ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

1. KYPIAKH 23 ΔEKEMBPIOY 2001

2. Tο Σπ λαιο
H KA£HMEPINH
E¶TA HMEPE™
KYPIAKH 23 ¢EKEMBPIOY 2001
2-32 A º I E P ø M A
H ΓENNHΣH
TOY XPIΣTOY
Tο Σπ λαιο της Γενν σεως
της Γενν σεω
Tου Michele Bacci
Tο ψηφιδωτ της Γενν σεως
στη Bασιλικ της Bηθλε μ
Tης M·Ú›·˜ B·ÛÈÏ¿ÎË
Iερ λε ψανα της Γενν σεως
στην Kωνσταντινο πολη
Tου Michele Bacci
Xριστο γεννα στο Iερ Παλ τι
Tης M·Ú›Ó·˜ §Ô˘Î¿ÎË
Aπεικον σεις της Γενν σεως
στην Παλαιοχριστιανικ τ χνη
Tου Iˆ¿ÓÓË ¢. B·Ú·Ï‹
H Γ ννηση του Xριστο
στη βυζαντιν μνημειακ
ζωγραφικ
Tης M˘ÚÙ¿Ï˘ A¯ÂÈÌ¿ÛÙÔ˘
- ¶ÔÙ·ÌÈ¿ÓÔ˘
O κ κλος της Γενν σεως
στη Mον της X ρας
Tης B·ÛÈÏÈ΋˜ A. ºˆÛÎfiÏÔ˘
H Γ ννηση του Xριστο
στις βυζαντιν ς εικ νες
Tης N·ÓÒ˜ X·Ù˙ˉ¿ÎË
«H Παρθ νος σ μερον
τον υπερο σιον τ κτει...»
Tου £ÂÔ¯¿ÚË ¢ÂÙÔÚ¿ÎË
EÍÒÊ˘ÏÏÔ
H °¤ÓÓËÛË ÙÔ˘ XÚÈÛÙÔ‡. §ÂÙÔ̤ÚÂÈ·
·fi ÙËÓ „ËÊȉˆÙ‹ ·Ú¿ÛÙ·ÛË (11Ô˜
·È.) Ù˘ MÔÓ‹˜ OÛ›Ô˘ §Ô˘Î¿ BÔȈ-
Ù›·˜ (ʈÙ.: «B˘˙·ÓÙÈÓ¿ „ËÊȉˆÙ¿»,
EΉÔÙÈ΋ AıËÓÒÓ).
Yπε θυνη «Eπτ Hμερ ν»
E§EY£EPIA TPA´OY
2 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 3 ¢ E K E M B P I O Y 2 0 0 1

3. Tου ¢ƒ√˜ M ICHELE B ACCI Îfi Ó·fi, Ô˘ ηٷÛÙÚ¿ÊËΠηٿ ÙË ÚÔÛÎ˘Ó‹Ì·Ù· Û˘Ó‰Â‰Â̤ӷ Ì ÙË
‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ·ÓÙ·ÚÛ›·˜ ÙˆÓ ™·Ì·ÚÂÈ- °¤ÓÓËÛË Û fiÏË ÙËÓ fiÏË Ù˘ μËıÏÂ-
Bυζαντινολ γου, Scuola Normale ÙÒÓ (529). ∞ӷηٷÛ΢¿ÛÙËΠÂ› ¤Ì, fiˆ˜ «Ô οÌÔ˜ ÙˆÓ ÔÈ̤ӈӻ
Superiore, Pisa πÔ˘ÛÙÈÓÈ·ÓÔ‡ Î·È ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ÔÎÙ·- (‰ËÏ·‰‹ Ô ÙfiÔ˜ fiÔ˘ ·Ó·ÁÁ¤ÏıËÎÂ
ÁˆÓÈÎÔ‡ Ó·Ô‡ ηٷÛ΢¿ÛÙËΠÌÂÁ¿- ÛÙÔ˘˜ ‚ÔÛÎÔ‡˜ ÙÔ ¯·ÚÌfiÛ˘ÓÔ Ì‹Ó˘-
∏ °ENNH™H ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ ηıÔÚ›-
ÛÙËΠӷ ÂÔÚÙ¿˙ÂÙ·È ÛÙȘ 25
¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ·
ÙÔ˘ 4Ô˘ ·ÈÒÓ·, ·ÓÙ› Ù˘ 6˘ π·ÓÔ˘·Ú›-
Ô˘, Ô˘ ÂÔÚÙ·˙fiÙ·Ó ·Ú¯Èο. ∞˘Ùfi ¤ÁÈ-
ÏË ‚·ÛÈÏÈ΋ Ì ÏÔ‡ÛÈ· „ËÊȉˆÙ‹
‰È·ÎfiÛÌËÛË. ∞fi ÎÏÈÌ·ÎÔÛÙ¿ÛÈÔ ÛÙ·
μ. ÙÔ˘ Ó·Ô‡ ÌÔÚÔ‡Û ηÓ›˜ Ó· ÂÈ-
Û¤ÏıÂÈ ÛÙÔ Û‹Ï·ÈÔ Ù˘ °ÂÓÓ‹Ûˆ˜, ÔÈ
¯ÒÚÔÈ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÌÂÙ·Û΢¿ÛÙËηÓ
Ì·), «ÙÔ ÊÚ¤·Ú Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜» ÛÙÔ
ª¤ÈÙ ™·Ô‡Ú Î·È «ÙÔ Û‹Ï·ÈÔ ÙˆÓ ª¿-
ÁˆÓ» (ÂΛ, fiÔ˘ ÔÈ ÙÚÂȘ ‚·ÛÈÏ›˜ ÛÙ·-
Ì¿ÙËÛ·Ó Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘˜).
™Ù· ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚ· fï˜ ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ
Ó ‰ÂÎÙfi ÚÒÙ· ÛÙ· ¤ıÈÌ· Ù˘ ÂÎÎÏË- ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÛÙÔ ¤Ú·ÛÌ· ÙÔ˘ ¯Úfi- ÚÔÛ·ÓËÌ· Ù˘ °ÂÓÓ‹Ûˆ˜ Û˘Ó‰¤ıË-
Û›·˜ Ù˘ ƒÒÌ˘ Î·È Ï›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· Î·È ÓÔ˘. Π·ÔÎÏÂÈÛÙÈο Ì ÙËÓ ÔÌÒÓ˘ÌË ‚·-
Û ÂΛӷ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘. ΔÔ ˘¤‰·ÊÔ˜ Ù˘ ‚·ÛÈÏÈ΋˜, fiˆ˜ ÛÈÏÈ΋. ΔÔÓ 6Ô ·ÈÒÓ· Ô ÌÔÓ·¯fi˜
¶·Ú¿ ÙËÓ ·Ú¯È΋ ·ÓÙ›- Î·È Û‹ÌÂÚ·, ·ÔÙÂÏÔ‡- Adamnanus ·fi ÙËÓ Iona Ù˘ πÚÏ·Ó-
‰Ú·ÛË, ÛÙÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜ Eπιμ λεια αφιερ ματος: ÓÙ·Ó ·fi ¤Ó· ÔχÏÔ- ‰›·˜ ÛËÌÂÈÒÓÂÈ: «¶¤Ú· ·fi ÙÔÓ ÙÔ›¯Ô»
Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ÎÔ Û‡ÓÔÏÔ ¯ÒÚˆÓ, Û (‰ÂÓ Â›Ó·È Û·Ê¤˜ ·Ó ÂÓÓÔ› ¤Íˆ ·fi
fiϘ ÔÈ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈΤ˜ Kø™TH™ §IONTH™ οı ̤ÚÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÙÔÓ Ó·fi ‹ ¤Íˆ ·fi Ù· Ù›¯Ë Ù˘ fiÏ˘)
ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ (Ì ÂÍ·›ÚÂ- ÔÔ›Ô˘˜ Ë Ê·ÓÙ·Û›· ÙˆÓ ‚Ú¤ıËΠ¤Ó·˜ Ï›ıÔ˜ Ô˘ ıˆÚÔ‡Ù·Ó ÈÂ-
ÛË ÙÔ˘˜ ∞ÚÌÂÓ›Ô˘˜) ˘ÈÔı¤ÙËÛ·Ó ÙËÓ Â˘Û‚ÒÓ ÚÔÛ΢ÓËÙÒÓ ÙÔÔıÂÙÔ‡Û Úfi˜ ÁÈ·Ù› ¿Óˆ Û’ ·˘ÙfiÓ Ë Ì·›· ™·ÏÒ-
ÂÔÚÙ‹ Ù˘ 25˘ ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘. ∏ ÂÎÎÏË- ÛÈÁ¿–ÛÈÁ¿, οÔÈÔ ·fi Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ· ÌË Â›¯Â ¯‡ÛÂÈ ÙÔ ÓÂÚfi ·fi ÙÔ ÏÔ˘ÙÚfi
Û›· Ù˘ ¶·Ï·ÈÛÙ›Ó˘ ¤ÌÂÈÓ ÈÛÙ‹ Ù˘ °¤ÓÓËÛ˘. √ ·ÎÚÈ‚‹˜ ÙfiÔ˜ fiÔ˘ ÙÔ˘ ‚Ú¤ÊÔ˘˜. ∞fi ÂΛ ¿Ú¯ÈÛ ӷ ·Ó·-
ÛÙËÓ ÂÔÚÙ‹ Ù˘ 6˘ π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ ̤¯ÚÈ ¤ÁÈÓÂ Ô ÙÔÎÂÙfi˜ Ù˘ £ÂÔÙfiÎÔ˘, ıˆڋ- ‚χ˙ÂÈ ÌÈ· ËÁ‹ ηı·Ú‹ Î·È ‰È¿Ê·ÓË,
ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· πÔ˘ÛÙÈ- ıËΠfiÙÈ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙË ‚fiÚÂÈ· Ï¢- Î·È Ô ÚÔÛ΢ÓËÙ‹˜ Arculfus, ·fi ÙÔÓ
ÓÈ·ÓÔ‡ (527–565). Ú¿ ÙÔ˘ ÛËÏ·›Ô˘ ̤۷ Û ÌÈ· ÎfiÁ¯Ë, ÔÔ›Ô ·ÓÙÏ› ÙȘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÙÔ˘ Ô
fiÔ˘ ·ÚÁfiÙÂÚ· ¯Ù›ÛÙËΠ¤Ó· ı˘ÛÈ·- Adamnanus, ÙË ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛ ÁÈ· Ó·
ΔÔ Û‹Ï·ÈÔ ÛÙË μËıÏÂ¤Ì ÛÙ‹ÚÈÔ Î·È ¿Óˆ ÙÔ˘ ÙÔÔıÂÙ‹ıËΠχÓÂÈ ÙÔ ÚfiÛˆfi ÙÔ˘. ¶¤ÓÙ ·ÈÒÓ˜
ÂÈÎfiÓ· Ì ÙÔ ¿ÛÙÚÔ Ù˘ μËıϤÌ. §›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· ¤Ó· ·ÓÒÓ˘ÌÔ ‚˘˙·ÓÙÈÓfi Λ-
ΔËÓ Ë̤ڷ ÙÔ˘ ÂÔÚÙ·ÛÌÔ‡ Ù˘ °ÂÓÓ‹- ÈÔ Î¿Ùˆ ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÙËÎÂ Ë ı¤ÛË Ù˘ ÌÂÓÔ ÈÛÙÔÔÈÔ‡Û fiÙÈ Ë Ì·›· ™·ÏÒÌË
Ûˆ˜ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡, fiˆ˜ Ì·˜ ÏËÚÔ- Ê¿ÙÓ˘ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡. ∞˘Ù‹ ·ÔÙÂÏÔ‡- ‰ÂÓ ¤¯˘Û ÙÔ ÓÂÚfi, ·ÏÏ¿ ÙÔ ·¤ÎÚ˘„Â
ÊÔÚ› Ë ÚÔÛ΢ӋÙÚÈ· ∞ÈıÂÚ›· (Ù¤ÏÔ˜ Û ÙÔ Î‡ÚÈÔ Ï›„·ÓÔ ÙÔ˘ Ó·Ô‡: ‹Ù·Ó ÛÙË ‰ÂÍÈ¿ ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘ ÛËÏ·›Ô˘ –‰Ë-
Õ Bηθλε μ. Nα ς 4Ô˘ ·ÈÒÓ·), ̤۷ ÛÙÔ Ó·fi Ù˘ μËıÏÂ¤Ì ÌÈ· Ï¿Úӷη ·fi ¿ÚÁÈÏÔ, ÙÔÔıÂÙË̤- Ï·‰‹ ÛÙÔ ÓfiÙÈÔ Ì¤ÚÔ˜– Î·È ·fi ÂΛ
της Γενν σεως του ÌÔÚÔ‡Û ηÓ›˜ Ó· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ÓË ¿Óˆ ÛÙÔÓ ‚Ú¿¯Ô, Î·È ¤ÊÂÚ ̷Ú- ¿Ú¯ÈÛ ӷ ·Ó·‚χ˙ÂÈ ¤Ó· ı·˘Ì·ÙÔ˘Ú-
Xριστο . O τ πος ÌÈ·Ó ˆÚ·ÈfiÙ·ÙË ÙÂÏÂÙ‹, Ô˘ ‹Ù·Ó ȉÈ- Ì¿ÚÈÓË Â¤Ó‰˘ÛË. H‰Ë ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ Áfi ̇ÚÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô Ë ª·Ú›· ª·Á‰·ÏË-
της Γενν σεως του ·›ÙÂÚ· ÂÓÙ˘ˆÛȷ΋ ÏfiÁˆ ÙÔ˘ ÌÂÁ¿- ·Á›Ô˘ πÂÚˆÓ‡ÌÔ˘ (4Ô˜ ·È.) ›¯Â ·ÓÙÈη- Ó‹ ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛ ÁÈ· Ó· ·Ï›„ÂÈ ÙÔÓ
Xριστο στο Σπ - ÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ ·ÏÏ¿ Ù·ÛÙ·ı› ·fi ¤Ó· ÈÔ ÔχÙÈÌÔ ÎÈ‚ˆ- ∫‡ÚÈÔ. ∂ΛÓÔ ÙÔ ÓÂÚfi, fiˆ˜ ÈÛÙ‡Â-
λαιο με τον δεκα- Î·È Ù˘ ÂÍ·ÈÚÂÙÈ΋˜ ‰È·ÎfiÛÌËÛ˘ ÙÔ˘ Ù›‰ÈÔ Ì ·ÛË̤ÓÈ· Î·È ¯Ú˘Û‹ Â¤Ó‰˘- Ù·È, ÚÔÂÚ¯fiÙ·Ó ·fi ÙË ÛÙ¤ÚÓ· Ô˘
τετρ κτινο αστ ρα Ó·Ô‡ Ì Ôχ¯ÚˆÌ· ·Ú·ÂÙ¿ÛÌ·Ù·, ÛË. ™‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË, Ë ·Ú- ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Ì¤¯ÚÈ Î·È Û‹ÌÂÚ· ÛÙË μ¢
π νω σε εντ πιο ÔχÙÈÌ· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈο ·ÓÙÈΛÌÂÓ· Î·È ¯·›· Ê¿ÙÓË ÌÂٷʤÚıËΠÛÙÔ Ó·fi Ù˘ ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘ ÛËÏ·›Ô˘.
μ ρμαρο (φωτ.: Ï‹ıÔ˜ ÎÂÚÈÒÓ. Santa Maria Maggiore Ù˘ ƒÒÌ˘, Ô ™ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ™Ù·˘ÚÔÊÔÚÈ΋˜
Aλ ξανδρος Kα- H‰Ë ·fi ÙÔÓ 2Ô ·È., fiˆ˜ ÌÓËÌÔÓ‡- ÔÔ›Ô˜ ʤÚÂÈ Î·È ÙÔ fiÓÔÌ· Santa ΢ÚÈ·Ú¯›·˜, ÙÔ ˘¤‰·ÊÔ˜ ÙÔ˘ Ó·Ô‡ Ù˘
ρι τογλου, «Iε- ÂÈ Ô Ì¿ÚÙ˘Ú·˜ πÔ˘ÛÙ›ÓÔ˜, ÙÔ Û‹Ï·ÈÔ Maria ad Praesepem (=ÎÔÓÙ¿ ÛÙË °ÂÓÓ‹Ûˆ˜ ÊÈÏÔͤÓËÛÂ Î·È ÙÔÓ Ù¿ÊÔ
ρουσαλ μ», εκδ. Ù˘ °ÂÓÓ‹Ûˆ˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÙÔÓ ÈÔ º¿ÙÓË). ¶·ÚfiÏ· ·˘Ù¿, ÔÈ ÚÔÛ΢ÓËÙ¤˜ ÙˆÓ ∞Á›ˆÓ ∞ıÒˆÓ ¶·›‰ˆÓ, Ô˘ ·ÔÙÂ-
«M λητος»). ÊËÌÈṲ̂ÓÔ ¿ÁÈÔ ÙfiÔ Ù˘ μËıϤÌ. ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó Ó· ıˆÚÔ‡Ó fiÙÈ ÙÔ ÏÔ‡Û·Ó Ù· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· Ï›„·Ó·
∞ÎÚÈ‚Ò˜ ¿Óˆ ·fi ÙÔ Û‹Ï·ÈÔ ÔÈÎÔ- Ï›„·ÓÔ Ù˘ Ê¿ÙÓ˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Ì¤Û· ·Á›ˆÓ ÛÙË μËıÏÂ¤Ì Î·È Â›¯·Ó ÂÓÙÔÈ-
‰fiÌËÛÂ Ô ª. ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ÔÎÙ·ÁˆÓÈ- ÛÙË Ì·ÚÌ¿ÚÈÓË Â¤Ó‰˘ÛË. √ πˆ¿ÓÓ˘ Ûı› ¤Íˆ ·fi ÙËÓ fiÏË. ¶ÈÔ ÂÚ›ÂÚÁË
ºˆÎ¿˜, ÛÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 12Ô˘ ·È- ‹Ù·Ó Ë Ï·ÙÚ›·, Â›Û˘ ̤۷ ÛÙÔ Û‹-
ÒÓ·, ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÙË Ê¿ÙÓË ˆ˜ ¤Ó· ÔÚ- Ï·ÈÔ, ÂÓfi˜ ÙÚ·Â˙ÈÔ‡ ¿Óˆ ÛÙÔ ÔÔ›Ô,
ıÔÁÒÓÈÔ ÎÈ‚ÒÙÈÔ, ̤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Û‡Ìʈӷ Ì ËÁ¤˜ ÙÔ˘ 12Ô˘ ·ÈÒÓÔ˜, Ë
ÌÔÚÔ‡Û ӷ ‰ÂÈ Î·Ó›˜ ̤۷ ·fi ÌÈ- ¶·Ó·Á›· ›¯Â ÁÂ˘Ì·Ù›ÛÂÈ Ì ÙÔ˘˜ ª¿-
ÎÚ‹ ÙÚ‡·. ¢ÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó Î·È ¿ÏϘ ÁÔ˘˜.
·Ú·‰fiÛÂȘ, Ô˘ ÂÍ·ÏÒıËÎ·Ó ÛÙÔÓ √È ÚÔÛ΢ÓËÙ¤˜ Ô˘ η٤‚·ÈÓ·Ó
ÈÛÏ·ÌÈÎfi ÏËı˘ÛÌfi Ù˘ ¯ÒÚ·˜, Ô ÔÔ›- ÛÙÔ Û‹Ï·ÈÔ ÁÈ· Ó· ·Û·ÛıÔ‡Ó ÙÔ
Ô˜ ÙÈÌÔ‡Û Â›Û˘ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ Ù˘ °ÂÓ- ÚÔÛ·ÓËÌ· Ù˘ °ÂÓÓ‹Ûˆ˜, ÚÔÛ·-
Ó‹Ûˆ˜ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ (ÁÓˆÛÙfi ·fi ÙË ıÔ‡Û·Ó Ó· ¿ÚÔ˘Ó Ì·˙› ÙÔ˘˜ οÔÈÔ
‰È‹ÁËÛË ÙÔ˘ ∫ÔÚ·ÓÈÔ‡): Ô ¶¤ÚÛ˘ Â- Ï›ıÈÓÔ ÎÔÌÌ¿ÙÈ ÙÔ˘ ‹ Ï›ÁË ÛÎfiÓË ÁÈ·
ÚÈËÁËÙ‹˜ ¡·˙›Ú–È ÃÔ‡ÛÚ·˘, ÙÔÓ 11Ô Ó· Ù· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó Û·Ó Ê˘Ï·-
·ÈÒÓ·, ˘ÔÛÙ‹ÚÈ˙ fiÙÈ ÙÔ ÎÚ‚·Ù¿ÎÈ ¯Ùfi– Â›Û˘ Û˘Ó‹ıÈ˙·Ó Ó· ›ÓÔ˘Ó ı·˘-
ÙÔ˘ ¶·È‰ÈÔ‡ ‚Ú¤ıËΠ̤۷ Û’ ¤Ó· ˘fi- Ì·ÙÔ˘ÚÁfi ÓÂÚfi ·fi ÙÔ ËÁ¿‰È ÙÔ˘
ÁÂÈÔ Ù˙·Ì› ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ÈÂÚÔ‡ ÙˆÓ AÛÙÚÔ˘. EÓ· ¿ÏÏÔ Û‹Ï·ÈÔ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ
πÂÚÔÛÔχ̈Ó, ÙÔ ÔÔ›Ô ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡- Ó·fi, ÁÓˆÛÙfi ̤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ· ˆ˜ «ÙÔ
ÓÙ·Ó Û·Ó ÌȯڿÌ. Û‹Ï·ÈÔ ÙÔ˘ °¿Ï·ÎÙÔ˜», ÔÊ›ÏÂÈ ÙËÓ
ÔÓÔÌ·Û›· ÙÔ˘ ÛÙÔ «Î·Ù¿Ï¢ÎÔ ˆ˜ Ù˘-
TÔ ÊÚ¤·Ú ÙÔ˘ AÛÙÚÔ˘ Ú›» ¯ÚÒÌ· ÙÔ˘, fiˆ˜ ÛËÌÂÈÒÓÂÈ Ô ‚˘-
˙·ÓÙÈÓfi˜ ÔÈËÙ‹˜ ¶ÂÚ‰›Î˘ ·fi ÙËÓ
∫¿Ùˆ ·fi ÙÔ ÈÂÚfi ‚‹Ì· Ù˘ ‚·ÛÈÏÈ΋˜, EÊÂÛÔ. ™‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË, ÙÔ
ÛÙ· ‚fiÚÂÈ· ÙÔ˘ ÛËÏ·›Ô˘ Ù˘ °ÂÓÓ‹- Û‹Ï·ÈÔ ¤ÁÈÓ ¿ÛÚÔ fiÙ·Ó ¤ÂÛ ÂΛ
Ûˆ˜, ˘‹Ú¯Â ÌÈ· ÛÙ¤ÚÓ· Ô˘ ÔÓÔÌ·- ÌÈ· ÛÙ·ÁfiÓ· ·fi ÙÔ Á¿Ï· Ù˘ ¶·Ó·-
˙fiÙ·Ó «ÙÔ ÊÚ¤·Ú ÙÔ˘ ÕÛÙÚÔ˘». ª¤Û· Á›·˜ ηÈ, fiˆ˜ ›ÛÙ¢·Ó, Ë Ï¿ÛË ÙÔ˘
Û’ ÂΛÓÔ ÙÔ ÓÂÚfi –·fi ÙÔ ÔÔ›Ô, Û‡Ì- ÛËÏ·›Ô˘ ‹Ù·Ó ı·˘Ì·ÙÔ˘ÚÁ‹ ÁÈ· ÙȘ
ʈӷ Ì ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË, ›¯Â ·ÓÙÏ‹ÛÂÈ ÌËÙ¤Ú˜ Ô˘ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ıËÏ¿-
Ë ¶·Ó·Á›· ÁÈ· Ó· ͉Ȅ¿ÛÂÈ– Û˘Ó¤‚·È- ÛÔ˘Ó. °È· ÙÔÓ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi ÙÔ ÂÈÛΤÙÔ-
Ó ¤Ó· ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎfi ı·‡Ì·: οı ¢ÛÂ- ÓÙ·Ó Î·È ÔÈ Á˘Ó·›Î˜ Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜
‚‹˜ ¿ÓıÚˆÔ˜, fiÙ·Ó ÎÔ›Ù·˙ ÚÔ˜ Ù· ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜. ¢ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ͯӿÌÂ,
οو, ÌÔÚÔ‡Û ӷ ‰ÂÈ ÙÔ ¿ÛÙÚÔ Ó· fiÙÈ Ë μËıÏÂ¤Ì ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ÈÂÚ‹ ηÈ
ÂÚÓ¿ÂÈ ·fi ÙË ÌÈ· ÌÂÚÈ¿ ÛÙËÓ ¿ÏÏË. ·fi ÙÔ˘˜ ªÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜. AÚ·‚˜
ΔÔ ÔÎÙ·ÁˆÓÈÎfi ËÁ¿‰È Ô˘ ‰È·ÙËÚ›- Û˘ÁÁÚ·Ê›˜, fiˆ˜ Ô ·Ï–πÛÙ·¯Ú‹ ÙÔÓ
Ù·È Û‹ÌÂÚ· ÛÙË ÓfiÙÈ· ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘ Ó·- 10Ô ·ÈÒÓ·, ÈÛÙÔÔÈÔ‡Û·Ó fiÙÈ Ë fiÏË
H Bηθλε μ. Nα ς της Γενν σεως του Ô‡, ÈÛÙ‡ÂÙ·È fiÙÈ ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÙËÓ ÊÈÏÔÍÂÓÔ‡Û ÙÔ Ï›„·ÓÔ Ù˘ ¯Ô˘ÚÌ·-
Xριστο . H ε σοδος στο Σπ λαιο της ·fiÏËÍË ÂΛÓÔ˘ ÙÔ˘ ı·˘Ì·ÙÔ˘ÚÁÔ‡ ‰È¿˜ Ë ÔÔ›·, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ∫ÔÚ¿ÓÈ
Γενν σεως (φωτ.: Aλ ξανδρος Kαρι - ËÁ·‰ÈÔ‡. (ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ π£ã), ›¯Â ıÚ¤„ÂÈ Ì ÙÔ˘˜
τογλου, «Iερουσαλ μ» εκδ. «M λητος»). ™Ù· ÚÒÈÌ· ¯ÚfiÓÈ· ˘‹Ú¯·Ó ÔÏÏ¿ ηÚÔ‡˜ Ù˘ ÙËÓ ¶·Ó·Á›·.
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 3 ¢ E K E M B P I O Y 2 0 0 1 3

4. Tο ψηφιδωτ της Γενν σεως
Tης ª ∞ƒÿ∞˜ μ ∞™π§Õ∫∏ ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ·Ú¿ÛÙ·ÛË, ·ÏÏ¿ Î·È ÔÏfi- ΔÔ ÁÂÁÔÓfi˜ Ù˘ ÂÈÛ‚ÔÏ‹˜ ÙˆÓ ¶ÂÚ- Ô˘ ‰ÂÓ Î·Ù¤ÛÙÚ„·Ó ÔÈ ¶¤ÚÛ˜ ı·
ÎÏËÚÔ˜ Ô Ó·fi˜. Oˆ˜ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ·Ó·Ê¤- ÛÒÓ ÛÙÔ˘˜ ∞Á›Ô˘˜ ΔfiÔ˘˜ ÛÙÔ ÔÔ›Ô Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó‹Î ÛÙÔÓ „ËÊȉˆÙfi ‰È¿-
Aναπλ. Καθηγ τριας Βυζαντιν ς T χνης ÚÂÈ ÙÔ Î›ÌÂÓÔ √È ¿ıÂÔÈ ¶¤ÚÛ·È ÂÏıfiÓÙ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Ë ∂ÈÛÙÔÏ‹, Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔ- ÎÔÛÌÔ ÙÔ˘ 6Ô˘ ·ÈÒÓ·. ∏ ÏËÚÔÊÔÚ›·
στο Πανεπιστ μιο Θεσσσαλ ας Â› ÙËÓ ·Á›·Ó fiÏÈÓ μËıϤÌ, Î·È Ù·˜ ÙˆÓ ÔıÂÙËı› ÛÙÔ 614 Î·È ·˘Ùfi Û˘Ì‚·‰›- ˆ˜ ÛÙË ¢. ÚfiÛÔ„Ë ÙÔ˘ Ó·Ô‡ ˘‹Ú¯Â
ÔÌÔÊ‡ÏˆÓ ·ÛÙÚÔÏfiÁˆÓ Î·È Ì¿ÁˆÓ ¶ÂÚ- ˙ÂÈ Ì ÙË ÌÓ›· ÛÙÔ ›‰ÈÔ Î›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ ·Ú¿ÛÙ·ÛË Ù˘ °ÂÓÓ‹Ûˆ˜ ‰ÂÓ ‰È·-
ÛÒÓ Ù·˜ ÂÈÎfiÓ·˜ ı·ۿÌÂÓÔÈ, ·È‰Ô› Î·È ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë πÂÚÔÛÔÏ‡ÌˆÓ ∑·¯·Ú›·, Ô˘ ÛÙ·˘ÚÒÓÂÙ·È ·fi ηÌÈ¿ ¿ÏÏË ËÁ‹
™ THN ∂¶π™Δ√§◊ ÙˆÓ ΔÚÈÒÓ ¶·-
ÙÚÈ·Ú¯ÒÓ ÚÔ˜ ÙÔÓ ‚·ÛÈϤ· £ÂfiÊÈ-
ÏÔÓ, ΛÌÂÓÔ Ô˘ ¯ÚÔÓÔÏÔÁ›ٷÈ
Á‡Úˆ ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 9Ô˘ ·ÈÒÓ·, ·Ú·-
Ù›ıÂÙ·È Ë ·Ú·Î¿Ùˆ ÈÛÙÔÚ›·: OÙ·Ó ÔÈ
·Á¿Ë ÙˆÓ ÚÔÁfiÓˆÓ ˆ˜ ˙ÒÓÙ·˜ ·È‰Â-
Ûı¤ÓÙ˜ ÙÔ˘˜ ÁÂÁÚ·Ì̤ÓÔ˘˜, ·ÏÒ‚ËÙÔÓ
Î·È ·Û›Ó·ÓÙÔÓ Ù˘ ÔÈ·ÛÔ‡Ó ‚Ï¿‚˘, ÙÔÓ
̤ÁÈÛÙÔÓ ·˘ÙÔ›˜ Ó·fiÓ ‰ÈÂÙ‹ÚËÛ·Ó.
∂Âȉ‹ ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÈÛÙÔÏ‹˜
‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙÔÓ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ıÚfiÓÔ
·fi ÙÔ 609 ̤¯ÚÈ ÙÔ 631. √ Ó·fi˜ Ô˘
›¯Â ·ÓÂÁ›ÚÂÈ Ô ª. ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ÌÂ
ÙË ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘ ·Á›· ∂ϤÓË ÙÔ 326 ¿-
Óˆ ·fi ÙÔ Û‹Ï·ÈÔ Ù˘ °ÂÓÓ‹Ûˆ˜
Ô‡ÙÂ Î·È ÌÔÚ› Ó· ÂÏÂÁ¯ı› Ë ·˘ıÂ-
ÓÙÈÎfiÙËÙ¿ Ù˘ ·fi ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ η-
Ó¤Ó· ›¯ÓÔ˜ Ù¤ÙÔÈ·˜ ·Ú¿ÛÙ·Û˘ ‰ÂÓ
¤¯ÂÈ Ûˆı›. ∞Ó ı· ı¤Ï·Ì ӷ ÙËÓ ·Ó·-
Û˘Óı¤ÛÔ˘Ì ı· ¤ÚÂ ӷ ·Ó·ÙÚ¤ÍÔ˘-
¶¤ÚÛ˜ η٤Ϸ‚·Ó ÙÔ˘˜ ∞Á›Ô˘˜ Δfi- ÁÚ¿ÊÂÙ·È Ì ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ˘ÂÚ¿ÛÈÛË ÛÙË μËıÏÂ¤Ì Î·Ù·ÛÙÚ¿ÊËΠÙÔ 526 Ì Û „ËÊȉˆÙ¤˜ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ Ù˘
Ô˘˜ Î·È ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÏÂËÏ·ÙÔ‡Ó Î·È Ó· ÙˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ, Ô ˘·ÈÓÈÁÌfi˜ Ô˘ ÂÚȤ- ηٿ ÙËÓ ÂͤÁÂÚÛË ÙˆÓ ™·Ì·ÚÂÈÙÒÓ. °ÂÓÓ‹Ûˆ˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘ πÔ˘ÛÙÈÓÈ·-
ηٷÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó Ù· ¿ÓÙ·, ¤ÊÙ·Û·Ó Î·È ¯ÂÈ Â›Ó·È Û·Ê‹˜: ÙȘ ÂÈÎfiÓ˜ Ô˘ Û‚¿- §›Á· ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ·, ÂÚ› ÙÔ 530, Ô ÓÔ‡. Ö˜ ÙÂÏÈο ÌfiÓÔ Ë „ËÊȉˆÙ‹
ÛÙÔ Ó·fi Ù˘ £ÂÔÙfiÎÔ˘, ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ë ÛÙËÎ·Ó ·ÎfiÌË Î·È ÔÈ ·ÏÏfiıÚËÛÎÔÈ πÔ˘ÛÙÈÓÈ·Ófi˜ ı· ·ÓÂÁ›ÚÂÈ ÛÙË ı¤ÛË ·Ú¿ÛÙ·ÛË Ì ÙÔ˘˜ ÙÚÂȘ ª¿ÁÔ˘˜ Ó·
·Á›· ∂ϤÓË Â›¯Â ·ÓÂÁ›ÚÂÈ ¿Óˆ ·fi ÙÔ ¶¤ÚÛ˜, Ò˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÙȘ ηٷ- ·˘Ù‹ ÌÈ· ÂÓÙ˘ˆÛÈ·ÎÒÓ ‰È·ÛÙ¿ÛÂˆÓ ÚÔÛÎÔÌ›˙Ô˘Ó Ù· ‰ÒÚ· ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ¶·-
Û‹Ï·ÈÔ Ù˘ μËıÏÂ¤Ì Î·È ÎÔÛÌ‹ÛÂÈ Ì ÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó ÔÈ ∂ÈÎÔÓÔÌ¿¯ÔÈ; Ö˜ Ô Ïfi- ‚·ÛÈÏÈ΋, ÙËÓ ÔÔ›· ı· ÎÔÛÌ‹ÛÂÈ Î·È Ó·Á›·, Ô˘ ÎÔÛÌ› ÙÔ μ. ÙÔ›¯Ô ÙÔ˘ Ó·-
„ËÊȉˆÙ¤˜ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ. OÙ·Ó Â›‰·Ó ÁÔ˜ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÌ·È ÛÙÔ ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi Ì „ËÊȉˆÙ¤˜ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ. ∂Ô̤- Ô‡ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ∞ÔÏÏÈÓ·Ú›Ô˘ ÙÔ˘ ¡¤Ô˘
ÙËÓ ·Ú¿ÛÙ·ÛË Ù˘ °ÂÓÓ‹Ûˆ˜ ÙÔ˘ ·˘Ùfi ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÁÈ· ÙȘ ÂÈ- Óˆ˜ Ë ‚·ÛÈÏÈ΋ Ô˘ ˘‹Ú¯Â ηٿ ÙËÓ ÛÙË ƒ·‚¤ÓÓ· Î·È ¯ÚÔÓÔÏÔÁÂ›Ù·È ÌÂÙ¿
ÃÚÈÛÙÔ‡, Ô˘ ˘‹Ú¯Â ÛÙË ¢. ÚfiÛÔ„Ë ÎÔÓfiÊÈϘ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ ÁÈ·Ù› ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ¶ÂÚÛÒÓ ÙÔ 614, ‹Ù·Ó Ë ÙËÓ ·Ó·Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ƒ·‚¤ÓÓ·˜ Â›
ÙÔ˘ Ó·Ô‡, ·ÓÂÁÓÒÚÈÛ·Ó fiÙÈ ÔÈ ª¿ÁÔÈ Û ·˘Ùfi ·Ú¤¯ÔÓÙ·È ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· πÔ˘ÛÙÈÓÈ¿ÓÂÈ· Î·È fi¯È ÂΛÓË ÙÔ˘ ª. πÔ˘ÛÙÈÓÈ·ÓÔ‡ (540) Î·È ÈÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ-
‹Ù·Ó ÔÌfiÊ˘ÏÔ› ÙÔ˘˜ Î·È Û ¤Ó‰ÂÈÍË ÛÂ- ÌÈ· „ËÊȉˆÙ‹ ·Ú¿ÛÙ·ÛË Ô˘ ˘‹Ú- ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Ë ∂È- ̤ӷ Á‡Úˆ ÛÙÔ 561, ÈÛÙ‡ˆ ˆ˜ ÚÔ-
‚·ÛÌÔ‡ Î·È ·Á¿˘ ‰ÂÓ ÙÔ˘˜ η٤- ¯Â ÛÙÔ Ó·fi Ù˘ °ÂÓÓ‹Ûˆ˜ ÛÙË μËıÏÂ- ÛÙÔÏ‹. ∫·Ù’ ·ÓÙÈÛÙÔȯ›· Î·È Ë ·Ú¿- ÛʤÚÂÙ·È ˆ˜ ÙÔ ÏËÛȤÛÙÂÚÔ ·Ú¿-
ÛÙÚ„·Ó. EÙÛÈ ÛÒıËΠfi¯È ÌfiÓÔ Ë Û˘- ¤Ì Î·È Ë ÔÔ›· ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ Ûˆı›. ÛÙ·ÛË Ì ÙË °¤ÓÓËÛË ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ ‰ÂÈÁÌ·. ∂Í¿ÏÏÔ˘ Î·È Ë ›‰È· Ë ÂÚÈÁÚ·-
4 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 3 ¢ E K E M B P I O Y 2 0 0 1

5. στη Bασιλικ της Bηθλε μ
Õ Πλησι στερη χρονι- ˆÚ·›Ô ¯ÚÒÌ· ÙˆÓ ·ÚÂÈÒÓ Ù˘. ΔÔ ÔÔ›Ô˘˜ fï˜ ‰ÂÓ ÙÂÓÙÒÓÂÈ ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ ÛÙ· Ï·ÙÈÓÈο ÙË ÁÓˆÛÙ‹ ÂÚÈÎÔ‹ ÙÔ˘
κ και λογικ αντ - ÚfiÛˆfi Ù˘ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ Û˘Û¿ÛÂȘ Ô‡Ù ÚÔ˜ ÙÔÓ Ô˘Ú·Ófi. √È ª¿ÁÔÈ ‰È·ÎÚ›ÓÔ- ηٿ §Ô˘Î¿Ó ¢·ÁÁÂÏ›Ô˘ (2:14), ¢fiÍ·
στοιχη προς την απο- Â›Ó·È ˆ¯Úfi, fiˆ˜ Û˘Ó‹ıˆ˜ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ÓÙ·È ·Ì˘‰Ú¿ ÛÙ· ·ÚÈÛÙÂÚ¿ Ù˘ ¶·Ó·- ÂÓ ˘„›ÛÙÔȘ £ÂÒ Î·È Â› Á˘ ÂÈÚ‹ÓË ÂÓ
λεσθε σα ψηφιδωτ ÛÙȘ Á˘Ó·›Î˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÌfiÏȘ ÁÂÓÓ‹- Á›·˜. √ ºˆÎ¿˜ ‰ÂÓ Î¿ÓÂÈ Î·ÌÈ¿ ÌÓ›· ·ÓıÚÒÔȘ ¢‰ÔΛ·. ∏ ÂÈÁÚ·Ê‹ ·˘Ù‹
παρ σταση της Γενν - ÛÂÈ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿. ∫Ô- ÛÙÔÓ πˆÛ‹Ê Ô˘ οıÂÙ·È ÎÔÓÙ¿ ÛÙ· ‰ÂÓ ·Ê‹ÓÂÈ Î·ÌÈ¿ ·ÌÊÈ‚ÔÏ›· ˆ˜ ÙÔ
σεως στη Bηθλε μ εμ- ÓÙ¿ Ù˘ ÙÔÔıÂÙÔ‡ÓÙ·È Ô fiÓÔ˜, ÙÔ ÌÔ- fi‰È· Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜ Ô‡ÙÂ Î·È ÛÙÔ ÏÔ˘- „ËÊȉˆÙfi Ù˘ °ÂÓÓ‹Ûˆ˜ ÛÙÔ ÔÌÒÓ˘-
φαν ζεται η παρ στα- Û¯¿ÚÈ, Ë Ê¿ÙÓË Î·È ÙÔ ‚Ú¤ÊÔ˜. ∂Λ ÙÚfi ÙÔ˘ ‚Ú¤ÊÔ˘˜ Ô˘ ÙÔÔıÂÙÂ›Ù·È Î¿- ÌÔ Û‹Ï·ÈÔ ¤ÁÈÓ ÙËÓ ÂÔ¯‹ Ù˘ ™Ù·˘-
ση των M γων στον ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Î·È ÔÈ ÔÈ̤Ó˜, Ô˘ ÌfiÏȘ Ùˆ ·fi ÙËÓ ¶·Ó·Á›· ÛÙ· ‰ÂÍÈ¿. ∂Ô̤- ÚÔÊÔÚÈ΋˜ ηٿÎÙËÛ˘ Ù˘ μËıϤÌ
ψηφιδωτ δι κοσμο ¿ÎÔ˘Û·Ó ÙË ÊˆÓ‹ ·fi ÙÔÓ Ô˘Ú·Ófi, Óˆ˜, Ë ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ºˆÎ¿ ‰ÂÓ ·ÓÙ·- Î·È Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ı· Ú¤ÂÈ Ó· Û˘Ó‰Â-
του ναο του Aγ ου ¿ÊËÛ·Ó Ù· Úfi‚·Ù· Ó· ‚fiÛÎÔ˘Ó ÌfiÓ· ÔÎÚ›ÓÂÙ·È ÛÙËÓ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·Ê›· Ù˘ ı› Ì ÙËÓ „ËÊȉˆÙ‹ ‰È·ÎfiÛÌËÛË ÙÔ˘
Aπολλιναρ ου του N - ÙÔ˘˜. ¶·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Ì ÙÂÓو̤ÓÔ „ËÊȉˆÙ‹˜ ·Ú¿ÛÙ·Û˘ Ô˘ ›‰Â Ó·Ô‡ Ù˘ °ÂÓÓ‹Ûˆ˜ Ô˘ Û‡Ìʈӷ ÌÂ
ου στη Pαβ ννα. Xρο- ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ ÚÔ˜ ÙÔÓ Ô˘Ú·Ófi, Ô Î·ı¤Ó·˜ ÛÙËÓ ÎfiÁ¯Ë ÙÔ˘ ÛËÏ·›Ô˘ Ù˘ °ÂÓÓ‹- ‰›ÁψÛÛË (Ï·ÙÈÓÈ΋ Î·È ÂÏÏËÓÈ΋) ÎÙË-
νολογε ται γ ρω στο Ì ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ÛÙ¿ÛË ÛÙËÓ ÚÔÛ¿- Ûˆ˜. √ πˆ¿ÓÓ˘ ºˆÎ¿˜ ÛÙËÓ EÎÊÚ·- ÙÔÚÈ΋ ÂÈÁÚ·Ê‹ Ô˘ ÛÒ˙ÂÙ·È ÛÙÔ ¡.
561, περ που ε κοσι ıÂÈ¿ ÙÔ˘˜ Ó· ·ÎÔ‡ÛÔ˘Ó Î·Ï‡ÙÂÚ· ÙÔ˘˜ Û‹ ÙÔ˘ ·ÓÙ› Ó· ÂÚÈÁÚ¿„ÂÈ ÙË Û˘ÁÎÂ- ÙÔ›¯Ô Ù˘ ·„›‰·˜ Ù˘ ÎfiÁ¯Ë˜ ÙÔ˘ ÈÂÚÔ‡
χρ νια μετ την ανα- ‡ÌÓÔ˘˜. ∫·È Ó· Ô ¿ÁÁÂÏÔ˜ ÊÙ¿ÓÂÈ Î·È ÎÚÈ̤ÓË ·Ú¿ÛÙ·ÛË ‰·Ó›ÛÙËΠÙËÓ ÔÏÔÎÏËÚÒıËΠÙÔ 1169 Î·È ‹Ù·Ó ÙÔ
κατ ληψη της π λης ÙÔ˘˜ ʤÚÓÂÈ ÙÔ Ì‹Ó˘Ì· ˆ˜ ÙÔ μÚ¤ÊÔ˜ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ Ô˘ Ô ÃÔÚ›ÎÈÔ˜ Û˘Ó¤ıÂÛ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ ÙÔ˘ ‚˘-
επ Iουστινιανο . ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙË Ê¿ÙÓË. Δ· Úfi‚·Ù· ÙÔÓ 6Ô ·ÈÒÓ· ÁÈ· ÙËÓ ·Ú¿ÛÙ·ÛË Ù˘ ˙·ÓÙÈÓÔ‡ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ª·ÓÔ˘‹Ï ∫Ô-
·ÓÂÓfi¯ÏËÙ· Û˘Ó¯›˙Ô˘Ó Ó· ‚fiÛÎÔ˘Ó °ÂÓÓ‹Ûˆ˜ Ô˘ ˘‹Ú¯Â ÛÙÔÓ Ó·fi ÙÔ˘ ÌÓËÓÔ‡, ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ πÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì
Î·È Ó· ›ÓÔ˘Ó ÓÂÚfi ·fi ÙËÓ ËÁ‹. ªfi- ∞Á›Ô˘ ™ÂÚÁ›Ô˘ ÛÙË °¿˙·. ΔÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ∞Ì¿ÏÚÈ¯Ô˘ ÙÔ˘ ∞ã Î·È ÙÔ˘ ÂÈÛÎfiÔ˘
ÓÔÓ Ô Û·ÏÔ˜ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ¤¯ÂÈ ÚÔÛ¤- Ù˘ ·Ó·ÓÙÈÛÙÔȯ›·˜ Ô˘ Û˘¯Ó¿ ·Ú·- Ù˘ μËıÏÂ¤Ì ƒ·Ô‡Ï. √ „ËÊÔı¤Ù˘
ÍÂÈ ÙÔ ·Û˘Ó‹ıÈÛÙÔ ı¤·Ì·. √È ª¿ÁÔÈ ÙËÚÂ›Ù·È ·Ó¿ÌÂÛ· Û ¤ÚÁ· Ù˘ ‚˘˙·- ‹Ù·Ó Ô EÏÏËÓ·˜ ÌÔÓ·¯fi˜ ∂ÊÚ·›Ì
ηÙ‚·›ÓÔ˘Ó ·fi Ù· ¿ÏÔÁ¿ ÙÔ˘˜ Î·È ÓÙÈÓ‹˜ Ù¤¯Ó˘ Î·È ÛÙȘ ÂÚÈÁڷʤ˜ ∂ÙÛÈ fiÙ·Ó ÙÔ 1185 Ô πˆ¿ÓÓ˘ ºˆÎ¿˜
ÎÚ·ÙÒÓÙ·˜ Ù· ‰ÒÚ· ÁÔÓ·Ù›˙Ô˘Ó Î·È Ù· ÙÔ˘˜ Ô˘ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Û ‚˘˙·ÓÙÈÓ¿ Λ- ÂÈÛΤÙÂÙ·È ÙÔ Ó·fi Î·È ÙÔ Û‹Ï·ÈÔ
ÚÔÛʤÚÔ˘Ó Ì ‰¤Ô˜ ÛÙËÓ ¶·Ó·Á›·». ÌÂÓ· Â›Ó·È Û˘ÓËıÈṲ̂ÓÔ Î·È ¤¯ÂÈ ‰Â- Ù˘ °ÂÓÓ‹Ûˆ˜ ÛÙË μËıÏÂ¤Ì ‚ϤÂÈ
¯ı› ÔÈΛϘ ÂÚÌËÓ›˜. ™ÙË Û˘ÁÎÂ- ÙËÓ „ËÊȉˆÙ‹ ‰È·ÎfiÛÌËÛË ÙÔ˘ 1169,
AÓ·ÓÙÈÛÙÔȯ›Â˜ ÎÚÈ̤ÓË ÂÚ›ÙˆÛË ›Ûˆ˜ Ú¤ÂÈ Ó· Ë ÔÔ›· ·ψÓfiÙ·Ó ÛÙÔ˘˜ ÙÔ›¯Ô˘˜ ÙÔ˘
·Ô‰Ôı› ÛÙË Û˘ÁÁÚ·ÊÈ΋ ·‰ÂÍÈfiÙËÙ· ÎÂÓÙÚÈÎÔ‡ Î·È ÙˆÓ Ï·Á›ˆÓ ÎÏÈÙÒÓ ·Ï-
ΔÔ „ËÊȉˆÙfi ÛÙËÓ ·„›‰· ÙÔ˘ ÛËÏ·›- ÙÔ˘ ºˆÎ¿, Ô ÔÔ›Ô˜ ÁÈ· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi Ï¿ Î·È ÙȘ ÙÔȯÔÁÚ·ÊË̤Ó˜ ÌÔÚʤ˜
Ô˘ ¤¯ÂÈ ‰È·ÙËÚËı› ·ÏÏ¿ Û Ôχ ·Ô- ÚÔÙÈÌ¿ Ó· ηٷʇÁÂÈ Û ·Ï·ÈfiÙÂÚ· ÙˆÓ ÎÈfiÓˆÓ, Ô˘ ›¯·Ó Á›ÓÂÈ ‹‰Ë ·fi
Ê‹ Ù˘ ·Ú¿ÛÙ·Û˘ ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ Û·ÛÌ·ÙÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË. ¶·Ú’ fiÏ· ·˘- ΛÌÂÓ· Î·È ·fi ÂΛ Ó· ·ÓÙÏ‹ÛÂÈ ÙËÓ ÙÔ 1130. ∂Ô̤ӈ˜ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ
∂ÈÛÙÔÏ‹˜ Ì ÙË £ÂÔÌ‹ÙÔÚ· ÂÁÎfiÏÈÔÓ Ù¿ ÂÈÙÚ¤ÂÈ fï˜ Ó· ‰È·ÈÛÙÒÛÔ˘Ì ÂÚÈÁÚ·Ê‹ Ù˘ °¤ÓÓËÛ˘. ∫·È ÂÓÒ ıˆÚËı› ·ÓÂÍ‹ÁËÙÔ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ Ò˜
ʤÚÔ˘Û· ÙÔ ˙ˆËÊfiÚÔÓ ‚Ú¤ÊÔ˜, ‰ËÏ·‰‹ ηٿ fiÛÔ Ô πˆ¿ÓÓ˘ ºˆÎ¿˜ ‰›ÓÂÈ ÌÈ· ÚÔÛ·ı› Ó· ÌÂÙ·‰ÒÛÂÈ ÙËÓ ¤ÓÙÔÓË ·fi fiÏË ÙË ‰È·ÎfiÛÌËÛË Î¿ÓÂÈ È‰È·›ÙÂ-
Ì ÙËÓ ¶·Ó·Á›· Ó· ÎÚ·Ù› ÙÔÓ ÃÚÈÛÙfi ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ „ËÊȉˆÙÔ‡ Ô˘ ·ÓÙ·- Û˘ÁΛÓËÛË Ô˘ ÙÔ˘ ÚÔοÏÂÛÂ Ë ı¤· ÚË ÌÓ›· ÌfiÓÔ ÛÙËÓ ·Ú¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘
ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙÔ ÛÙ‹ıÔ˜ Ù˘, Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ÔÎÚ›ÓÂÙ·È ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·. ªÂ ÙÔ˘ ÛËÏ·›Ô˘ Î·È Ë ÂÈÎÔÓÔÁÚ·Ê›· Ù˘ ª·ÓÔ˘‹Ï ∫ÔÌÓËÓÔ‡ ÛÙÔ Ó·fi Î·È ÛÂ
Ù·ÈÚÈ¿˙ÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÛÙÔ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·- ÙËÓ ÚÒÙË Ì·ÙÈ¿ ÂÓÙÔ›˙ÔÓÙ·È Î¿ÔÈ- ·Ú¿ÛÙ·Û˘ ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÂΛÓË Ù˘ °ÂÓÓ‹Ûˆ˜ ÛÙÔ Û‹Ï·ÈÔ,
ÊÈÎfi Û¯‹Ì· Ù˘ ¶ÚÔÛ·ÓËÛ˘ ÙˆÓ Â˜ ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ ·ÓÙ› Ó· ·ÔÙÂϤÛÂÈ ·˘ÙfiÙË Ì¿ÚÙ˘Ú¿ ·ÚfiÏÔ Ô˘ „ËÊȉˆÙ‹ ·Ú¿ÛÙ·ÛË
ª¿ÁˆÓ. „ËÊȉˆÙfi ÙÔ˘ ÛËÏ·›Ô˘ Î·È ÛÙËÓ Â- Ù˘, ÂÈϤÁÂÈ Ó· ÙË ‰ÂÈ Ì ٷ Ì¿ÙÈ· ÙÔ˘ Ù˘ °ÂÓÓ‹Ûˆ˜ ˘‹Ú¯Â Î·È ÛÙËÓ ÎfiÁ-
ÚÈÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ºˆÎ¿. ∏ ¶·Ó·Á›· ÁÈ· ·- ÃÔÚ›ÎÈÔ˘. ¯Ë Ù˘ ¡. ·„›‰·˜ ÙÔ˘ Ó·Ô‡. ∂›Ó·È fï˜
ΔÔ æËÊȉˆÙfi Ú¿‰ÂÈÁÌ· Â›Ó·È ÌÂÓ Í·ψ̤ÓË ÛÙÔ ™ÙÔ Î¿Ùˆ ̤ÚÔ˜ Ù˘ ·Ú¿ÛÙ·Û˘ ÏÔÁÈÎfi Ô ¯ÒÚÔ˜ ÙÔ˘ ÛËÏ·›Ô˘ ˆ˜ Ô ÈÂ-
ÛÙÚÒÌ· Ù˘ fï˜ ·ÓÙ› Ó· ÎÔÈÙ¿˙ÂÈ Ù˘ °ÂÓÓ‹Ûˆ˜ ¤¯ÂÈ ‰È·ÙËÚËı› ÙÌ‹Ì· Úfi˜ ÙfiÔ˜ Ù˘ °ÂÓÓ‹Ûˆ˜ Ó· ÌÂÙ¤‰ˆ-
∞Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ 1177 Î·È ÙÔ 1185, Ô πˆ- ÚÔ˜ ÙÔ ‚Ú¤ÊÔ˜ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ›Ûˆ Ï·ÙÈÓÈ΋˜ ÂÈÁÚ·Ê‹˜, ....IN...A PAX Û ÛÙÔÓ πˆ¿ÓÓË ºˆÎ¿ ÌÈ· ÙfiÛÔ ¤ÓÙÔ-
¿ÓÓ˘ ºˆÎ¿˜, ÌÔÓ·¯fi˜ ÛÙË ªÔÓ‹ ÙÔ˘ Ù˘, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Ô ºˆÎ¿˜, ÎÔÈÙ¿˙ÂÈ HOMINIBUS BO.., Ë ÔÔ›· ÌÔÚ› Ó· ÓË Û˘ÁΛÓËÛË, ÒÛÙÂ Ë ÛÔ˘‰·ÈfiÙËÙ·
∞Á›Ô˘ πˆ¿ÓÓË ÙÔ˘ £ÂÔÏfiÁÔ˘ ÛÙËÓ ¶¿- ÌÚÔÛÙ¿ Ù˘. ™Ù· ‰ÂÍÈ¿ Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜ Û˘ÌÏËÚˆı›: [GLORIA IN EXCELSIS Î·È Ë Î·ÏÏÈÙ¯ÓÈ΋ ·Í›· Ù˘ ‰È·ÎfiÛÌË-
ÙÌÔ, ÂÈÛΤÙÂÙ·È ÙÔ˘˜ ∞Á›Ô˘˜ Δfi- ÌÔÚԇ̠ӷ ‰È·ÎÚ›ÓÔ˘Ì ¤Ó·Ó ¿ÁÁÂ- DEO ET] IN [TERR]A PAX HOMINIBUS Û˘ ÙÔ˘ ΢ڛˆ˜ Ó·Ô‡ Ó· ÌËÓ Â›¯·Ó È·
Ô˘˜. H EÎÊÚ·ÛȘ ÂÓ Û˘Ófi„ÂÈ ÙˆÓ ·’ ÏÔ Î·È ‰‡Ô ‚ÔÛÎÔ‡˜, ηӤӷ˜ ·fi ÙÔ˘˜ BO[NAE VOLUNTATIS], Ô˘ ·Ô‰›‰ÂÈ Î·ÌÈ¿ ÛËÌ·Û›·.
∞ÓÙÈԯ›·˜ ̤¯ÚȘ πÂÚÔÛÔÏ‡ÌˆÓ Î¿-
ÛÙÚˆÓ, Î·È ¯ˆÚÒÓ, ™˘Ú›·˜, ºÔÈӛ΢ ηÈ
ÙˆÓ Î·Ù¿ ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓËÓ ∞Á›ˆÓ ΔfiˆÓ ÙËÓ
ÔÔ›· Û˘ÁÁÚ¿ÊÂÈ, ηٷÁÚ¿ÊÂÈ Ù· fiÛ·
›‰Â ÛÙÔ Ù·Í›‰È ÙÔ˘ ·˘Ùfi. ∞Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ·
¿ÏÏ· ·Ó·Ê¤ÚÂÈ fiÙÈ ÂÈÛΤÊıËΠÙÔ
Ó·fi Î·È ÙÔ Û‹Ï·ÈÔ Ù˘ °ÂÓÓ‹Ûˆ˜
ÛÙË μËıϤÌ. ª¤Û· ÛÙÔ Û‹Ï·ÈÔ ÂÓÙ˘-
ˆÛÈ¿˙ÂÙ·È ·fi ÙËÓ ·Ú¿ÛÙ·ÛË Ì ÙË
°¤ÓÓËÛË ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ Ô˘ ÎÔÛÌÔ‡ÛÂ
ÙËÓ ÎfiÁ¯Ë ·ÎÚÈ‚Ò˜ Â¿Óˆ ·fi ÙÔ ÛË- Õ Bηθλε μ. K -
Ì›Ô, fiÔ˘ Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË τοψη της Bασι-
›¯Â Ï¿‚ÂÈ ¯ÒÚ· ÙÔ ›‰ÈÔ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜. ™Â λικ ς και του
ÂχıÂÚË ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÙÔ Î›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ σπηλα ου της
πˆ¿ÓÓË ºˆÎ¿ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÙËÓ ·Ú¿- Γενν σεως με
ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÛËÏ·›Ô˘ ˆ˜ ÂÍ‹˜: τις δ ο φ σεις
«√ ηÏÏÈÙ¤¯Ó˘ ˙ˆÁÚ¿ÊÈÛ Ì ÙÔ ¯¤- (Kωνσταντ νεια
ÚÈ ÙÔ˘ Ù· Ì˘ÛÙ‹ÚÈ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó και Iουστινι -
ÛÙÔ Û‹Ï·ÈÔ ·˘Ùfi. ™ÙËÓ ÎfiÁ¯Ë ·ÂÈ- νεια). Mε γαλ -
ÎfiÓÈÛ ÙËÓ ¶·Úı¤ÓÔ ·Ó·Î·ıÈṲ̂ÓË ζιο χρ μα το
ÛÙÔ ÛÙÚÒÌ·. ΔÔ ·ÚÈÛÙÂÚfi Ù˘ ¯¤ÚÈ Â›- Iερ Σπ λαιο
Ó·È ÙÔÔıÂÙË̤ÓÔ Î¿Ùˆ ·fi ÙÔÓ ‰ÂÍÈfi κ τω απ το κε-
·ÁÎÒÓ·. ΔÔ ‰ÂÍ› Ù˘ ¯¤ÚÈ ·ÎÔ˘Ì¿ ÙÔ ντρικ κλ τος
Ì¿ÁÔ˘ÏÔ. ∫ÔÈÙ¿˙ÂÈ ÙÔ ‚Ú¤ÊÔ˜ Î·È Ù· της Bασιλικ ς
Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù¿ Ù˘ ·ÔÙ˘ÒÓÔÓÙ·È (σχ διο Γ. Π.
ÛÙÔ ÌÂȉ›·Ì· ÙÔ˘ ÚÔÛÒÔ˘ Î·È ÛÙÔ Λ ββας).
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 3 ¢ E K E M B P I O Y 2 0 0 1 5

6. Iερ λε ψανα
της Γενν σεως
στην Kωνσταντινο πολη
Õ H Γ ννηση του
Xριστο . Mεσα ο
φ λλο τριπτ χου
απ ελεφαντ δο-
ντο, 10ος αι νας.
Mουσε ο Λο βρου.
à H Γ ννηση του
Xριστο . Λεπτομ ρεια
απ το εσωτερικ του
καλ μματος της λει-
ψανοθ κης Fieschi-
Morgan, 9ος αι νας.
Mητροπολιτικ Mου-
σε ο N ας Y ρκης.
Tου ¢ƒ√˜ M ICHELE B ACCI ÔÚ›·˜ Â›Ó·È Ë ·ÊȤڈÛË ÌÈ·˜ ÌÔÓ‹˜ ÓÙ·Ó Ì ٷ ı·‡Ì·Ù· Î·È Ù· ¿ıË ÙÔ˘ ·fi ÙË ÌÔÓ‹ Munkathvera Ù˘ πÛÏ·Ó-
Ù˘ ¶fiÏ˘ ÛÙËÓ «∞Á›· μËıϤ̻, fiˆ˜ ÃÚÈÛÙÔ‡, ÂÓÒ ÈÔ ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓÔ˜ ‹Ù·Ó ‰›·˜ ̤¯ÚÈ ÙË ƒÒÌË, ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈ-
Bυζαντινολ γου, Scuola Normale Ì·ı·›ÓÔ˘Ì ·fi ÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ ÙˆÓ ÎÂÈ- Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ÏÂÈ„¿ÓˆÓ Ô˘ ÌÔÚÔ‡- ÓÔ‡ÔÏË Î·È ÙÔ˘˜ AÁÈÔ˘˜ ΔfiÔ˘˜ ÌÓË-
Superiore, Pisa ̤ӈÓ, Ô˘ Â›Ó·È ÁÓˆÛÙ¿ ˆ˜ Ù· «¶¿- Û ηÓ›˜ Ó· Û˘Ó‰¤ÛÂÈ Ì ÙË °¤ÓÓËÛË. ÌÔÓ‡ÂÈ ÙË «Ê¿ÙÓË fiÔ˘ Ù¤ıËÎÂ Ô ∫‡-
ÙÚÈ· ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜» (10Ô˜ ·È.). ¶·Ú’ fiÏ· ·˘Ù¿ οÔÈ· Ï›„·Ó· Ù˘ ÚÈÔ˜» ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÈÂÚÒÓ ·ÍÈÔı¤·ÙˆÓ
Δ O EN¢IAºEPON ÙˆÓ μ˘˙·ÓÙÈÓÒÓ
ÁÈ· ÙÔ ÚÔÛ·ÓËÌ· ÙˆÓ ∞Á›ˆÓ
ΔfiˆÓ ‰ÂÓ ÌÂÈÒıËΠÔÙ¤, ÌÂÙ¿
fï˜ ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ¶·Ï·ÈÛÙ›Ó˘
·fi ÙÔ˘˜ AÚ·‚˜ Î·È ÙËÓ ¿ÊÈÍË ÙˆÓ
∂›Û˘ ·fi ÙÔÓ 9Ô Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 12Ô ·ÈÒÓ·
ÔÈ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ˜ Î·È ÔÈ ÛÙÚ·ÙËÁÔ›
ÙÔ˘˜, ÂÈÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜ ·fi ÙȘ ÂÎÛÙÚ·-
Ù›˜ ÙÔ˘˜ ÛÙȘ ·Ó·ÙÔÏÈΤ˜ Â·Ú¯›Â˜,
ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÙfiÔ˘˜ ÂΛÓÔ˘˜
°ÂÓÓ‹Ûˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Û ӷԇ˜ Ù˘
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘.
ΔÔ ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ï›„·ÓÔ Ù˘ °ÂÓ-
Ó‹Ûˆ˜ ‹Ù·Ó, fiˆ˜ ‹‰Ë ·Ó·Ê¤Ú·ÌÂ, Ë
Ê¿ÙÓË, ÙËÓ Î·ÙÔ¯‹ Ù˘ ÔÔ›·˜ fï˜
Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜. ∞Ó Î·È
ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙË ÌÔÓ·‰È΋ ·Ó·ÊÔÚ¿
·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÎÂÈÌËÏ›Ô˘, ‰ÂÓ ·ÔÎÏ›ÂÙ·È
Ó· ÊÈÏÔÍÂÓÔ‡ÓÙ·Ó Û ÌÈ· ·fi ÙȘ ÈÂÚ¤˜
Û˘ÏÏÔÁ¤˜ ÏÂÈ„¿ÓˆÓ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈ-
™Ù·˘ÚÔÊfiÚˆÓ, Ù· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· Ï›- ÈÂÚ¿ Ï›„·Ó· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ Î·È Ù˘ ¶·- ‰ÈÂΉÈÎÔ‡ÛÂ Ë ¢˘ÙÈ΋ EÎÎÏËÛ›·. ∞ÏÏ¿ ÓÔ‡ÔÏ˘, fiˆ˜ ‹Ù·Ó Ù· ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ-
„·Ó· ÌÂٷʤÚıËÎ·Ó ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈ- Ó·Á›·˜. ™ÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· ·˘Ù‹ ·Ó‹Î·Ó Ô ËÁÔ‡ÌÂÓÔ˜ ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ Ù˘ ο ·ÚÂÎÎÏ‹ÛÈ· Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜ ÙÔ˘ º¿-
ÓÔ‡ÔÏË. ™ËÌ¿‰È ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÈÛÙÔÚÈ΋˜ ΢ڛˆ˜ Ù· ·ÓÙÈΛÌÂÓ· Ô˘ Û¯ÂÙ›˙Ô- Thyngeirar, Ô˘ ÙÔ 1156/57 Ù·Í›‰Â„ ÚÔ˘ Î·È Ù˘ ÷Ï΋˜, ηıÒ˜ Î·È ÙÔ
6 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 3 ¢ E K E M B P I O Y 2 0 0 1

7. ·Ó·Ê¤ÚÂÈ fiÙÈ ÙÔ Á¿Ï· Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜ 1200 ÛÙÔ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎfi ·ÚÂÎÎÏ‹ÛÈ
˘‹Ú¯Â ÛÙÔ Û΢ÔÊ˘Ï¿ÎÈÔ ÙÔ˘ Ó·Ô‡ Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜ ÙÔ˘ º¿ÚÔ˘.
ÙÔ˘ ¶ÚÔ‰ÚfiÌÔ˘ Ù˘ ¶¤ÙÚ·˜ ÛÙË ∫ˆÓ-
ÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. √ ÂÔÚÙ·ÛÌfi˜
™ÙÔÓ Ó·fi Ù˘ ∞Á›·˜ ™ÔÊ›·˜ ÙˆÓ ÃÚÈÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ
Δ· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· Ï›„·Ó· Ù˘ °ÂÓ- Δ· ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈο ·fi Ù· Ï›„·Ó· Ô˘
Ó‹Ûˆ˜ ˘‹Ú¯·Ó ÛÙË ªÂÁ¿ÏË ∂ÎÎÏË- ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ∞Á›· ™ÔÊ›· Î·È Û˘Ó-
Û›·, ÚÈÓ ·fi ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ Ù˘ ‰¤ÔÓÙ·Ó Ì ÙË °¤ÓÓËÛË ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡
ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ AψÛ˘ Ù˘ ¶fiÏ˘ ‹Ù·Ó Ù· ¿ÁÈ· Û¿ÚÁ·Ó·, Ô˘ Û‡Ìʈӷ
·fi ÙÔ˘˜ ™Ù·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜ ÙÔ 1204. ªÈ· Ì ¤Ó· Ï·ÙÈÓÈÎfi ΛÌÂÓÔ ÙÔ˘ 12Ô˘ ·ÈÒ-
Ï·ÙÈÓÈ΋ EÎÊÚ·ÛË Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ Ó·, ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ‰È¿ÊÔÚ· ˘Ê¿-
ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜ ÙÔ˘ 11Ô˘ ·ÈÒÓ· ·Ú¯›˙ÂÈ ÛÌ·Ù·, ‰ËÏ·‰‹ ÏÈÓ¿ ÎÔÌÌ¿ÙÈ·, οÔÈ·
ÙÔÓ Î·Ù¿ÏÔÁÔ ÙˆÓ ·ÍÈÔı¤·ÙˆÓ Ì ٷ ÁÂÓÓÔÊ¿ÛÎÈ·, ¤Ó· Ì·ÓÙ›ÏÈ, ÌÈ· ÂÙÛ¤-
Û¿ÚÁ·Ó· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡-‚Ú¤ÊÔ˘˜ Î·È Ù· (ÙËÓ ÔÔ›· Èı·ÓfiÓ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔ›-
«ÙÔ ¯Ú˘Û¿ÊÈ ÙÔ ÔÔ›Ô ¤ÊÂÚ·Ó ÔÈ ª¿- ËÛÂ Ë ™·ÏÒÌË ÁÈ· Ó· ÛÎÔ˘›ÛÂÈ ÙÔ
ÁÔÈ». ∞˘Ùfi ‹Ù·Ó ¿ÍÈÔ È‰È·›ÙÂÚ˘ ÚÔ- μÚ¤ÊÔ˜ ÌÂÙ¿ ÙÔ ÏÔ˘ÙÚfi). ∞˘Ù¿ Ù· ÎÂÈ-
ÛÔ¯‹˜, ÁÈ·Ù› «fiÙ·Ó ÙÔ ÏËÛÈ¿˙ÂÈ Î·- Ì‹ÏÈ· ÔˆÛ‰‹ÔÙÂ Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ÛÙÔ
Ó›˜ ÛÙÔ ·˘Ù› ÙÔ˘», ÛËÌÂÈÒÓÂÈ Ô ·ÓÒ- Û˘Ì‚ÔÏÈÎfi ÚfiÏÔ Ô˘ Ë ∞Á›· ™ÔÊ›· ¿-
Ó˘ÌÔ˜ Û˘ÓÙ¿ÎÙ˘ Ù˘ ∂ÎÊÚ¿Ûˆ˜, ÓÙ· ¤·È˙ ÛÙËÓ ·ÓÙ›ÏË„Ë ÙˆÓ μ˘˙·-
«Ë¯Â› ¿ÓÙ· οÙÈ Û·Ó ÎÔ˘‰Ô‡ÓÈÛÌ· ÓÙÈÓÒÓ.
Î·È ·Ú¿ÏÏËÏ· ·ÎÔ‡ÁÂÙ·È ¤Ó· ÌÔ˘Ú- °È· ÙÔÓ Ó·fi Ù˘ ∞Á›·˜ ™ÔÊ›·˜ Ô ÂÔÚ-
ÌÔ˘ÚËÙfi». Oˆ˜ Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› Ô Ù·ÛÌfi˜ ÙˆÓ ÃÚÈÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ Â›¯Â ȉȷ›-
ƒÒÛÔ˜ ÂÚÈËÁËÙ‹˜ ∞ÓÙÒÓÈÔ˜ ÙÔ˘ ¡fi- ÙÂÚË ÛËÌ·Û›·, ·fi ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ ÁÈ-
‚ÁÎÔÚÔÓÙ, Ô˘ ÂÈÛΤÊıËΠÙËÓ ÓfiÙ·Ó ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÂÙ‹ÛÈ· ÌÓË-
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Á‡Úˆ ÛÙÔ 1200, ÌfiÓ¢ÛË ÙˆÓ ‰Â‡ÙÂÚˆÓ ÂÁηÈÓ›ˆÓ ÙÔ˘
·˘Ùfi ÙÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ Â›¯Â ÙË ÌÔÚÊ‹ Ó·Ô‡, Ù· ÔÔ›· ·fi ÙÔÓ 6Ô ·ÈÒÓ· ›¯·Ó
·ÁÁ›Ԣ. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÏÔÈfiÓ ÁÈ· ¤Ó· ÔÚÈÛı› ÛÙȘ 23 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘. ∞fi ÙËÓ
·fi Ù· Ï›Á· Ï›„·Ó· Ô˘ ›¯·Ó Û˘- ¿Ô„Ë Ù˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜, ÔÈ ‰‡Ô ÂÔÚÙ·-
Û¯ÂÙÈÛı› Ì ı·˘Ì·ÙÔ˘ÚÁ¿ ÁÂÁÔÓfiÙ·, ÛÌÔ› Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·Ó ÛÙÂÓ¿, ·fi ÙË ÛÙÈÁ-
Û ·ÓÙ›ıÂÛË Ì fi,ÙÈ Û˘Ó‹ıˆ˜ Û˘Ó¤- Ì‹ Ô˘ Ù· ÙÚÔ¿ÚÈ· ÙˆÓ ÃÚÈÛÙÔ˘Á¤Ó-
‚·ÈÓ Ì ÙȘ ÂÚ›ÊË̘ ÂÈÎfiÓ˜ Ù˘ ÓˆÓ ¿Ú¯È˙·Ó Ó· „¤ÏÓÔÓÙ·È ·fi ÙÔÓ
¶fiÏ˘. IÛˆ˜ Ë ·Ú¿‰ÔÛË Ù˘ ªÔÓ‹˜ ÂÛÂÚÈÓfi Ù˘ 22·˜ ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘, fiÙ·Ó Ë
∞Á›Ô˘ ¶·‡ÏÔ˘ ÛÙÔÓ AÁÈÔÓ OÚÔ˜ ‰È·- ÂÎÎÏËÛ›· ÂÈηÏÔ‡ÓÙ·Ó ÙËÓ ¶·Ó·Á›·
ÙËÚ› ÙËÓ ·Ó¿ÌÓËÛË ÙÔ˘ ÎÂÈÌËÏ›Ô˘ ÁÈ· ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡-
Ù˘ ∞Á›·˜ ™ÔÊ›·˜. ™ÙÔ Û΢ÔÊ˘Ï¿ÎÈÔ ÔÏ˘.
ÙÔ˘ ∫·ıÔÏÈÎÔ‡ Ê˘Ï¿ÛÛÔÓÙ·È Ì¤¯ÚÈ √È ÙÂÏÂÙ¤˜ ÙˆÓ ÃÚÈÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ ÛÙËÓ
Û‹ÌÂÚ· Ù· ÙÚ›· ‰ÒÚ· ÙˆÓ ª¿ÁˆÓ ∞Á›· ™ÔÊ›· ‰È¤ÊÂÚ·Ó ·fi ÙȘ ηÓÔÓÈΤ˜,
(¯Ú˘Û¿ÊÈ, ÏÈ‚¿ÓÈ Î·È Û̇ÚÓ·), Ù· ÏfiÁˆ ÙÔ˘ Â›ÛËÌÔ˘ ÙfiÓÔ˘ ÙÔ˘˜. ∞ÔÙÂ-
ÔÔ›· ÚÔÛ¤ÊÂÚÂ, Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÌÈ· ÌÂÁ¿ÏË ÛÂÈÚ¿ fiÚıÚˆÓ,
·Ú¿‰ÔÛË, Ë ª¿Ú·, ÎfiÚË ÙÔ˘ ™¤Ú‚Ô˘ ÂÛÂÚÈÓÒÓ Î·È ·ÓÓ˘¯›‰ˆÓ, Î·È Û˘ÌÂ-
ËÁÂÌfiÓ· °ÂˆÚÁ›Ô˘ (Δ˙Ô‡Ú·Ù˜) ÚÈÏ¿Ì‚·Ó·Ó Î·È Î¿ÙÈ ·Û˘Ó‹ıÈÛÙÔ: ÌÂ
ªÚ¿ÓÎÔ‚ÈÙ˜, Ë ÔÔ›· ›¯Â ·ÓÙÚ¢- ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· „¤ÏÓÔÓÙ·Ó ÌÂÚÈÎÔ›
Ù› ÙÔÓ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ ªÔ˘Ú¿Ù ÙÔÓ μã. ÂȉÈÎÔ› ‡ÌÓÔÈ, fiˆ˜ ÙÔ ÙÚÔ¿ÚÈÔ Ù˘
∂Ô̤ӈ˜ ·˘Ù¿ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ∞ÁÁÂÏ›·˜ ÛÙÔ˘˜ ÔÈ̤Ó˜ ÛÙÔÓ fiÚıÚÔ
·ÔÙÂÏÔ‡Ó Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ Û˘ÏÏÔÁ‹˜ ÙˆÓ ÛÙȘ 24 ‹ ÙÔ ÌÂÁ·Ï˘Ó¿ÚÈÔÓ Ù˘ ¶·Ó·-
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ÎÂÈÌËÏ›ˆÓ, Ù· ÔÔ›· Ô Á›·˜ ÛÙȘ 25 ηÈ, ÛÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ¶·-
ªˆ¿ÌÂı Ô ¶ÔÚıËÙ‹˜, ÚfiÁÔÓÔ˜ ÙÔ˘ Ú·ÌÔÓ‹˜, ˘‹Ú¯Â Î·È ÌÈ· ÚÔ·Ó¿ÁÓˆÛË
Û˘˙‡ÁÔ˘ Ù˘ ª¿Ú·˜, ›¯Â ÙÔÔıÂÙ‹- ·fi ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ ∏Û·˝·, Ô˘ ·ÔÙÂ-
ÛÂÈ ÛÙÔ ™ÂÚ¿È ÌÂÙ¿ ÙËÓ AψÛË Ù˘ ÏÔ‡Û ¤ıÈÌÔ Ù˘ ·Ï·ÈÔ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋˜
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ÙÔ 1453. ÂÎÎÏËÛ›·˜ Î·È Â›¯Â ϤÔÓ ÂÍ·Ê·ÓÈÛÙ›
∂Í¿ÏÏÔ˘, Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ˘ÂÚËÊ·Ó¢- ·fi ÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ ·ÎÔÏÔ˘ı›·. ªÈ·
fiÙ·Ó ÁÈ· ÙÔ fiÙÈ Â›¯Â ÛÙËÓ Î·ÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ¿ÏÏË È‰È·ÈÙÂÚfiÙËÙ· ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÙÔ ÁÂ-
Î·È ¿ÏÏ· Ï›„·Ó· Ù˘ °ÂÓÓ‹Ûˆ˜ ÙÔ˘ ÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ô ¶·ÙÚȿگ˘ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡ÛÂ
ÃÚÈÛÙÔ‡, ·Ú’ fiÏÔ Ô˘, ‰˘ÛÙ˘¯Ò˜, ‰ÂÓ ÙfiÙ ӷ ηı›ÛÂÈ ÛÙÔÓ ıÚfiÓÔ ÙÔ˘ ÛÙËÓ
Â›Ó·È ‰˘Ó·Ùfi Ó· ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì ·fi ÔȘ ·„›‰·, ÁÈ·Ù› Û ·˘ÙfiÓ Â›¯Â ÙÔÔıÂÙËı›
ÂÎÎÏËۛ˜ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó. OÙ·Ó, ÙÔ ÙÔ AÁÈÔ ∂˘·ÁÁ¤ÏÈÔ.
1489, ¤Ó·˜ ‰È·ÌÂÛÔÏ·‚ËÙ‹˜ ÙÔ˘ μ·ÁÈ·-
˙‹Ù μã ÚfiÙÂÈÓ ÛÙÔÓ ∫¿ÚÔÏÔ £ã Ù˘ E›ÛËÌÔ˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜
°·ÏÏ›·˜ Ó· ·ÁÔÚ¿ÛÂÈ ÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ ÏÂÈ-
„¿ÓˆÓ ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı μã, Ô Î·Ù¿ÏÔÁÔ˜ ∏ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÃÚÈÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ
¿Ú¯È˙ Ì «ÙËÓ ¤ÙÚ· ¿Óˆ ÛÙËÓ ÛÙËÓ ∞Á›· ™ÔÊ›· ·ÔÎÙÔ‡Û ¤Ó·Ó ·Îfi-
ÔÔ›· ÁÂÓÓ‹ıËÎÂ Ô ∫‡ÚÈÔ˜ ËÌÒÓ πË- ÌË ÈÔ Â›ÛËÌÔ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·, ÏfiÁˆ Ù˘
ÛÔ‡˜ ÃÚÈÛÙfi˜», ÁÈ· ÙËÓ ÔÔ›· ÔÈ ∂ÓÂÙÔ› Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·, Ú¿Á-
›¯·Ó ‹‰Ë ÚÔÛʤÚÂÈ 30.000 ‰Ô˘Î¿Ù·, Ì· Ô˘ Â¤‚·Ï ÙËÓ Ù‹ÚËÛË ·˘ÛÙË-
·Ú’ fiÏÔ Ô˘ ¿ÍÈ˙ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÚÔ‡ ‚·ÛÈÏÈÎÔ‡ ÚˆÙÔÎfiÏÏÔ˘. Oˆ˜
100.000. £· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ӷ ˘Ôı¤- Û˘Ó¤‚·ÈÓ ηٿ ÙÔÓ ÂÔÚÙ·ÛÌfi Î·È ¿Ï-
Û΢ÔÊ˘Ï¿ÎÈÔ ÙˆÓ μÏ·¯ÂÚÓÒÓ ‹ Ë Ô˘Ó fiÙÈ ÛÙÔÓ Ó·fi ÙÔ˘ ªÂÁ¿ÏÔ˘ ¶·Ï·- ÛÔ˘Ì fiÙÈ ÂÚfiÎÂÈÙÔ ÁÈ· ÙËÓ ›‰È· Ê¿Ù- ÏˆÓ ÂÙ‹ÛÈˆÓ ÂÔÚÙÒÓ (ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·
ȉ›· Ë ∞Á›· ™ÔÊ›·. ÙÈÔ‡ Ê˘Ï¿ÛÛÔÓÙ·Ó Â›Û˘ οÔȘ ÓË, ÙËÓ ÔÔ›· ÌÓËÌfiÓ¢ ÙÔ 1157 Ô ÙÔ ¶¿Û¯· Î·È Î·Ù¿ ÙËÓ Y„ˆÛË ÙÔ˘ ΔÈ-
√È ‚˘˙·ÓÙÈÓ¤˜ ËÁ¤˜ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó fiÙÈ ÛÙ·ÁfiÓ˜ ·fi ÙÔ Á¿Ï· Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜, πÛÏ·Ó‰fi˜ ËÁÔ‡ÌÂÓÔ˜ ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ Ù˘ Ì›Ô˘ ™Ù·˘ÚÔ‡), Ù· ÃÚÈÛÙÔ‡ÁÂÓÓ· ÚÔ-
ÛÙÔÓ Ó·fi ÙÔ˘ º¿ÚÔ˘ ˘‹Ú¯·Ó ÔÛÙ¿ ÙȘ Ôԛ˜ ·ÁfiÚ·Û ̷˙› Ì ٷ Ï›„·Ó· Munkathvera; ªÈ· Û¯ÂÙÈ΋ Ì ÙÔ ›‰ÈÔ Û¤ÊÂÚ·Ó ÛÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ·˘Ï‹ ÙËÓ Â˘-
ÙˆÓ ∞Á›ˆÓ ∞ıÒˆÓ ¶·›‰ˆÓ Ì·˙› Ì ο- ÙÔ˘ ¶¿ıÔ˘˜ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡, Ô ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ÂÂÈÛfi‰ÈÔ Á·ÏÏÈ΋ Ì·ÚÙ˘Ú›· ÚÔÛı¤- ηÈÚ›· ÁÈ· ÌÂÁ·ÏÔÚÂ›˜ ÙÂÏÂÙ¤˜. √È
ÔÈ· ÙÚ›¯· ÙÔ˘ ÓÂÔÁ¤ÓÓËÙÔ˘ πËÛÔ‡ Î·È §Ô˘‰Ô‚›ÎÔ˜ £ã ÁÈ· ÙÔ Û΢ÔÊ˘Ï¿ÎÈÔ ÙÂÈ fiÙÈ Ë ÚÔÛÊÔÚ¿ Û˘ÌÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó ‰È¿ÊÔÚÔÈ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ÔÈ ÊÔÚÔ‡Û·Ó ÂÈ-
Ù· Û¿ÚÁ·Ó¿ ΔÔ˘. Δ· ÙÂÏÂ˘Ù·›·, Û‡Ì- Ù˘ Sainte-Chapelle. √È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎÔ› Î·È «ÙÔ ÌÈÎÚfi ‡Ê·ÛÌ·, ÙÔ ÔÔ›Ô Ë ¶·- ‰Èο ÂÓ‰‡Ì·Ù·, Ù· ÔÔ›· ¤‚Á·˙·Ó ÌfiÓÔ
ʈӷ Ì ÙÔÓ ¯ÚÔÓÈÎÔÁÚ¿ÊÔ Rigordus, ‡ÌÓÔÈ ÁÈ· ÙËÓ ÂÔÚÙ‹ Ù˘ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ Ó·Á›· ÊÔÚÔ‡Û ÛÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ, fiÙ·Ó Á¤Ó- ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÂÔÚÙ‹ ÙˆÓ £ÂÔÊ·Ó›ˆÓ, ÛÙȘ 6
‹Ù·Ó ·fi Ï¢Îfi ÏÈÓfi ÚÔ‡¯Ô Î·È ·Ú·- ÙˆÓ ÏÂÈ„¿ÓˆÓ ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ, Ô˘ ÂÔÚÙ·- ÓËÛ ÙÔÓ ∫‡ÚÈÔ ËÌÒÓ πËÛÔ‡ ÃÚÈÛÙfi». π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘, ÂÓÒ Ô ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ ÂÌ-
¯ˆÚ‹ıËÎ·Ó ÙÔ 1205 ÛÙÔÓ °¿ÏÏÔ ‚·ÛÈ- ˙fiÙ·Ó ÛÙȘ 30 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘, οÓÔ˘Ó IÛˆ˜ Ó· ÌÔÚԇ̠ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË Ê·ÓÈ˙fiÙ·Ó Û Ï‹ÚË ÌÂÁ·ÏÔÚ¤ÂÈ·,
ÏÈ¿ º›ÏÈÔ, Ô˘ Ù· ÌÂÙ¤ÊÂÚ ÛÙÔ ¶·- ȉȷ›ÙÂÚË ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÔ ÎÂÈÌ‹ÏÈÔ ·˘Ùfi. ·˘Ù‹ Ó· ˘Ôı¤ÛÔ˘Ì ˆ˜ ·˘Ùfi ‹Ù·Ó Ì ¯Ï·Ì‡‰· Î·È ÛÙ¤ÌÌ·, Î·È ·ÎÔÏÔ˘-
Ú›ÛÈ. ¶ËÁ¤˜ Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ Ù˘ Ï·ÙÈÓÈ- ¶·Ú’ fiÏ· ·˘Ù¿, Ô ƒÒÛÔ˜ ÚÔÛ΢ÓËÙ‹˜ «ÙÔ ÌÂÙˆÈ·›Ô ‡Ê·ÛÌ·», ÙÔ ÔÔ›Ô Ô ıÔ‡Û ÌÈ· ηıÔÚÈṲ̂ÓË ‰È·‰ÚÔÌ‹ ̤-
΋˜ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜ (1204-1261) ÌÓËÌÔÓ‡- ∑ÒÛÈÌÔ˜ (‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 14Ô ·ÈÒÓ·) ∞ÓÙÒÓÈÔ˜ ÙÔ˘ ¡fi‚ÁÎÔÚÔÓ٠›‰Â ÙÔ Û· ÛÙÔ ªÂÁ¿ÏÔ ¶·Ï¿ÙÈ.
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 3 ¢ E K E M B P I O Y 2 0 0 1 7

8. Xριστο γεννα
στο Iερ Παλ τι
Tης ª ∞ƒÿ¡∞˜ § √À∫Õ∫∏ Ï¿ÙÈ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ÙÔÓ 10Ô ·ÈÒÓ· ηٷ-
Ï¿Ì‚·Ó fiÏÔ ÙÔ ÓfiÙÈÔ ¿ÎÚÔ Ù˘ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘ Ù˘
Επ. καθηγ τριας Βυζαντιν ς Φιλολογ ας ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, ÛÙËÓ Â›ÛÔ‰Ô ÙÔ˘ μÔÛfiÚÔ˘.
του Πανεπιστημ ου Κρ της HÙ·Ó ÌÈ· ÔÏfiÎÏËÚË fiÏË Ì¤Û· ÛÙËÓ ¶fiÏË, Ô˘ ¿ÓÔÈ-
Á ÙȘ ‡Ï˜ Ù˘ ÙËÓ Ë̤ڷ Ù˘ ÁÈÔÚÙ‹˜.2 ™ÙÔ Û‡ÓÙÔ-
ÌÔ ·˘Ùfi ÛËÌ›ˆÌ· ı· ·Ó·ÊÂÚıԇ̠۠ÔÚÈṲ̂ӷ Ìfi-
Δ O BYZANTIO, ¤Ó· ÎÚ¿ÙÔ˜ ηْ ÂÍÔ¯‹Ó ÌÔÓ·Ú¯ÈÎfi,
›¯Â ·fi Ôχ ÓˆÚ›˜ ÌÈ· ·˘ÛÙËÚ¿ ηıÔÚÈṲ̂ÓË
ÈÂÚ·Ú¯›· ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ˆÓ Î·È ÙÈÙÏÔ‡¯ˆÓ Î·È ¤Ó·
ÚˆÙfiÎÔÏÏÔ ··Ú¤ÁÎÏÈÙÔ Ô˘ Ú‡ıÌÈ˙ ÔÔÈ·‰‹ÔÙÂ
ÂΉ‹ÏˆÛË. ∏ Ù¿ÍȘ ·ÔÙÂÏÔ‡Û ̤ÚÔ˜ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·-
ÓÔ Ì¤ÚË ÙÔ˘ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈÎÔ‡ Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ÔÌ‹˜ η-
Ù¿ ÙËÓ Ë̤ڷ ÙˆÓ ÃÚÈÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ, Ô˘ ˆÛÙfiÛÔ ·Ú-
ÎÔ‡Ó ÁÈ· Ó· ‰ÒÛÔ˘Ó ÌÈ· ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ηÈ
ÙˆÓ Û˘Ì‚ÔÏÈÛÌÒÓ Ù˘.
ÙÔÚÈ΋˜ ȉÂÔÏÔÁ›·˜. ÷ڷÎÙËÚÈÛÙÈο, Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›- ¶ÚÔÂÙÔÈ̷ۛ˜
ÓÔ˜ ¶ÔÚÊ˘ÚÔÁ¤ÓÓËÙÔ˜ ‰ÈηÈÔÏÔÁ› ÙËÓ ·fiÊ·Û‹
ÙÔ˘ Ó· ÁÚ¿„ÂÈ ÙÔ ¶ÂÚ› ‚·ÛÈÏ›Ԣ ٿ͈˜, ¤Ó· ÂÁ¯ÂÈÚ›- ΔËÓ ·Ú·ÌÔÓ‹ Ù˘ ÁÈÔÚÙ‹˜ ÔÈ ‰‡Ô Ú·ÈfiÛÈÙÔÈ ÙÔ˘
‰ÈÔ Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ·˘ÏÈ΋˜ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁ›·˜, ϤÁÔÓÙ·˜ ·Ï·ÙÈÔ‡,3 ¢ÓÔ‡¯ÔÈ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ÔÈ ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ÙÔ˘
fiÙÈ «¯¿ÚË ÛÙËÓ Â·ÈÓÂÙ‹ Ù¿ÍË, Ë ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ΋ ·˘ÏÈÎÔ‡ ÚÔÛˆÈÎÔ‡, ˘ÂÓı˘Ì›˙Ô˘Ó Â›ÛËÌ· ÛÙÔÓ
ÂÍÔ˘Û›· Ê·›ÓÂÙ·È Â˘- ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ÙËÓ ÂÈ-
ÚÂ¤ÛÙÂÚË, Á›ÓÂÙ·È ÌÂ- ΛÌÂÓË ÁÈÔÚÙ‹ Î·È ÂΛ-
Á·ÏÔÚÂ¤ÛÙÂÚË Î·È ÁÈ’ ÓÔ˜ ‰›ÓÂÈ ÙËÓ ÂÓÙÔÏ‹ ÁÈ·
·˘Ùfi ÙË ı·˘Ì¿˙Ô˘Ó H ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈ΋ ÔÌ‹ ÙÔ˘ B˘- Ó· ·Ú¯›ÛÔ˘Ó ÔÈ ÚÔÂÙÔÈ-
fiÏÔÈ, Ë̉·Ô› Î·È Í¤-
ÓÔÈ».1 ΔÔ ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ ·˘-
˙·ÓÙÈÓÔ‡ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ÚÔ˜ ̷ۛ˜. √È ‰ÚfiÌÔÈ ·’
fiÔ˘ ı· ÂÚ¿ÛÂÈ Ë Ô-
Ùfi ÙÔ˘10Ô˘ ·ÈÒÓ· Â›Ó·È ÙËÓ AÁ›· ™ÔÊ›· ÙËÓ Ë̤ڷ ÙˆÓ Ì‹ ηı·Ú›˙ÔÓÙ·È,
ÌÈ· ·fi ÙȘ ΢ÚÈfiÙÂÚ˜ ÛÙÚÒÓÔÓÙ·È Ì ÚÈÔÓ›‰È,
ËÁ¤˜ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ ÁÈ· XÚÈÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ ‹Ù·Ó ¤Ó· ·fi ÛÙÔÏ›˙ÔÓÙ·È Ì ÎÈÛÛfi,
ÙËÓ Â›ÛËÌË ˙ˆ‹ Ù˘
‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔ-
Ù· Ï·ÌÚfiÙÂÚ· ı¿̷ٷ Î·È ‰¿ÊÓË, ‰ÂÓ‰ÚÔÏ›‚·ÓÔ ÎÈ
¿ÏÏ· Ì˘Úˆ‰Èο. ∞Ó‹ÌÂ-
ÚÈ΋˜ ·˘Ï‹˜. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È, ·fi Ù· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· ÎÔÈÓˆ- Ú·, Ë ÙÂÏÂÙ‹ ·Ú¯›˙ÂÈ ÌÂ
ˆÛÙfiÛÔ, ÁÈ· Û˘ÌÈÏËÌ·- ÙËÓ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· Ù˘
ÙÈÎfi ¤ÚÁÔ, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÓÈο ÁÂÁÔÓfiÙ· ÛÙË ˙ˆ‹ Ù˘ ÌÂ- ¤Ó‰˘Û˘ ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿-
¤¯Ô˘Ó ÂÓۈ̷وı› ÙÔÚ·. ∞ÍȈ̷ÙÔ‡¯ÔÈ ÙÔ˘
‰È¿ÊÔÚ· ΛÌÂÓ· ÚÔË- ۷ȈÓÈ΋˜ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎÔ‡ ‚ÂÛÙÈ·-
ÁÔ‡ÌÂÓˆÓ ÂÔ¯ÒÓ, ¯ˆ- Ú›Ô˘ ʤÚÓÔ˘Ó Ù· Â›ÛË-
Ú›˜ Ô Û˘ÓÙ¿ÎÙ˘ ÙÔ˘ Ó· Ì· ÚÔ‡¯· Î·È Ù· ÛÙ¤ÌÌ·-
ÂÈϤÁÂÈ ¿ÓÙÔÙÂ Î·È ·˘ÛÙËÚ¿ ÌfiÓÔ Ù· ÛÙÔȯ›· Ô˘ Ù· Ô˘ ı· ÊÔÚ¤ÛÂÈ Ô ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ ÛÙÔ ÔÈÎÔ‰ÔÌÈÎfi
·ÊÔÚÔ‡Ó ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘. Û˘ÁÎÚfiÙËÌ· ÙÔ˘ ·Ï·ÙÈÔ‡ Ù˘ ¢¿ÊÓ˘, ¤Ó· ·fi Ù·
EÙÛÈ, Ô ÚÔÛÂÎÙÈÎfi˜ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘ ÙÔ˘ ÌÔÚ› Ó· ÌÂ- ·Ú¯·ÈfiÙÂÚ· ÎÙ›ÛÌ·Ù· ÙÔ˘ πÂÚÔ‡ ¶·Ï·ÙÈÔ‡, Ô˘ Ë Î·-
ÏÂÙ‹ÛÂÈ, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Ì¤¯ÚÈ ÙÔÓ 10Ô ·ÈÒÓ·, ÙË ‰È·- Ù·Û΢‹ ÙÔ˘ ·Ô‰›‰ÂÙ·È ÛÙÔÓ ªÂÁ¿ÏÔ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ.
¯ÚÔÓ›· ÙÂÏÂÙÒÓ, ·ÍȈ̿وÓ, Û˘Ì‚fiÏˆÓ ÙÔ˘ ‚˘˙·ÓÙÈ- √È ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎÔ› Û·ı¿ÚÈÔÈ, ʤÚÓÔ˘Ó Ù· ·˘ÙÔÎÚ·-
ÓÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘. ÙÔÚÈο fiÏ·, ÙËÓ ·Û›‰·, ÙÔ Í›ÊÔ˜, ÙÔ ‰fiÚ˘ Î·È ÙÔ ¤ÓıÚÔÓÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ Ô˘ ÎÔÛÌ› ÙËÓ ÎfiÁ¯Ë ÙÔ˘ ıÚfi-
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎfi ÊÏ¿ÌÔ˘ÏÔ ÛÙÔ √ÓÔfi‰ÈÔ, ÙÔÓ ÌÂÁ¿ÏÔ ÓÔ˘. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ÂÚÓ¿ ·fi ‰È¿ÊÔÚ· ·›ıÔ˘Û˜ ηÈ
§ÂÙÔÌÂÚ‹˜ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ÚÔı¿Ï·ÌÔ ÙÔ˘ ·Ï·ÙÈÔ‡ Ù˘ ¢¿ÊÓ˘. AÏÏÔÈ ·ÍȈ- Ó·Ô‡˜ ÙÔ˘ ¶·Ï·ÙÈÔ‡, fiÔ˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔÈ Î¿ı ÊÔÚ¿
Ì·ÙÔ‡¯ÔÈ ·›ÚÓÔ˘Ó ·fi ÙÔ ·ÚÂÎÎÏ‹ÛÈ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ÔÈ ÙÔÓ ÂÚÈ̤ÓÔ˘Ó ÁÈ· Ó· ÙÔÓ ÚÔÛ΢Ӌ-
EÓ· ·fi Ù· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· ÎÔÈÓˆÓÈο ÁÂÁÔÓfiÙ· ÛÙË £ÂÔ‰ÒÚÔ˘ ÙË Ú¿‚‰Ô ÙÔ˘ ªˆ˘Û‹ Î·È ·fi Ó·fi ÙÔ˘ ÛÔ˘Ó Î·È Ó· ÚÔÛÙÂıÔ‡Ó ÛÙËÓ ·ÎÔÏÔ˘ı›· ÙÔ˘. ∂Λ-
˙ˆ‹ Ù˘ ÌÂ۷ȈÓÈ΋˜ fiÏ˘ Î·È ¤Ó· ·fi Ù· Ï·ÌÚfi- ∞Á›Ô˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ ÙÔÓ ÛÙ·˘Úfi ÙÔ˘ ªÂÁ¿ÏÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·- ÓÔ˜, Û ¤Ó‰ÂÈÍË Â˘Ï¿‚ÂÈ·˜ ·Ó¿‚ÂÈ ÎÂÚÈ¿ ÛÙÔ˘˜ ¯Ò-
ÙÂÚ· ı¿̷ٷ Ô˘ ÚfiÛÊÂÚ ÙÔ πÂÚfi ¶·Ï¿ÙÈ ÛÙÔ˘˜ ÓÙ›ÓÔ˘ Î·È Ù· ʤÚÓÔ˘Ó ÛÙÔ ∫ÔÓÛÈÛÙÒÚÈÔ, ÙËÓ ·›ıÔ˘- ÚÔ˘˜ Ï·ÙÚ›·˜ Ô˘ Û˘Ó·ÓÙ¿ Î·È ÚÔÛÎ˘Ó¿ Ù· Ê˘-
ηÙÔ›ÎÔ˘˜ Ù˘ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜ ‹Ù·Ó ·Ó·ÌÊ›‚ÔÏ· Ë ÙÂ- Û· ÙÔ˘ ıÚfiÓÔ˘ ÛÙÔ ·Ï¿ÙÈ Ù˘ ¢¿ÊÓ˘. ™Â ‰‡Ô ÎÂ- Ï·ÛÛfiÌÂÓ· ÈÂÚ¿ Ï›„·Ó·. ªÂ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÙÚfiÔ Û¯Ë-
ÏÂÙÔ˘ÚÁÈ΋ ÔÌ‹ ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· Ô˘ ‰È¤Û¯È˙ ʿϷȷ ÙÔ ¶ÂÚ› ‚·ÛÈÏ›Ԣ ٿ͈˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÏÂÙÔ- Ì·Ù›˙ÂÙ·È Ë ÔÌ‹, Ô˘ ηٷϋÁÂÈ ÛÙÔ Û˘ÁÎÚfiÙËÌ·
ÙÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ Î·È Î·Ù¢ı˘- ÌÂÚÒ˜ ÛÙËÓ ÂÓ‰˘Ì·ÙÔÏÔÁ›·, ÙfiÛÔ ÙÔ˘ ËÁÂÌfiÓ· fiÛÔ ÙÔ˘ ·Ï·ÙÈÔ‡ Ù˘ ¢¿ÊÓ˘. ∂Λ, Ô ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜, Ìfi-
ÓfiÙ·Ó Û οÔÈ· ·fi ÙȘ ÂÎÎÏËۛ˜ Ù˘ fiÏ˘ ÙËÓ Î·È ÙˆÓ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ˆÓ Ô˘ Û˘ÓÔ‰Â‡Ô˘Ó ÙËÓ ÔÌ‹ ÏȘ Ï¿‚ÂÈ ÂȉÔÔ›ËÛË ·fi ÙÔÓ ·ÂÛÙ·Ï̤ÓÔ ÙÔ˘ ·-
Ë̤ڷ ÌÈ·˜ ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ ÁÈÔÚÙ‹˜. ∏ ÂÈÛËÌfiÙÂÚË ÙˆÓ ÃÚÈÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ: ÙÔ ·Í›ˆÌ·, Ë Ù¿ÍË ·ÏÏ¿ Î·È Ë ÙÚÈ¿Ú¯Ë, ÙÔÓ ÚÂÊÂÚÂÓ‰¿ÚÈÔ, fiÙÈ ÏËÛÈ¿˙ÂÈ Ë ÒÚ· Ù˘
fï˜ Î·È ÌÂÁ·ÏÔÚÂ¤ÛÙÂÚË ÔÌ‹ fiψÓ, Ë Â‡ÛËÌÔ˜ ÛËÌ·Û›· Ù˘ ÁÈÔÚÙ‹˜ ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È Î·È ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙Ô- ı›·˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜, ÊÔÚ¿ÂÈ Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙˆÓ Ú·È-
Î·È ÂÚÈÊ·Ó‹˜ ÚԤϢÛȘ, fiˆ˜ ÙËÓ ÔÓÔÌ¿˙ÂÈ ÙÔ ¶ÂÚ› ÓÙ·È ·fi Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Î·È ÙËÓ ÔÏ˘Ù¤ÏÂÈ· ÙˆÓ ÔÛ›ÙˆÓ ÙË ‚·ÛÈÏÈ΋ ÛÙÔÏ‹ Î·È ÙÔ ÛÙ¤ÌÌ·. ™˘Óԉ¢-
‚·ÛÈÏ›Ԣ ٿ͈˜, ‹Ù·Ó Ë ÔÌ‹ ÚÔ˜ ÙËÓ ªÂÁ¿ÏË ÛÙÔÏÒÓ. fiÌÂÓÔ˜ ·fi ÛÙÚ·ÙËÁÔ‡˜, ·ÙÚÈΛԢ˜ Î·È ÔÈ ·ÍȈ̷-
∂ÎÎÏËÛ›·, ÙËÓ ∞Á›· ™ÔÊ›·, ηٿ ÙȘ ¤ÓÙ ÌÂÁ¿Ï˜ ÙÔ‡¯Ô˘˜ ÙÔ˘ ‚ÂÛÙÈ·Ú›Ô˘ ÊÙ¿ÓÂÈ ÛÙÔ √ÓÔfi‰ÈÔ, fiÔ˘
‰ÂÛÔÙÈΤ˜ ÂÔÚÙ¤˜, Ù· ÃÚÈÛÙÔ‡ÁÂÓÓ·, Ù· £ÂÔÊ¿ÓÈ·, ¢È·‰ÚÔÌ‹ ÔÈ ‚·ÛÈÏÈÎÔ› Û·ı¿ÚÈÔÈ ÎÚ·ÙÒÓÙ·˜ ÙÔ ‚·ÛÈÏÈο fiÏ·
ÙËÓ ∫˘Úȷ΋ ÙÔ˘ ¶¿Û¯·, ÙËÓ ¶ÂÓÙËÎÔÛÙ‹ Î·È ÙË ÚÔÛÙ›ıÂÓÙ·È ÛÙËÓ ÔÌ‹. ΔÔ ›‰ÈÔ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ Î·È ÛÙÔ
ªÂÙ·ÌfiÚʈÛË. ∏ ÔÌ‹ ·˘Ù‹, Ë ÔÔ›· ÂÚÓÔ‡Û √ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ ‚Á·›ÓÂÈ ·fi ÙÔÓ ÈÂÚfi ÎÔÈÙÒÓ· Î·È ∫ÔÓÛÈÛÙÒÚÈÔ fiÔ˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Ô ÛÙ·˘Úfi˜ ÙÔ˘ ªÂÁ¿-
·fi ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ÙfiÔ˘˜ Î·È ·›ıÔ˘Û˜ ÙÔ˘ πÂÚÔ‡ ¶·- ¤Ú¯ÂÙ·È ÛÙÔÓ ÃÚ˘ÛÔÙÚ›ÎÏÈÓÔ, ÙË Ï·ÌÚ‹ ·›ıÔ˘Û· ÏÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ Î·È Ë Ú¿‚‰Ô˜ ÙÔ˘ ªˆ˘Û‹. ∏ Ô-
Ï·ÙÈÔ‡, ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÙ·È ÏÂÙÔÌÂÚ¤Ûٷٷ ·fi ÙÔÓ ¶ÔÚ- ÙÔ˘ ıÚfiÓÔ˘, Ô˘ ηٷÛ΢¿ÛÙËΠ·fi ÙÔÓ πÔ˘ÛÙÈ- Ì‹ Ì ٷ ÈÂÚ¿ ۇ̂ÔÏ· ·˘Ù¿ Ó· ÚÔÔÚ‡ÔÓÙ·È
Ê˘ÚÔÁ¤ÓÓËÙÔ. ∞Í›˙ÂÈ Ó· ‰È¢ÎÚÈÓÈÛÙ› fiÙÈ ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÓÈ·Ófi μã Î·È ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÙÔÓ Î¤ÓÙÚÔ ÙˆÓ ·Ó·ÎÙfi- ÊÙ¿ÓÂÈ ÛÙȘ Û˘ÓÔÈ˘ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ Ù·ÁÌ¿ÙˆÓ
ÙˆÓ ÔÈÎÔ‰ÔÌËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ Û˘ÁÎÚÔÙÔ‡Û·Ó ÙÔ πÂÚfi ¶·- ÚˆÓ, ÁÈ· Ó· ÚÔÛ¢¯Ëı› ÌÚÔÛÙ¿ ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ÙÔ˘ ¶·Ï·ÙÈÔ‡, ÙˆÓ ÂÎÛÎÔ˘‚›ÙˆÓ, ÙˆÓ Î·Ó‰È‰¿ÙˆÓ,
8 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 3 ¢ E K E M B P I O Y 2 0 0 1

9. H Σχεδιαστικ αναπαρ -
σταση του Iερο Παλατιο
ÙˆÓ Û¯ÔÏÒÓ Î.Ï. ¢È¤Ú¯ÂÙ·È ÚÒÙ· ·fi ÙÔÓ ÙÚ›ÎÏÈÓÔ ÓËÙÔ˘ Ù· Ï·ÙÈÓÈο ‹Ù·Ó ϤÔÓ ÌÈ· ͯ·Ṳ̂ÓË ÁÏÒÛ- απ τον αρχιτ κτονα C. Vogt
ÙˆÓ ÂÎÛÎÔ˘‚›ÙˆÓ, fiÔ˘ ‰ÂÍÈ¿ Î·È ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ·ÏÒÓÔ- Û· Î·È ÔÈ Ù˘ÈΤ˜ ÊÚ¿ÛÂȘ Ô˘ ··ÁÁ¤ÏÏÔÓÙ·Ó ÛÙȘ (1934). Σημει νονται με
ÓÙ·È Ù· ڈ̷˚ο Û΋ÙÚ·, Ù· ÏÂÁfiÌÂÓ· ‚‹Ï·, Ï¿‚·- ÙÂÏÂÙ¤˜ ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·Ó ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË.5 αριθμο ς τα κτ ρια απ τα
Ú· Î·È ¿ÏÏ· ÂÌ‚Ï‹Ì·Ù· ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÛˆÌ¿ÙˆÓ. ∂›- ¶ÚÈÓ Ê‡ÁÂÈ Ë ÔÌ‹ ·fi ÙÔÓ ÙÚ›ÎÏÈÓÔ ÙˆÓ ÂÎ- οπο α διερχ ταν η αυτοκρα-
Ó·È ·ÍÈÔÚfiÛÂÎÙÔ fiÙÈ ÙÔ ¶ÂÚ› ‚·ÛÈÏ›Ԣ ٿ͈˜ ‰È·- ÛÎÔ˘‚›ÙˆÓ, Ô ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ› ÂΛ τορικ πομπ την ημ ρα
ÎÚ›ÓÂÈ Ù· ڈ̷˚ο Û΋ÙÚ· (ÂÈ‚›ˆÛË ÙˆÓ Û΋- ÙÔ˘˜ ‰ÈÔÚÈÛÌÔ‡˜ ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ Ó¤ˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ των Xριστουγ ννων κατευ-
ÙÚˆÓ ÙˆÓ ˘¿ÙˆÓ) ·fi Ù· ˘fiÏÔÈ· ÂÌ‚Ï‹Ì·Ù·. ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ˆÓ, ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ Ô ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ ÂÁ- θυν μενη προς το να της
™ÙËÓ ·›ıÔ˘Û· ·˘Ù‹ ÛÙ¤ÎÔÓÙ·È ÔÈ Î·ÁÎÂÏ¿ÚÈÔÈ ÙÔ˘ ¯ÂÈÚ›˙ÂÈ ÙÔ Û‡Ì‚ÔÏÔ ÙÔ˘ ·ÍÈÒÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘˜, ÁÈ· ·Ú¿- Aγ ας Σοφ ας (A. Vogt,
ÎÔÈ·›ÛÙˆÚÔ˜, ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ÔÈ Ì ·ÛÙ˘ÓÔÌÈο ηı‹ÎÔ- ‰ÂÈÁÌ·, ÛÙÔ˘˜ ÛÎÚ›‚ˆÓ˜ ‰›ÓÂÈ ÌÈ· ‚ÂÚÁԇϷ. ΔÔ «Constantin
ÓÙ· ÌÂٷ͇ ¿ÏÏˆÓ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, Î·È ›‰ÈÔ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· fiÙ·Ó Ô ÌÔӿگ˘ Porphyrogenete. Le livre
Â¢ÊËÌÔ‡Ó ÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ÛÙ· Ï·ÙÈÓÈο! ΔÔ ¶ÂÚ› ÊÙ¿ÓÂÈ ÛÙȘ ™¯ÔϤ˜. ∂Λ ‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È ÔÈ Ó¤ÔÈ ÎfiÌË- des ceremonies I,
‚·ÛÈÏ›Ԣ ٿ͈˜ ·Ú·‰›‰ÂÈ ÙȘ Â¢ÊË̛˜ ÙÔ˘˜ ˆ˜ Ù˜. Commentaire», Παρ σι
ÂÍ‹˜: ΔÔ ¤Ú·ÛÌ· fï˜ Ù˘ ÔÌ‹˜ ·fi ÙȘ Û˘ÓÔÈ˘ 1935).
«¢Â ª·Ú›Â μ¤ÚÁËÓ ӿÙÔ˘˜ ÂÙ ª¿ÁÈ· ‰’ˆÚȤÓÙÂ ÙˆÓ ™¯ÔÏÒÓ ÛËÌ·ÙÔ‰ÔÙÂ›Ù·È Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÙȘ ·Ó·Êˆ-
ÎÔ˘Ì ÌÔ‡ÓÂÚ· ·‰ÔÚ¿ÓÙ˜». ∂ÚÌËÓ‡ÂÙ·È: «∂Î Ó‹ÛÂȘ ÙˆÓ ‰‹ÌˆÓ. √ ÚÒÙÔ˜ Ô˘ ¯·ÈÚÂÙ›˙ÂÈ ÙÔÓ ÌÔ-
ª·Ú›·˜ Ù˘ ·Úı¤ÓÔ˘ ÂÁÁÂÓÓ‹ıË Î·È ª¿ÁÔÈ ÂÍ Ó¿Ú¯Ë Â›Ó·È Ô ‰‹ÌÔ˜ ÙˆÓ μÂÓ¤ÙˆÓ, Ô˘ ÙÔÓ Â¢ÊË-
·Ó·ÙÔÏÒÓ ÌÂÙ¿ ‰ÒÚˆÓ ÚÔÛ΢ÓÔ‡ÛÈÓ». Ì› ˆ˜ ÂÍ‹˜:
∞fiÎÚÈÌ·: «∫Ú›ÛÙÔ˘˜, ¢¤Ô˘˜ ÓfiÛÙÂÚ, ÎÔ˘Ì‚¤Ú- √È ÎÚ¿ÎÙ·È: «∞ÛÙ‹Ú ÙÔÓ ‹ÏÈÔÓ ÚÔÌËÓ‡ÂÈ ÂÓ μË-
ÛÂÙ ËÌ¤ÚÈÔ˘Ì ‚¤ÛÙÚÔ˘Ì ÂÚ ÌÔ˘ÏÙÔ˘Û¿ÓÓÔ˜ ÂÙ ıÏÂ¤Ì ÃÚÈÛÙfiÓ ·Ó·Ù›ϷÓÙ· ÂÎ ·Úı¤ÓÔ˘».
‚fiÓÔ˜». ∂ÚÌËÓ‡ÂÙ·È: «ÃÚÈÛÙfi˜ Ô £Âfi˜ Ë̈Ó, √ Ï·fi˜: «¶ÔÏÏ¿ ¤ÙË, ÂȘ ÔÏÏ¿» Î.Ï.
Ê˘Ï¿ÍË ÙËÓ ‚·ÛÈÏ›·Ó ˘ÌˆÓ Â› ÔÏÏÔȘ ÂÙÂÛÈ ∞ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÔÈ ‰Ô¯¤˜ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ‰‹ÌˆÓ ̤¯ÚȘ
Î·È Î·ÏÔȘ».4 fiÙÔ˘ Ë ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ΋ ÔÌ‹ ÂÚ¿ÛÂÈ ÙË Ã·Ï΋ ¶‡-
∂›Ó·È ÚÔÊ·Ó¤˜ fiÙÈ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ¶ÔÚÊ˘ÚÔÁ¤Ó- ÏË Î·È ÙËÓ Ï·Ù›· ÙÔ˘ ∞˘ÁÔ˘ÛÙ·›Ô˘ ÁÈ· Ó· ηٷϋ-
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 3 ¢ E K E M B P I O Y 2 0 0 1 9