoy
tuwing gabi kahit kinausap na ng
mga magulang na itigil na ito.
134. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
_____5. Hindi na sini-seryoso ni Alvin
ang pagbabasa ng modyul. Naisip
niya na hindi naman siya magko-
kolehiyo at walang halaga ang
matuto pa.
135. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
Gawain sa Pagkatuto Bilang 3: Sagutin ang mga
sumusunod ayon sa iyong natutuhan sa araling
ito. Isulat ang letra ng sagot sa iyong papel.
1. Ang dalawang kalikasan ng tao ay _____
A. materyal at ispirituwal
B. pandamdam at emosyon
C. isip at kilos-loob
D. panlabas at panloob
136. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
2. Ang pahayag na nagsasaad ng tamang
impormasyon ay_____
A. Ang materyal na kalikasan ng tao’y tumutukoy
sa mental na katangian.
B. Ang materyal na kalikasan ng tao’y
pinagmumulan ng diwa at talino.
C. Ang ispirituwal na kalikasan ng tao’y
pagsasagawa ng pisikal na gawain.
D. Ang ispirituwal na kalikasan ng tao’y
nagbibigay kakayahang umunawa.
137. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
3. Ang wastong paggamit ng kilos-loob o will ay naipakita ni
_____
A. Deon. Lumabas pa rin siya ng bahay kahit na mapanganib
pa.
B. Nelly. Ipinamalita niya sa mga kapitbahay na wala ng
COVID-19.
C. Julius. Binato niya ang pusa matapos siyang biglaang
kagatin nito.
D. Edna. Pinigilan niyang kumain ng masarap dahil bawal ito
sa kanya.
138. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
4. Ang mga ito ay katangian ng wastong pag-iisip
at pagkilos, MALIBAN sa_____
A. ito ang pinaka-tamang gawin
B. naayon sa batas ng Diyos at ng tao
C. nabuo ito gamit ang kalayaang mag-isip o
kumilos
D. ito ay magdudulot ng personal na
kapakinabangan
139. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
5. Makagagawa ka ng angkop na kilos upang
maipakita ang kakayahang mahanap ang
katotohanan kung _____
A. pipiliin mo ang mali upang mapasaya ang iba
B. isaaalang-alang mo ang kabutihan para sa sarili
C. gagamiting mo nang tama ang isip at kilos-loob
D. hahayaang magkamali sa pasya at magsisi na lang
140. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
PANUTO: Tukuyin kung ang
bawat pahayag ay ginagamitan
ng ISIP o KILOS-LOOB.
1. Humanap ng impormasyon
141. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
PANUTO: Tukuyin kung ang
bawat pahayag ay ginagamitan
ng ISIP o KILOS-LOOB.
2. Maging mapanagutan sa
aksiyong makabubuti sa lahat
142. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
PANUTO: Tukuyin kung ang
bawat pahayag ay ginagamitan
ng ISIP o KILOS-LOOB.
3. Suriin at alamin ang dahilan
ng mga pangyayari
143. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
PANUTO: Tukuyin kung ang
bawat pahayag ay ginagamitan
ng ISIP o KILOS-LOOB.
4. Malayang pumili ng gustong
isipin o gawin
144. SILANGAN NATIONAL HIGH SCHOOL
PANUTO: Tukuyin kung ang
bawat pahayag ay ginagamitan
ng ISIP o KILOS-LOOB.
5. Disiplinahin ang sarili at
pigilin ang matinding emosyon
kung kailangan