15. Molekula txikien mintzaren bidezko garraioa:
-Difusio arrunta eta difusio erraztua: energia gasturik gabe kontzentrazio
gradientearen aldeko garraioa.
-Garraio aktiboa : energia gastuarekin ( ATP-aren gastuarekin), kontzentrazio
gradientearen aurkako garraioa.
Molekula txikiak mintzaren bidezko garraioaMolekula txikiak mintzaren bidezko garraioa
17. Molekula handien mintzaren bidezko garraioaMolekula handien mintzaren bidezko garraioa
EndozitosiaEndozitosia::
-PinozitosiaPinozitosia : likidoak: likidoak
-FagozitosiaFagozitosia: partikula handiak: partikula handiak
mikroorganismoak, kolesterola,mikroorganismoak, kolesterola,
proteinakproteinak
ExozitosiaExozitosia::
-Hormonen jariaketa-Hormonen jariaketa
-Digestio extrazelularrerako-Digestio extrazelularrerako
entzimen jariaketaentzimen jariaketa
-Zelularen hondakinen jariaketa-Zelularen hondakinen jariaketa
18. Zelulen arteko kontaktuakZelulen arteko kontaktuak
Desmosomak:
finkatzeko loturak, esfortzu
mekaniko handiko
ehunean,epitelio zelulak eta
bihotzeko muskulu zeluletan.
(zitoeskeletozko bitarteko
harizpiak hartzen dute parte)
19. Oklusio loturak ( Lotura estuak):
zelulen artean dagoen espazioan
zehar sustantzien igarotzea saihesten
da.
Komunikazio loturak (GAP):
zelulen arteko sustantzien
trukaketa ahalbidetzen dute
(proteinazko erretenak)
22. HIALOPLASMA edo ZITOSOLAHIALOPLASMA edo ZITOSOLA
Disoluzio koloidala: Ura, aminoazidoak,proteinak,
mota desberdinetako RNAk, gluzidoak,
nukleotidoak, askotariko ioiak.
ZITOESKELETO
Proteinazko egiturak
-Mikrotubuluak
-Aktinazko harizpiak
-Tarteko harizpideak
23. MIKROTUBULUEK ERATURIKO EGITURAK:MIKROTUBULUEK ERATURIKO EGITURAK:
ZENTRIOLOAk eta ZENTROSOMA:ZENTRIOLOAk eta ZENTROSOMA:
Zentrioloa: bikoteka perpendikularki jarrita (diplosoma).
Mikrotubuloz osatutako egitura: hirunaka, bederatzi taldez osatu ohi dira .
Funtzioa : Zilioen eta flageloen sorkuntzan eta hazkuntzan parte hartzea.
Zentrosoma: animalia
zelula interfasean nukleotik
oso hurbil dagoen egitura da:
zentriolo parea, material
amorfoz inguraturik.
Funtzioa: mitosian parte
hartu, ardatz mitotikoaren
mikrotubuluak antolatuz.
9+0 egitura
24. ZILIOAK ETA FLAGELOAK
Zilioak: laburrak eta ugariak
Funtzioa : Partikulak nutritiboak
harrapatzeko eta lokomoziorako.
Flageloak: luzeak eta urriak
Funtzioa : lokomozioarako.
9+2 egitura
27. ERRETIKULU ENDOPLASMIKO BIKORTSUA
(zimurra): zitoplasmara begiratzen duen aldean
erribosomak ditu
erribosomak
EEB-ren
zisternak
Nukleoa
-Erretikuluaren mintzaren kanpoaldeko
erribosomen proteinen sintesiaren
euskarria.
-Proteinen eraldaketa: glukosilazioa,
zenbait organuluetarako proteinak
(mintzarako edo kanpora garraiatzeko)
glukoproteinak bihurtu behar dira.
lumena
EEB-ren funtzioak
28. EEL-ren
tubuluak EEB
ERRETIKULU ENDOPLASMIKO LEUNA:ERRETIKULU ENDOPLASMIKO LEUNA: EEB-riEEB-ri
lotutako tubulu sistema,zitoplasma osotik barreiaturiklotutako tubulu sistema,zitoplasma osotik barreiaturik
EEB-ren funtzioak
•Lipidoen sintesia,bilketa eta garraioa:
Fosfolipidoak,kolesterola eta zelula mintzarako
lipido gehienak.
Kontuz! Gantz azidoak zitosolean sintetizatzen
dira
•Muskuluen uzkurdura:
Muskulu ildaskatuaren uzkurdura sortarazteko
behar den nerbio bulkadaren garraioan parte
hartzen du.
•Detoxifikazioa :
Gibeleko,birikietako hesteetako eta
giltzurrunetako zeluletan sustantzia toxikoak
deseuztatzen ditu.
•Glukosa askatzea:
Glukogenoaren degradazioan parte hartzen
du.
29. ERRETIKULU LEUNAREN FUNTZIOA (EEL)ERRETIKULU LEUNAREN FUNTZIOA (EEL)
-Fosfolipido eta kolesterolaren sintesia.
-Gibeleko,birikietako, hesteetako eta giltzurrunetako zeluletan
detoxifikazioa.
Honen bitartez sustantzia toxikoak deseuztatzen dira
medikamentuak, insektizidak, elikagaietako kontserbatzaileak.
1) Sustantziak EEL-an sartu, kimikoki eraldatzen dira
toxikotasuna indargabetuz.
2) Ondoren zelulatik kanpoaldera doaz eta odol korrontearen
bidez giltzurrunetaraino heltzen dira bertan eliminatzeko.
30. GOLGIREN APARATUAGOLGIREN APARATUA
-CIS aldea EE-ri begira. Handik datozen besikulak, trantsizioko
besikulak,gemazioz askatzen dira, eta diktiosomaren cis aldeko zisternarekin
lotzen dira.
TRANS aldea: aurpegi honetatik, xisku jariatzaileak edo iraitz-besikulak
askatzen dira: mintzarako produktuak edo lisosomak erazteko.
GOLGIREN APARATUA:GOLGIREN APARATUA:
31. Golgiren funtzioak: EE-tik datozen sustantzienGolgiren funtzioak: EE-tik datozen sustantzien
metaketa, eraldaketa eta garraioametaketa, eraldaketa eta garraioa
-Proteinak eta lipidoak EE-tik datozen
besikulak diktiosomaren zis aldean txertatu,
eta molekulak zisterna batetik bestera
doaz,askenean paketatu eta askatu trans
aldekotik gemazioz.
-Glikosilazioa: zisternetatik igarotzen diren
heinean eraldatu egiten dira sortuz:
glikolipidoak eta glikoproteinak; trans aldeko
zistermetan sailkatu eta jariapen-besikula
osatuz garraiatzen dira helburuaren arabera:
a) zelula kanpora guruin zeluletan.
b) mintz berria osatzeko.
c) horma zelularra osatzeko ( landareak)
d) Lisosoma primarioen eraketa
32. Lisosomak: barne digestiorako organuluak.Lisosomak: barne digestiorako organuluak.
Entzima digestiboen biltegiak.Entzima digestiboen biltegiak.
Lisosoma 1º Golgik
eratua, entzimak
hidrolitikoz beterik
Zelularen zahartutako
atalekin batuz
(autofagolisosoma)
A = pinozitosia B = fagozitosia
C = autofagia D = exozitosia
Lisosomak 2ª : digeritzeko
materialak dituen bakuolo
batekin lotzean eratzen dira
Pinozitatutako
materialarekin batuz
Fagozitatutako
materialekin batuz
Fagolisosomak: material
exogenoarekin batuz
33. PEROXISOMAKPEROXISOMAK
•Bide metaboliko desberdinetan
parte hartzen duten entzimak ditu.
•Ezagunena katalasa da. Honek
H2O2 deskonposatzen du,oso
toxikoa delako.
Landareen fotoarnasketan parte hartzen dute, eta gibelean,
laktikoaren oxidazioan.
34. BAKUOLOAK:BAKUOLOAK: EE-an eta G.A-an sortutako besikuluakEE-an eta G.A-an sortutako besikuluak
edo mintz plasmatikoaren inbaginazioakedo mintz plasmatikoaren inbaginazioak
Bakuoloa
Petaloen kolorea bakuoloetan
bildutako pigmentoei zor zaie.
Funtzioak:
-Hainbat erreserbako sustantzien
biltegia ( azukreak,gantz-azidoak,proteinak).
-Zelularen turgentzia erregulatu
soberako ura bilduz, eta zelularen
tamaina handiagotu.
-hondakin produktuak, pigmentuak eta
sustantzia toxikoak bildu.
Animalietan txikiak eta
urriak dira.
35. NUKLEO INTERFASIKOANUKLEO INTERFASIKOA
Zenbat nukleo? Gehienetan nukleo
bakarra, baina salbuespenak daude:
-Nukleorik gabekoak : eritrozitoak
-Bi nukleorekin : hepatozitoak
-Nukleo-anitzekoak: muskulu zelulak
Bildukin nuklearra
Posizioa?
Animalia zeluletan,
erdialdean
Landare zeluletan,
albo batean
39. MITOKONDRIA:MITOKONDRIA: mintz bikoitza duen organulua.mintz bikoitza duen organulua.
Funtzioa: arnasketa zelularra (energia lortzea).
-Matrizean Krebs zikloa eta gantz azidoen oxidazioa burutzen dira.
-Gandorretan ATP-ren sintesia ( arnasketaren azken etapa)
