1. Đột quỵ - trúng gió, nhiều người hay nhầm lẫn
Quá trìnhđột quỵ diễnra rất nhanh, nếukhông đượckịp thời phát hiện,cấp cứu và điềutrị đúngcách
có thể tàn tật suốt đời hoặc tử vong, là chia sẻ của các chuyên gia trong buổi tư vấn trực tiếp phòng
và điềutrị đột quỵ.
10h sáng 27/3, PGS-TSVũAnhNhị,Chủ tịchHội Thần kinhhọcTP HCM và GS.TS NguyễnVănThông,Chủ
tịch Hội Phòngchống Đột quỵMiềnBắc, ChủnhiệmBộmôn Thần kinhViệnNghiêncứuY Dược Lâm
sàng 108, nguyênGiámđốc Trung tâm Đột quỵ Bệnhviệnquâny 108 có mặt tại tòa soạn VnExpresstrao
đổi với độc giả,người bệnhtrongbuổi tư vấn trực tiếpphòngvà điềutrị đột quỵ với sựhỗ trợ của công
nghệ truyềnhìnhtrực tuyến(Live Streaming).
- Xin bác sĩ cho biết độtquỵ là gì? Đột quỵ khác với nhồi máu cơ tim thế nào? (Duy, 38 tuổi,từ Bình
Thuận)
GS.TS NguyễnVănThông:Đột quỵlà mất đột ngột lưulượngmáulênnão,do tắc mạch,nghẽnmạch, vỡ
mạch, chảy máunão, nếutình trạng nặng có thể dẫn tới tử vong.Còn nhồi máucơ timlà do tắc mạch ở
động mạch nuôi cơ tim,hoại tử cơ timnếukhôngđược điềutrị kịpthời.
Trước đây, đột quỵlà từ gọi chung cho cả não,tim, nhưngnay người ta địnhnghĩa nhồi máu cơ timkhác
trước nênkhôngdùngtừ đột quỵ để chì chung cho tình trạng nhồi máucơ tim.Đột quỵ hiệnchủyếulà
tình trạng tai biếnmạchmáu não.
PGS-TS Vũ Anh Nhị và Giáo sư Nguyễn Văn Thông.

2. - Chào bác sĩ, theo thông tinem tìm hiểuđượcthì biểuhiệncủa người bị độtquỵ khá giốngvới người
bị trúng gió: đột nhiênchóng mặt, xây xẩm, méo mặt, hay té xỉu, bất tỉnh hay nôn ói. Làm sao để phân
biệtđột quỵ và trúng gió thưa bác sĩ? (Nhân,27 tuổi, Hải Dương)
PGS-TSVũ AnhNhị:Đột qụy(tai biếnmạch não) do mất đột ngộtlưu lượngmáutới não hoặc chảy máu
bêntrong sọ dẫndếngiảm,mất chức nănghoặc chết các tế bào não.Đây là nguyênnhângây liệt,rối
loạnngôn ngữ,mất cảm giác và trí nhớ,hônmê và khả năng gây tử vong.
Nhiềungười thườnghaynhầmlẫnđột quỵvới trúng gióvì chúngcó triệuchứng nhưnhau nhưnhức
đầu, xâyxẩm.Thật ra trúng gió(cảm mạo) là từ dùngđể chỉ một người bất ngờ cảm lạnh,mệtmỏi,
chóng mặt khi thayđổi thời tiết.Cònquátrình đột quỵdiễnra rất nhanh,nếunhư khôngđược kịpthời
phát hiện,cấpcứu và điềutrị đúngcách thì nếunặng sẽ dẫn đếntử vong,hoặc có maymắn qua khỏi thì
chịudi chứngtàn tật suốtđời.
Đột quỵ làbệnhlýhệ thầnkinhphổ biếnnhấthiệnnay,đặc trưng bởi hiệntượngmáulênnão bị gián
đoạn đột ngột với hai dạngchính là nhồi máu não (tắcmạch) và chảy máu não(vỡ mạch).Nhồi máu não
có thể dotắc mạch não hoặc nghẽnmạchnão gây ra. Còn chảymáu não là hiệntượngmáuthoát ra khỏi
lòngmạch máu vào nhumô não hoặc các tổ chức xungquanh.
Lúc này, máu khôngđếnđược nhữngvùngchức năngquan trọng để nuôi não nênbệnhnhânnằm trong
tình trạng “ngàn cân treosợi tóc”. Khác với trúng gió,chúngta tuyệtđối khôngnên“xoa dầu,cạo gió,bế
thốc dậy” ở người độtquỵ vì dễ dẫn đếnbệnhnặng nề hơn.Thay vào đó,chúng ta đặt bệnhnhânnằm
nghỉ trêngiườngvới đầu nâng cao nhẹ và nhanhchóng gọi xe cấp cứu để đưa bệnhnhânđến bệnhviện
gần nhất kịpthời cứu chữa.
- Ngay cạnh nhà tôi có một chú vừa mất đột ngột vì lêncơnđột quỵ. Chú ấy có bệnhcao huyếtáp, đi
tắm và ngã trên sàn nhà tắm. Đưa tới bệnh việnngay lập tức nhưngbác sĩ bảo vỡ mạch máo não. Gia
đìnhtôi nhiềungười bị cao huyếtáp, xin hỏi bác sĩ bệnhđột quỵ có dấu hiệunào và trong trườnghợp
người nhà bị độtquỵ thì sơ cứuthế nào trước khi đi bệnhviện thưa bác sĩ? (BíchTrâm, 30 tuổi, ngụ
tại TP HCM)
PGS.TSVũ AnhNhị:Nhữngngười cao huyếtápkhi gặp nhiệtđộ, thời tiếtbấtlợi có thể dẫn đếncao
huyếtáp trênnềncao huyếtáp sẵn có, đưa tới nguycơ đột quỵ,xuất huyếtnão,thường6-8 giờ đầu sẽ
tử vong.
Trường hợpbạn kể có thể chảy máu trong sọ,nhữngngười có tiềnsử cao huyếtáp dễ bị rơi vàotình
trạng này.Do đó, mọi người cần chú ý yếutố thời tiếtthayđổi, nhấtlà sáng sớm, khi đi đường,và đừng
để bảnthân mình căng thẳng bởi có thể gây chảy máu não.
Cao huyếtáp làyếutố gây tai biến,nhưngnguycơ dẫn tới tử vong làxuất huyếtnão.Do đó, điềuquan
trọng làphải điềutrị bệnhhuyếtáp,tránh căng thẳng để khônggây ra tình trạng xuấthuyếtnão.

3. Chương trình tư vấn trực tiếp Đột quỵ não diễn ra trên báo điện tử VnExpress đã nhận được hơn 1.000
câu hỏi của bạn đọc.
- Xin chào bác sĩ,đợtTết vừa rồi về quê tôi đượcnghe kể nhiềungười bỗng dưngđột tử lúc đangngủ
hoặc bị ngã không bị thươnggì cũng qua đời trướckhi đếntrạm y tế,trong đócó những người còn
trẻ, mới ba mươi mấy mà cũng mất vì độtquỵ bất ngờ.Cả khu phốtôi ai cũng hoang mang, xin hỏi
bác sĩ rốt cuộc ai dễ bị độtquỵ nhất ạ?
GS.TS NguyễnVănThông:Đột quỵxảy ra ở mọi lứa tuổi,nhấtlà ở tuổi trungniênvà cao tuổi (càng lớn
tuổi càng dễ bị đột quỵ).Tuynhiên,ngàynayđột quỵcó xu hướngxảyra cả ở nhữngngười trẻ tuổi.The
thốngkê thì nam giới dễ bị đột quỵhơn phụnữ.
Ngoài ra, còn có một số bệnhvàthói quenlàm tăng nguycơ đột quỵ(dễ bị đột quỵ hơn):nhưtăng huyết
áp, đái tháođường,xơ vữa động mạch, tăng mỡ (cholesterol) trongmáu,bệnhtim, hútthuốclá,nghiện
và lạmdụng quá nhiềubiarượu…Ngoài ra nếuchúng ta ít vận động hoặc người bị béophì thì nguy cơ
đột quỵxảy ra thườngrất cao.
- Cha em năm nay 65 tuổi.Cha cách đây 1 năm có biểuhiệnliệttay mặt và yếu chân mặt kèm theo
mất ngủ liêntục nhiềunăm, còn giảm cả trí nhớ (quêntrước quênsau) và cũng đượccác bác sĩ Ban
Bảo vệ sức khỏe khám và cho thuốc nhưngchỉ bớt chút ít chứ không nhiều.Hiệnnay cha có biểunói
chậm, chảy nướcmiếng,ăn nhai đượcnhưngkhó nuốt, đi đượcnhưnghơi khó khăn và lâu lâu bị mất
thăng bằng.
Hiệntrạng cha emvậy thì mức độnguy hiểmthế nào? Phòng ngừa thế nào? Khám và chữa bệnh thế
nào thưa bác sĩ?Mong hồi âm của bác sĩ.Chân thành cám ơn bác sĩ (Huỳnh Duy Phương,30 tuổi,Cà
Mau)

4. PGS.TSVũ AnhNhị:Theotôi,đây là di chứng của tai biếnmạchmáu não. Khi rơi vào tình trạng này,chức
năng nãobị ảnh hưởng,dẫntới suy giảmnhậnthức, sa sút trí tuệ.
Cha emcần phải phòngngừa đột quỵtái phátvì ôngcó nguycơ tái phát nhiều,cóthể đã tái phát nhưng
emkhôngnhận ra. Ngoài ra, cần tạo cơ hội cho bệnhnhận vậnđộng (đi,nói) để trí nhớ tốt hơn.
Cha emcũng có thể bị trầm cảm, bởi 60% đột quỵsau 3-6 tháng có biểuhiệntrầmcảm vànếu tình trạng
này xảyra thì khả năngphục hồi sau tai biếnở mức kém.
Các thành viêntronggiađình nênquantâm nhiềuhơntới người bệnh,concái nêntiếpxúc,nói chuyện,
lắngnghe,chia sẻ với cha emđể ông tăng cườngkhả nănggiao tiếp.Bởi việccải thiệntrí tuệ cho bệnh
nhânkhá quan trọng.Nếusuygiảm trí nhớ thì triệuchứngvề nãoxuất hiện,lại phải điềutrị não- tức
điềutrị chuyênbiệtđể tăngcường hoạtđộng của não.
Tóm lại cần có biệnphápđể phòngngừa đột quỵcho ông, cho ôngvận động, giảmstress,vậnđộng ngôn
ngữ,hỗ trợ để não quayvề chức năng bình thường.
- Tôi có người bác mới ngoài 50, sức khỏe bìnhthườngrất ít khi đi bệnhviện,vậy mà qua một cơn
đột quỵ đã ra đi luôn,khiếncả gia đìnhbàng hoàng dù bác tôi là người rất biết chăm sóc sức khỏe,
không bao giờ hút thuốc hay uống rượubao giờ.Xin bác sĩ cho tôi hỏi nguyênnhân nào khiến bác tôi
bị độtquỵ nhanh như vậy ạ?
PGS.TSVũ AnhNhị:Nguyênnhângâyđột quỵ não làdo lối sốngkhônglànhmạnh, môi trườngô nhiễm,
stress...
Trong đó gốc tự do sẽ làm tổn thươngnội mạc, khiếnthànhmạchkhôngtrơn tru,hình thànhcác cục
máu đông có thể kẹtlại gây tắc hoặc thâmchí vỡ mạch, dễ dẫn đến tình trạng đột quỵnão.
Gốc tự dotấn công làm tổnthươngnội mạc mạch máukhiếnthànhmạch khôngcòn trơntru, tạo điều
kiệnthuậnlợi xuấthiệncác mảngxơ vữakhiếnlòngmạch máubị thuhẹp,dòngmáu lưuthông khó
khăn,gây ra hiệntượngthiếumáunão. Đồngthời,khi mảng xơ vữa bongra khỏi thành mạch sẽ gắn kết
với các tế bào máu và các yếutố khác hình thànhcác cục máuđông có thể kẹtlại tại nhiềuvị trí trong
mạch máu não,gây tắc mạch,thậm chí vỡ mạch khiếnxảyra tình trạng đột quỵnão…..
- Thưa bác sĩ,bố tôi 47 tuổi, bị độtquỵ và nhập viện,tôi phải làm gì để chăm sóc tốt hơncho người
nhà tôi ạ? Xincảm ơn bác sĩ.
GS.TS NguyễnVănThông:Bố chị 47 tuổi,mắc đột quỵnênphải nhanhchóng đưa bố đi đếnbệnhviện.
Trong giai đoạn đầu mới nằm viện,người nhàlẫnbệnhnhânphải tuântheođúng chỉ địnhcủa bác sĩ.
Nêncho người bệnhnằmtrênga trải giườngkhô,nằm với đầu giườngcao30 độ với đầu,cổ và thân
người thẳngnhau,tránh gối cao gập cổ làmkhó thở,chú ý vệ sinhrăng miệngđể tránh bội nhiễm,trở
mình thườngxuyênkhoảng1-2 tiếngmộtlần(có thể trở nghiêngcảđầu, nghiêngcơ thể sang trái, phải
để tuầnhoàn máu,chống loét).
Một điềuquantrọngnữa là phải kiểmtra khả năngnuốt của bệnhnhân,nêncho ăn từng chút mộtvà
thức ăn phải loãng.Đã có nhữngtrườnghợpđáng tiếc xảyra khi bệnhnhân ăn chả hay quảvải và đã bị
sặc, dẫn tới tử vong.

5. Khi bệnhnhânđến giai đoạn phụchồi thì phải tập luyệnphụchồi chức năng,tập từ dễ đếnkhó,ví dụ
như tập ngồi thõngchân, rồi ngồi ghế,sau đó là đứng...
Cách xử trí tại nhà trước khi đếnbệnhviện:nênđể bệnhnhânnằm thẳng,nếunôn thì cho nôn,không
đánh gió,gọi cho cơ sở y tế gần nhất,hoặc có thể thuê taxi,đưa người bệnhnằmở tư thế trẳng trục.
Người nhàkhôngnênxử trí ở giai đoạn này vì chúng ta chưa biếtnguyênnhânbệnhlàgì.
PGS.TSVũ AnhNhị:Theotôi,bác sĩ, y tá phải hướngdẫn,trợ giúpthêmcho người nhàđể họ chăm sóc
tốt bệnhnhân.Người độtquỵ cần được nghỉ ngơi,nênhạnchế hỏi thăm, vì có thể làmđột quỵ tái phát,
khôngnêncho ăn tuốngtùy tiệnmà phải có chỉ dẫncủa bác sĩ.
- Tôi nghe nói, khi một người độtquy thì thời gian cấp cứutốt nhất là "3 giờ vàng".Vậy bác sĩ có thể
giải thích về "3 giờ vàng" này là như thế nào khôngạ?
PGS-TSVũ AnhNhị:Khôngphải lúcnào cũng có 3 giờ vàng.Theo các nghiêncứucho thấy trong 3 giờ
đầu có thể dùngthuốc để tiêuhuyếtkhối đóđạt mức độ tối đa, giúpbệnhnhânphụchồi hoàntoàn,nên
được gọi là 3 giờ vàng.
Đối với nhồi máunão đếntrước 3 giờ vàng làsự can thiệprất kịpthời và có thể phục hồi hoàn toàncho
một sốbệnhnhân.
Bệnhnhânthiếumáu não,xuấthuyếtnão,hôn mê thì cần phải được cấp cứu kịpthời.Trong 3 giờ đầu,
ở nhữngngười nhẹ có thể thở oxythì não sẽ hoạt động tốthơn.Nếuxuất huyếtnãothì được cấp cứu
hônmê.
Vì lẽ đó, nênđưa bệnhnhânđến các cơ sở y tế càng sớmcàng tốt trong 3 giờ đầu.
- Mẹ tôi từng bị tai biếndạng nhẹ và đã điềutrị được1 năm, biến chứngkhông nhiều,đi đứngbình
thường,nhưngchân trái vẫn còn yếuvà thườngxuyênho vào ban đêm.Xin hỏi bác sĩ có cách nào
phòng ngừa độtquỵ tái phát và phục hồi di chứng sau đột quỵ không?Và nêntập luyệnthời gian nào
sau đột quỵ là tốt nhất? (Phương,29t, NinhKiều,Cần Thơ)
GS.TS NguyễnVănThông:Các khuyếncáo trênthế giới đềukhuyênrằngnêntập luyệnchobệnhnhân
càng sớmcàng tốt.Có thể tập vật lýtrị liệu24 giờ sauđột quỵ,khi HA đã ổn định.Nhưngphải tùytheo
bệnhnhânvà mức độ nặng của đột quỵ,các chỉ số sinhtồncủa người bệnhnhư:mức ý thức, HA, tình
trạng hô hấp,thân nhiệtsốtcao, tuổi tác… và phải theochỉ địnhcủa các bác sĩ điềutrị,phươngthức tập
sẽ theochỉ dẫn của các bác sĩ phục hồi chức năng theotừng bướcmà khôngđốt cháy giai đoạn.
PGS.TSVũ AnhNhị:phòngngừa đột quỵhiệnnaycó hiệuquảhơntrước. Trước đây,tuổi mắc đột quỵ
thườngtrung bìnhlà 55 tuổi,nay lêntới 70. Vận động có thể giúpphục hồi đột quỵtới 50%, thuốcđiều
trị chỉ mang tín hỗ trợ, phối hợp.
Ở giai đoạnsớm: nênchuyểndịchngười bệnh,cóthể xoaygiường,khôngnênchonằm suốt trên
giường.Sauđó, cho người bệnhvậnđộng thụđộng, rồi đến vậnđộng chủ động và độc lập vậnđộng.
Nếulàmđược nhữngđiềunày thì khả năng phụchồi ở mức cao. Thống kê trênthế giới hiệnnaycho
thấy 70% trường hợpđột quỵtự chăm sóc mình được.

6. Có thể bổ sungthực phẩm chiếtxuấttừ Bluberryđể bảo vệ mạch máu não,chống gốc tự do…
- Độtquỵ rất nguy hiểm,dễ xảyra đối với cả nam lẫnnữ. Vậycách phòngđột quỵnão như thế nào để
có một sức khỏe tốt hơn?
PGS-TSVũ AnhNhị:Đột quỵđể lại nhữnghậu quả nặngnề.Các thốngkê cho thấy 1/3 số người bị đột
quỵsau đó bị liệtnửangười.6 tháng sauđột quỵ,gần 2/3 bệnhnhân khôngthể tự làmcác hoạt động
bình thường.Đến1/5 số bệnhnhânbị mất tiếngnói sau tai biến.
Vì đây là một bệnhnguyhiểmnênmỗi người cầnthay đổi thói quensống,ăn uốngkhoa học, suynghĩ
tích cực, thoải mái,tránh để cơ thể rơi vào các trạng thái stresshoặc thayđổi đột ngộtvề thể chất cũng
như tinh thần,tập luyệnhợplý.Phòngngừarất quan trọng vì giảmthiểukhảnăng tử vongvà hậu quả
nặng nề của đột quỵ não.Ngoài ra cần dùngnhữngsản phẩm hỗtrợ từ thiênnhiênđể làmgiảmkhả
năng xảyra các nguy cơ đột quỵ.
Theo VnExpress
Mất ngủ, đau nửa đầu, suy giảm trí nhớ ngày càng nghiêm trọng khi gốc tự do tấn công làm
tổn thương tế bào thần kinh và mạch máu não.
OTIV chứa các dưỡng chất sinh học quý từ blueberry, có tác dụng chống gốc tự do, bảo vệ
và tăng cường hoạt động não.
OTIV - Cải thiện mất ngủ, đau nửa đầu, suy giảm trí nhớ.
Trung tâm tư vấn y khoa: 08.38112777
Website: www.otiv.com.vn