1. IZAKI BIZIDUNAK
Izaki bizidunak guztiak zelula izeneko egitura mikoskropiko batzuez osotuta dagoz
Zelulak hiru bizi funtzino egiteko gaitasuna daukie:
- Nutrizinoaren bidez, bizitzeko behar dabezan ura eta elikagaiak lortzen dabez.
- Erlazino funtzinoaren bidez, ingurua gertatzen diran aldaketei antzemoten eta
erantzuten dabe.
- Ugalketaren bidez zaitu eta zelula amen ezaugarri berberak daukiezan zelula
umeak sortzen dabez.
Mota askoteko zelulak egon arren, hainbat elementu komun daukie:
- Mintza: Zelulea inguratzen dau eta zelulea ingurutik babesten dau.
- Nukleoa: Zelularen garuna da eta horren funtzionamenduaz arduratzen da.
- Organuluak: era askotakoak izan daitekez, beteten daben funtzionaren arabera.
- Zitoplasma: Mintzaren eta nukleoaren artean dagoan sustantzia da.
Landara zeluletan zelula horma izeneko geruza bat dago eta landara askok klorofila
izeneko sustantzia bat daukie zitoplasman.
Zelula bakarrez osotutako organismoei zelulabakar deitzen jake. Izaki bakunenak dira
eta modu independentean bizitzeko gai da. Mikroskopio baten bidez baino ikusi
daitekez.
Zelula bi edo gehiagoz osotutako organismoek zelulaniztun daukie izena. Modu
antolatuan behar egiten dabe.
Izaki bizidunak bost talde edo erreinutan sailkatzen dira:
Animalien erreinua: Zelulaniztunak dira, beste izaki bizidunez elikatzen dira eta lekuz
aldatzeko ahalmena daukie.Bi taldetan sailkatzen dira:Animali ornodunek eskeletoa
eta bizkarrazurra daukie (Arrainak, anfibioak, narrastiak, hegaztiak eta ugaztunak); eta
animali ornobakoak ez daukie ez esqueleto ez bizkarrazurrarik (artropodoak,
moluskuluak, ekinodermatuak, anelidoak, knidarioak eta poriferoak).

2. Landaren erreinua: Zelulaniztunak dira, euren elikagaia sortzeko ahalmena daukie
eta ezin dira lekuz aldatu baina bai mogitu. Bi taldetan sailkatzen dira: fanerogamoak
lorak daukiezanak dira eta hazien bidez ugaltzen dira. Berriz kriptogamoek ez daukie
ez lorarik ez hazirik.
Onddoen erreinua: Izaki bizidun zelulabakarrak edo zelulaniztunak izan daitezke,
beste izaki bizidunen hondakinez elikatzen dira eta mogitzeko ahalmena daukien arren
ezin dira lekuz aldatu.
Protistoen erreinua: Izaki zelulabakarrez nahiz zelulaniztunez osotuta dago eta
bakarrik nahiz kolonietan bizi daitekez.
Moneroen erreinua: Izaki bizidun zelulabakarrak dira, eta lurreko ia inguru guztietan
bizi dira. Bakterioak sartzen dira eta planetako izaki bizidun ugarienak dira.