1. ACTIVIDADES EVOLUCIÓN (UD 4) CURSO: 2010 – 2011
Ciencias para o mundo contemporáneo 1º BACH
ACTIVIDADE 1.- Que ideas temos sobre a evolución?
A continuación se presentan tres situacións. Analízaas e da a túa opinión
personal sobre cómo cres que xurdiron os cambios que nelas se presentan:
 Os insecticidas son eficaces nun momento determinado e os insectos morren,
pero co tempo deixan de selo e non resultan letais para estes organismos.
 O pescozo das xirafas é máis longo que o das súas antecesoras.
 Co paso do tempo, os topos fóronse quedando practicamente cegos e foron
desenvolvendo unhas patas que están moi ben adaptadas para construir
galerías.
ACTIVIDADE 2.- Primeiras teorías evolucionistas. Comparamos as nosas
ideas coas dos máis importantes científicos evolucionistas
2.1.- Jean-Baptiste de Monet, cabaleiro de Lamarck (1744-1829)
 Le as características principais do momento histórico que vivíu Lamarck e
reflexiona arredor da seguinte pregunta:
¿Cres que o contexto cultural, político e
filosófico dese momento histórico favoreceu
o desenvolvemento das ideas evolucionistas?
Xustifica a resposta.
Momento histórico no que viviu Lamarck
M Na Europa do século XVII xorden e desenvólvense os
novos métodos da ciencia que, paulatinamente, vanse estendendo desde o
campo da Física a outras disciplinas.
c A Ilustración supuxo o inicio da emancipación progresiva dos saberes respecto
á tradición. A razón e o progreso constitúen o motor da incipiente burguesía,
substituíndo as vellas tradicións.
s A idea de que non existen xerarquías naturais, nin homes superiores, é unha
concepción esencial presente na Enciclopedia (1751-1772).
c A Revolución Francesa (1789) marca un cambio de época na historia do
mundo occidental.
m A Lamarck, polas súas ideas progresistas, ofrécenlle a cátedra de Zooloxía
trala Revolución Francesa. En 1809 publícase a primeira edición da Philosophie
Zoologique, obra na que se expoñen as primeiras ideas razoadas sobre a

2. evolución que, sen embargo, non foron aceptadas polos científicos da época
por falta de soporte empírico.
 Lamarck, recollendo ideas dos seus contemporáneos, esbozou a súa teoría
sobre a evolución biolóxica, tratando de dar resposta ó mecanismo da evolución.
Le as ideas principias desta teoría e emprégaas para volver a interpretar as
situacións as que diches unha interpretación personal na actividade 1.
2.2.- Teoría da evolución segundo Darwin
No século XIX xurde unha nova teoría da evolución,
alternativa á de Lamarck, proposta por Darwin.
 Le con calma as ideas básicas desta teoría e interpreta
novamente as situacións das actividades anteriores (a ineficacia
dos insecticidas, o tamaño do pescozo das xirafas e a perda de
visión dos topos), pero empregando agora as ideas
evolucionistaas de Darwin.
 En que se diferencia esta interpretación da que fixeches basándonos na teoría
de Lamarck?
 Por que á teoría de Lamarck chámaselle “teoría dos caracteres adquiridos” e á
de Darwin “teoría da seleccción natural”?
 Con cal das dúas interpretacións, coa de Darwin ou coa de Lamarck, estaban
máis dacordo as túas ideas iniciais?
 As circunstancias que rodean as investigacións teñen influencia sobre o
desenvolvemento das ideas. No caso da teoría darvinista ocorreron feitos,
xurdiron investigacións paralelas noutros campos… que, sen dúbida, influíron no
seu traballo.
Analiza con detalle a información que se recolle a continuación, que podes
ampliar buscando outra complementaria, e trata de identificar os factores
científicos, e outros menos científicos, que influíron no xurdimento e difusión da
teoría darwinista.
Acontecementos
A Darwin vive no século XIX en Inglaterra. Nace en Shrewsbury (Inglaterra) en
1809 e é enterrado, entre polémicas, en 1882 en Westminster, xunto a Newton.
2

3. Darwin recibe influencias das correntes evolucionistas promovidas xa polo seu
avó, por Lamarck e outros autores da época como Wallace, que traballou nas
illas de Asia e Oceanía, chegando a unha teoría similar á darwinista.
i A viaxe no Beagle permítelle a Darwin afondar no estudo do medio natural.
Sobre todo os traballos realizados nas illas Galápagos permitíronlle coñecer
unha gran variedade de seres vivos, que ademais estaban perfectamente
adaptados ao seu hábitat.
a Malthus, economista contemporáneo de Darwin, chegou a destacar que as
poboacións humanas medran en progresión xeométrica e os recursos
alimenticios en progresión aritmética. Xa que logo os alimentos constituirán
unha limitación para o desenvolvemento das poboacións.
u Os novos coñecementos sobre Xeoloxía determinaron que a idade da Terra
era moi superior á considerada con anterioridade (Charles Lyell 1797-1875).
e Thomas K. Husley (Inglaterra 1825-1895), colega e amigo de Darwin, foi un
verdadeiro embaixador do darwinismo, difundindo a súa obra.
v As novas teorías evolucionistas foron rexeitadas frontalmente por parte dos
sectores cristiáns, non só católicos senón tamén protestantes
ACTIVIDADE 3.- Le o seguinte experimento realizado polo biólogo alemán
Weismann (1834-1914) e contesta ás cuestións que aparecen a continuación:
Experimento
Weismann cruza ratos brancos aos que previamente cortáralles a cola. Todos os
individuos da primeira camada teñen cola normal (duns 12 mm de lonxitude).
Seguiu facendo o experimento en varias xeracións, chegando á seguinte
conclusión: Dos pais aos que se lles mutilara a cola, ningún de súas
descendentes presentou unha cola máis curta, nin sequera unha pequena
anomalía.
 Que intentaba demostrar Weismann e cal cres que era a súa hipótese de
partida?
 Os resultados e as conclusións obtidas permiten cuestionar algunha das
teorías evolucionistas? Xustifica a túa resposta
 Poderíaspropoñer outros feitos ou observacións que confirmen as conclusións
deste ensaio?
3

4. ACTIVIDADE 4.- Imaxina a seguinte situación e contesta ás preguntas
que se formulan a continuación:
Nunha zona húmida que adoita estar verde practicamente todo o ano,
habitan uns insectos que, pola súa vez, serven de alimento aos paxaros. Os
insectos están adaptados ao seu medio, pois, aínda que hai algúns individuos de
cor máis escuro case marrón, a maioría son verdes e, polo tanto, se mimetizan
co medio. Así, os paxaros non os distinguen con facilidade e teñen máis
posibilidades de sobrevivir. Sen embargo, houbo unha forte seca durante varias
tempadas e o campo foise volvendo máis seco. Co transcorrer dos anos as
características da poboación cambiaron e os insectos eran maioritariamente
marróns.
m Cómo cres que se produciu ese cambio na cor dos insectos?
C Cómo o explicarías empregando a selección natural?
C Qué pasaría se a seca cesase e a zona volvera ter a súa cor verde?
Q Qué importancia pode ter para unha poboación o feito de que existan
individuos variados?
ACTIVIDADE 5.- XOGO DE ROL: A TEORÍA DA EVOLUCIÓN
4