3. Charles Robert Darwin naceu na cidade de
Shrewsbury, no medio oeste de Inglaterra, o 12 de
febreiro de 1809, no seno dunha familia acomodada.
Seu pai era médico de prestixo na cidade e seu avó
paterno tamén fora médico e naturalista, autor dunhas
teorías moi pró- ximas ás de Lamarck, que precisamente
Charles deixaría desacreditadas.
Tras estudar nunha escola local, en 1825 empezou a
estudar mediciña por decisión do seu pai, pero non
chegou a interesarse pola carreira, polo que seu pai lle
propuxo ser clérigo, para o cal ingresou nun colexio de
Cambridge en 1828. Arriba, imaxe actual do centro da
Pero tampouco por esto amosou moito interese, e o cidade de Shrewsbury.
único do que sacou proveito Darwin en Cambridge foi Abaixo, casa natal de Charles
Darwin.
de coñecer e asistir ás clases do botánico John
Henslow, que o animou a interesarse pola xeoloxía e
quen lle proporcionou a posibilidade de enrolarse como
naturalista co capitán Robert Fitzroy para acompañalo
na viaxe que este ía facer a bordo do Beagle arredor
do mundo. Esta expedición tiña como obxectivo facer
os mapas de América do Sur. Zarparon en 1831 e non
voltarían ata 1836, tempo durante o cal Darwin tivo a
ocasión de estudar e obter moitos datos e ver e
coleccionar seres vivos que nunca antes vira. A
4. Darwin coñecía a teoría de Lamarck, pero non encontrou
nas súas observacións, probas da mesma.
Nas Illas Galápagos, Darwin encontrou numerosas especies
de pinzóns (páxaro marrón ou negro, de entre 10 e 20 cm.)
que se diferenciaban entre si por pequenas variacións dun
rasgo común. Tamén descubríu que en cada illa vivía unha
especie distinta de tartaruga xigante, pero que entre elas
só se diferenciaban pola forma do caparazón.
Darwin pensaba que os pinzóns descendía dun
Arriba, representación do navío antepasado común e que despois se foran diferenciando,
Beagle, no que Darwin pasaría e o mesmo cría das tartarugas. As diferencias que os
cinco anos arredor do mundo
separaban tiñan que ter aparecido ó longo de miles de
anos. É dicir, intuía xa a idea evolutiva, pero sabía que sería
moi polémica, polo que pasou moito tempo
documentándose e elaborando o libro no que a expuxo
con detalle.
Tras o seu regreso foise a vivir a Londres e empezou a
traballar no diario da viaxe, que publicaría en 1839, foi
secretario honorario da Geological Society e empezou
coas notas da súa obra sobre as “transmutacións das
especies”.
Á dereita, varios exemplares de pinzóns das
Galápagos, diferenciados pola forma do pico.
5. As súas investigacións e lecturas leváronno ó convenci-
mento de que, frente á loita universal pola superviven-
cia dos seres vivos, calquera cambio ou variación
favorable tendería a conservarse, mentras que as
desfavorables desaparecerían, dando lugar a unha
nova especie. Pero non empezaría a escribir nada
sobre o tema ata 1842.
En 1839 Darwin casa coa súa prima Emma
Wedgwood, coa que tivo dez fillos, o primeiro dos cales
naceu en decembro de 1839. En 1842 abandonaron
Viaxe feita polo Beagle entre 1831 e 1836.
Londres para en Down, no condado de
Kent, buscando máis tranquilidade e vivindo case no
retiro, ante os frecuentes períodos de enfermedade
que Charles padecía desde a súa viaxe no Beagle. Ali
seguíu cos seus traballos sobre xeoloxía e tamén a
reedición do seu diario dos anos no Beagle, e tamén
sobre a súa teoría evolutiva, que pasaría a ocupar
todo o seu tempo a partir do verán de 1858, cando
recibíu unha carta do naturalista Alfred Russel
Wallace, expoñendo as mesmas ideas e conclusións ás
que chegara el sobre a evolución. A partir de
aí, anunciaron conxuntamente as súas teorías de Alfred Russel Wallace
mutuo acordo e Darwin empezou a redactar a súa
gran obra.
6. O 24 de novembro de 1859 Darwin publicou “A orixe
das especies”, cuia primeira tirada foi vendida
completamente no primeiro día.
Con esta obra empezou a polémica coa que
Darwin contaba dende que empezou a intuír as súa
teoría evolutiva. Tivo moitos e moi enconados
ataques, principalmente dos sectores relixiosos, que
vían atacada a crenza da Creación, pero tamén
contou axiña coa aceptación da maioría da
comunidade científica, que llo recoñeceu Arriba, caricatura de Darwin feita
publicamente, outorgándolle ademais case tódolos polos enemigos da súa teoría da
evolución. Abaixo, imaxe da súa
honores e premios coñecidos. Ademais, Darwin non
tumba na ala norte da catedral de
entrou moito nas polémicas, e limitouse a contestar Westminster, en Londres.
con novas obras defendendo a súa teoría, tras o cal
adicou os últimos dez anos da súa vida a
investigacións no campo da botánica.
A finais do ano 1881 empezou a padecer graves
problemas cardíacos, e morreu a consecuencia dun
ataque ó corazón o 19 de abril de 1882. Foi
enterrado con tódolos honores dun héroe nacional
na catedral de Westminster, ó lado da tumba de Sir
Isaac Newton.
7. A explicación de Darwin sobre a orixe das especies e
o mecanismo de selección natural supuxo, na súa
época, un gran paso no coñecemento do mundo
vivo e nas ideas sobre a evolución que por entón
había.
A súa teoría, exposta en “A orixe das especies por
selección natural” está composta por outras moitas
que non se poden separar, e das que destacan tres:
-A elevada capacidade reproductora dos seres
vivos, onde veu que era habitual que as especies
tiveran moitas máis crías das que chegarían á idade
adulta.
-Avariabilidade da descendencia. Os descendentes
non son iguais, e incluso poden ser moi distintos, en
Mentras que para Lamarck (columna da función da combinación dos xens dos pais.
esquerda) os caracteres vanse - A actuación da selección natural: na loita pola
adquirindo e pasando ás novas supervivencia, só os individuos mellor adaptados
xeracións, para Darwin (columna
dereita), só os mellor dotados
sobreviven e se reproducen, pasando os seus caracte-
sobreviven e pasan as súas “ventaxas” á res á descendencia. Os outros van desaparecendo.
súa descendencia, mentras que os que Darwin defendeu que a diversidade que hai na
non dispoñen da variación xenética natureza é debida á acumulación de modificacións
favorable van desaparecendo. pola evolución ó longo de sucesivas xeracións.
8. Darwin e Wallace non descubriron a
evolución, pero propuxeron un mecanismo que a
fixera viable: a selección natural. Antes que
eles, houbo outros moitos científicos
evolucionistas, pero, igual que Darwin ó principio
(ata que reflexionou sobre a súa experiencia a
bordo do Beagle) non daban co mecanismo que
a explicara.
Darwin apoiou a súa explicación da selección
natural coa selección artificial, que lle permite ó
home mellorar a raza dun animal ou dunha
planta, escollendo para a reproducción a
aqueles individuos que teñan unha caracterís-
tica que lle convén, e deixando polo camiño ós
menos aptos. Ademais, o feito de que os seres
vivos teñan máis descendentes dos que chegan
a adultos, fíxolles intuir que quizás os supervivintes
tivesen algunha característica que os favoreza
Se o home selecciona artifi-
nesa supervivencia. cialmente animais e plantas bus-
Para Darwin, as variacións xenéticas que cando que prevalezan as
producen ese incremento de probabilidades de características que lle convén, e
supervivencia débense ó azar, pero non as desbotando o resto, por qué non ha
provoca Deus (como pensaban os relixiosos) nin de facer o mesmo a natureza cos
seres vivos, de forma que se impoñan
a tendencia dos organismos a buscar a
na supervivencia aqueles que teñen
perfección (como propoñía Lamarck). as características máis ventaxosas ?
9. A obra de Darwin é moi extensa,pero cabe
destacar as seguintes:
-1835: Extracto de Cartas ó Profesor Henslow.
-1838-1843: Zooloxía da Viaxe do Beagle.
-1839: Diario da Viaxe dun Naturalista ó redor do
Mundo.
-1842: A Estructura e Distribución dos Arrecifes de
Coral.
-1859: A Orixe das Especies por Medio da
Selección Natural ou A Preservación das Especies
Favorecidas na Loita pola Vida.
-1868: A Variación dos Animais e as Plantas Baixo
Domesticación (onde fala da selección artificial
para defender a natural.
-1871: A Orixe do Home e da Selección en
Relación ó Sexo (onde defende que o home
apareceu na Terra por medios exclusivamente
naturais).
De toda a extensa obra de
-1872: A Expresión das Emocións nos Animais e no
Darwin, froito do seu intenso
Home. traballo, “A Orixe das Especies” é, sin
-1875: Plantas Insectívoras. dúbida, aquela pola que máis se
coñece, e que lle dá ó seu autor a
categoría que acadou como
personaxe histórico.
10. “A Orixe das Espeices” é o prinicipal legado de
Darwin á humanidade; a súa importancia na
bioloxía moderna ten eclipsado o resto da obra
de Darwin. Dende a súa publicación non deixou
de editarse, estando traducida a máis de trinta
idiomas. Esta obra supuxo unha revolución
científica similar ás que causaron Copérnico ou
Newton no seu momento e supuxo unha
conmoción para a sociedade conservadora da
época, polo que Darwin sufríu insultantes e feroces
ataques o resto da súa vida, e incluso despois.
Pero a comunidade científica non tardou en
aceptala e en homenaxear ó seu autor, mesmo
en vida deste, o cal resulta bastante raro. É a obra
que sentou as bases da bioloxía evolutiva
moderna.
Charles Darwin en 1881, un ano antes da súa morte por un ataque cardíaco.
