SlideShare a Scribd company logo
1 of 9
Download to read offline
Phú Khánh và http://www.toanthpt.net G i t ng các em tài li u c a th y Lê Anh Dũng – Kiên Giang

.
TÌM L I GI I CÁC BÀI TOÁN B T ð NG TH C, GTLN – GTNN NH D ðOÁN
                                         D U B NG
                                                               Lê Anh Dũng
                                           (G/v THPT chuyên Huỳnh M n ð t – Kiên Giang)
       Các em h/s và các b n thân m n, trong các ñ thi TSðH thư ng có m t câu V là câu
khó (ñ ch n các cao th võ lâm) câu này nh ng năm g n ñây thư ng cho dư i d ng các
bài toán BðT. Và thư ng thì các sĩ t không bi t b t ñ u t ñâu ñ gi i quy t nó. Bài vi t
này tôi s truy n ñ t cho các b n m t “tuy t chiêu” võ công ñ c ñáo (ch c n m t chiêu thôi).
Sau khi h c ñư c “tuy t chiêu” này các b n s th y các v n ñ tr nên r t ñơn gi n.
       ð lĩnh h i ñư c “tuy t chiêu” mà tôi t ng h p t vô s các chiêu th c c a các môn
phái khác thì trư c tiên các b n ph i n m ñư c m t s “chiêu th c” b n ñã.
1. B t ð ng th c Côsi (các chiêu này xem trong “ð i s 10”)
    a. B t ð ng th c Cauchy cho 2 s :
    Cho 2 s a, b ≥ 0 .Khi ñó: a + b ≥ 2 ab . D u ‘=’ x y ra khi a = b.
    b. B t ð ng th c Cauchy cho 3 s :
        Cho 3 s a, b, c ≥ 0 . Khi ñó ta có: a + b + c ≥ 3 3 abc . D u ‘=’ x y ra khi a = b = c.
    Nh n d ng:
    + Tìm nh nh t c a t ng khi bi t tích.
    + Tìm l n nh t c a tích khi bi t t ng, t ng bình phương.
    + Ch ng minh t ng l n hơn tích, tích chia t ng (t ng bình phương, . . .)
    + Dùng nh p các t ng, t ng ngh ch ñ o, . . . thành m t.
    Các BðT cơ b n liên quan hay dùng :
 1. a2 + b2 ≥ 2ab.
 2. a2 + b2 + c2 ≥ ab + ac + bc .D u ‘=’ khi a = b = c.
                       1
    3. a2 + b2 + c2 ≥ (a + b + c)2 ≥ ab + ac + bc . D u ‘=’ x y ra khi a = b = c.
                       3
                                           1      1                                 1 1  4
    4. V i a, b > 0. Ta có : (a + b)( + ) ≥ 4 . D u ‘=’ x y ra khi a = b (hay :      + ≥     )
                                           a      b                                 a b a+ b
                                                      1    1   1
    5. V i a, b, c > 0. Ta có : (a + b + c)( + + ) ≥ 9 . D u ‘=’ x y ra khi a = b = c (hay :
                                                      a    b   c
       1 1 1    9
        + + ≥        ).
       a b c a+ b+ c
       Ý nghĩa c a các b t ñ ng th c 4, 5 là cho phép ta nh p các phân s thành m t do ñó r t
    thu n l i cho vi c xét hàm v i m t n.
    2. B t ð ng Th c Bunhiacopxki –BðT Tr Tuy t ð i :
       Trong chương trình thi ð i H c chúng ta ch ñư c áp d ng BðT Cauchy cho 2 và 3 s không
    âm và b t ñ ng th c Bunhiacopxki cho 2 c p s .
       a1 .b1 + a2 .b2 ≤ (a1 + a2 )( b1 + b 2 )
                           2
                                2
                                      2
                                            2

                              a1 a2
      D u ‘=’ x y ra khi        =    (N u b d u           thì c n thêm ≥ 0 n a)
                              b1 b 2

           LÊ ANH DŨNG –GV THPT CHUYÊN HUỲNH M N ð T –R CH GIÁ KIÊN GIANG                        1
Phú Khánh và http://www.toanthpt.net G i t ng các em tài li u c a th y Lê Anh Dũng – Kiên Giang

.
 b. Nh n d ng:
       + T ng các c p s có tích không ñ i.
    + T ng bình phương b ng m t s không ñ i.
 c. ng d ng
    + Nh p các t ng bình phương thành m t.
 3. Kh o sát hàm s
 Trên ñây là các v n ñ mà ð i H i Anh Hùng thư ng ra ñ ch n cao th . Hi v ng các sĩ t n m
ñư c các chiêu th c cơ b n này ñ lĩnh h i cho t t.

        Khi tìm GTNN, GTLN các em thư ng m c ph i sai l m ph bi n trong vi c tìm giá tr
    c a bi n t i các ñi m ñ t max, min ñó là : th c hi n liên ti p nhi u bư c ñánh giá nhưng d u
    ‘=’ t i m i bư c là không như nhau do ñó không có d u ‘=’ ñ x y ra ñ ng th c cu i. Xét
    bài toán:
        Tìm GTLN c a f(x) = sin5x + 3 cosx, có b n ñã gi i như sau:
      Ch c n xét trong x ∈ [0 ; π ].Ta có:sin5x   ≤   sinx suy ra : f(x) ≤ sinx +   3 cosx
                               2
                                                π
      M t khác : sinx +   3 cosx   = 2sin(x +     )≤ 2 .
                                                3
       V y f(x)max = 2.
       Nh n xét : bài gi i trên sai (bài gi i ñúng xem dư i) do ñã vư ng sai l m trong tìm d u
    ‘=’. f(x) không th ñ t giá tr b ng 2 ñư c vì ñ t i BðT cu i chúng ta ñã th c hi n 2 phép
    bi n ñ i :
       + l n 1: sin5x ≤ sinx ; d u ‘=’ khi x = 0, π /2.
       + l n 2: 2sin(x + π / 6 ) ≤ 2 ; d u ‘=’ khi x= π / 6
        Như v y, khi th c hi n m i bư c bi n ñ i ta thư ng t ñ t ra câu h i:
       + Khi th c hi n các bư c bi n ñ i như v y thì li u d u ‘=’ có ñ t ñư c bư c cu i
    cùng không ?
       + ðánh giá như th nào ñ có th ñưa v v còn l i ñư c hay không ?
       M c dù bài toán có th th c hi n liên ti p nhi u bư c bi n ñ i nhưng ñ d u ‘=’ ñ t ñư c
    thì m i bư c d u ‘=’ cũng ph i gi ng như d u ‘=’ ñ ng th c cu i cùng. V y thì t i sao
    ta không d ñoán trư c d u ‘=’ c a BðT (ho c giá tr mà t i ñó bi u th c ñ t max, min)
    r i t ñó m i ñ nh hư ng phương pháp ñánh giá ?. ðây là m t cách phân tích tìm l i gi i
    mà tôi mu n gi i thi u. ð có hư ng suy nghĩ ñúng chúng ta th c hi n các bư c phân tích
    sau:
        I.Phân tích –tìm l i gi i:
    1.D ñoán d u ‘=’ c a BðT hay các ñi m mà t i ñó ñ t GTLN, GTNN.
    2.T d ñoán d u “=”, k t h p v i các BðT quen thu c d ñoán phép ñánh giá. M i phép
    ñánh giá ph i ñ m b o nguyên t c “d u ‘=’ x y ra m i bư c này ph i gi ng như d u ‘=’
    d ñoán ban ñ u”.
       ð làm rõ, tôi xin phân tích cách suy nghĩ tìm l i gi i trong m t vài ví d sau:
    II. Các thí d :
           LÊ ANH DŨNG –GV THPT CHUYÊN HUỲNH M N ð T –R CH GIÁ KIÊN GIANG                          2
Phú Khánh và http://www.toanthpt.net G i t ng các em tài li u c a th y Lê Anh Dũng – Kiên
Giang

.
 Thí d 1: (ðH 2003-A)
   Cho x, y, z > 0 th a mãn : x + y + z              ≤    1. Cmr:
                                                   1           1         1
                                    P=      x2 +     2
                                                       + y 2 + 2 + z 2 + 2 ≥ 82
                                                   x          y         z
 Phân tích:
    B1. D ñoán d u ‘=’: x = y = z = 1/3
    B2. ð làm m t d u căn, ta có th suy nghĩ theo 2 hư ng: m t d u căn t ng s h ng
ho c nh p d u căn m i s h ng thành m t.
 1. N u suy nghĩ theo hư ng m t d u căn t ng s h ng ta dùng BðT Bunhiacopxki:

                                                                                                      )([?] + [?]) ≥ . . D u
                  1                                                                                1
    +     x2 +         d ng t ng hai bình phương          →   BðT BCS → ta c n tìm:           (x 2 +
                  x2                                                                               x2
    ‘=’ c a d ñoán ban ñ u là x =       1
                                          và d u         ‘=’ c a ñánh giá BðT BCS là 1 / x = ? .Như v y 2 s
                                        3                                                        x     ?

    còn l i c n ñi n s có t      l 3 : 1 = 9 : 1.        Ta ñư c : (x 2 + 12 )(12 + 9 2 ) ≥ x + 9 . Tương t v i y, z
                                       3                                  x                     x
                                     9 9 9
    và c ng l i, ta ñư c: P.     82 ≥ + + + x+             y+ z.
                                     x y z
        + V ph i là t ng các phân s quen (BðT Côsi )
 1 1 1   9                                                                                 81                 81
→ + + ≥      .               (D u ‘=’ v n ñ m b o)             →    82 P ≥ x + y + z +         = f (t ) = t +
 x y z x+y+z                                                                             x+y+z                 t
(v i t = x + y + x (0 < t        ≤ 1 ).   Kh o sát hàm ta ñư c ñpcm. (T i ñây có em dùng BðT Côsi
        81
t+         ≥ 18   không thu ñư c k t qu vì ñã vi ph m nguyên t c d u ‘=’)
         t
 2. N u suy nghĩ theo hư ng nh p các d u căn:
 + m i d u căn là d ng bình phương → t ng 3 ñ dài c a ba vectơ .
                                                   1                                   1                 1                      1
    + D ñoán d u ‘=’ khi x = y = z =                 .   Khi ñó 3 vectơ u = (x ;           ), v = (y ;       ) và   w=   (z ;     )
                                                   3                                   x                 y                      z
cùng hư ng ñư c t c ñ ng th c sau x y ra ñư c : P =
                                          1 1 1
u + v + w ≥ u + v + w = ( x + y + x) 2 + ( + + ) 2
                                          x y z
 + T i ñây th c hi n các bư c phân tích như 1.
 Khi thay d ki n x + y + z ≤ 1 b ng d ki n khác, ch ng h n: x + y + z ≤ 2 thì v ph i bài
toán như th nào ?
 Thí d 2: (DBðH - 2003)
 Tìm GTNN, GTLN c a : P = sin5x + 3 cosx.
 Phân tích:
 Ta th y P ch a m t n x suy nghĩ ñ u tiên c a ta thư ng là dùng ñ o hàm. Th ñ o hàm :
                                 f’(x) = 5sin4x.cosx – 3 x

                 LÊ ANH DŨNG –GV THPT CHUYÊN HUỲNH M N ð T –R CH GIÁ KIÊN GIANG                                                 3
Phú Khánh và http://www.toanthpt.net G i t ng các em tài li u c a th y Lê Anh Dũng – Kiên
Giang

.
 + Chúng ta th y có m t nghi m là sinx = 0 nhưng các nghi m còn l i ta không th tìm ñư c.
Như v y hư ng gi i quy t khi ñ o hàm tr c ti p là không kh thi. Nhưng qua ñây cho ta có
d ñoán ñư c các ñi m mà t i ñó ñ t NN, LN s là các ñi m làm sinx = 0.(thư ng thì các
ñi m ñ t max, min là các ñi m t i h n c a hàm s )
 + T ñi u này, khi ta bi n ñ i và s d ng các b t ñ ng th c ñ ñánh giá ph i luôn luôn có
d u ‘=’ t i các ñi m làm sinx = 0.
 + Mu n ñưa v m t n t, ta ñ t t = cosx, nhưng sin5x không chuy n v t ñư c → ñánh giá
sin5x ñ h m t b c (sin2x, sin4x, . . . thì ñưa v t = cosx ñư c). Ph i ñánh giá như th nào
ñ d u ‘=’có ñư c khi sinx = 0 → sin5x ≤ sin4x → Khi ñó : sin4x = (1 – t2)2
f(x) ≤ g(t) = (1 – t2)2 + 3 t , t ∈[-1 ; 1].
 + g’(t) = 3 - 4t(1 – t2) → hàm b c 3 nhưng ta không nh m nghi m ñư c (th b m máy
xem có nghi m trong [-1 ; 1] → không có nghi m → g’(t) ch mang d u) ñánh giá g’(t) ñ
ch ng minh g’(t) có m t d u → dùng BðT ho c ñ o hàm :
 + g”(t) = 12t2 – 4, g’’(t) = 0 ⇔ t = ±1/ 2 . L p BBT ho c ñ ý r ng g’( ± 1), g’( ± 1 / 2 ) > 0 ⇒
g’(t) > 0, ∀t ∈ [ −1;1] . Suy ra : max g(t) = g(1) (v n ñ m b o d u ‘=’ như trên).
 Thí d 3: (ðH 2004-A)
    Cho tam giác không tù ABC, th a mãn ñi u ki n: cos2A + 2 2 cosB + 2 2 cosC = 3.
    Tính các góc c a tam giác ABC.
 Phân tích:
    Bài toán yêu c u tính 3 góc trong khi ñó ch cho m t ñ ng th c ràng bu c như v y ch có
cách dùng BðT ñ ñánh giá m t v l n hơn ho c b ng v còn l i.
 + D ñoán d u ‘=’: B = C = 450 và A = 900. (B, C ñ i x ng nên d ñoán B = C, h s cosB
là 2 t ñây d ñoán B = 450 th vào th y th a.)
 + Ta th c hi n bi n ñ i bi u th c quen thu c : cosB + cosC = 2cos B − C .cos B + C , v i d
                                                                          2           2
ñoán B = C thì cos B − C = 1, ta có th       ñánh giá cosB + cosC ñ chuy n v m t n : cosB +
                     2
            B−C
cosC = 2cos      .sin A ≤ 2 sin A
              2        2        2
   + V y : cos2A + 4 2 sin A − 3 ≥ 0 .
                             2
ðây là bài toán m t n ta có th
 H1: ð t t = sin A (t ∈ (0 ;     2
                                   ])   chuy n
                  2             2
f(t)=(2(2t2 – 1)2–1) + 4   2t   –1= 8t4 –8t2 +4   2t   -1
                                                                                       2
f’(t)=32t3–16t + 4     2 → không    gi i ñư c nghi m. (b m máy tìm nghi m t ∈ (0 ;       ] th   y không
                                                                                      2
                                                                                                   2
có nghi m   → f’(t)   ch có m t d u ) → f”(t) l p BBT suy ra ñư c f’(t)   ≥ 0 , ∀t ⇒ f(t) ≤ f (      ) = 3(
                                                                                                  2
bài toán thư ng g p      l p 12)
         LÊ ANH DŨNG –GV THPT CHUYÊN HUỲNH M N ð T –R CH GIÁ KIÊN GIANG                                 4
Phú Khánh và http://www.toanthpt.net G i t ng các em tài li u c a th y Lê Anh Dũng – Kiên
Giang

.
 H2: ðánh giá cos2A ñ gi m b t b c, có th phân tích theo hư ng : cos2A = 2cos2A –
1.V i d ñoán d u ‘=’ khi A = 900 trên, ta có th ñánh giá cos2A như th nào?ðánh
giá :cos2A ≤ cosA (ñ ñ m b o d u ‘=’ x y ra khi A = 900)
                                    A
 + Thu ñư c : cosA + 4      2 sin     −3≥ 0
                                    2
                          A
hay: –2sin2 A + 4 2 sin     − 4 ≥ 0.
            2             2
                    A                 A   2
Suy ra: − ( 2 sin     − 2) 2 ≥ 0 ⇒ sin =    →
                    2                 2  2
 Thí d 4: (ðH M ð a Ch t - 99)
Gi s A, B, C là 3 góc m t tam giác. Tìm GTNN :
                                                1         1         1
                                     P=             +         +
                                           2 + cos2A 2 + cos2B 2 − cos2C
 Phân tích:
+ D ñoán ñi m ñ t GTNN: th m t s giá tr ñ c bi t và d ñoán A = B (A, B ñ i x ng)
                         A,B     150     300 450 600
                          P     4
                                    +
                                      2 6/5 4/3 26/15
                                                4+ 3    3
                             0              0
 V y d ñoán A = B= 30 , C = 120
+ V i giá tr d ñoán ta ñ ý :
 2 + cos2A = 2 + cos2B = 2 – cos2C, và c n ñánh giá ≥ . ði u này trùng v i cách nh p các
phân s trongBðT Côsi :
                             9
 +V y:P     ≥                             =      Q
                6 + cos2A + cos2B − cos2C
  + M c tiêu bây gi là ñi ch ng minh:
R = cos2A + cos2B – cos2C ≤ 3/2 (giá tr t i ñi m d ñoán, chi u ≤ ñ ñ m b o Q ≥ 6/5)
  + Bi u th c c a R ch a t ng quen thu c c a tam giác : cos2A + cos2B = 2cos(A – B).cos(A
+ B) =
- 2cos(A – B). cosC và cos2C = 2cos2C – 1. V y :
                             R = - 2cos(A – B).cosC – 2cos2C + 1
  + T i ñây, có 2 suy nghĩ :
                                                                             1    1
H1 : Khi A = B = 300 x y ra thì cos(A – B) = 1 và cosC =                 −     = − cos(A − B) .    T l này gi ng
                                                                             2    2
t l phân tích thành bình phương trong bi u th c c a R.
                                          1
Ta th phân tích: R = - 2(cosC +             cos(A − B) )
                                                         2
                                                             + 1 + 1 cos2(A – B)   ≤
                                                                                       3
                                                                                         .   ðây là m c tiêu c n ñi
                                          2                       2                    2
t i.
H2 : ðánh giá R ñưa v m t n. Theo d ñoán thì cos(A – B) = 1 x y ra ñư c. V y ta có
ñánh giá quen thu c : cos(A – B) ≤ 1 . N u nhân cosC vào 2 v ta g p sai l m vì chưa bi t d u
cosC. Ta tránh b ng cách :

         LÊ ANH DŨNG –GV THPT CHUYÊN HUỲNH M N ð T –R CH GIÁ KIÊN GIANG                                          5
Phú Khánh và http://www.toanthpt.net G i t ng các em tài li u c a th y Lê Anh Dũng – Kiên
Giang

.
- cos(A – B).cosC         ≤ cos(A − B) cosC ≤ cosC (d     u ‘=’ ñ t ñư c t i các ñi m d ñoán.). V y :
R ≤ -2cos2C + 2 cosC + 1= -( cosC − 1 )2 + 3 ≤ 3 (ho c xét hàm )
                                              2      2    2
  Thí d 5: (ðHSP Hà N i – 99)
Cho x, y, z ∈ [0 ; 1]. Ch ng minh r ng :
                              2(x3 + y3 + z3) – (x2y + y2z + z2x) ≤ 3
Phân tích:
+ D ñoán d u ‘=’: hai s b ng 1còn 1 s b ng 0 ho c x = y = z = 1.
+ V i d ñoán trên làm th nào ñ xu t hi n ñư c v trái ? ð làm xu t hi n x2y ta th xét
tích :
( 1- x2)(1 - y) ≥ 0 (ñ m b o d u ‘=’ như d ñoán) hay : x2y + 1 – x2 – y ≥ 0 . Th c hi n tương
t trên ta có :
 y2z + 1 – y2 – z ≥ 0     z2x + 1 – z2 – x ≥ 0
+ N u c ng 3 v ta g n ñư c bñt c n ch ng minh, ch thay 2(x3 + y3 + z3) b ng t ng : x2 + y2
+ z2 + x + y + z. V i gi thi t x, y, z ∈ [0 ; 1] thì ta có th so sánh các lũy th a v i b c khác
nhau, do ñó có th so sánh hai t ng trên: x3 ≤ x2 ≤ x ; y3 ≤ y2 ≤ y và z3 ≤ z2 ≤ z. C ng các bñt ta
ñư c ñích c n ph i t i.
Thí d 6: (ðH- A- 2005)
                                                                       1 1 1
Cho       x,     y,   z   là   các     s    dương        th a   mãn     + + = 4.         Ch ng       minh     r ng
                                                                       x y z
        1          1          1
:             +          +           ≤1
    2x + y + z x + 2y + z x + y + 2z
Phân tích:
+ D ñoán d u ‘=’ x = y = z = ¾
+ V i d ñoán ñó thì 2x = y + z, x+ z = 2y, x + y = 2z ; m i phân s v ph i bây gi gi ng
v ph i c a BðT nh p phân s quen thu c th c th 4 c a chiêu “Côsi”.
                       1      1 1    1       1      1 1    1           1     1 1    1
+ ðánh giá:                  ≤ .( +     );         ≤ ( +      );            ≤ ( +     )
                   2x + y + z 4 2x y + z x + 2y + z 4 2y x + z x + y + 2z 4 2z y + x

+V id           ñoán x = y =z ta có th ñánh giá : 1 ≤ 1 ( 1 + 1 );... c ng các BðT này ta            ñư c ñpcm.
                                                   x+y 4 x y
Thí d 7:
                                                                   1 + x3 + y3   1 + x 3 + z3   1 + y 3 + z3
Cho x, y, z > 0 th a mãn xyz = 1. Ch ng minh r ng :                            +              +              ≥3 3
                                                                       xy            xz             yz
Phân tích:
+ D ñoán d u “=” : x = = = z = 1
+ V i d ñoán này thì 1 = x3= y3,                  m i phân s ta th y ñ u có d ng t n chia tích, ta dùng
Côsi ñ ñánh giá t ng ñưa v tích:
                                       1 + x3 + y3   3xy    3
    1 + x3 + y3 ≥ 3 3 x 3 y3 = 3xy ⇒               ≥     =
                                           xy        xy    xy

               LÊ ANH DŨNG –GV THPT CHUYÊN HUỲNH M N ð T –R CH GIÁ KIÊN GIANG                                       6
Phú Khánh và http://www.toanthpt.net G i t ng các em tài li u c a th y Lê Anh Dũng – Kiên
Giang

.
                           3                                     3
    1 + y3 + z3 ≥               ; 1 + z3 + x 3 ≥
                           zy                                   zx
                                    3          3            3
Suy ra : VT            ≥                 +          +
                                xy             yz           zx
+ K t h p v i gi thi t và v i d ñoán d u ‘=’thì                                                   xy = yz = zx .     ði u này trùng v i d u hi u
c a     BðT      Côsi,      do    ñó     dùng                                                        BðT            Côsi   ta     ñư c:      VT
         3         3            3                  3        3        3           ( 3 )3
≥             +        +                ≥ 33           .         .        = 33          =3 3
         xy       yz           zx               xy          yz       zx           xyz
   Qua các ví d trên chúng ta th y ñư c t m quan tr ng c a vi c ñánh giá, d ñoán d u
‘=’x y ra các BðT.Ngoài vi c tránh cho ta nh ng sai l m thư ng g p trong quá trình tìm
GTNN, GTLN thì vi c d ñoán d u ‘=’còn cho chúng ta ñ nh hư ng ñư c phương pháp
ch ng minh(các cách ñánh giá là hoàn toàn t nhiên ch không ph i ‘t trên tr i rơi
xu ng’).Xin m i các em v n d ng vào các bài t p sau:
   III.Bài t p ñ ngh :
 1> Tính các góc c a tam giác ABC bi t r ng :
                                                                       9
     a. sin2A + sin2B + 2sinAsinB =                                       + 3cosC + cos2C
                                                                       4
    b. cosA+cosB – cosC=                                   - 7 + 2 sin C + 4 cosA cosB
                                                             2         2        2    2
 2>Tìm GTNN c a : P = 3sinx + 8cos7x
 3> Cho x, y, z > 0. Ch ng minh r ng : 3x + 2y + 4z                                                   ≥ xy + 3 yz + 5 zx
                                                                                                              a        b         c      3 3
 4> Cho a, b, c > 0 th a mãn a2 + b2 + c2 = 1. Ch ng minh:                                                         + 2       + 2      ≥
                                                                                                           b +c2 2
                                                                                                                    a +c   2
                                                                                                                               a +b 2
                                                                                                                                         2
                                                                                              1        1        1 
    5>   Cho tam giác nh n ABC. Ch ng minh:                                             1 +      1 +      1 +       ≥ 27
                                                                                            cosA     cosB     cosC 
    6> Cho        3 s x, y, z > 0 sao cho xy + yz + zx = xyz.
                                                       2x 2 + y 2          2y 2 + z 2        2z 2 + x 2
         Ch ng minh r ng :                                            +                 +               ≥ 3
                                                           xy                yz                zx
    7> (ðH        – A- 2005)
                                                                     1 1 1
          Cho x, y, z > 0 th a mãn :                                  + + =4.           Ch ng minh r ng :
                                                                     x y z
                 1          1          1
                       +          +           ≤1
             2x + y + z x + 2y + z x + y + 2z
    8> (ðH        – D – 2005)
                                                                                   1 + x3 + y3       1 + y 3 + z3       1 + z3 + x 3
          Cho x, y, z > 0 th a : xyz=1. Cmr:                                                     +                  +                ≥3 3
                                                                                        xy               yz                 zx
 Trên ñây cũng ch là m t trong s r t nhi u cách suy nghĩ và dĩ nhiên nó cũng ch gi i quy t
ñư c m t vài d ng BðT c th mà thôi. Nhân ñây tôi xin chân thành c m ơn Th.S Nguy n
                  LÊ ANH DŨNG –GV THPT CHUYÊN HUỲNH M N ð T –R CH GIÁ KIÊN GIANG                                                              7
Phú Khánh và http://www.toanthpt.net G i t ng các em tài li u c a th y Lê Anh Dũng – Kiên
Giang

.
Qu c Lu n ñã ñóng góp nhi u ý ki n quý báu giúp tôi hoàn thành bài vi t này. R t mong s
trao ñ i c a các b n. ð a ch E-mail : rubidragon2005@yahoo.com




        LÊ ANH DŨNG –GV THPT CHUYÊN HUỲNH M N ð T –R CH GIÁ KIÊN GIANG                      8
Phú Khánh và http://www.toanthpt.net G i t ng các em tài li u c a th y Lê Anh Dũng –
Kiên Giang

.




      LÊ ANH DŨNG –GV THPT CHUYÊN HUỲNH M N ð T –R CH GIÁ KIÊN GIANG                   9

More Related Content

Similar to aaaaaaaaaa

Formulario derivadas e integrales
Formulario derivadas e integralesFormulario derivadas e integrales
Formulario derivadas e integralesGeovanny Jiménez
 
Formulario oficial-calculo
Formulario oficial-calculoFormulario oficial-calculo
Formulario oficial-calculoFavian Flores
 
Formulario cálculo
Formulario cálculoFormulario cálculo
Formulario cálculoMan50035
 
Bsc maths derivative_formula
Bsc maths derivative_formulaBsc maths derivative_formula
Bsc maths derivative_formulaShani Qasmi
 
51556 0131469657 ism-15
51556 0131469657 ism-1551556 0131469657 ism-15
51556 0131469657 ism-15Carlos Fuentes
 
Thomas-calculus-solution.pdf
Thomas-calculus-solution.pdfThomas-calculus-solution.pdf
Thomas-calculus-solution.pdfShafaqMehmood2
 
Ky-thuat-bien-doi-vi-phan-de-tim-nguyen-ham
Ky-thuat-bien-doi-vi-phan-de-tim-nguyen-hamKy-thuat-bien-doi-vi-phan-de-tim-nguyen-ham
Ky-thuat-bien-doi-vi-phan-de-tim-nguyen-hamVui Lên Bạn Nhé
 
6837882 giao-trinh-toefl
6837882 giao-trinh-toefl6837882 giao-trinh-toefl
6837882 giao-trinh-toeflIT
 
Common derivatives integrals
Common derivatives integralsCommon derivatives integrals
Common derivatives integralsolziich
 
deveratives integrals
deveratives integralsdeveratives integrals
deveratives integralsRaka S
 
微積分定理與公式
微積分定理與公式微積分定理與公式
微積分定理與公式zoayzoay
 
Common derivatives integrals
Common derivatives integralsCommon derivatives integrals
Common derivatives integralsKavin Ruk
 
справка
справкасправка
справкаkasheeva
 
Formulario de Calculo Diferencial-Integral
Formulario de Calculo Diferencial-IntegralFormulario de Calculo Diferencial-Integral
Formulario de Calculo Diferencial-IntegralErick Chevez
 
X2 t08 03 inequalities & graphs (2013)
X2 t08 03 inequalities & graphs (2013)X2 t08 03 inequalities & graphs (2013)
X2 t08 03 inequalities & graphs (2013)Nigel Simmons
 

Similar to aaaaaaaaaa (20)

Formulario derivadas e integrales
Formulario derivadas e integralesFormulario derivadas e integrales
Formulario derivadas e integrales
 
Formulario oficial-calculo
Formulario oficial-calculoFormulario oficial-calculo
Formulario oficial-calculo
 
Formulario calculo
Formulario calculoFormulario calculo
Formulario calculo
 
Formulario cálculo
Formulario cálculoFormulario cálculo
Formulario cálculo
 
Bdhsgtoan12
Bdhsgtoan12  Bdhsgtoan12
Bdhsgtoan12
 
E content on algebra & trignomentry
E content on algebra & trignomentryE content on algebra & trignomentry
E content on algebra & trignomentry
 
Bsc maths derivative_formula
Bsc maths derivative_formulaBsc maths derivative_formula
Bsc maths derivative_formula
 
51556 0131469657 ism-15
51556 0131469657 ism-1551556 0131469657 ism-15
51556 0131469657 ism-15
 
Thomas-calculus-solution.pdf
Thomas-calculus-solution.pdfThomas-calculus-solution.pdf
Thomas-calculus-solution.pdf
 
Integral calculus
  Integral calculus   Integral calculus
Integral calculus
 
Ky-thuat-bien-doi-vi-phan-de-tim-nguyen-ham
Ky-thuat-bien-doi-vi-phan-de-tim-nguyen-hamKy-thuat-bien-doi-vi-phan-de-tim-nguyen-ham
Ky-thuat-bien-doi-vi-phan-de-tim-nguyen-ham
 
6837882 giao-trinh-toefl
6837882 giao-trinh-toefl6837882 giao-trinh-toefl
6837882 giao-trinh-toefl
 
Common derivatives integrals
Common derivatives integralsCommon derivatives integrals
Common derivatives integrals
 
deveratives integrals
deveratives integralsdeveratives integrals
deveratives integrals
 
微積分定理與公式
微積分定理與公式微積分定理與公式
微積分定理與公式
 
Common derivatives integrals
Common derivatives integralsCommon derivatives integrals
Common derivatives integrals
 
Notes 5-7
Notes 5-7Notes 5-7
Notes 5-7
 
справка
справкасправка
справка
 
Formulario de Calculo Diferencial-Integral
Formulario de Calculo Diferencial-IntegralFormulario de Calculo Diferencial-Integral
Formulario de Calculo Diferencial-Integral
 
X2 t08 03 inequalities & graphs (2013)
X2 t08 03 inequalities & graphs (2013)X2 t08 03 inequalities & graphs (2013)
X2 t08 03 inequalities & graphs (2013)
 

Recently uploaded

Meghan Sutherland In Media Res Media Component
Meghan Sutherland In Media Res Media ComponentMeghan Sutherland In Media Res Media Component
Meghan Sutherland In Media Res Media ComponentInMediaRes1
 
18-04-UA_REPORT_MEDIALITERAСY_INDEX-DM_23-1-final-eng.pdf
18-04-UA_REPORT_MEDIALITERAСY_INDEX-DM_23-1-final-eng.pdf18-04-UA_REPORT_MEDIALITERAСY_INDEX-DM_23-1-final-eng.pdf
18-04-UA_REPORT_MEDIALITERAСY_INDEX-DM_23-1-final-eng.pdfssuser54595a
 
Organic Name Reactions for the students and aspirants of Chemistry12th.pptx
Organic Name Reactions  for the students and aspirants of Chemistry12th.pptxOrganic Name Reactions  for the students and aspirants of Chemistry12th.pptx
Organic Name Reactions for the students and aspirants of Chemistry12th.pptxVS Mahajan Coaching Centre
 
DATA STRUCTURE AND ALGORITHM for beginners
DATA STRUCTURE AND ALGORITHM for beginnersDATA STRUCTURE AND ALGORITHM for beginners
DATA STRUCTURE AND ALGORITHM for beginnersSabitha Banu
 
CARE OF CHILD IN INCUBATOR..........pptx
CARE OF CHILD IN INCUBATOR..........pptxCARE OF CHILD IN INCUBATOR..........pptx
CARE OF CHILD IN INCUBATOR..........pptxGaneshChakor2
 
internship ppt on smartinternz platform as salesforce developer
internship ppt on smartinternz platform as salesforce developerinternship ppt on smartinternz platform as salesforce developer
internship ppt on smartinternz platform as salesforce developerunnathinaik
 
History Class XII Ch. 3 Kinship, Caste and Class (1).pptx
History Class XII Ch. 3 Kinship, Caste and Class (1).pptxHistory Class XII Ch. 3 Kinship, Caste and Class (1).pptx
History Class XII Ch. 3 Kinship, Caste and Class (1).pptxsocialsciencegdgrohi
 
POINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptx
POINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptxPOINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptx
POINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptxSayali Powar
 
Employee wellbeing at the workplace.pptx
Employee wellbeing at the workplace.pptxEmployee wellbeing at the workplace.pptx
Employee wellbeing at the workplace.pptxNirmalaLoungPoorunde1
 
Painted Grey Ware.pptx, PGW Culture of India
Painted Grey Ware.pptx, PGW Culture of IndiaPainted Grey Ware.pptx, PGW Culture of India
Painted Grey Ware.pptx, PGW Culture of IndiaVirag Sontakke
 
Interactive Powerpoint_How to Master effective communication
Interactive Powerpoint_How to Master effective communicationInteractive Powerpoint_How to Master effective communication
Interactive Powerpoint_How to Master effective communicationnomboosow
 
Full Stack Web Development Course for Beginners
Full Stack Web Development Course  for BeginnersFull Stack Web Development Course  for Beginners
Full Stack Web Development Course for BeginnersSabitha Banu
 
Hierarchy of management that covers different levels of management
Hierarchy of management that covers different levels of managementHierarchy of management that covers different levels of management
Hierarchy of management that covers different levels of managementmkooblal
 
Introduction to ArtificiaI Intelligence in Higher Education
Introduction to ArtificiaI Intelligence in Higher EducationIntroduction to ArtificiaI Intelligence in Higher Education
Introduction to ArtificiaI Intelligence in Higher Educationpboyjonauth
 
call girls in Kamla Market (DELHI) 🔝 >༒9953330565🔝 genuine Escort Service 🔝✔️✔️
call girls in Kamla Market (DELHI) 🔝 >༒9953330565🔝 genuine Escort Service 🔝✔️✔️call girls in Kamla Market (DELHI) 🔝 >༒9953330565🔝 genuine Escort Service 🔝✔️✔️
call girls in Kamla Market (DELHI) 🔝 >༒9953330565🔝 genuine Escort Service 🔝✔️✔️9953056974 Low Rate Call Girls In Saket, Delhi NCR
 
Incoming and Outgoing Shipments in 1 STEP Using Odoo 17
Incoming and Outgoing Shipments in 1 STEP Using Odoo 17Incoming and Outgoing Shipments in 1 STEP Using Odoo 17
Incoming and Outgoing Shipments in 1 STEP Using Odoo 17Celine George
 
Pharmacognosy Flower 3. Compositae 2023.pdf
Pharmacognosy Flower 3. Compositae 2023.pdfPharmacognosy Flower 3. Compositae 2023.pdf
Pharmacognosy Flower 3. Compositae 2023.pdfMahmoud M. Sallam
 
Enzyme, Pharmaceutical Aids, Miscellaneous Last Part of Chapter no 5th.pdf
Enzyme, Pharmaceutical Aids, Miscellaneous Last Part of Chapter no 5th.pdfEnzyme, Pharmaceutical Aids, Miscellaneous Last Part of Chapter no 5th.pdf
Enzyme, Pharmaceutical Aids, Miscellaneous Last Part of Chapter no 5th.pdfSumit Tiwari
 

Recently uploaded (20)

Meghan Sutherland In Media Res Media Component
Meghan Sutherland In Media Res Media ComponentMeghan Sutherland In Media Res Media Component
Meghan Sutherland In Media Res Media Component
 
18-04-UA_REPORT_MEDIALITERAСY_INDEX-DM_23-1-final-eng.pdf
18-04-UA_REPORT_MEDIALITERAСY_INDEX-DM_23-1-final-eng.pdf18-04-UA_REPORT_MEDIALITERAСY_INDEX-DM_23-1-final-eng.pdf
18-04-UA_REPORT_MEDIALITERAСY_INDEX-DM_23-1-final-eng.pdf
 
Organic Name Reactions for the students and aspirants of Chemistry12th.pptx
Organic Name Reactions  for the students and aspirants of Chemistry12th.pptxOrganic Name Reactions  for the students and aspirants of Chemistry12th.pptx
Organic Name Reactions for the students and aspirants of Chemistry12th.pptx
 
Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝
Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝
Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝
 
DATA STRUCTURE AND ALGORITHM for beginners
DATA STRUCTURE AND ALGORITHM for beginnersDATA STRUCTURE AND ALGORITHM for beginners
DATA STRUCTURE AND ALGORITHM for beginners
 
CARE OF CHILD IN INCUBATOR..........pptx
CARE OF CHILD IN INCUBATOR..........pptxCARE OF CHILD IN INCUBATOR..........pptx
CARE OF CHILD IN INCUBATOR..........pptx
 
internship ppt on smartinternz platform as salesforce developer
internship ppt on smartinternz platform as salesforce developerinternship ppt on smartinternz platform as salesforce developer
internship ppt on smartinternz platform as salesforce developer
 
History Class XII Ch. 3 Kinship, Caste and Class (1).pptx
History Class XII Ch. 3 Kinship, Caste and Class (1).pptxHistory Class XII Ch. 3 Kinship, Caste and Class (1).pptx
History Class XII Ch. 3 Kinship, Caste and Class (1).pptx
 
POINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptx
POINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptxPOINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptx
POINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptx
 
Employee wellbeing at the workplace.pptx
Employee wellbeing at the workplace.pptxEmployee wellbeing at the workplace.pptx
Employee wellbeing at the workplace.pptx
 
Painted Grey Ware.pptx, PGW Culture of India
Painted Grey Ware.pptx, PGW Culture of IndiaPainted Grey Ware.pptx, PGW Culture of India
Painted Grey Ware.pptx, PGW Culture of India
 
Interactive Powerpoint_How to Master effective communication
Interactive Powerpoint_How to Master effective communicationInteractive Powerpoint_How to Master effective communication
Interactive Powerpoint_How to Master effective communication
 
Full Stack Web Development Course for Beginners
Full Stack Web Development Course  for BeginnersFull Stack Web Development Course  for Beginners
Full Stack Web Development Course for Beginners
 
Hierarchy of management that covers different levels of management
Hierarchy of management that covers different levels of managementHierarchy of management that covers different levels of management
Hierarchy of management that covers different levels of management
 
Model Call Girl in Bikash Puri Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝
Model Call Girl in Bikash Puri  Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝Model Call Girl in Bikash Puri  Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝
Model Call Girl in Bikash Puri Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝
 
Introduction to ArtificiaI Intelligence in Higher Education
Introduction to ArtificiaI Intelligence in Higher EducationIntroduction to ArtificiaI Intelligence in Higher Education
Introduction to ArtificiaI Intelligence in Higher Education
 
call girls in Kamla Market (DELHI) 🔝 >༒9953330565🔝 genuine Escort Service 🔝✔️✔️
call girls in Kamla Market (DELHI) 🔝 >༒9953330565🔝 genuine Escort Service 🔝✔️✔️call girls in Kamla Market (DELHI) 🔝 >༒9953330565🔝 genuine Escort Service 🔝✔️✔️
call girls in Kamla Market (DELHI) 🔝 >༒9953330565🔝 genuine Escort Service 🔝✔️✔️
 
Incoming and Outgoing Shipments in 1 STEP Using Odoo 17
Incoming and Outgoing Shipments in 1 STEP Using Odoo 17Incoming and Outgoing Shipments in 1 STEP Using Odoo 17
Incoming and Outgoing Shipments in 1 STEP Using Odoo 17
 
Pharmacognosy Flower 3. Compositae 2023.pdf
Pharmacognosy Flower 3. Compositae 2023.pdfPharmacognosy Flower 3. Compositae 2023.pdf
Pharmacognosy Flower 3. Compositae 2023.pdf
 
Enzyme, Pharmaceutical Aids, Miscellaneous Last Part of Chapter no 5th.pdf
Enzyme, Pharmaceutical Aids, Miscellaneous Last Part of Chapter no 5th.pdfEnzyme, Pharmaceutical Aids, Miscellaneous Last Part of Chapter no 5th.pdf
Enzyme, Pharmaceutical Aids, Miscellaneous Last Part of Chapter no 5th.pdf
 

aaaaaaaaaa

  • 1. Phú Khánh và http://www.toanthpt.net G i t ng các em tài li u c a th y Lê Anh Dũng – Kiên Giang . TÌM L I GI I CÁC BÀI TOÁN B T ð NG TH C, GTLN – GTNN NH D ðOÁN D U B NG Lê Anh Dũng (G/v THPT chuyên Huỳnh M n ð t – Kiên Giang) Các em h/s và các b n thân m n, trong các ñ thi TSðH thư ng có m t câu V là câu khó (ñ ch n các cao th võ lâm) câu này nh ng năm g n ñây thư ng cho dư i d ng các bài toán BðT. Và thư ng thì các sĩ t không bi t b t ñ u t ñâu ñ gi i quy t nó. Bài vi t này tôi s truy n ñ t cho các b n m t “tuy t chiêu” võ công ñ c ñáo (ch c n m t chiêu thôi). Sau khi h c ñư c “tuy t chiêu” này các b n s th y các v n ñ tr nên r t ñơn gi n. ð lĩnh h i ñư c “tuy t chiêu” mà tôi t ng h p t vô s các chiêu th c c a các môn phái khác thì trư c tiên các b n ph i n m ñư c m t s “chiêu th c” b n ñã. 1. B t ð ng th c Côsi (các chiêu này xem trong “ð i s 10”) a. B t ð ng th c Cauchy cho 2 s : Cho 2 s a, b ≥ 0 .Khi ñó: a + b ≥ 2 ab . D u ‘=’ x y ra khi a = b. b. B t ð ng th c Cauchy cho 3 s : Cho 3 s a, b, c ≥ 0 . Khi ñó ta có: a + b + c ≥ 3 3 abc . D u ‘=’ x y ra khi a = b = c. Nh n d ng: + Tìm nh nh t c a t ng khi bi t tích. + Tìm l n nh t c a tích khi bi t t ng, t ng bình phương. + Ch ng minh t ng l n hơn tích, tích chia t ng (t ng bình phương, . . .) + Dùng nh p các t ng, t ng ngh ch ñ o, . . . thành m t. Các BðT cơ b n liên quan hay dùng : 1. a2 + b2 ≥ 2ab. 2. a2 + b2 + c2 ≥ ab + ac + bc .D u ‘=’ khi a = b = c. 1 3. a2 + b2 + c2 ≥ (a + b + c)2 ≥ ab + ac + bc . D u ‘=’ x y ra khi a = b = c. 3 1 1 1 1 4 4. V i a, b > 0. Ta có : (a + b)( + ) ≥ 4 . D u ‘=’ x y ra khi a = b (hay : + ≥ ) a b a b a+ b 1 1 1 5. V i a, b, c > 0. Ta có : (a + b + c)( + + ) ≥ 9 . D u ‘=’ x y ra khi a = b = c (hay : a b c 1 1 1 9 + + ≥ ). a b c a+ b+ c Ý nghĩa c a các b t ñ ng th c 4, 5 là cho phép ta nh p các phân s thành m t do ñó r t thu n l i cho vi c xét hàm v i m t n. 2. B t ð ng Th c Bunhiacopxki –BðT Tr Tuy t ð i : Trong chương trình thi ð i H c chúng ta ch ñư c áp d ng BðT Cauchy cho 2 và 3 s không âm và b t ñ ng th c Bunhiacopxki cho 2 c p s . a1 .b1 + a2 .b2 ≤ (a1 + a2 )( b1 + b 2 ) 2 2 2 2 a1 a2 D u ‘=’ x y ra khi = (N u b d u thì c n thêm ≥ 0 n a) b1 b 2 LÊ ANH DŨNG –GV THPT CHUYÊN HUỲNH M N ð T –R CH GIÁ KIÊN GIANG 1
  • 2. Phú Khánh và http://www.toanthpt.net G i t ng các em tài li u c a th y Lê Anh Dũng – Kiên Giang . b. Nh n d ng: + T ng các c p s có tích không ñ i. + T ng bình phương b ng m t s không ñ i. c. ng d ng + Nh p các t ng bình phương thành m t. 3. Kh o sát hàm s Trên ñây là các v n ñ mà ð i H i Anh Hùng thư ng ra ñ ch n cao th . Hi v ng các sĩ t n m ñư c các chiêu th c cơ b n này ñ lĩnh h i cho t t. Khi tìm GTNN, GTLN các em thư ng m c ph i sai l m ph bi n trong vi c tìm giá tr c a bi n t i các ñi m ñ t max, min ñó là : th c hi n liên ti p nhi u bư c ñánh giá nhưng d u ‘=’ t i m i bư c là không như nhau do ñó không có d u ‘=’ ñ x y ra ñ ng th c cu i. Xét bài toán: Tìm GTLN c a f(x) = sin5x + 3 cosx, có b n ñã gi i như sau: Ch c n xét trong x ∈ [0 ; π ].Ta có:sin5x ≤ sinx suy ra : f(x) ≤ sinx + 3 cosx 2 π M t khác : sinx + 3 cosx = 2sin(x + )≤ 2 . 3 V y f(x)max = 2. Nh n xét : bài gi i trên sai (bài gi i ñúng xem dư i) do ñã vư ng sai l m trong tìm d u ‘=’. f(x) không th ñ t giá tr b ng 2 ñư c vì ñ t i BðT cu i chúng ta ñã th c hi n 2 phép bi n ñ i : + l n 1: sin5x ≤ sinx ; d u ‘=’ khi x = 0, π /2. + l n 2: 2sin(x + π / 6 ) ≤ 2 ; d u ‘=’ khi x= π / 6 Như v y, khi th c hi n m i bư c bi n ñ i ta thư ng t ñ t ra câu h i: + Khi th c hi n các bư c bi n ñ i như v y thì li u d u ‘=’ có ñ t ñư c bư c cu i cùng không ? + ðánh giá như th nào ñ có th ñưa v v còn l i ñư c hay không ? M c dù bài toán có th th c hi n liên ti p nhi u bư c bi n ñ i nhưng ñ d u ‘=’ ñ t ñư c thì m i bư c d u ‘=’ cũng ph i gi ng như d u ‘=’ ñ ng th c cu i cùng. V y thì t i sao ta không d ñoán trư c d u ‘=’ c a BðT (ho c giá tr mà t i ñó bi u th c ñ t max, min) r i t ñó m i ñ nh hư ng phương pháp ñánh giá ?. ðây là m t cách phân tích tìm l i gi i mà tôi mu n gi i thi u. ð có hư ng suy nghĩ ñúng chúng ta th c hi n các bư c phân tích sau: I.Phân tích –tìm l i gi i: 1.D ñoán d u ‘=’ c a BðT hay các ñi m mà t i ñó ñ t GTLN, GTNN. 2.T d ñoán d u “=”, k t h p v i các BðT quen thu c d ñoán phép ñánh giá. M i phép ñánh giá ph i ñ m b o nguyên t c “d u ‘=’ x y ra m i bư c này ph i gi ng như d u ‘=’ d ñoán ban ñ u”. ð làm rõ, tôi xin phân tích cách suy nghĩ tìm l i gi i trong m t vài ví d sau: II. Các thí d : LÊ ANH DŨNG –GV THPT CHUYÊN HUỲNH M N ð T –R CH GIÁ KIÊN GIANG 2
  • 3. Phú Khánh và http://www.toanthpt.net G i t ng các em tài li u c a th y Lê Anh Dũng – Kiên Giang . Thí d 1: (ðH 2003-A) Cho x, y, z > 0 th a mãn : x + y + z ≤ 1. Cmr: 1 1 1 P= x2 + 2 + y 2 + 2 + z 2 + 2 ≥ 82 x y z Phân tích: B1. D ñoán d u ‘=’: x = y = z = 1/3 B2. ð làm m t d u căn, ta có th suy nghĩ theo 2 hư ng: m t d u căn t ng s h ng ho c nh p d u căn m i s h ng thành m t. 1. N u suy nghĩ theo hư ng m t d u căn t ng s h ng ta dùng BðT Bunhiacopxki: )([?] + [?]) ≥ . . D u 1 1 + x2 + d ng t ng hai bình phương → BðT BCS → ta c n tìm: (x 2 + x2 x2 ‘=’ c a d ñoán ban ñ u là x = 1 và d u ‘=’ c a ñánh giá BðT BCS là 1 / x = ? .Như v y 2 s 3 x ? còn l i c n ñi n s có t l 3 : 1 = 9 : 1. Ta ñư c : (x 2 + 12 )(12 + 9 2 ) ≥ x + 9 . Tương t v i y, z 3 x x 9 9 9 và c ng l i, ta ñư c: P. 82 ≥ + + + x+ y+ z. x y z + V ph i là t ng các phân s quen (BðT Côsi ) 1 1 1 9 81 81 → + + ≥ . (D u ‘=’ v n ñ m b o) → 82 P ≥ x + y + z + = f (t ) = t + x y z x+y+z x+y+z t (v i t = x + y + x (0 < t ≤ 1 ). Kh o sát hàm ta ñư c ñpcm. (T i ñây có em dùng BðT Côsi 81 t+ ≥ 18 không thu ñư c k t qu vì ñã vi ph m nguyên t c d u ‘=’) t 2. N u suy nghĩ theo hư ng nh p các d u căn: + m i d u căn là d ng bình phương → t ng 3 ñ dài c a ba vectơ . 1 1 1 1 + D ñoán d u ‘=’ khi x = y = z = . Khi ñó 3 vectơ u = (x ; ), v = (y ; ) và w= (z ; ) 3 x y z cùng hư ng ñư c t c ñ ng th c sau x y ra ñư c : P = 1 1 1 u + v + w ≥ u + v + w = ( x + y + x) 2 + ( + + ) 2 x y z + T i ñây th c hi n các bư c phân tích như 1. Khi thay d ki n x + y + z ≤ 1 b ng d ki n khác, ch ng h n: x + y + z ≤ 2 thì v ph i bài toán như th nào ? Thí d 2: (DBðH - 2003) Tìm GTNN, GTLN c a : P = sin5x + 3 cosx. Phân tích: Ta th y P ch a m t n x suy nghĩ ñ u tiên c a ta thư ng là dùng ñ o hàm. Th ñ o hàm : f’(x) = 5sin4x.cosx – 3 x LÊ ANH DŨNG –GV THPT CHUYÊN HUỲNH M N ð T –R CH GIÁ KIÊN GIANG 3
  • 4. Phú Khánh và http://www.toanthpt.net G i t ng các em tài li u c a th y Lê Anh Dũng – Kiên Giang . + Chúng ta th y có m t nghi m là sinx = 0 nhưng các nghi m còn l i ta không th tìm ñư c. Như v y hư ng gi i quy t khi ñ o hàm tr c ti p là không kh thi. Nhưng qua ñây cho ta có d ñoán ñư c các ñi m mà t i ñó ñ t NN, LN s là các ñi m làm sinx = 0.(thư ng thì các ñi m ñ t max, min là các ñi m t i h n c a hàm s ) + T ñi u này, khi ta bi n ñ i và s d ng các b t ñ ng th c ñ ñánh giá ph i luôn luôn có d u ‘=’ t i các ñi m làm sinx = 0. + Mu n ñưa v m t n t, ta ñ t t = cosx, nhưng sin5x không chuy n v t ñư c → ñánh giá sin5x ñ h m t b c (sin2x, sin4x, . . . thì ñưa v t = cosx ñư c). Ph i ñánh giá như th nào ñ d u ‘=’có ñư c khi sinx = 0 → sin5x ≤ sin4x → Khi ñó : sin4x = (1 – t2)2 f(x) ≤ g(t) = (1 – t2)2 + 3 t , t ∈[-1 ; 1]. + g’(t) = 3 - 4t(1 – t2) → hàm b c 3 nhưng ta không nh m nghi m ñư c (th b m máy xem có nghi m trong [-1 ; 1] → không có nghi m → g’(t) ch mang d u) ñánh giá g’(t) ñ ch ng minh g’(t) có m t d u → dùng BðT ho c ñ o hàm : + g”(t) = 12t2 – 4, g’’(t) = 0 ⇔ t = ±1/ 2 . L p BBT ho c ñ ý r ng g’( ± 1), g’( ± 1 / 2 ) > 0 ⇒ g’(t) > 0, ∀t ∈ [ −1;1] . Suy ra : max g(t) = g(1) (v n ñ m b o d u ‘=’ như trên). Thí d 3: (ðH 2004-A) Cho tam giác không tù ABC, th a mãn ñi u ki n: cos2A + 2 2 cosB + 2 2 cosC = 3. Tính các góc c a tam giác ABC. Phân tích: Bài toán yêu c u tính 3 góc trong khi ñó ch cho m t ñ ng th c ràng bu c như v y ch có cách dùng BðT ñ ñánh giá m t v l n hơn ho c b ng v còn l i. + D ñoán d u ‘=’: B = C = 450 và A = 900. (B, C ñ i x ng nên d ñoán B = C, h s cosB là 2 t ñây d ñoán B = 450 th vào th y th a.) + Ta th c hi n bi n ñ i bi u th c quen thu c : cosB + cosC = 2cos B − C .cos B + C , v i d 2 2 ñoán B = C thì cos B − C = 1, ta có th ñánh giá cosB + cosC ñ chuy n v m t n : cosB + 2 B−C cosC = 2cos .sin A ≤ 2 sin A 2 2 2 + V y : cos2A + 4 2 sin A − 3 ≥ 0 . 2 ðây là bài toán m t n ta có th H1: ð t t = sin A (t ∈ (0 ; 2 ]) chuy n 2 2 f(t)=(2(2t2 – 1)2–1) + 4 2t –1= 8t4 –8t2 +4 2t -1 2 f’(t)=32t3–16t + 4 2 → không gi i ñư c nghi m. (b m máy tìm nghi m t ∈ (0 ; ] th y không 2 2 có nghi m → f’(t) ch có m t d u ) → f”(t) l p BBT suy ra ñư c f’(t) ≥ 0 , ∀t ⇒ f(t) ≤ f ( ) = 3( 2 bài toán thư ng g p l p 12) LÊ ANH DŨNG –GV THPT CHUYÊN HUỲNH M N ð T –R CH GIÁ KIÊN GIANG 4
  • 5. Phú Khánh và http://www.toanthpt.net G i t ng các em tài li u c a th y Lê Anh Dũng – Kiên Giang . H2: ðánh giá cos2A ñ gi m b t b c, có th phân tích theo hư ng : cos2A = 2cos2A – 1.V i d ñoán d u ‘=’ khi A = 900 trên, ta có th ñánh giá cos2A như th nào?ðánh giá :cos2A ≤ cosA (ñ ñ m b o d u ‘=’ x y ra khi A = 900) A + Thu ñư c : cosA + 4 2 sin −3≥ 0 2 A hay: –2sin2 A + 4 2 sin − 4 ≥ 0. 2 2 A A 2 Suy ra: − ( 2 sin − 2) 2 ≥ 0 ⇒ sin = → 2 2 2 Thí d 4: (ðH M ð a Ch t - 99) Gi s A, B, C là 3 góc m t tam giác. Tìm GTNN : 1 1 1 P= + + 2 + cos2A 2 + cos2B 2 − cos2C Phân tích: + D ñoán ñi m ñ t GTNN: th m t s giá tr ñ c bi t và d ñoán A = B (A, B ñ i x ng) A,B 150 300 450 600 P 4 + 2 6/5 4/3 26/15 4+ 3 3 0 0 V y d ñoán A = B= 30 , C = 120 + V i giá tr d ñoán ta ñ ý : 2 + cos2A = 2 + cos2B = 2 – cos2C, và c n ñánh giá ≥ . ði u này trùng v i cách nh p các phân s trongBðT Côsi : 9 +V y:P ≥ = Q 6 + cos2A + cos2B − cos2C + M c tiêu bây gi là ñi ch ng minh: R = cos2A + cos2B – cos2C ≤ 3/2 (giá tr t i ñi m d ñoán, chi u ≤ ñ ñ m b o Q ≥ 6/5) + Bi u th c c a R ch a t ng quen thu c c a tam giác : cos2A + cos2B = 2cos(A – B).cos(A + B) = - 2cos(A – B). cosC và cos2C = 2cos2C – 1. V y : R = - 2cos(A – B).cosC – 2cos2C + 1 + T i ñây, có 2 suy nghĩ : 1 1 H1 : Khi A = B = 300 x y ra thì cos(A – B) = 1 và cosC = − = − cos(A − B) . T l này gi ng 2 2 t l phân tích thành bình phương trong bi u th c c a R. 1 Ta th phân tích: R = - 2(cosC + cos(A − B) ) 2 + 1 + 1 cos2(A – B) ≤ 3 . ðây là m c tiêu c n ñi 2 2 2 t i. H2 : ðánh giá R ñưa v m t n. Theo d ñoán thì cos(A – B) = 1 x y ra ñư c. V y ta có ñánh giá quen thu c : cos(A – B) ≤ 1 . N u nhân cosC vào 2 v ta g p sai l m vì chưa bi t d u cosC. Ta tránh b ng cách : LÊ ANH DŨNG –GV THPT CHUYÊN HUỲNH M N ð T –R CH GIÁ KIÊN GIANG 5
  • 6. Phú Khánh và http://www.toanthpt.net G i t ng các em tài li u c a th y Lê Anh Dũng – Kiên Giang . - cos(A – B).cosC ≤ cos(A − B) cosC ≤ cosC (d u ‘=’ ñ t ñư c t i các ñi m d ñoán.). V y : R ≤ -2cos2C + 2 cosC + 1= -( cosC − 1 )2 + 3 ≤ 3 (ho c xét hàm ) 2 2 2 Thí d 5: (ðHSP Hà N i – 99) Cho x, y, z ∈ [0 ; 1]. Ch ng minh r ng : 2(x3 + y3 + z3) – (x2y + y2z + z2x) ≤ 3 Phân tích: + D ñoán d u ‘=’: hai s b ng 1còn 1 s b ng 0 ho c x = y = z = 1. + V i d ñoán trên làm th nào ñ xu t hi n ñư c v trái ? ð làm xu t hi n x2y ta th xét tích : ( 1- x2)(1 - y) ≥ 0 (ñ m b o d u ‘=’ như d ñoán) hay : x2y + 1 – x2 – y ≥ 0 . Th c hi n tương t trên ta có : y2z + 1 – y2 – z ≥ 0 z2x + 1 – z2 – x ≥ 0 + N u c ng 3 v ta g n ñư c bñt c n ch ng minh, ch thay 2(x3 + y3 + z3) b ng t ng : x2 + y2 + z2 + x + y + z. V i gi thi t x, y, z ∈ [0 ; 1] thì ta có th so sánh các lũy th a v i b c khác nhau, do ñó có th so sánh hai t ng trên: x3 ≤ x2 ≤ x ; y3 ≤ y2 ≤ y và z3 ≤ z2 ≤ z. C ng các bñt ta ñư c ñích c n ph i t i. Thí d 6: (ðH- A- 2005) 1 1 1 Cho x, y, z là các s dương th a mãn + + = 4. Ch ng minh r ng x y z 1 1 1 : + + ≤1 2x + y + z x + 2y + z x + y + 2z Phân tích: + D ñoán d u ‘=’ x = y = z = ¾ + V i d ñoán ñó thì 2x = y + z, x+ z = 2y, x + y = 2z ; m i phân s v ph i bây gi gi ng v ph i c a BðT nh p phân s quen thu c th c th 4 c a chiêu “Côsi”. 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 + ðánh giá: ≤ .( + ); ≤ ( + ); ≤ ( + ) 2x + y + z 4 2x y + z x + 2y + z 4 2y x + z x + y + 2z 4 2z y + x +V id ñoán x = y =z ta có th ñánh giá : 1 ≤ 1 ( 1 + 1 );... c ng các BðT này ta ñư c ñpcm. x+y 4 x y Thí d 7: 1 + x3 + y3 1 + x 3 + z3 1 + y 3 + z3 Cho x, y, z > 0 th a mãn xyz = 1. Ch ng minh r ng : + + ≥3 3 xy xz yz Phân tích: + D ñoán d u “=” : x = = = z = 1 + V i d ñoán này thì 1 = x3= y3, m i phân s ta th y ñ u có d ng t n chia tích, ta dùng Côsi ñ ñánh giá t ng ñưa v tích: 1 + x3 + y3 3xy 3 1 + x3 + y3 ≥ 3 3 x 3 y3 = 3xy ⇒ ≥ = xy xy xy LÊ ANH DŨNG –GV THPT CHUYÊN HUỲNH M N ð T –R CH GIÁ KIÊN GIANG 6
  • 7. Phú Khánh và http://www.toanthpt.net G i t ng các em tài li u c a th y Lê Anh Dũng – Kiên Giang . 3 3 1 + y3 + z3 ≥ ; 1 + z3 + x 3 ≥ zy zx 3 3 3 Suy ra : VT ≥ + + xy yz zx + K t h p v i gi thi t và v i d ñoán d u ‘=’thì xy = yz = zx . ði u này trùng v i d u hi u c a BðT Côsi, do ñó dùng BðT Côsi ta ñư c: VT 3 3 3 3 3 3 ( 3 )3 ≥ + + ≥ 33 . . = 33 =3 3 xy yz zx xy yz zx xyz Qua các ví d trên chúng ta th y ñư c t m quan tr ng c a vi c ñánh giá, d ñoán d u ‘=’x y ra các BðT.Ngoài vi c tránh cho ta nh ng sai l m thư ng g p trong quá trình tìm GTNN, GTLN thì vi c d ñoán d u ‘=’còn cho chúng ta ñ nh hư ng ñư c phương pháp ch ng minh(các cách ñánh giá là hoàn toàn t nhiên ch không ph i ‘t trên tr i rơi xu ng’).Xin m i các em v n d ng vào các bài t p sau: III.Bài t p ñ ngh : 1> Tính các góc c a tam giác ABC bi t r ng : 9 a. sin2A + sin2B + 2sinAsinB = + 3cosC + cos2C 4 b. cosA+cosB – cosC= - 7 + 2 sin C + 4 cosA cosB 2 2 2 2 2>Tìm GTNN c a : P = 3sinx + 8cos7x 3> Cho x, y, z > 0. Ch ng minh r ng : 3x + 2y + 4z ≥ xy + 3 yz + 5 zx a b c 3 3 4> Cho a, b, c > 0 th a mãn a2 + b2 + c2 = 1. Ch ng minh: + 2 + 2 ≥ b +c2 2 a +c 2 a +b 2 2  1  1  1  5> Cho tam giác nh n ABC. Ch ng minh: 1 + 1 + 1 +  ≥ 27  cosA  cosB  cosC  6> Cho 3 s x, y, z > 0 sao cho xy + yz + zx = xyz. 2x 2 + y 2 2y 2 + z 2 2z 2 + x 2 Ch ng minh r ng : + + ≥ 3 xy yz zx 7> (ðH – A- 2005) 1 1 1 Cho x, y, z > 0 th a mãn : + + =4. Ch ng minh r ng : x y z 1 1 1 + + ≤1 2x + y + z x + 2y + z x + y + 2z 8> (ðH – D – 2005) 1 + x3 + y3 1 + y 3 + z3 1 + z3 + x 3 Cho x, y, z > 0 th a : xyz=1. Cmr: + + ≥3 3 xy yz zx Trên ñây cũng ch là m t trong s r t nhi u cách suy nghĩ và dĩ nhiên nó cũng ch gi i quy t ñư c m t vài d ng BðT c th mà thôi. Nhân ñây tôi xin chân thành c m ơn Th.S Nguy n LÊ ANH DŨNG –GV THPT CHUYÊN HUỲNH M N ð T –R CH GIÁ KIÊN GIANG 7
  • 8. Phú Khánh và http://www.toanthpt.net G i t ng các em tài li u c a th y Lê Anh Dũng – Kiên Giang . Qu c Lu n ñã ñóng góp nhi u ý ki n quý báu giúp tôi hoàn thành bài vi t này. R t mong s trao ñ i c a các b n. ð a ch E-mail : rubidragon2005@yahoo.com LÊ ANH DŨNG –GV THPT CHUYÊN HUỲNH M N ð T –R CH GIÁ KIÊN GIANG 8
  • 9. Phú Khánh và http://www.toanthpt.net G i t ng các em tài li u c a th y Lê Anh Dũng – Kiên Giang . LÊ ANH DŨNG –GV THPT CHUYÊN HUỲNH M N ð T –R CH GIÁ KIÊN GIANG 9