شاخص تنش آبی، وضعیت کشورها را بین 0 تا 5 امتیازدهی کرده است (عدد 5 مربوط به کشورهایی است که بالاترین حد تنش آبی را دارند. این کشورها عبارتند از صحرای غربی، قطر، کویت، بحریت، عربستان سعودی و ....)

1. ‫ایران‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫بحران‬
‫ترابی‬ ‫اویس‬ ‫سید‬
‫ق‬‫شر‬ ‫ـاب‬‫س‬‫مه‬

2. ‫بختگان‬–15‫مهر‬1395
‫ما‬‫کردیم‬...
«‫آگاه‬‫مهدی‬»
‫عکس‬-‫مدنیان‬

3. ‫خشک‬‫ا‬‫ر‬‫ف‬‫منطقه‬
35/5%
‫بيابانی‬‫خشک‬‫منطقه‬
29%
‫خشک‬‫نيمه‬‫منطقه‬
20%
‫انه‬‫ر‬‫مديت‬‫منطقه‬‫ای‬
5%
‫مرطوب‬‫نيمه‬‫منطقه‬
3/4%
‫مرطوب‬‫منطقه‬
3/6%
‫مرطوب‬‫خيلی‬‫منطقه‬
3/5%
‫حدود‬85‫و‬ ‫خشک‬ ‫نیمه‬ ،‫خشک‬ ‫ما‬ ‫ر‬‫کشو‬‫از‬ ‫صد‬‫ر‬‫د‬
‫است‬ ‫اخشک‬‫ر‬‫ف‬.
‫پذير‬ ‫تجديد‬ ‫آب‬‫منابع‬ ‫ان‬‫ز‬‫مي‬25‫متوسط‬ ‫صد‬‫ر‬‫د‬
‫است‬ ‫جهاني‬.

4. ‫روند‬‫ايش‬‫ز‬‫اف‬‫جمعيت‬‫و‬‫كشور‬‫تجديدپذير‬ ‫آب‬ ‫سرانه‬‫كاهش‬‫طي‬‫ر‬‫د‬‫مدت‬80‫گذشته‬ ‫سال‬

5. MSCE
CONSULTING ENG.
‫کشورها‬ ‫اساس‬‫بر‬‫آبی‬‫تنش‬ ‫بندی‬ ‫پهنه‬
‫آب‬ ‫بحران‬
‫طبق‬‫شاخص‬‫تنش‬،‫آبی‬‫مانی‬‫ز‬‫گفته‬‫شود‬‫می‬‫یک‬‫کشور‬‫یا‬‫منطقه‬«‫تنش‬
‫آبی‬»‫د‬‫ر‬‫دا‬‫که‬‫منابع‬‫آب‬‫ساالنه‬‫آن‬‫کمتر‬‫از‬۱۷۰۰‫متر‬‫مکعب‬‫به‬‫ای‬‫ز‬‫ا‬‫هر‬‫فرد‬
‫در‬‫سال‬‫است‬.

6. MSCE
CONSULTING ENG.
‫ایران‬‫در‬ ‫آبی‬‫تنش‬‫شاخص‬
‫آب‬ ‫بحران‬
‫شاخص‬‫تنش‬،‫آبی‬‫وضعیت‬‫کشورها‬‫ا‬‫ر‬‫بين‬0‫تا‬5‫دهی‬‫ز‬‫امتیا‬‫کرده‬‫است‬(‫عدد‬5‫مربوط‬‫به‬‫کشورهایی‬‫است‬‫که‬‫باالترین‬‫حد‬‫تنش‬‫آبی‬‫ا‬‫ر‬‫ند‬‫ر‬‫دا‬.
‫این‬‫کشورها‬‫تند‬‫ر‬‫عبا‬‫از‬‫ای‬‫ر‬‫صح‬،‫غربی‬،‫قطر‬،‫کویت‬،‫بحریت‬‫عربستان‬‫سعودی‬‫و‬....)

7. MSCE
CONSULTING ENG.
‫خاورمیانه‬ ‫آب‬‫منابع‬ ‫شدید‬ ‫کاهش‬
‫آب‬ ‫بحران‬
‫حدود‬‫یک‬‫پنجم‬‫کاهش‬‫آب‬،‫ان‬‫ر‬‫ای‬‫ی‬ ‫ناش‬‫از‬‫افزایش‬‫خشکی‬‫مين‬‫ز‬‫و‬‫کاهش‬‫ذخایر‬‫برف‬‫است؛‬‫که‬‫تا‬‫حدودی‬‫ی‬ ‫واکنش‬‫به‬‫خش‬‫کسالی‬
‫سال‬2007‫میالدی‬(1386‫ی‬ ‫شمس‬)‫است‬.
‫تبخير‬‫از‬‫ن‬‫مخاز‬‫و‬‫منابع‬‫آب‬‫سطحی‬‫نيز‬‫دلیل‬‫یک‬‫پنجم‬‫دیگر‬‫این‬‫کاهش‬‫آب‬‫ایران‬‫است‬(‫عدم‬‫مالحظه‬‫شرایط‬‫اقلیمی‬‫و‬‫مشخصات‬
‫منابع‬‫آب‬‫ان‬‫ر‬‫ای‬‫در‬‫تعریف‬‫یکبعدی‬‫ه‬‫ژ‬‫پرو‬‫های‬،‫ی‬‫سدساز‬‫باعث‬‫ایجاد‬‫سطوح‬‫گسترده‬‫موثر‬‫تبخير‬‫شده‬‫است‬).
‫اما‬‫دلیل‬‫اصلی‬‫این‬‫از‬‫دست‬‫فتن‬‫ر‬‫آب‬‫که‬‫حدود‬90‫د‬‫ر‬‫میلیا‬‫مترمکعب‬(‫حدود‬60‫صد‬‫ر‬‫د‬)‫شود‬‫می‬،‫ی‬ ‫ناش‬‫از‬‫کاهش‬‫های‬‫آب‬‫یرزمینی‬‫ز‬
‫است‬.
‫دلیل‬‫کاهش‬‫آب‬‫شيرین‬‫میانه‬‫ر‬‫خاو‬‫خشکسالی‬‫سال‬۲۰۰۷‫میالدی‬‫و‬‫سوء‬‫مدیریت‬‫منابع‬‫آبی‬‫این‬‫منطقه‬‫خوانده‬‫شده‬
‫است‬.
‫خشکسالی‬‫سال‬۲۰۰۷‫باعث‬‫شد‬‫که‬‫مردم‬‫و‬‫ان‬‫ز‬‫ر‬‫کشاو‬‫به‬‫منابع‬‫آب‬‫یرزمینی‬‫ز‬‫روی‬‫ند‬‫ر‬‫بیاو‬.

8. MSCE
CONSULTING ENG.
HEPL SUT
‫برای‬ ‫زیرزمینی‬ ‫و‬ ‫سطحی‬ ‫آب‬ ‫منابع‬ ‫از‬ ‫آب‬ ‫برداشت‬ ‫تغییرات‬
‫شرب‬ ‫جهت‬ ‫تهران‬ ‫شهر‬
‫تهران‬ ‫آب‬‫منابع‬

9. MSCE
CONSULTING ENG.
‫مختلف‬‫های‬‫بخش‬‫در‬‫آب‬ ‫مصرف‬
‫آب‬ ‫بحران‬
‫بیش‬‫از‬90‫صد‬‫ر‬‫د‬‫آب‬‫استحصالی‬‫در‬‫بخش‬‫ی‬‫ز‬‫ر‬‫کشاو‬‫مصرف‬‫می‬،‫شود‬‫که‬‫بهره‬‫ی‬‫ر‬‫و‬‫آن‬‫کمتر‬‫از‬10‫صد‬‫ر‬‫د‬‫است‬.
‫در‬‫حدود‬6‫صد‬‫ر‬‫د‬‫آب‬‫استحصالی‬‫در‬‫بخش‬‫شرب‬‫مصرف‬‫می‬‫شود‬.
‫در‬‫حدود‬4‫صد‬‫ر‬‫د‬‫آب‬‫استحصالی‬‫در‬‫بخش‬‫صنعت‬‫و‬‫خدمات‬‫مصرف‬‫می‬‫شود‬.

10. MSCE
CONSULTING ENG.
‫رفسنجان‬‫دشت‬
‫آب‬ ‫بحران‬
‫محدوده‬‫مطالعاتی‬‫فسنجان‬‫ر‬‫ای‬‫ر‬‫دا‬‫اقلیمی‬‫خش‬‫ک‬
‫با‬‫میانگين‬‫ش‬‫ر‬‫با‬‫ابر‬‫ر‬‫ب‬‫با‬90‫میلیمتر‬‫در‬‫سال‬‫می‬‫باش‬‫د‬

11. MSCE
CONSULTING ENG.
‫رفسنجان‬‫دشت‬
‫آب‬ ‫بحران‬
‫در‬‫سال‬1354:159‫حلقه‬‫چاه‬‫عمیق‬‫و‬‫نیمه‬‫عمیق‬‫در‬‫دشت‬‫فسنجان‬‫ر‬
‫در‬‫سال‬1357‫دشت‬‫ممنوعه‬‫اعالم‬‫گردید‬
•‫در‬‫سال‬1382‫تعداد‬‫ها‬‫چاه‬‫به‬1380‫حلقه‬‫سید‬‫ر‬
•‫اقتصاد‬‫این‬‫منطقه‬‫به‬‫طور‬‫شدید‬‫به‬‫ی‬‫ز‬‫ر‬‫کشاو‬‫تک‬‫محصولی‬‫پسته‬‫وابسته‬‫است‬
•‫استحصال‬‫آب‬‫در‬‫حدود‬750‫ن‬‫میلیو‬‫مترمکعب‬‫در‬‫سال‬‫است‬‫که‬‫نزدیک‬‫به‬250‫ن‬‫میلیو‬‫مترمکعب‬‫سالیانه‬‫اضافه‬
‫برداشت‬‫داشته‬‫است‬.
•‫اج‬‫ر‬‫استخ‬‫بی‬‫رویه‬‫آب‬‫های‬‫یرزمینی‬‫ز‬‫باعث‬‫کاهش‬‫کیفیت‬‫آب‬،‫فرونشست‬‫مين‬‫ز‬‫و‬‫به‬‫وجود‬‫آمدن‬‫شکاف‬‫در‬‫سطح‬‫مين‬‫ز‬‫در‬
‫این‬‫منطقه‬‫شده‬‫است‬.

12. MSCE
CONSULTING ENG.
‫کرمان‬‫در‬‫ها‬ ‫فروچاله‬‫و‬‫زمين‬‫نشست‬
‫آب‬ ‫بحران‬

13. MSCE
CONSULTING ENG.
‫زمانی‬ ‫فاصله‬ ‫در‬ ‫رفسنجان‬ ‫دشت‬ ‫فرونشست‬ ‫وضعیت‬70‫روزه‬(17‫می‬ ‫ماه‬
‫جوالی‬ ‫تا‬2005)

14. MSCE
CONSULTING ENG.
‫بخش‬ ‫مصرفی‬ ‫آب‬‫محدوده‬ ‫در‬ ‫اقتصادی‬ ‫مختلف‬ ‫های‬‫رفسنجان‬ ‫ی‬

15. MSCE
CONSULTING ENG.
‫رفسنجان‬‫دشت‬
‫آب‬ ‫بحران‬
•‫ان‬‫ز‬‫مي‬‫تخلیه‬‫ساالنه‬‫از‬‫منابع‬‫آب‬‫دشت‬‫فسنجان‬‫ر‬‫بیشتر‬‫از‬‫تغذیه‬‫ساالنه‬‫این‬‫دشت‬‫است‬
•‫افت‬‫سطح‬‫آب‬‫یرزمینی‬‫ز‬‫و‬‫ی‬‫کسر‬‫حجم‬‫ن‬‫مخز‬‫آبخوان‬‫باعث‬‫بیالن‬‫منفی‬‫دشت‬‫شده‬‫است‬
•‫منابع‬‫آب‬‫شيرين‬‫شدت‬‫به‬‫كاهش‬‫يافته‬‫و‬‫گسترش‬‫جبهه‬‫شور‬‫آب‬‫و‬‫تل‬‫خ‬‫ا‬‫ر‬
‫شاهدیم‬.
•‫حال‬‫ر‬‫د‬‫حاضر‬‫قسمت‬‫اعظم‬‫دشت‬‫فسنجان‬‫ر‬‫اي‬‫ر‬‫دا‬‫های‬‫آب‬‫ه‬‫ر‬‫كلرو‬‫مي‬‫باشد‬.
•‫ان‬‫ز‬‫مي‬‫كلر‬‫و‬‫هدايت‬‫الكتريكي‬‫از‬‫ودي‬‫ر‬‫و‬‫دشت‬‫به‬‫خروجي‬‫آن‬‫افزايش‬‫می‬‫یابد‬.
•‫تولید‬‫سه‬‫تن‬‫پسته‬‫در‬‫هکتار‬‫به‬600‫کیلوگرم‬‫در‬‫هکتار‬‫سیده‬‫ر‬‫است‬.
•‫در‬‫حال‬‫حاضر‬90‫ار‬‫ز‬‫ه‬‫هکتار‬‫باغ‬‫پسته‬‫در‬‫فسنجان‬‫ر‬‫وجود‬‫د‬‫ر‬‫دا‬

16. MSCE
CONSULTING ENG.
‫رفسنجان‬‫دشت‬
‫آب‬ ‫بحران‬
‫نقشه‬‫ی‬‫یرزمینی‬‫ز‬ ‫آب‬ ‫شوری‬ ‫بندی‬ ‫پهنه‬(‫سال‬81‫و‬91)

17. MSCE
CONSULTING ENG.
‫رفسنجان‬‫دشت‬
‫آب‬ ‫بحران‬
‫سطح‬‫یرکشت‬‫ز‬‫پسته‬‫طی‬‫سال‬‫های‬1355‫تا‬1390‫ن‬‫به‬‫طور‬‫ی‬‫چشمگير‬‫افزایش‬‫یافته‬‫است‬
‫از‬‫سال‬1385‫به‬‫بعد‬‫به‬‫علت‬‫محدودیت‬‫منابع‬،‫آب‬‫تخریب‬‫ی‬ ‫اض‬‫ر‬‫ا‬‫ی‬‫ز‬‫ر‬‫کشاو‬‫و‬‫خشک‬‫شدن‬‫ختان‬‫ر‬‫د‬‫سطح‬‫یر‬‫ز‬‫کشت‬‫کاهش‬‫ی‬‫افته‬
‫است‬.

18. MSCE
CONSULTING ENG.
‫باغ‬ ‫از‬ ‫تصویری‬‫در‬ ‫پسته‬ ‫خشکیده‬ ‫های‬
‫منطقه‬ ‫از‬ ‫میدانی‬ ‫بازدید‬
‫کوره‬ ‫از‬ ‫تصویری‬‫های‬
‫ذغال‬ ‫تولید‬

19. MSCE
CONSULTING ENG.

20. MSCE
CONSULTING ENG.

21. MSCE
CONSULTING ENG.
0%
20%
40%
60%
80%
100%
‫برداشتی‬ ‫آب‬‫ان‬‫ز‬‫می‬ ‫اشتغال‬ ‫افزوده‬‫ش‬‫ز‬‫ار‬
70
31.2
11.9
2
30.9
12.9
28
37.9
75.2
‫خدمات‬
‫صنعت‬
‫ی‬‫ز‬‫ر‬‫کشاو‬
‫سال‬‫آمار‬ ‫اساس‬‫ر‬‫ب‬1385
‫مشهد‬ ‫دشت‬:‫های‬‫تحلیل‬‫ی‬ ‫فرابخش‬
‫آب‬ ‫بحران‬

22. MSCE
CONSULTING ENG.
‫بزرگ‬ ‫کارون‬‫آبریز‬ ‫حوضه‬:‫ی‬ ‫فرابخش‬‫های‬‫تحلیل‬
‫آب‬ ‫بحران‬
0%
20%
40%
60%
80%
100%
‫برداشتی‬ ‫آب‬ ‫ان‬‫ز‬‫مي‬ ‫اشتغال‬ ‫با‬ ‫افزوده‬‫ش‬‫ز‬‫ار‬
‫آمدهای‬‫ر‬‫د‬ ‫احتساب‬
‫نفتی‬
‫ن‬‫بدو‬ ‫افزوده‬‫ش‬‫ز‬‫ار‬
‫آمدهای‬‫ر‬‫د‬ ‫احتساب‬
‫نفتی‬
95.3
17
5
13
1.4
32.4
76
34
3.3
50.6
19
53
‫خدمات‬
‫صنعت‬
‫ی‬‫ز‬‫ر‬‫کشاو‬
‫سال‬‫آمار‬ ‫اساس‬‫ر‬‫ب‬1385

23. MSCE
CONSULTING ENG.
0%
20%
40%
60%
80%
100%
‫برداشتی‬ ‫آب‬‫ان‬‫ز‬‫می‬ ‫اشتغال‬ ‫افزوده‬‫ش‬‫ز‬‫ار‬
90
32.8
14
3
28.4
24
7
38.8
62
‫خدمات‬
‫صنعت‬
‫ی‬‫کشاورز‬
‫د‬‫و‬‫گرگانر‬‫آبریز‬ ‫حوضه‬:‫ی‬ ‫ابخش‬‫ر‬‫ف‬ ‫های‬ ‫تحلیل‬
‫سال‬‫آمار‬ ‫اساس‬‫ر‬‫ب‬1385

24. MSCE
CONSULTING ENG.
‫مقایسه‬
‫آب‬ ‫بحران‬

25. MSCE
CONSULTING ENG.
‫کشور‬ ‫های‬‫دشت‬‫در‬‫زمين‬‫فرونشست‬ ‫نرخ‬-1387
‫آب‬ ‫بحران‬

26. ‫سمنان‬ ‫دشت‬ ‫در‬ ‫زمین‬ ‫نشست‬ ‫از‬ ‫تصاویری‬

27. ‫همدان‬ ‫برق‬ ‫نیروگاه‬
‫دشت‬‫در‬‫مینی‬‫ز‬‫یر‬‫ز‬ ‫آب‬‫سطح‬ ‫شدید‬‫افت‬‫اثر‬‫در‬‫مين‬‫ز‬‫یزش‬‫ر‬‫و‬‫فر‬
‫ان‬‫همد‬‫آهنگ‬‫ر‬‫کبود‬

28. ‫وقوع‬ ‫و‬‫ميني‬‫ز‬‫ير‬‫ز‬ ‫آب‬‫سطح‬ ‫افت‬‫نشست‬‫و‬‫فر‬‫مناطق‬
‫مسكوني‬‫دامنه‬‫شهر‬‫در‬‫استان‬‫اصفهان‬
‫سال‬72:‫ممنوعيت‬‫فع‬‫ر‬
‫دامنه‬ ‫دشت‬

29. MSCE
CONSULTING ENG.
‫آب‬ ‫بحران‬
29
‫نياز‬ ‫د‬‫ر‬‫مو‬ ‫آب‬
130‫د‬‫ر‬‫ميليا‬
‫مترمكعب‬
‫پيش‬‫بيني‬90/4‫ن‬‫ميليو‬
‫جمعيت‬ ‫نفر‬‫ر‬‫كشو‬
‫كنوني‬ ‫ند‬‫و‬‫ر‬ ‫ادامه‬
‫ثابت‬ ‫فرض‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫ف‬‫ر‬‫مصا‬
‫آب‬ ‫انه‬‫ر‬‫س‬ ‫مصرف‬ ‫بودن‬
‫سال‬‫ر‬‫د‬1400
‫قابل‬ ‫آبي‬‫منابع‬
‫تامين‬
113‫متر‬‫د‬‫ر‬‫ميليا‬
‫مكعب‬
‫طرحهاي‬ ‫پتانسيل‬ ‫اساس‬ ‫بر‬
‫و‬ ‫ا‬‫ر‬‫اج‬ ‫و‬ ‫مطالعه‬ ‫دست‬ ‫در‬
‫تامین‬ ‫صورت‬ ‫در‬ ‫همچنین‬
‫نياز‬ ‫مورد‬ ‫مالي‬
‫آبي‬‫چنین‬ ‫تامین‬
‫منابع‬ ‫از‬
‫آبي‬ ‫تجديدپذير‬
‫ر‬‫كشو‬
‫امكان‬‫پذير‬
‫بود‬ ‫نخواهد‬.

30. ‫پاســخ‬‫آب‬ ‫ی‬ ‫مساله‬‫را‬
‫در‬‫کجا‬‫باید‬‫جستــــ‬‫؟‬

31. ‫کامــال‬‫مـــوفق‬‫میدانم‬
‫تاحدی‬‫مـــوفق‬‫میدانم‬
‫کامال‬‫نامــوفق‬
‫میدانم‬
88%
12%
‫فعالیتها‬ ‫جریان‬ ‫در‬
‫و‬‫تصمیمات‬‫کارگروه‬‫نیستم‬
‫ارومیه‬ ‫دریاچه‬ ‫احیای‬ ‫خصوص‬ ‫در‬ ‫تاکنون‬ ‫آنچه‬‫در‬‫فعالیتهای‬ ‫و‬ ‫تصمیمات‬ ‫قالب‬
‫می‬ ‫موفق‬ ‫حد‬ ‫چه‬ ‫تا‬ ‫را‬ ‫است‬ ‫رسیده‬ ‫انجام‬ ‫به‬ ‫دریاچه‬ ‫نجات‬ ‫ملی‬ ‫کارگروه‬
‫دانید؟‬*
‫خوزستان‬ ‫دانشگاه‬–‫نبوی‬ ‫توکلی‬ ‫احسان‬
‫تجارب‬‫جهانی‬‫نشان‬‫دهد‬‫می‬‫مسائل‬‫ساز‬‫بحران‬‫در‬‫کشورهای‬‫دیگر‬‫به‬
‫ای‬‫مسأله‬‫عمومی‬‫در‬‫جای‬‫جای‬‫آنها‬‫تبدیل‬‫شود‬‫می‬‫و‬‫ترین‬‫دورافتاده‬
‫مناطق‬‫نیز‬‫در‬‫جریان‬‫فهم‬‫عمیق‬‫مسأله‬‫و‬‫های‬‫بحران‬‫ایجاد‬‫شده‬
‫قرار‬‫گیرند‬‫می‬.

32. ‫کامــال‬‫مـــوفق‬‫میدانم‬
‫تاحدی‬‫مـــوفق‬‫میدانم‬
‫کامال‬‫نامــوفق‬
‫میدانم‬
‫فعالیتها‬ ‫جریان‬ ‫در‬
‫و‬‫تصمیمات‬‫کارگروه‬‫نیستم‬
‫ارومیه‬ ‫دریاچه‬ ‫احیای‬ ‫خصوص‬ ‫در‬ ‫تاکنون‬ ‫آنچه‬‫در‬‫فعالیتهای‬ ‫و‬ ‫تصمیمات‬ ‫قالب‬
‫می‬ ‫موفق‬ ‫حد‬ ‫چه‬ ‫تا‬ ‫را‬ ‫است‬ ‫رسیده‬ ‫انجام‬ ‫به‬ ‫دریاچه‬ ‫نجات‬ ‫ملی‬ ‫کارگروه‬
‫دانید؟‬*
‫تهران‬ ‫دانشگاه‬–‫نبوی‬ ‫توکلی‬ ‫احسان‬
49%
39%
12%

33. ‫عمران‬ ‫مهندسی‬/‫آب‬ ‫مهندسی‬
‫زیست‬ ‫محیط‬
‫کشاورزی‬ ‫مهندسی‬
‫جغرافیا‬
‫جامعه‬‫شناسی‬(‫محیطی‬ ‫زیست‬)
‫استرات‬ ‫مدیریت‬ ، ‫بازرگانی‬
‫سیستمیک‬ ‫علوم‬
‫تاریخ‬
10% 20% 30%
‫اقتصاد‬

35. MSCE
CONSULTING ENG.
‫قنوات‬‫گرچه‬‫در‬‫گذشته‬‫بزرگترین‬‫منبع‬‫تامین‬‫آب‬‫کشاورزی‬
‫مملکت‬‫بوده‬،‫است‬‫مع‬‫ذالک‬‫اکنون‬‫که‬‫قرار‬‫است‬‫از‬‫حداکثر‬
‫پتانسیل‬‫و‬‫امکان‬‫منابع‬‫آبهای‬‫مملکت‬‫استفاده‬‫شود‬‫ادامه‬
‫بهره‬‫برداری‬‫از‬‫آنها‬‫مانع‬‫استخراج‬‫بیشتر‬‫آبهای‬‫زیرزمینی‬
‫میشود‬.‫با‬‫این‬‫توضیحات‬‫قنوات‬‫در‬‫اقتصاد‬‫آینده‬‫ایران‬‫نقش‬
‫مهمی‬‫ندارند‬‫و‬‫خشک‬‫شدن‬‫آنها‬‫قطعی‬‫است‬.‫پیرو‬‫خشک‬‫شدن‬
‫قنوات‬۳۵‫هزار‬‫واحد‬‫روستایی‬‫وابسته‬‫به‬‫قنات‬‫نیز‬‫محکوم‬‫به‬
‫تغییر‬‫شکل‬‫و‬‫ادغام‬‫در‬‫قطب‬‫های‬‫توسعه‬‫کشاورزی‬‫در‬‫منابع‬‫آب‬
‫و‬‫خاک‬‫است‬.‫این‬‫تحول‬‫عظیم‬‫یعنی‬‫از‬‫بین‬‫رفتن‬‫روستاهای‬
‫آب‬ ‫جهانی‬ ‫کنفرانس‬ ‫نشست‬ ‫در‬ ‫برق‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫وزیر‬ ،‫روحانی‬ ‫منصور‬ ‫مهندس‬ ‫سخنرانی‬
،‫واشنگتن‬ ‫در‬ ‫صلح‬ ‫برای‬۸‫خرداد‬۱۳۴۶

36. 36
‫های‬ ‫دوره‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫قوانین‬
‫حقوقی‬ ‫مختلف‬
‫مدرن‬ ‫دوران‬
‫عرفی‬:1285‫تا‬
1313
‫خصوصی‬ ‫حقوق‬ ‫حاکمیت‬ ‫دوران‬(‫آب‬ ‫حکمرانی‬
‫بهره‬ ‫و‬ ‫محلی‬ ‫جوامع‬ ‫بر‬ ‫تکیه‬ ‫با‬-
‫برداران‬:)1285‫تا‬1347
‫حقوق‬ ‫حاکمیت‬ ‫دوران‬
‫عمومی‬1347‫تا‬57
‫بر‬ ‫تکیه‬ ‫با‬ ‫آب‬ ‫حکمرانی‬ ‫دوران‬
‫دولت‬ ‫عنصر‬:1361‫تا‬1384
‫به‬ ‫منجر‬ ‫تساهل‬ ‫دوران‬
‫بحران‬:1384‫کنون‬ ‫تا‬
،‫مدنیان‬
1394

37. january20175
‫آغاز‬‫دوران‬‫مدرن‬‫قانونگذاری‬‫با‬‫تکیه‬
‫بر‬‫مبانی‬‫حقوق‬
‫مدون‬‫نمودن‬‫قواعد‬‫اختالفی‬‫فقها‬‫به‬
‫روش‬‫قانون‬‫متقن‬
‫تبدیل‬‫قواعد‬‫کهن‬‫عرفی‬‫و‬‫شرعی‬‫به‬
‫صورت‬‫منسجم‬‫و‬‫خالی‬‫از‬‫تناقض‬
‫عرفی‬ ‫مدرن‬ ‫دوران‬:1285‫تا‬
1313
‫قانون‬‫و‬‫مقررات‬‫مربوطه‬‫تصویب‬ ‫سال‬‫مرجع‬‫تصویب‬‫مواد‬ ‫تعداد‬
‫قانون‬‫مدنی‬18/02/1307‫مجلس‬‫شورای‬‫ملی‬1335
‫قانون‬‫راجع‬‫به‬‫قنوات‬06/06/1309‫مجلس‬‫شورای‬‫ملی‬9
37
‫قوانی‬
‫آب‬ ‫ن‬
،‫مدنیان‬
1394

38. january2017
6
‫قوانی‬
‫آب‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫خصوصی‬ ‫حقوق‬ ‫رویکرد‬ ‫ایجاد‬
‫آب‬ ‫منابع‬ ‫بر‬ ‫مشترک‬
‫برای‬ ‫وظیفه‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫عدم‬
‫آبی‬ ‫امور‬ ‫بحث‬ ‫در‬ ‫دولت‬
‫قضائی‬ ‫خاص‬ ‫مکانیزم‬ ‫فقدان‬
‫آبی‬ ‫منابع‬ ‫برای‬
‫برای‬ ‫استیذان‬ ‫کسب‬ ‫لزوم‬ ‫فقدان‬
‫آبی‬ ‫منابع‬ ‫بر‬ ‫تسلط‬
‫بر‬ ‫آبی‬ ‫منابع‬ ‫بر‬ ‫تسلط‬ ‫امکان‬
‫فنی‬ ‫و‬ ‫مالی‬ ‫مالئت‬ ‫اساس‬
‫الویت‬ ‫و‬ ‫اقدمیت‬ ‫قاعده‬ ‫رعایت‬
‫آبی‬ ‫منابع‬ ‫بر‬
‫خصوصی‬ ‫حقوق‬ ‫حاکمیت‬ ‫دوران‬
(‫بر‬ ‫تکیه‬ ‫با‬ ‫آب‬ ‫حکمرانی‬
‫بهره‬ ‫و‬ ‫محلی‬ ‫جوامع‬‫برداران‬:)
1285‫تا‬1347
،‫مدنیان‬
1394
‫قانون‬‫تکمیل‬‫قانون‬
‫قنوات‬
13/06/1313‫مجلس‬‫شورای‬‫ملی‬2
‫آیین‬‫نامه‬‫قانون‬‫ثبت‬
‫امالک‬
1317‫مجلس‬‫شورای‬‫ملی‬4
‫قانون‬‫اجازه‬‫تأسیس‬
‫بنگاه‬‫آبیاری‬
29/02/1322‫مجلس‬‫شورای‬‫ملی‬15
‫قانون‬‫اصالح‬‫قانون‬
‫تأسیس‬‫بنگاه‬‫آبیاری‬‫و‬
‫امور‬‫مربوط‬‫به‬‫آبیاری‬
‫کشور‬
13/06/1334‫مجلس‬‫شورای‬‫ملی‬23
‫قانون‬‫اصالحات‬‫ارضی‬30/10/1340‫مجلس‬‫شورای‬‫ملی‬38
‫الیحه‬‫قانونی‬‫راجع‬ 38

39. 6
‫دوران‬‫حاکمیت‬‫حقوق‬‫عمومی‬
1347‫تا‬57
‫قانون‬‫آب‬‫و‬‫نحوه‬‫ملی‬
‫شدن‬‫آن‬
27/04/1347‫مجلس‬‫شورای‬‫ملی‬66
‫آیین‬‫نامه‬‫اجرایی‬‫فصل‬
‫سوم‬‫قانون‬‫آب‬‫و‬‫نحوه‬
‫ملی‬‫شدن‬‫آن‬
15/06/48‫وزیران‬ ‫هیئت‬33
‫اساسنامه‬‫شرکت‬‫سهامی‬
‫سازمان‬‫آب‬‫ای‬‫منطقه‬
‫فارس‬
26/12/1347‫مجلس‬‫شورای‬‫ملی‬46
‫نامه‬‫آیین‬‫مربوطه‬‫به‬
‫تعیین‬‫بستر‬‫و‬‫حریم‬
‫ها‬‫رودخانه‬‫و‬‫انهار‬‫و‬
‫ها‬‫مسیل‬‫و‬‫های‬‫شبکه‬
08/02/1352‫هیئت‬‫وزیران‬9 39
 ‫حیازت‬ ‫و‬ ‫بها‬ ‫آ‬ ‫شدن‬ ‫ملی‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫خصوصی‬ ‫مالکیت‬ ‫نفی‬
‫منابع‬ ‫کردن‬ ‫دولتی‬ ‫به‬ ‫تمایل‬ ‫و‬
 ‫برداری‬ ‫بهره‬ ‫میزان‬ ‫تعیین‬ ‫و‬ ‫پروانه‬ ‫اخذ‬ ‫لزوم‬
 ‫از‬ ‫حفاظت‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫تنها‬ ‫آبی‬ ‫ممنوعه‬ ‫مناطق‬ ‫تعیین‬
‫دولتی‬ ‫آبیاری‬ ‫حهای‬ ‫طر‬ ‫اجرای‬ ‫یا‬ ‫موجود‬ ‫منابع‬
 ‫سابق‬ ‫های‬ ‫قنات‬ ‫یا‬ ‫ها‬ ‫چاه‬ ‫آبدهی‬ ‫کاهش‬ ‫خسارت‬ ‫جبران‬
 ‫خانگی‬ ‫های‬ ‫چاه‬ ‫برای‬ ‫حفر‬ ‫پروانه‬ ‫اخذ‬ ‫لزوم‬ ‫عدم‬
 ‫شده‬ ‫حیازت‬ ‫آب‬ ‫بر‬ ‫افراد‬ ‫مالکیت‬ ‫حق‬ ‫سلب‬
 ‫برق‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫وزارت‬ ‫توسط‬ ‫حریم‬ ‫تعیین‬ ‫مکانیزم‬
 ‫جرایم‬ ‫و‬ ‫تخلفات‬
،‫مدنیان‬
1394

40. 7
‫عنصر‬ ‫بر‬ ‫تکیه‬ ‫با‬ ‫آب‬ ‫حکمرانی‬ ‫دوران‬
‫دولت‬:1361‫تا‬1384
40
،‫مدنیان‬
1394
‫مشترکات‬‫کردن‬‫آب‬‫برخالف‬‫قانون‬‫اساسی‬‫بجای‬
‫انفال‬
‫در‬‫اختیار‬‫قراردادن‬‫منابع‬‫آبی‬‫به‬‫حکومت‬
‫اسالمی‬‫و‬‫عدم‬‫تببین‬‫درست‬‫این‬‫مفهوم‬
‫استفاده‬‫از‬‫بهر‬‫ه‬‫برداری‬‫طبق‬‫مصالح‬‫عامه‬‫و‬
‫فقدان‬‫تعریف‬‫آن‬
‫قراردادن‬‫مسئولیت‬‫حفظ،اجازه‬‫و‬‫نظارت‬‫بر‬‫بهره‬
‫برداری‬‫از‬‫آ‬‫نها‬‫به‬‫دولت‬‫و‬‫کال‬‫دولتی‬‫ساختن‬
‫مطلق‬‫امور‬‫آب‬
‫محدود‬‫کردن‬‫اختیارات‬‫حقابه‬‫ها‬
‫نظام‬‫نرخ‬‫گذاری‬‫برای‬‫مصارف‬‫آبی‬
‫وجود‬‫ظرفیت‬‫برای‬‫کنترل‬‫مناطق‬‫بوسیله‬‫ضابطین‬
‫خاص‬
‫کیفری‬ ‫متعدد‬ ‫قوانین‬ ‫وجود‬
‫صدورپروانه‬ ‫لزوم‬ ‫و‬ ‫مصارف‬ ‫تخصیص‬ ‫ایجادنظام‬
‫آب‬ ‫معقول‬ ‫مصرف‬
‫مختلفه‬ ‫مقررات‬ ‫و‬ ‫جرائم‬ ‫و‬ ‫تخلفات‬ ‫ایجادنظام‬
‫خسارات‬ ‫جبران‬

41. january201710
‫قوانی‬
‫آب‬ ‫ن‬
‫تصویب‬‫قانون‬‫الحا‬‫ق‬‫یک‬‫ماده‬‫به‬‫قانون‬‫وصول‬‫برخی‬‫از‬
‫درآمدهای‬‫دولت‬‫و‬‫مصرف‬‫آن‬‫در‬‫موارد‬‫معین‬‫مصوب‬‫سال‬1384‫و‬
‫تمدید‬‫قواعد‬‫مجاز‬‫کردن‬‫چاه‬‫های‬‫غیرمجاز‬
‫قانون‬ ‫تصویب‬‫بهره‬ ‫پروانه‬ ‫فاقد‬ ‫های‬ ‫چاه‬ ‫تکلیف‬ ‫تعیین‬
‫مصوب‬ ‫برداری‬1389‫بهره‬ ‫و‬ ‫حفر‬ ‫جرائم‬ ‫از‬ ‫زایی‬ ‫جرم‬ ‫و‬
‫پروانه‬ ‫فاقد‬ ‫های‬ ‫چاه‬ ‫برداری‬
‫سال‬ ‫در‬ ‫فدک‬ ‫به‬ ‫موسوم‬ ‫کشاورزی‬ ‫توسعه‬ ‫طرح‬1391
‫برای‬ ‫کافی‬ ‫تدابیر‬ ‫اتخاذ‬ ‫عدم‬ ‫و‬ ‫اقلیم‬ ‫تغییر‬ ‫واقعه‬ ‫بروز‬
‫امر‬ ‫این‬
‫آب‬ ‫بحران‬ ‫حل‬ ‫در‬ ‫مدخالن‬ ‫ذی‬ ‫و‬ ‫نفعان‬ ‫ذی‬ ‫همه‬ ‫ورود‬ ‫ضرورت‬
‫به‬ ‫منجر‬ ‫تساهل‬ ‫دوران‬
‫بحران‬:1384‫تا‬‫کنون‬
،‫مدنیان‬
1394
41

42. 42
‫روند‬‫تغییرات‬‫واگذاری‬
‫اراضی‬‫ملی‬‫به‬‫های‬‫طرح‬
‫کشاورزی‬‫توسط‬‫ماده‬31
‫قانون‬‫حفاظت‬‫و‬‫بهره‬
‫برداری‬‫از‬‫جنگل‬‫ها‬‫و‬
‫مراتع‬
(‫مأخذ‬:،‫ها‬‫جنگل‬ ‫سازمان‬ ‫اطالعات‬
‫کشور‬ ‫آبخیزداری‬ ‫و‬ ‫مراتع‬)
‫روند‬‫تغییرات‬‫واگذاری‬
‫اراضی‬‫ملی‬‫به‬‫های‬‫طرح‬
‫غیرکشاورزی‬‫توسط‬‫ماده‬
32‫قانون‬‫حفاظت‬‫و‬‫بهره‬
‫برداری‬‫از‬‫جنگل‬‫ها‬‫و‬
‫مراتع‬
(‫مأخذ‬:‫اطالعات‬‫سازمان‬،‫ها‬‫جنگل‬
‫مراتع‬‫و‬‫آبخیزداری‬‫کشور‬)
‫تحلیل‬‫قوانین‬
‫مرتبط‬‫با‬‫واگذاری‬
‫اراضی‬‫ملی‬

43. 43
‫روند‬‫تغییرات‬‫سطح‬
‫زیرکشت‬‫و‬‫تولید‬‫محصوالت‬
‫زراعی‬
(‫مأخذ‬:‫اطالعات‬‫وزارت‬‫جهادکشاورزی‬
‫ایران‬)
‫روند‬‫تغییرات‬‫سطح‬
‫زیرکشت‬‫و‬‫تولید‬
‫محصوالت‬‫باغی‬
(‫مأخذ‬:‫اطالعات‬‫وزارت‬
‫جهادکشاورزی‬‫ایران‬)
‫تحلیل‬‫قوانین‬
‫مرتبط‬‫با‬‫واگذاری‬
‫اراضی‬‫ملی‬

44. 44
‫تحلیل‬‫قوانین‬‫مرتبط‬‫با‬‫واگذاری‬‫اراضی‬‫ملی‬
‫متصرف‬‫شده‬
‫ماده‬34:
"‫است‬ ‫موظف‬ ‫سازندگی‬ ‫جهاد‬ ‫وزارت‬ ‫قانون‬ ‫این‬ ‫تصویب‬ ‫تاریخ‬ ‫از‬
‫ملی‬ ‫مراتع‬ ‫و‬ ‫شمال‬ ‫ای‬‫جلگه‬ ‫جنگلی‬ ‫اراضی‬ ‫سال‬ ‫سه‬ ‫مدت‬ ‫ظرف‬
‫سال‬ ‫پایان‬ ‫تا‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫کشور‬ ‫مشجر‬ ‫غیر‬1365‫مجوز‬ ‫اخذ‬ ‫بدون‬
‫های‬‫طرح‬ ‫برای‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫آبی‬ ‫زراعت‬ ،‫باغ‬ ‫به‬ ‫تبدیل‬ ‫قانونی‬
‫مورد‬ ‫کشاورزی‬ ‫غیر‬ ‫های‬‫طرح‬ ‫سایر‬ ‫و‬ ‫آبزیان‬ ‫و‬ ‫دام‬ ‫تولید‬
‫اند‬‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬.......‫بها‬‫اجاره‬ ‫دریافت‬ ‫قبال‬ ‫در‬
‫فروش‬ ‫به‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫واگذار‬ ‫شده‬ ‫تعیین‬ ‫قیمت‬ ‫یا‬‫برساند‬."
«‫ماده‬ ‫اصالح‬ ‫قانون‬34‫قانون‬‫از‬ ‫برداری‬ ‫بهره‬ ‫و‬ ‫حفاظت‬
‫و‬ ‫ها‬ ‫جنگل‬‫مصوب‬ ‫مراتع‬1354/03/14"‫مصوب‬1373/07/07
‫اسالمی‬ ‫شورای‬ ‫مجلس‬
•‫سال‬ ‫تا‬ ‫قانون‬ ‫این‬1385‫شد‬ ‫تمدید‬.
•‫ماده‬ ‫عملکرد‬34‫سال‬ ‫در‬ ‫تصویب‬ ‫تاریخ‬ ‫از‬ ‫قانون‬ ‫همین‬1373
‫سال‬ ‫تا‬1385(‫مزبور‬ ‫قانون‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫نهایی‬ ‫مهلت‬)‫نشان‬
‫همین‬ ‫در‬ ‫تنها‬ ‫که‬ ‫دهد‬‫می‬12‫از‬ ‫بیش‬ ‫به‬ ‫نزدیک‬ ‫سال‬180‫هزار‬
‫شد‬ ‫واگذار‬ ‫متصرفان‬ ‫به‬ ‫تصرفی‬ ‫اراضی‬ ‫از‬ ‫هکتار‬.

45. 45
‫تحلیل‬‫قوانین‬ ‫مرتبط‬
‫با‬‫واگذاری‬‫اراضی‬
‫ملی‬‫متصرف‬‫شده‬
‫روند‬‫تغییرات‬‫تصرفات‬
‫اراضی‬‫ملی‬‫و‬‫دولتی‬
(‫مأخذ‬:‫اطالعات‬‫سازمان‬،‫ها‬‫جنگل‬
‫مراتع‬‫و‬‫آبخیزداری‬‫کشور‬)
‫روند‬‫تغییرات‬‫تعداد‬
‫تصرفات‬‫اراضی‬‫ملی‬‫و‬
‫دولتی‬
(‫مأخذ‬:‫اطالعات‬‫سازمان‬،‫ها‬‫جنگل‬
‫مراتع‬‫و‬‫آبخیزداری‬‫کشور‬)

46. 46
‫تحلیل‬‫قوانین‬‫مرتبط‬‫با‬‫حفر‬
‫چاه‬
"‫قنوات‬ ‫به‬ ‫راجع‬ ‫قانون‬"‫مصوب‬1309/06/06
‫ماده‬7:
"‫آنجا‬ ‫در‬ ‫باید‬ ‫استخر‬ ‫یا‬ ‫مجرا‬ ‫یا‬ ‫چاه‬ ‫که‬ ‫زمینی‬ ‫هرگاه‬
‫ماده‬ ‫در‬ ‫مذکور‬ ‫عملیات‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫یا‬ ‫شود‬ ‫کنده‬4‫در‬ ‫باید‬
‫مکلف‬ ‫مالیه‬ ‫وزارت‬ ‫باشد‬ ‫خالصه‬ ‫اراضی‬ ‫از‬ ‫بگیرد‬ ‫صورت‬ ‫آن‬
‫قنات‬ ‫صاحب‬ ‫به‬ ‫عادله‬ ‫قیمت‬ ‫به‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫زمینی‬ ‫است‬
‫بفروشد‬".

47. 47
‫تحلیل‬‫قوانین‬‫مرتبط‬‫با‬‫حفر‬
‫چاه‬
«‫آبیاری‬ ‫بنگاه‬ ‫تأسیس‬ ‫اجازه‬ ‫قانون‬»‫مصوب‬
1322/02/29
‫ماده‬13:
"‫اراضی‬ ‫و‬ ‫میاه‬ ‫مجاری‬ ‫و‬ ‫بائر‬ ‫و‬ ‫دائر‬ ‫قنوات‬ ‫به‬ ‫نسبت‬
‫دارند‬ ‫متعدد‬ ‫صاحبان‬ ‫که‬ ‫جدید‬ ‫قنوات‬ ‫احداث‬ ‫برای‬ ‫مستعد‬
‫یا‬ ‫و‬ ‫تنقیه‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫بائر‬ ‫قنات‬ ‫یک‬ ‫کردن‬ ‫دائر‬ ‫که‬ ‫مواردی‬ ‫در‬
‫و‬ ‫تازه‬ ‫های‬‫چاه‬ ‫کندن‬ ‫قبیل‬ ‫از‬ ‫دائر‬ ‫قنات‬ ‫یک‬ ‫آب‬ ‫ازدیاد‬
‫یا‬ ‫مالک‬ ‫تقاضای‬ ‫محض‬ ‫به‬ ‫نماید‬ ‫پیدا‬ ‫ضرورت‬ ‫بر‬ ‫بغل‬
‫مالکین‬.....‫اقدام‬ ‫خود‬ ‫قنات‬ ‫عمران‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫باید‬
‫نمایند‬...‫کار‬ ‫بالفاصله‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مکلف‬ ‫آبیاری‬ ‫بنگاه‬
‫اند‬‫نموده‬ ‫تقاضا‬ ‫که‬ ‫شرکایی‬ ‫یا‬ ‫شریک‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫مزبور‬ ‫قنوات‬
‫و‬ ‫نماید‬ ‫نظارت‬ ‫ها‬‫آن‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫خود‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫واگذار‬

48. 48
‫تحلیل‬‫قوانین‬‫مرتبط‬‫با‬‫حفر‬
‫چاه‬
‫این‬‫دو‬‫ماده‬‫مستقیما‬‫در‬‫مورد‬‫حفر‬‫چاه‬
–‫عمیق‬–‫بحث‬‫کنند‬‫نمی‬‫اما‬‫تفکری‬‫را‬
‫که‬‫تبیین‬‫کنند‬‫می‬‫این‬‫است‬‫که‬‫در‬‫صورت‬
‫نیاز‬‫مالکین‬‫به‬‫حفر‬،‫چاه‬‫ها‬‫آن‬‫تنها‬‫نه‬
‫اجازه‬‫این‬‫کار‬‫را‬‫دارند‬‫بلکه‬‫سیستم‬
‫حاکمیتی‬‫نیز‬‫موظف‬‫به‬‫پشتیبانی‬‫از‬
‫ها‬‫آن‬‫است‬.‫تفکری‬‫که‬‫بعدها‬‫تر‬‫وخیم‬

49. 49
‫تحلیل‬‫قوانین‬‫مرتبط‬‫با‬‫حفر‬‫چاه‬
‫ماده‬3:
"‫با‬ ‫تواند‬‫می‬ ‫بداند‬ ‫مقتضی‬ ‫برق‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫وزارت‬ ‫که‬ ‫مناطقی‬ ‫در‬
‫به‬ ‫موکول‬ ‫را‬ ‫قنات‬ ‫و‬ ‫عمیق‬ ‫نیمه‬ ‫و‬ ‫عمیق‬ ‫چاه‬ ‫حفر‬ ‫قبلی‬ ‫اعالم‬
‫نماید‬ ‫اجازه‬ ‫تحصیل‬."
«‫کشور‬ ‫زیرزمینی‬ ‫آبهای‬ ‫منابع‬ ‫از‬ ‫حراست‬ ‫و‬ ‫حفظ‬ ‫قانون‬"
‫مصوب‬1345/03/01
‫ماده‬ ‫ذیل‬ ‫تبصره‬3:
"‫حفر‬ ‫شود‬‫می‬ ‫پروانه‬ ‫تحصیل‬ ‫به‬ ‫محتاج‬ ‫چاه‬ ‫حفر‬ ‫که‬ ‫مناطقی‬ ‫در‬
‫درختکاری‬ ‫و‬ ‫شرب‬ ‫مصرف‬ ‫برای‬ ‫باغچه‬ ‫یا‬ ‫مسکونی‬ ‫محل‬ ‫در‬ ‫چاه‬
‫از‬ ‫روز‬ ‫شبانه‬ ‫در‬ ‫برداری‬‫بهره‬ ‫آنکه‬ ‫شرط‬ ‫به‬‫مترمکعب‬ ‫صد‬
‫قبل‬ ‫باید‬ ‫ولی‬ ‫ندارد‬ ‫اجازه‬ ‫کسب‬ ‫به‬ ‫احتیاج‬ ‫نباشد‬ ‫بیشتر‬
‫برق‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫وزارت‬ ‫به‬ ‫کتبا‬ ‫را‬ ‫مراتب‬ ‫چاه‬ ‫حفر‬ ‫به‬ ‫اقدام‬ ‫از‬
‫دهد‬ ‫اطالع‬."

50. 50
‫تحلیل‬‫قوانین‬‫مرتبط‬‫با‬‫حفر‬‫چاه‬
‫ماده‬25:
"‫مصارف‬ ‫برای‬ ‫آن‬ ‫آب‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫و‬ ‫محل‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫چاه‬ ‫احداث‬
‫ظرفیت‬ ‫تا‬ ‫باغچه‬ ‫و‬ ‫بهداشتی‬ ‫و‬ ‫شرب‬ ‫و‬ ‫خانگی‬25‫در‬ ‫مترمکعب‬
‫ندارد‬ ‫حفر‬ ‫پروانه‬ ‫صدور‬ ‫به‬ ‫احتیاج‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫مجاز‬ ‫روز‬‫شبانه‬.
‫ها‬‫چاه‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫تواند‬‫می‬ ‫الزم‬ ‫موارد‬ ‫در‬ ‫برق‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫وزارت‬
‫آن‬ ‫مصرف‬ ‫و‬ ‫آمار‬ ‫آوری‬‫جمع‬ ‫و‬ ‫منطقه‬ ‫های‬‫آب‬ ‫بررسی‬ ‫منظور‬‫به‬
‫بازرسی‬‫کند‬."
«‫آن‬ ‫شدن‬ ‫ملی‬ ‫نحوه‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫قانون‬"‫مصوب‬1347/04/27
‫کند‬‫می‬ ‫اکتفا‬ ‫نکته‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫ماده‬ ‫همین‬ ‫ذیل‬ ‫تبصره‬ ‫در‬ ‫تنها‬
‫ضرر‬ ‫مجاور‬ ‫های‬‫چاه‬ ‫به‬ ‫که‬‫درصورتی‬ ‫ها‬‫چاه‬ ‫از‬ ‫دست‬ ‫این‬ ‫که‬
‫هم‬‫آن‬ ‫گردند‬ ‫مسدود‬ ‫برق‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫وزارت‬ ‫طرف‬ ‫از‬ ‫باید‬ ‫برسانند‬
‫مالکین‬ ‫توافق‬ ‫عدم‬ ‫صورت‬ ‫در‬.

51. 51
‫تحلیل‬‫قوانین‬‫مرتبط‬‫با‬‫حفر‬‫چاه‬
‫ماده‬5:
"‫برای‬ ‫آن‬ ‫آب‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ‫حفر‬ ‫غیرممنوعه‬ ‫مناطق‬ ‫در‬
‫آبدهی‬ ‫ظرفیت‬ ‫تا‬ ‫باغچه‬ ‫و‬ ‫بهداشتی‬ ‫و‬ ‫شرب‬ ‫و‬ ‫خانگی‬ ‫مصرف‬25
‫پروانه‬ ‫صدور‬ ‫به‬ ‫احتیاج‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫مجاز‬ ‫روز‬‫شبانه‬ ‫در‬ ‫مترمکعب‬
‫نیرو‬ ‫وزارت‬ ‫اطالع‬ ‫به‬ ‫باید‬ ‫ولی‬ ‫ندارد‬ ‫برداری‬‫بهره‬ ‫و‬ ‫حفر‬
‫برسد‬."
«‫آب‬ ‫عادالنه‬ ‫توزیع‬ ‫قانون‬"‫مصوب‬1361/12/16
‫تبصره‬1‫ماده‬ ‫همین‬ ‫ذیل‬:
"‫با‬ ‫ماده‬ ‫این‬ ‫موضوع‬ ‫های‬‫چاه‬ ‫حفر‬ ‫ممنوعه‬ ‫مناطق‬ ‫در‬
‫صدور‬ ‫به‬ ‫نیازی‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫مجاز‬ ‫نیرو‬ ‫وزارت‬ ‫کتبی‬ ‫موافقت‬
‫برداری‬‫بهره‬ ‫و‬ ‫حفر‬ ‫پروانه‬‫ندارد‬."

52. 52
‫تحلیل‬‫قوانین‬‫مرتبط‬‫با‬‫حفر‬‫چاه‬
‫ماده‬33:
"‫و‬ ‫شهری‬ ‫مصارف‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫آب‬ ‫نرخ‬ ‫است‬ ‫موظف‬ ‫نیرو‬ ‫وزارت‬
‫استحصال‬ ‫نحوه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫مصارف‬ ‫سایر‬ ‫و‬ ‫صنعتی‬ ‫و‬ ‫کشاورزی‬
‫نماید‬ ‫تعیین‬ ‫کشور‬ ‫تمام‬ ‫در‬ ‫مصارف‬ ‫از‬ ‫هریک‬ ‫برای‬ ‫مصرف‬ ‫و‬:
‫ب‬(‫النظاره‬ ‫حق‬ ‫قانون‬.)‫به‬ ‫آب‬ ‫استحصال‬ ‫که‬ ‫مواردی‬ ‫در‬
‫و‬ ‫نظارت‬ ِ‫ازا‬ ‫به‬ ‫تواند‬‫می‬ ‫دولت‬ ‫پذیرد‬‫نمی‬ ‫انجام‬ ‫دولت‬ ‫وسیله‬
‫و‬ ‫اقتصادی‬ ‫شرایط‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫دهد‬‫می‬ ‫انجام‬ ‫که‬ ‫خدماتی‬
‫از‬ ‫و‬ ‫تعیین‬ ‫را‬ ‫عوارضی‬ ‫لزوم‬ ‫صورت‬ ‫در‬ ‫منطقه‬ ‫هر‬ ‫اجتماعی‬
‫نماید‬ ‫وصول‬ ‫کننده‬‫مصرف‬."
«‫آب‬ ‫عادالنه‬ ‫توزیع‬ ‫قانون‬»‫مصوب‬1361/12/16

53. 53
‫تحلیل‬
‫قوانین‬‫مرتبط‬
‫با‬‫حفر‬‫چاه‬
‫روند‬‫تغییرات‬‫تعداد‬
‫و‬‫میزان‬‫تخلیه‬‫از‬
‫های‬‫چاه‬‫کشور‬
(‫مأخذ‬:‫اطالعات‬‫شرکت‬‫مدیریت‬
‫منابع‬‫آب‬‫ایران‬)
‫روند‬‫تجمعی‬‫تغییرات‬
‫سطح‬‫ایستابی‬‫در‬‫کشور‬
(‫مأخذ‬:‫اطالعات‬‫شرکت‬‫مدیریت‬
‫منابع‬‫آب‬‫ایران‬)

54. 54
‫تحلیل‬‫قوانین‬‫مرتبط‬‫با‬‫حفر‬‫چاه‬
‫بند‬7:
"‫پروانه‬ ‫صدور‬ ‫های‬‫درخواست‬ ‫مکلفند‬ ‫ای‬‫منطقه‬ ‫آب‬ ‫های‬‫شرکت‬
‫پس‬ ‫را‬ ‫سالی‬‫خشک‬ ‫از‬ ‫دیده‬‫آسیب‬ ‫آب‬ ‫های‬‫چاه‬ ‫شکنی‬‫کف‬ ‫یا‬ ‫جابجایی‬
‫بدون‬ ،‫نوبت‬ ‫از‬ ‫خارج‬ ،‫استان‬ ‫سالی‬‫خشک‬ ‫ستاد‬ ‫تائید‬ ‫از‬
‫اقدام‬ ‫و‬ ‫رسیدگی‬ ‫النظاره‬‫حق‬ ‫دریافت‬‫نمایند‬."
«‫از‬ ‫ناشی‬ ‫بحران‬ ‫با‬ ‫مقابله‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫نامه‬ ‫تصویب‬
‫دیده‬ ‫خسارت‬ ‫های‬ ‫استان‬ ‫در‬ ‫خشکسالی‬ ‫روند‬ ‫ادامه‬»‫مصوب‬
1383/03/20‫وزیران‬ ‫هیأت‬

55. 55
‫تحلیل‬‫قوانین‬‫مرتبط‬‫با‬‫حفر‬‫چاه‬
‫ماده‬3:
"‫سال‬ ‫ابتدای‬ ‫از‬1384‫های‬‫فعالیت‬ ‫از‬ ‫وجهی‬ ‫هرگونه‬ ‫دریافت‬
‫ممنوع‬ ‫آب‬ ‫النظاره‬‫حق‬ ‫عنوان‬‫به‬ ‫دامداری‬ ‫و‬ ‫کشاورزی‬ ‫بخش‬
‫است‬."
«‫از‬ ‫ناشی‬ ‫خسارت‬ ‫جبران‬ ‫برای‬ ‫مالی‬ ‫منابع‬ ‫تأمین‬ ‫قانون‬
‫خشکسالی‬»‫مصوب‬1383/07/22‫اسالمی‬ ‫شورای‬ ‫مجلس‬
•‫موجب‬ ‫به‬‫النظاره‬‫حق‬ ‫دریافت‬ ‫عمال‬ ‫ماده‬ ‫این‬–‫ماده‬ ‫در‬ ‫که‬33
"‫آب‬ ‫عادالنه‬ ‫توزیع‬ ‫قانون‬"‫بود‬ ‫شده‬ ‫اختیار‬–‫به‬ ‫و‬ ‫گردید‬ ‫ممنوع‬
‫گردید‬ ‫رایگان‬ ‫کامل‬ ‫طور‬‫به‬ ‫آب‬ ،‫تر‬‫ساده‬ ‫زبان‬.
•‫این‬‫ضرر‬ ‫آب‬ ‫منابع‬ ‫سیستم‬ ‫به‬ ‫جنبه‬ ‫دو‬ ‫از‬ ‫ماده‬‫رساند‬:
•‫اوال‬‫آب‬ ‫برای‬ ‫چون‬ ‫کشاورزان‬ ‫شد‬ ‫حذف‬ ‫النظاره‬‫حق‬ ‫وقتی‬ ‫اینکه‬
‫هم‬‫آن‬ ‫مصرف‬ ‫نوع‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫لذا‬ ‫کردند‬‫نمی‬ ‫پرداخت‬ ‫ای‬‫هزینه‬
‫دیدند‬‫نمی‬ ‫خود‬ ‫متوجه‬ ‫را‬ ‫مسئولیتی‬.‫قانع‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫رو‬‫این‬ ‫از‬
‫دانستند‬‫می‬ ‫چون‬ ‫طرفی‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫کردند‬ ‫مصرفی‬ ‫نوع‬ ‫هر‬ ‫به‬
‫سایرین‬ ‫بر‬ ‫هم‬ ‫نظارتی‬ ‫دیگر‬ ‫لذا‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫حذف‬ ‫النظاره‬‫حق‬
‫برداشت‬ ‫اضافه‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ‫حفر‬ ‫عدم‬ ‫بر‬ ‫دلیلی‬ ‫بنابراین‬ ‫نیست‬
‫ندارد‬ ‫وجود‬.

56. 56
‫تحلیل‬‫قوانین‬‫مرتبط‬‫با‬‫حفر‬‫چاه‬
‫واحده‬ ‫ماده‬:
"‫ممنوعه‬ ‫مناطق‬ ‫در‬ ‫شود‬‫می‬ ‫داده‬ ‫اجازه‬ ‫نیرو‬ ‫وزارت‬ ‫به‬
‫بهداشت‬ ‫و‬ ‫شرب‬ ‫و‬ ‫مصرفی‬ ‫آب‬ ‫ضروری‬ ‫نیاز‬ ‫تأمین‬ ‫منظور‬‫به‬
‫ای‬‫گلخانه‬ ‫و‬ ‫خدماتی‬ ،‫ها‬‫دامداری‬ ‫و‬ ‫مرغداری‬ ،‫صنعتی‬ ‫واحدهای‬
‫اندک‬ ‫آبی‬ ‫مصارف‬ ‫با‬(‫حداکثر‬25‫روز‬‫شبانه‬ ‫در‬ ‫مترمکعب‬)‫بر‬
‫اقدام‬ ‫مجوز‬ ‫صدور‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫دشت‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫تخصیص‬ ‫سقف‬ ‫اساس‬
‫نماید‬.‫اجرای‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫مناطق‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫مکلف‬ ‫نیرو‬ ‫وزارت‬
‫جایگزینی‬ ‫های‬‫طرح‬(،‫مصنوعی‬ ‫تغذیه‬ ،‫آب‬ ‫انتقال‬ ‫و‬ ‫تأمین‬
‫آبیاری‬ ‫های‬‫سیستم‬ ‫تغییر‬)‫میانگین‬ ‫که‬ ‫نحوی‬ ‫به‬ ‫نماید‬ ‫اقدام‬
‫های‬‫دوره‬ ‫در‬ ‫زیرزمینی‬ ‫آب‬ ‫منابع‬ ‫حجم‬5‫از‬ ‫مناطق‬ ‫این‬ ‫ساله‬
‫کمتر‬ ‫موجود‬ ‫وضع‬‫نشود‬."
«‫از‬ ‫برخی‬ ‫وصول‬ ‫قانون‬ ‫به‬ ‫ماده‬ ‫یک‬ ‫الحاق‬ ‫قانون‬
‫دولت‬ ‫درآمدهای‬»‫مصوب‬1384/04/12

57. 57
‫تحلیل‬‫قوانین‬‫مرتبط‬‫با‬‫حفر‬‫چاه‬
«‫از‬ ‫برخی‬ ‫وصول‬ ‫قانون‬ ‫به‬ ‫ماده‬ ‫یک‬ ‫الحاق‬ ‫قانون‬
‫دولت‬ ‫درآمدهای‬»‫مصوب‬1384/04/12
‫بهانه‬ ‫به‬ ‫قبلی‬ ‫قوانین‬ ‫مانند‬ ‫قانون‬ ‫این‬ ‫اول‬ ‫بخش‬
‫محسوب‬ ‫خانگی‬ ‫نیاز‬ ‫عمال‬ ‫که‬ ‫نیازهایی‬ ‫تأمین‬
‫چاه‬ ‫حفر‬ ‫اجازه‬ ‫ممنوعه‬ ‫مناطق‬ ‫در‬ ‫حتی‬ ،‫شوند‬‫می‬
‫است‬ ‫داده‬.
‫قسمت‬‫که‬ ‫است‬ ‫دوم‬ ‫بخش‬ ‫در‬ ‫ماده‬ ‫این‬ ‫تر‬‫دردناک‬
‫مختلف‬ ‫های‬‫روش‬ ‫از‬ ‫آب‬ ‫تأمین‬ ‫به‬ ‫مکلف‬ ‫نیرو‬ ‫وزارت‬
‫گردد‬‫می‬.‫های‬‫سال‬ ‫در‬ ‫خود‬ ‫اند‬‫شده‬ ‫تعریف‬ ‫که‬ ‫هایی‬‫روش‬
‫در‬ ‫نگرش‬ ‫این‬ ‫ایجاد‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫تقاضای‬ ‫افزایش‬ ‫باعث‬ ‫بعد‬
‫هر‬ ‫به‬ ‫حاکمیتی‬ ‫سیستم‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫برداران‬‫بهره‬
‫را‬ ‫نیاز‬ ‫مورد‬ ‫آب‬ ،‫شده‬ ‫که‬ ‫روشی‬ ‫هر‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫نحو‬
‫و‬ ‫برداشت‬ ‫نگرش‬ ‫این‬ ‫نتیجه‬ ‫لذا‬ ‫و‬ ‫کرد‬ ‫خواهد‬ ‫تأمین‬
‫است‬ ‫بوده‬ ‫دلخواه‬ ‫طور‬‫به‬ ‫آب‬ ‫منابع‬ ‫از‬ ‫استفاده‬.

58. 58
‫تحلیل‬‫قوانین‬‫مرتبط‬‫با‬‫حفر‬‫چاه‬
‫ماده‬58:
"‫که‬ ‫هایی‬‫رودخانه‬ ‫آب‬ ‫از‬ ‫مند‬‫بهره‬ ‫کشاورزان‬ ‫از‬ ‫بها‬‫آب‬ ‫اخذ‬
‫با‬ ‫آن‬ ‫مهار‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫شوند‬‫می‬ ‫روانه‬ ‫دریا‬ ‫به‬ ‫سال‬ ‫طول‬ ‫در‬
‫ممنوع‬ ‫سد‬ ‫ایجاد‬‫باشد‬‫می‬."
«‫مقررات‬ ‫از‬ ‫بخشی‬ ‫تنظیم‬ ‫قانون‬ ‫به‬ ‫موادی‬ ‫الحاق‬ ‫قانون‬
‫دولت‬ ‫مالی‬»‫مصوب‬1384/08/15
‫سطحی‬ ‫جریانات‬ ‫هنوز‬ ‫که‬‫مادامی‬ ‫کند‬‫می‬ ‫بیان‬ ‫درواقع‬ ‫ماده‬ ‫این‬
‫کشاورزان‬ ،‫باشند‬ ‫نشده‬ ‫مهار‬ ‫دولت‬ ‫توسط‬ ‫ریزد‬‫می‬ ‫دریا‬ ‫به‬ ‫که‬
‫پرداخت‬ ‫بهایی‬‫آب‬ ‫ها‬‫رودخانه‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫خود‬ ‫برداشت‬ ‫بابت‬
‫درواقع‬ ‫و‬ ‫کرد‬ ‫نخواهند‬‫رایگان‬ ‫آب‬‫بود‬ ‫خواهد‬.‫در‬ ‫هرچند‬
‫آب‬ ‫قانون‬ ‫اینکه‬ ‫اما‬ ‫است‬ ‫کم‬ ‫ها‬‫رودخانه‬ ‫دست‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫ایران‬
‫نظارت‬ ‫عدم‬ ‫باعث‬ ‫کند‬‫می‬ ‫اعالم‬ ‫رایگان‬ ‫برداشتی‬ ‫نوع‬ ‫هر‬ ‫با‬ ‫را‬
‫گردد‬‫می‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫برداری‬‫بهره‬ ‫نحوه‬ ‫بر‬.
‫همچنین‬‫که‬ ‫است‬ ‫گذار‬‫قانون‬ ‫در‬ ‫نگرش‬ ‫این‬ ‫بیانگر‬ ‫ماده‬ ‫این‬
‫عنوان‬ ‫به‬ ‫دریا‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫ورود‬ ‫و‬ ‫اکوسیستم‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫جریان‬‫اتالف‬
‫آب‬ ‫منابع‬‫نوع‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫عقالیی‬ ‫استفاده‬ ‫تنها‬ ‫و‬ ‫شود‬‫می‬ ‫تلقی‬
‫است‬ ‫اقتصادی‬ ‫برداری‬‫بهره‬ ،‫آب‬ ‫جریان‬.

59. 59
‫تحلیل‬‫قوانین‬‫مرتبط‬‫با‬‫حفر‬‫چاه‬‫غیرمجاز‬
‫ماده‬1:
"‫است‬ ‫موظف‬ ‫نیرو‬ ‫وزارت‬.....‫کشاورزی‬ ‫آب‬ ‫های‬‫چاه‬ ‫کلیه‬ ‫برای‬
‫از‬ ‫قبل‬ ‫که‬ ‫کشور‬ ‫های‬‫دشت‬ ‫کلیه‬ ‫در‬ ‫واقع‬ ‫پروانه‬ ‫فاقد‬ ‫فعال‬
‫سال‬ ‫پایان‬1385‫و‬ ‫نیرو‬ ‫وزارت‬ ‫توسط‬ ‫و‬ ‫حفر‬ ‫شمسی‬ ‫هجری‬
‫اساس‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫باشند‬ ‫شده‬ ‫شناسایی‬ ‫استانی‬ ‫تابعه‬ ‫های‬‫دستگاه‬
‫عدم‬ ‫و‬ ‫مجاز‬ ‫های‬‫چاه‬ ‫حریم‬ ‫رعایت‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫مرتبط‬ ‫دشت‬ ‫آبی‬ ‫ظرفیت‬
‫فشار‬ ‫تحت‬ ‫آبیاری‬ ‫اجرا‬ ‫به‬ ‫مشروط‬ ‫عموم‬ ‫و‬ ‫دیگران‬ ‫به‬ ‫اضرار‬
‫صادر‬ ‫برداری‬‫بهره‬ ‫پروانه‬ ‫متقاضی‬ ‫توسط‬‫نماید‬."
«‫بهره‬ ‫پروانه‬ ‫فاقد‬ ‫های‬ ‫چاه‬ ‫تکلیف‬ ‫تعیین‬ ‫قانون‬
‫برداری‬»‫مصوب‬1389/04/23‫اسالمی‬ ‫شورای‬ ‫مجلس‬

60. 60
‫تحلیل‬‫قوانین‬
‫مرتبط‬‫با‬‫حفر‬
‫چاه‬‫غیرمجاز‬
‫تغییرات‬‫تعداد‬
‫های‬‫چاه‬‫مجاز‬‫و‬
‫مجاز‬‫شده‬
(‫مأخذ‬:‫اطالعات‬‫شرکت‬
‫مدیریت‬‫منابع‬‫آب‬‫ایران‬)
‫تغییرات‬‫تعداد‬
‫های‬‫چاه‬‫مجاز‬‫و‬
‫غیرمجاز‬‫کشور‬
(‫مأخذ‬:‫اطالعات‬‫شرکت‬
‫مدیریت‬‫منابع‬‫آب‬‫ایران‬)

61. 61
‫تحلیل‬‫قوانین‬ ‫مرتبط‬‫با‬‫توسعه‬‫کشاورزی‬‫و‬
‫بهره‬‫برداری‬‫از‬‫منابع‬‫آب‬
‫زیرزمینی‬ ‫آب‬ ‫از‬ ‫مصرف‬ ‫مقادیر‬
‫ها‬‫بخش‬ ‫تفکیک‬ ‫به‬
(‫مأخذ‬:‫آب‬ ‫منابع‬ ‫مدیریت‬ ‫شرکت‬ ‫اطالعات‬
‫ایران‬)

62. 62
‫تحلیل‬‫قوانین‬ ‫مرتبط‬‫با‬‫توسعه‬‫کشاورزی‬‫و‬
‫بهره‬‫برداری‬‫از‬‫منابع‬‫آب‬
‫به‬ ‫کشور‬ ‫بزرگ‬ ‫مخزنی‬ ‫سدهای‬ ‫از‬ ‫مصرف‬ ‫مقادیر‬
‫تفکیک‬‫ها‬‫بخش‬
(‫مأخذ‬:‫ایران‬ ‫آب‬ ‫منابع‬ ‫مدیریت‬ ‫شرکت‬ ‫اطالعات‬)

63. 63
‫تحلیل‬‫قوانین‬ ‫مرتبط‬
‫با‬‫توسعه‬‫کشاورزی‬‫و‬
‫بهره‬‫برداری‬‫از‬‫منابع‬
‫آب‬
‫تغییرات‬‫درآمد‬‫ناخالص‬
‫داخلی‬‫به‬‫تفکیک‬
‫های‬‫بخش‬‫مختلف‬‫اقتصادی‬
‫به‬‫های‬‫قیمت‬‫جاری‬
(‫مأخذ‬:‫اطالعات‬‫بانک‬‫مرکزی‬
‫جمهوری‬‫اسالمی‬‫ایران‬)
‫تغییرات‬‫سهم‬‫های‬‫بخش‬
‫مختلف‬‫اقتصادی‬‫در‬
‫تولید‬‫ناخالص‬‫داخلی‬
‫غیرنفتی‬
(‫مأخذ‬:‫اطالعات‬‫بانک‬‫مرکزی‬
‫جمهوری‬‫اسالمی‬‫ایران‬)

64. 64
‫ها‬ ‫طرح‬ ‫سایر‬
• ‫و‬ ‫فارس‬ ‫خلیج‬ ‫از‬ ‫آب‬ ‫انتقال‬ ‫طرح‬
‫ایران‬ ‫فالت‬ ‫مرکز‬ ‫به‬ ‫عمان‬ ‫دریای‬
• ‫محصوالت‬ ‫بهای‬ ‫آب‬ ‫حذف‬ ‫طرح‬
‫استراتژیک‬
• ‫ژرف‬ ‫آب‬ ‫ذخایر‬ ‫اکتشاف‬ ‫طرح‬

65. 65
‫بندی‬ ‫جمع‬
‫رژیم‬ ‫نوع‬
‫حکمرانی‬
‫بینی‬‫پیش‬‫کنترل‬ ‫و‬
‫نشانگرها‬
‫نهادهای‬‫موجود‬‫مورد‬‫سؤال‬‫قرار‬‫گیرند‬‫نمی‬.
‫قوانین‬‫موجود‬‫ادامه‬‫پیدا‬‫کنند‬‫می‬.
‫نوع‬‫ساختار‬‫حکمرانی‬‫صورت‬‫به‬،‫متمرکز‬‫سلسله‬
‫مراتبی‬‫است‬‫و‬‫مشارکت‬‫گروداران‬(‫غیرحاکمیتی‬)
‫اندک‬‫است‬.
‫الگوهای‬‫حکمرانی‬‫مورد‬‫استفاده‬‫دارای‬‫گیری‬‫جهت‬
‫باال‬‫به‬‫پایین‬‫باشند‬‫می‬.
‫بازیگران‬‫درون‬‫شبکه‬‫خود‬‫باقی‬‫مانند‬‫می‬.