More Related Content
Similar to تبلیغات و عملیات روانی
Similar to تبلیغات و عملیات روانی (15)
تبلیغات و عملیات روانی
- 2. چكیده
حکومت معاصر جهان درجهان و جامعه عمومی افکار هدایت همان که مردم باورهای و نگرشها کنترل هدف با ها
شک بدون امر این تحقق برای آنها .کنند می استفاده مختلفی روشهای از خود زمان و مکان شرایط با متناسب و است
سرلوحه در را کردن ایجاد روانی عملیات و تبلیغاتکارق خود.اند داده رارآنها استفاده مورد ابزارهای مهمترین از
رادیو جمله از جمعی ارتباط وسایل،.باشد می غیره و تلویزیونهر روانی جنگهای و روانی عملیات ، تبلیغات چند هر
تحمیل ، خود نظام دادن جلوه مشروع ،چرخند می محور یک حول آنها همگی ولی دارد را خود خاص تعاریف کدام
.دیگران دادن قرار سیطره تحت و منافع کسب ،دیگران به خود عقیده
جنگ ،روانی عملیات ، تبلیغات :كلیدی واژگان. سیاه تبلیغات ،روانی
روانی عملیات تاریخچه
انسانها تاریخ قدمت به ای سابقه روانی عملیات است مسلم آنچهطرف قراردادن تأثیر تحت برای انسانها که چرا دارد
ترفندهایی و ها شیوه به مقابلاجتماعات تا گرفته فرد دو چهره به چهره ارتباط از فعالیت این و اند شده می متوسل
زمان در اقدامات و فعالیتها نوع همین و است یافته تری بزرگ و کوچکههمچون خاص ایجنگ ،بحرانهانزاع ،ها
محلی هایو مختلف بصورتاست افتاده اتفاق گوناگونی.
آنچهجنگ در آن از استفاده و روانی تأثیرگذاری پدیده انسانها که است این است تأکید قابلبه را سیاست و صلح و
و سیاسی حیات تاریخ از ای برهه کمتر بلکه است نکرده کشف تازگیاین از فارغ که یافت توان می را بشر نظامی
یافتن پی در زیادی محققان .باشد عنصرنمون ترین قدیمالین پل میان این در اند بوده روانی جنگ از استفاده های ه
بارگر(Paulline barger)نسبت مادها با کیدئون جنگ به را روانی جنگ از استفاده سابقهدهد می.
صد دسته هر که خود زمان نظامی رسوم خالف بر کیدئون جنگ این درسپاهیان از یک هر به ،داشتند مشعل یک نفره
داد مشعلیدشمن ذهن در را توهم این وتوانست نتیجه در .است واقعی میزان برابر صد ،افرادش تعداد که کرد ایجاد
هیچ بدونمتعدد های نمونه ،آن از بعد و واقعه این از قبل ًامطمئن .یابد دست پیروزی به درگیریجنگ از دیگری
آتش کردن روشن ،اسالم تاریخ در .یافت توان می را سنتی روانیتوسطرعب ایجاد و مکه فتح شب در اسالم سپاهیان
شکستن در مهمی نقش ،طریق این از مکیان درو عمروعاص کردن نیزه سر بر قرآن حیله و داشت آنها مقاومت
حال در سپاه دادن شکستمتفاوت ارزشهای با (البته ای برجسته های نمونه ،وسیله این با )علی(ع حضرت پیروزی)
روان جنگهای ازاجرا به آن طراحان نبوغ و ذوق براساس و فرصت اقتضای به که است یاند درآمده.پیدایش سابقه
قر در روانی جنگوجنگهای اخیر نجهانیو ،دوم و اولانقالب به )نوعی به (البته حداکثر9191انقالب و روسیه
این برای .رسد می فرانسهو جدید روانی جنگ ویژگیهای برشمردن ضمن ،کارروانی جنگ با آن تفاوتهای دادن نشان
توان می را آن تاریخی بستر در را ای پدیده چنین توسعه و پیدایش های زمینه ،سنتیکرد بررسی.
سال در که هنگامی9191به آلمانی انسانی علوم دانشمندان و محققان ،جنگ در خود کشور شکست توجیه منظور
مه جمله از که کردند اعالم ،اول جهانیعلل مترینآن از رقیبان مؤثر استفاده و تبلیغات سالح از آلمان غفلت ،شکست
- 3. در ،است بوده سالحگسترد حضور و ورود از خبر واقعهنظامیگری و سیاست صحنه در روانی تأثیرگذاری ابزارمی
روانی جنگ سازمانهای و آلمان در تبلیغات وزارت تشکیل مانند تحوالتی وقوع .دادندتبلیغا ودیگر در جنگی ت
بود ادعا این عملی تصدیق ،کشورها.
ما را آنچهرخ اروپا در ابتدا ًاعمدت که است تحوالتی محصول واقع در خوانیم می جدید روانی جنگاز یکی .داد
توسع و پیدایش ،تحوالت این مهمترینهجوامع در تکنولوژی و صنعت نقشار جمله از (بشری.است )اجتماعی تباطات
درکنیز دیگری های پدیده ظهور موجب صنعتی انقالب ،ارتباطات توسعه نارتوسعه مانندجمعیت افزایش ،شهرنشینی
اجتماعی و اقتصادی ،سیاسی حیات شدن پیچیده ،آن شدن متراکم وو کار وسیع بسیار تقسیم آن تبع به و جوامعشد غیره
کهنیروی و داد هم دست به دست اینهابه جدیدی سیاسیهمچون هایی پدیده پیدایش ،تعبیری به .گرفت شکل مردم نام
عمومی افکاردر ریشه ،خداست صدای ،مردم صدای نظیر افکاری ودارند تحوالت اینکار تقسیم .حیات تنوع و
شد موجب اجتماعیقدرت گوناگون کانونهای تاجامع و ،ظاهر غیردولتیهشود گسترده و پیچیده مدنی.
بع به اینجا از،مخالفت برای آنها برانگیختن یا مردم رضایت جلب که است دو ابزارها یافتن وبه رسیدن برای تمهیداتی
مقصود اینع به ،ادر ای کننده تعیین ملکشمفرماندهان ،این از پیش تا .شد تبدیل نظامی و سیاسی رقابتهای و کشها
و نظامیفق ،خود سیاستهای اجرای و تدوین در ،سیاسی حاکمانکه داشتند نیاز مردم به آنجا تا طمورد انسانی نیروی
کرد نمی احساس فرماندهی هیچ ًالاحتما .کنند تأمین را آنها نیازتأثیرگذاری به ،پیروزی کسب و دشمن به حمله برای که
دشمن(جز یا خودی مردم بر روانیعملیات آماج مهمترین .دارد نیازی هم )شهرها محاصره مانند مواردی درروانی
را جنگ درصحن در .دادند می تشکیل دشمن فرماندهان و سربازانهتنها ،دیپلماتیک بازیهای و سیاستهدف
بود مقابل طرف مسئول مقامات ،کننده مذاکره مقامات و سیاستمداران.
اماصحنه ،اینکبازیو شده تر پیچیده بسیار قبل به نسبت،بازی در که بودند مجبور درگیری طرفیندیگری طرفهای
،دشمن مردم ،خودی مردم از بودند عبارت اینها .آورند حساب به هم رانام به دیگری پدیده بعدها و طرف بی مردم
این در کوشید می طرف هر .جهانی عمومی افکارآنها بلکه کند نظر جلب فقط نه ،خود نفع به را خودی مردم ،کشاکش
در و ،بسیج راه .کند وارد فعال مشارکتباز دشمن رهبران با همکاری از فقط نه را دشمن مردم مچنینآنها بلکه ،دارد
را طرف بی کشورهای مردم اینکه سرانجام و ،کند تحریک مخالفت به راحتی و دارد باز دشمن به شدن نزدیک از
وا خود از حمایت به االمکاندر است بدیهی .داردصحنه چنینعملیات و تبلیغات ،کارآمد ابزار مهمترین ،ای پیچیده
کشوری هر و بود روانیداد می قرار توجه مورد را ملی قدرت از عنصر این باید ،رقیب با قوا توازن محاسبه در.
صحن در ایدئولوژی که اهمیتیهدر که بود نقشی دلیل به ،کرد پیدا نظامیگری و سیاستها توده برانگیختن و بسیج
داشت.
آلمانعملیات و تبلیغات پیشگامروانی
دسته و دار و گوبلز از قبل حتی آلمانیها،اول جهانی جنگ در که زمانی یعنی ،بودند برده پی عامل این اهمیت به نازیها
را لنینروسی داخل به روانی ویروس عنوان بههبا که بود این آنها هدف .دادند رخنه تزاریاندیش ترویجهانقو البیگری
را رقیب حکومت سقوط ،تزاری سیستم در روانی فروپاشی ایجادو کنند تسریع.رسیدند نیز خود هدف به
- 4. بلشویکها،آلمان دولت حمایت تحت نیزمرحل در چههرژیم براندازیدر چه و تزاری،خود جدید رژیم ساختن برپا
حداکثر به آن از و کردند باز ایدئولوژی برای خاصی حسابکه نهادند بنا ایدئولوژیک ارتشی آنها .گرفتند بهره ممکن
ابزارهای با آن نیروهایایدئولوژی تأثیر تحت و شد می کنترل ایدئولوژیک.پرداخت می جنگ به
را خود کار نازیها که بود وضعیتی چنین بستر در واقع درو سیاسی رقابتهای در را تبلیغات نقش و کردند شروع
ر اوج به نظامیبا آنها .ساندندو شور ایجاد ،مردم بسیج اهمیت به علمفعال حمایت برای آنها در انگیزهو نظام از
و آن سیاستهایموازنه جابجایی در روانی سالح نقشنیروی از برخورداری همچنین و قدرتکار و متخصص
،تحقیقاتیرا عظیمی تبلیغاتی دستگاهبردار بهره بر عالوه آنها .کردند برپااز پس ،قدرت به رسیدن برای تبلیغات از ی
کسبارتباطی های رسانه اعظم پخش و کردند ایجاد گوبلز سرپرستی به را تبلیغات وزارت ،قدرتتحت را آلمان
دو از توان حداکثر با نازیها .دادند قرار وزارتخانه آن نظارت و کنترلگفت به بنا .کردند استفاده رادیو و سینما رسانهه
دیویدابزارهای همه میان از ،ولچانداز به یک هیچ ،روانی و نهانی نفوذ اعمالهنبود سوم رایش توجه مورد سینما.
که کرد اعالم ،تبلیغات وزیر مقام در خود سخنرانیهای نخستین از یکی در گوبلزسربازان پیشاپیش در آلمان سینمای
این براساس .دارد دوش بر را جهانی فتح رسالت ،نازیانجام سینما روی سنگینی گذاری سرمایه ،نازی رژیم ،نظریه
بین که ای گونه به دادسالهای9199تا9191،9911صریح مضمون ،فیلمها این ششم یک .شد تولید آلمان در فیلم
کم نیز آها اغلب اینکه ضمن ،داشتند )تبلیغات وزارت توسط شده سیاسی(هدایت و تبلیغاتیکلی خط با بیش وتبلیغاتی
بود هماهنگ نازی.
روانی جنگ حوزه در آلمانیهاآنها .گذاشتند جا بر انگیزی شگفت رکوردهای خود از نیز رادیویی91فرستنده ایستگاه
برای پیروزی مستعار نام با که کردند ایجاد رادیویی99می پخش برنامه اروپایی کشورایستگاه ،آن بر عالوه .کرد
آن رسمی رادیویی هایبرای نیز ها19می پخش برنامه کشورکردخدمت در هماهنگ و مستقیم بطور رادیو .مقاصد
ذهن که بود کرده ریزی برنامه چنان گوبلز :مثال برای و بود درآمده نظامی سیاسیقبل از را اشغالی سرزمینهای مردم
آلمان رادیویی های فرستنده طریق از تدریج به وآماده کشورشان اشغال برایدوستی به اینکه ضمن دوم مرحله در :کند
ارج ملت دو پابرجایقرار انتقاد مورد فزاینده و تدریجی روندی با نیز کشور آن رژیم باید ،شود می نهادهگیرد.
به قدرت و نیرو تمام با نظامی تسخیر و اشغال ،تهدید باید سوم مرحله درلح با و آید عملناگوار پیامدهای ،خشن نی
اطا عدمگوشزد عتشودشود تأکید نکته این بر وچاره آنگاه ،نکند قیام بد حکومت سرنگونی برای خوب ملت اگر که
ارتش اینکه جز نیست ایبا ،تفنگ و توپ جای به آلمان ارتش واحدهای البته .رساند انجام به را امر این آلمانموزیک
شد خواهند وارد گل دسته و.
مرحله درصدای هر باید آخرو ناموافقسایر و رادیو ،کشور نظامی اشغال با همزمان و شود خاموش آشوبگری
و حیاتی مناطقاستفاده آرامش و نظم برقراری برای امکانات همه از و درآید تصرف به حکومتیشود.
رادیو های عرصه به فقط ،نازیها تبلیغاتی روانی گذاری سرمایه و تأکید البتهم سینما وحآ .شد نمی دودحوزه در نها
نیز )اطالعاتی عملیات خود(مانند فعالیت دیگر هایبزرگترین از مهمی بخش واقع در و داشتند تأکید امر این بر
نظامی ،سیاسی پیروزیهایآنها چشمگیرزحمت بدون اشغال ،بارباروسا عملیات در شوروی کردن غافلگیر مانند
غربی قدرتهای سایر نگهداشتن طرف بی و چکسلواکیًااتفاق که آمریکا و انگلستان مانندزمان در آنها از برخی
مدیون ،آمد دست به حریفان برابر در آنها نظامی قدرت فرودستیبود تبلیغاتی روانی لشکرکشی این.
- 5. آمریکا روانی عملیات و تبلیغات
نقش ،آلمان از پس که دیگری طلب توسعه کشورس به آن رساندن و روانی جنگ دادن توسعهعهده به را امروزین طح
بود آمریکا ،گرفت.که دهد می نشان تاکنون کره جنگ در آمریکا اقدامات مجموعه و حجم به اجمالی نگاهیآمریکائیها
دیگری کشور هر توسط آن شکستن که اند گذاشته برجا زمینه این در را رکوردیاصلی انگیزه .رسد می نظر به بعید
با مبارزه .راه این در آنهاشوروی نفوذ گسترش9بهاز و سومی جهان حرکتهای بعدها و جهان در )آمریکا نفوذ ضرر
اسالمخواهی حرکتهای جملهبود جهان در.
آلمان روانی جنگ کتاب انتشار از پس ،آمریکا در روانی جنگ واژهسال در فاراگو نوشته9191در .یافت گسترش
در اصطالح این جهانی دوم جنگ پایاندیکشنریآن نظامی و سیاسی پردازیهای عبارت از بخشی و شد وارد بستر و
تشکیل را زمانسال در .داد9119،کره در روانی جنگ اجرای برای آمادگی کسب منظور به ترومن دولت ،پروژه
(ی حقیقت نبرد عنوان با را ایبه )روانی قدرتمند و عظیم تهاجم اتصویبرسانج ریاست اداره ،آمریکا ارتش .دنگ
عنوان به را روانیرا ای گسترده روانی جنگ واحدهای ،رزمی واحدهای کنار در و کرد ایجاد ویژه ستادی بخشبا
و سازمانها ،تاکنون زمان آن از و داد تشکیل دوم جهانی جنگ تجربیات از استفادهروانی واحدهای-با آمریکا تبلیغاتی
از یکی عنوان به همواره روزافزون ای توسعهبااند کرده عمل صلح و جنگ در کشور آن اصلی زوهای.
وسیعی طیف ،سازمانها اینهای خانه ،دانشگاهی بورسهای ،ها کتابخانه ،ها ماهواره ،تلویزیونها ،ها رادیو از،فرهنگی
آژانسازی فیلم مراکز ،تبلیغاتی سهایعمل و تبلیغاتی فعالیتهای مهمترین از یکی ولی شود می شامل را غیره ویات
آمریک روانی،ارادیویی تبلیغات اصلی رکن .است رادیویی فعالیتسال در که است آمریکا صدای رادیو ،آمریکا9199
به19برنامه زباندر اما .کرد می پخشنیز دیگری بزرگ و کوچک رادیویی ایستگاههای ،اصلی رکن این کنار
فع هموارهااند بوده لخاک و سیاه تبلیغات قالب در کهکرده می پخش برنامه )آمریکائیها خود تعبیر به (ستری.اند
رادیو اصلی مخاطب .اند بوده آزاد اروپای رادیو و آزادی رادیو ،آنها ترین معروفمخاطبان و شوروی مردم را آزادی
تشکیل سابق شرقی اروپای اهالی را آزاد اروپای رادیواند داده می.جمله ازتوسط که سیاه رادیوی های نمونه آخرین
می هدایت و پشتیبانی آمریکائیهااولین برای که بود ایران آزاد صدای رادیو ،شدسال در بار9199ش شنیده آن صداید
ومی ادامه اسالمی جمهوری نوپای نظام علیه براندازی تبلیغات به ،مدتها تاداد.
روانی عملیات این دیگر جنبه یا نمونهاست آن آموزشی و علمی جنبه ،مدرن.سال از9119علوم دانشمندان ،بعد به
به دیگری زمان هر از بیش ،آمریکا در اجتماعیمطالعهجوامع در رفتاری الگوهای دیگر و ارتباطات ،نخبگان
به .اند پرداخته خارجیبه ،منظور همینمطالعه در پژوهشی معیارهای تعیینتوجه بیگانه فرهنگهایمبذول زیادی.شد
و تشخیص برای تر پیچیده ابزارهای سیستماتیک توسعه زمینه در عظیمی تالش همچنینکه موضوعاتی مؤثر ارزیابی
سال از .شد انجام بود مفید روانی جنگ اندرکاران دست برای1950طریق از آمریکا دولت،خارجه وزارت امکانات
توسعه آژانسجانشین و المللی بینآژ ،آنو دانشگاهی گروههای به ،دفاع وزارت و سیا سازمان ،آمریکا اطالعات انس
- 6. یا و دهند انجام را خاصی تحقیقاتی های پروژه تا کرد مالی کمک غیرانتفاعی سازمانهایرا اجرا دست در های پروژه
جامعه نیازهای به پاسخگویی سمت بهسوق روانی جنگدهند.
یا های زمینه به تحقیقات این اماشده دمتحقیقات از دیگری بخش .شد نمی حدودجنگ موضوع مورد در مستقیم بطور
تحقیقاتی مراکز در یا که شد انجام آن ابعاد و روانیدر یا و دولتی کارفرمایان سفارش به و غیرنظامی و غیردولتی
نظامی و دولتی مراکزمدرس و مرکز مانندهو علمی متون از وسیعی طیف ،کار حاصل .شد می اجرا براگ فورت
بر ًاتقریب که بود بندیهایی تقسیم و مفاهیم ،ها نظریه ابداع و ،روانی جنگ کاربردیحاکم غرب روانی جنگ ادبیات کل
عملیات واژه ابداع از توان می مفاهیم این جمله از .شدبر که برد نام )روانی جنگ جای (به روانیبار از کاستن ای
و ساخته واژه آمیز خصومتعملیات از بخش (آن روانی جنگ یعنی ،دسته دو به خود نیز روانی عملیات و شد پرداخته
دوستان متوجه که روانی عملیات از بخش (آن روانی اقدامات و )است دشمن متوجه که روانیطرف بی های گروه و
شد تقسیم )است.
میزان شاید که ای نمونهروانی عامل اهمیتنشان بهتر را آمریکائیان برای قدرت تبلیغاتی ـدر را آن جایگاه و دهد می
مجموعهکشوردا ساختارجنبه .سازد می مشخص بیشتر آنها ریروانی جنگ استراتژیک و ملی سازمانیسال در .است
9119سازمانهای کردن هماهنگ لزوم ،حقیقت بزرگ نبرد پروژه تصویب پی در ودفعالیتهای و خارجی تبلیغات رگیر
ستاد ،اساس این بر .شد احساس یکدیگر با آنهاتبلیغات های برنامه تمام کردن هماهنگ منظور به روانی استراتژی
قالب در خارجیشد تشکیل واحدی روانی استراتژی.
وجود به فکر این ،بار اولین برای ،واقع درنظا استراتژی کنار در توان می که آمدمانند و اقتصادی استراتژی ،می
استراتژی .اینهااقدامات تمام ،کشور هر سیاسی یا نظامی استراتژی نوع از نظر صرف و داشت هم روانیـ روانی
سایکو اصطالح که بود دوره همین در .کرد هدایت مجزایی مشی خط در را تبلیغاتیچهارم بعد از بحث و استراتژی
اد در ملی قدرت و استراتژیو المللی بین روابط بیاتاز روانی عنصر ،ترتیب این به .یافت رواج استراتژیک مباحث
کشورداری جنگ زمان مسألهپرداخته آن به باید صلح زمان در هم و جنگ زمان در هم که شد تبدیل موضوعی به
شود.
دهه در۰۷۹۱جوز جمله از ارتباطات علوم و سیاسی علوم برجسته اساتید مشارکت باجان ،السول هارولد ،نای ف
(سیا آمریکا مرکزی اطالعات آژانس برجسته اعضای ،کالینزCentral Intelligence Agency (CIAفرماندهان و
عنوان تحت مرکزی تاسیس با پنتاگون ارشد«جاری خطر کمیته»آن هدف مهمترین که شد وعملیاتی تدوین ، طراحی
به کمیته این شوروی جماهیر اتحاد فروپاشی از بعد ًاظاهر که بود شوروی ویژه به و شرق بلوک علیه تبلیغاتی بمباران
«جاری صلح کمیته»روانی عملیات به همچنان و کرده تغییردهد می ادامه مختلف کشورهای علیه.
تحت آمریکا بعدهانظری طراحی با و ویتنام جنگ تأثیرهحتی ،شدت کم جنگ،آخری گام این .رفت جلوتر نیز گام یک
(مانند مواردی در که بود نکته این شناساییاستراتژی برجسته بعد به تواند می روانی عنصر ،)شورشگری جنگهای
و شود تبدیل کشور هردهند نشان جمله این از بهتر نظری اظهار هیچهی تحولاستراتژی این در :که نیست شده اد،هدف
است انسان گوش دو بین سانتیمتر پانزده تصرف.
- 7. آن انواع و روانی عملیات
روانی عملیات تعریف:
دقیق استفاده از است عبارت روانی عملیات،افکار بر تأثیرگذاری منظور به امکانات سایر و تبلیغات از شده طراحی و
،احساساتو تمایالتاهداف به دستیابی برای ،بیطرف و دشمن ،دوست گروههای رفتارملی.اهداف روانی عملیات
،سیاسی اهداف جمله از مختلفیکند می دنبال را اقتصادی و نظامیآن وتعقیب مورد عمومی هدف نوع مبنای بر را
.کنند می تقسیم مختلفی انواع به
عم به روانی عملیات تقسیم ،آنها ترین معمولروانی عملیات و استراتژیک روانی لیاتاست تاکتیکی.
استراتژیک روانی عملیات )الف
برای ًاعموم ،عملیات اینطراحی کلی استراتژیک ریزی طرح با هماهنگی در و درازمدت یا گسترده اهداف پیشبرد
شدهاست دور درآینده تأثیراتی دارای ًالمعمو و.
شهروندان را عملیات این مخاطبانوجمعیت کل همچنین و برند می بسر جنگی منطقه از خارج که دشمن نظامیان
،دوست کشورهایدشمن دوست یا ،طرف بیدهد می تشکیل )دشمن (متعهدان ما.،عملیات این از ای نمونهفعالیتهای
حریف کشور صنعتی تولید آوردن پایین برای کشور یک تبلیغاتیاست.
تاکتیکی روانی عملیات )ب
عملیات اینگردد می اجرا و طراحی ،تاکتیکی نظامی عملیات از پشتیبانی در و نبرد جلویی منطقه درکاهش برای و
.گیرد می قرار استفاده مورد نبرد هنگام به دشمن رزمی روحیه
از عبارتند روانی عملیات بندی تقسیم از دیگری نوع:
روانی عملیات )الفآشکار
مع آشکار روانی عملیاتکه سفید(تبلیغاتی تبلیغات از استفاه با ًالموشود می انجام )است معلوم آن منبع هویت.
عناوین با که روانی عملیات موارد اغلبعملیات نوع این مصادیق از ،آیند می در اجرا به )آمریکا رادیو رسمی(مانند
هستند.
پنهان روانی عملیات )ب
که است عملیاتی پنهان روانی عملیاتمنشود نمی فاش آن انتشار بع.
که شود می اجرا و طراحی ای گونه به عملیات اینبتواند دولت آن ،شد کشف هم اگر یا و نباشد معلوم آن مسئول دولت
را دخالتی هرگونهکند انکار.به خاکستری و سیاه تبلیغات وسیله به ًالمعمو ،پنهان روانی عملیاتآید درمی اجرا.
- 8. سیاه تبلیغات:
تنسبت غیرواقعی منبع به که است بلیغاتیشود می داده.
تحت سرزمین (یا دشمن سرزمین داخل از که کند می وانمود تبلیغات اینمی پخش آن نزدیکیهای یا و )دشمن اشغال
است همنیطور ًاواقع نیز گاهی البته و شود.های عملیات هدایت ،شود می پخش دشمن سرزمین از ظاهر به که هنگامی
ز(که یرزمینیسازد می پذیر امکان را )شود می انجام دشمن صفوف در موجود برانداز عناصر توسط.
نوع اینجعلی اسم با کارکردن توانایی و ،اطالعات از بزرگ مخزنی ،بسیار مهارت مستلزم ،عملیاتتبلیغات .است
است متکی اطالعات بر شدت به ،سیاه.وجهی بهترین به تبلیغات این ازمی.کرد استفاده استراتژیک عملیات در توان
این در پیگیری مورد مقاصد چند هر ،معذالکاین با ،است تاکتیکی وضعیتهای سطوح از فراتر ًالمعمو تبلیغات نوع
عملیات در ،حالگونه این در ،سیاه تبلیغات که است این بر فرض چون شود می استفاده نیز تاکتیکی روانی،عملیات
ارزش آنقدرارزد می آن در نهفته ریسک به آن کارگیری به که دارد حیاتی.
در انسجام رفتن بین از خطر از اجتناب و تأثیر حداکثر به دستیابی منظور بهپنهان روانی عملیات باید ،آشکار تالشهای
و داشت نگه جدا آشکار روانی عملیات از رانوع عملیات در را عملیات نوع یک در درگیر پرسنلنکرد وارد دیگر.
به توان می آنها مهمترین از که دارد مختلفی های نمونه سیاه تبلیغاتاین: کرد اشاره موارد9-شایعه ایجاد1-پخش
مستهجن تصاویر9-،گویی بزله فرهنگی ایجادجوک و تمسخر9-شعار1-بهادار اوراق و اسناد جعل1-از جوسازی
،نامه طریقنامه شب1-بلندگویشدن دشمن.
خاکستری تبلیغات:
از که است تبلیغاتیکند نمی مشخص خود برای هویتی هیچ ،انتشار شود(منبع می منتشر هویتی بی منبع(تبلیغات .
شود گرفته بکار ماهرانه ،اگر خاکستریکند کسب مقبولیت ،خوردن دشمن تبلیغات برچسب از پرهیز با تواند می
ح بر مخرب تأثیر ونیزبدونکند استفاده احساسی تمهای از ،کننده منتشر یثیت.
از عبارتست روانی عملیات سوم نوع بندی تقسیم:9-روانی جنگ1-اقداماتروانی
9-روانی جنگ:
روانی جنگ(psychological Warfare/Psywar)عبارتاقدامات سایر و تبلیغات از شده طراحی استفاده از است
وضعیت یا جنگ زمان درفوقگروههای رفتار و نگرشها ،هیجانات ،افکار بر تأثیرگذاری اصلی منظور به ،العاده
،دوستشود پشتیبانی ملی مقاصد و اهداف تحقق از که ای گونه به طرف بی و دشمن.
1-روانی اقدامات:
روانی اقدامات(psychological actions /psyop)آن از است عبارتزم در که اقداماتی از دستهدر یا صلح ان
می انجام جنگ فعال نظامی صحنه از خارج مناطقرفتار یا نگرشها ،هیجانات بر تأثیرگذاری منظور به و شود
اجرا و طراحی خارجی گروههایدولت های مشی خط و مقاصد تحقق ساز زمینه که ای گونه به ،گردد میباشد.
- 9. جدید روانی جنگ خصوصیات
9بخشی ،جدید روانی جنگ ـازرواج .است گرفته جا ملی قدرت ابزارهای دیگر کنار در و ،است کشورداری
مفاهیمیوزارت یا یوسیا مانند نهادهایی ایجاد یا و تبلیغاتی سیاست و روانی استراتژی همچونتبلیغاتاین نشانه ،
ویژگیهستند.
1-،جدید روانی جنگًاجدید(عمدت روانی جنگ .است پیوسته و همیشگی ای پدیدهبه دیگر )استراتژیک روانی جنگ
به برای باید کشورها ،جنگ زمن در چه و صلح زمان در چه .نیست وابسته خاصی فصل و مقطعدفاع یا آن بکارگیری
باشند آماده آن مقابل در.
9-عملی ،جدید روانی جنگنبوغ به متکی ًاصرف روانی جنگ دوران .است شده ریزی برنامه و یافته سازمان
سیاستصحن فرماندهان یا مدارانهسازمان نیازمند امروزه ،روانی جنگ .است شده سپری جنگپرسنلی و ،خود خاص
،قبلی ریزی برنامه و ریزی طرح به و دارند مختلفی تخصصهای که استوضعیت با برخورد برای حتیهای
دارد نیاز اضطراری.
9علم بر جدید روانی جنگ ـ.است متکی عملی پژوهشهای وافکار بر تأثیرگذاری قواعد به دستیابی برای چه پدیده این
و ،آن ادراک و دریافت تضمین و مخاطب به خود پیام رساندن برای چه ،انسانی نگرشهای ومسائل شناخت برای چه
وابستگی ،علمی تحقیقات به آنها محیط و مخاطبان از دسته هر خاصکشوری گفت توان می عتبار این به .دارد شدید
راه کارآمد روانی جنگ تشکیالت تواند میباشد دارا اجتماعی و انسانی علوم در را الزم علمی بنیانهای که اندازد.
1ـدر آنچه مانند روانی عملیاتهای اگر .دارد ای گسترده و وسیع برد ،جدید روانی جنگ،شد می انجام گیدئون زمان
صحن در حاضر افراد بر حداکثرهحمله یک یا جنگواقع مؤثربهره دلیل به ،امروزین تبلیغاتی روانی اقدامات ،شد می
های رسانه از گیریرا زمین کره مردم تمام تواند می همزمان )رادیو تا گرفته ماهواره الکترونیکی(ازقرا مخاطبر
باشد داشته را آنها سوی از واکنش انتظار و دهد.
1سرانجام ـ،جدید روانی جنگ اجرای اینکهپنجاه پخش .است صنعتی و مالی توان داشتن مستلزماعالمیه برگ میلیارد
فرستادن یا شورش ضد جنگ یک در919های اعالمیه حامل بالون هزارسرزمین فراز بر آمریکا توسط براندازی
سال شرقی(در اروپای کشورهای9191و امکانات ،)عهد از که طلبد می را خود خاص تجهیزاتهبر کشوری هرنمی
ًانسبت استفاده چند هر .آیدهمه برای را پیامها جهانی انتشار امکان اکنون ،ای ماهواره پخش امکانات از ارزانکشورها
.است آورده فراهمروانی جنگ ویژگیهای همه ،شده یاد های ویژگی،نیستند ای پدیده چنین الزامی ویژگیهای یا جدید
را جنگ این عمومی ویژگیهای بلکهتشکلم.دهند ی
که چنان .نیست پوشیده کسی بر حاضر حال در روانی عملیات و تبلیغات اهمیتآمریكایی پرداز نظریه تافلر الوین
میتاكتیك ، جهان در آینده سیاسی بحرانهای در : گویدهمین را قدرت مانور و زد خواهند را اول حرف اطالعاتی های
تاكتیكمی شكل هانیس چیزی این و دهندجز ت«اطالعات دستكاری قدرت.»
می بروز زیر اشكال به قدرت اینكند:
9-تاكتیكپاره عمدی حذف : حذفازاطالعات ای
- 10. 1-تاكتیكجزییات به زنی لعاب : بافی كلی
9-تاكتیكپیام كردن گیر زمین : زمانبندی
9-تاكتیكبه و گوناگون زمانهای در اطالعات ارایه : چكانی قطرهكم مقدار
1-تاكتیكشود گمراه مخاطب تا شود پخش شایعه : تبخیر
1-تاكتیكحریف تست برای دروغ ساختن : بازگشتی
1-تاكتیكعمومی افكار فتح برای ) هیتلر و گوبلز تئوری همان ( : بزرگ دروغ
مسیر این درمی روانی جنگكلیشه اندیشه نوعی خود مخاطبان اذهان در خواهدای ایبه نسبت را فرد یك باور و كند جاد
.است ساز کار بسیار اطالعاتی اشراف و اطالعات ، مسیر این در .نماید تخریب ارزشی گروه یا و نظام یك
جدیدترینایران علیه روانی جنگ و تبلیغات
اخیر سال چند درگرفته قرار روانی عملیات و تبلیغات شدیدترین حمله مورد ایران کشوربرخی ،مهمترین از
از بودند عبارت گرفت صورت ایران علیه روانی جنگ اعمال منظور به و همزمان طور به که سناریوهایی:
-جهان کشورهای همه برای تهدیدی ای هسته انرژی به ایران دستیابی که این و جهان ملل برای ایران آمیزبودن تهدید
است.
-محتوای انتشار با ایران تهدید و ارعابایران به اسرائیل یا و آمریکا حمله امکان خصوص در ای رسانه باالی
-ایران با مقابله برای مسلمانان و عرب ملل ترغیب و اعراب برای ایران از سازی دشمن
-خواست به ایران آیا که نکته این دریافت منظور به ،مختلف های شیوه به ایران زدن محک1+9هسته برنامه درمورد
اش ایخیر؟ یا دهد می تن
-دستیابی از فارغ حتی جهان ملل برای ایران دولت اندیشه آمیزبودن تهدید سناریوی پیگیری و هالوکاست سناریوی
ای هسته انرژی به کشور این
-هسته پرونده نفع به شمالی کره ای هسته عملکرد از ایران گیری بهره و شمالی کره به ایران ای هسته برنامه اتصال
اخود ی
-و شیعی هالل سناریویایران حمایت تحت منطقه در شیعیان نفوذ و تعداد گسترش با ها سنی تهدید
-لبنان؛ بحران و ایران ای هسته پرونده بین مستقیم ارتباط ایجاداین حول اسرائیل و آمریکا ای رسانه تحلیلهای اغلب
من برای ایران اسالمی جمهوری که شدند می ارائه مطلببرنامه از جهان صنعتی کشور هشت سران توجه کردن حرف
هستهحزب ،خود ایاست کرده تحریک اسراییل با جنگ آغاز برای را لبنان هللا.
-.آشوب و اغتشاش ایجاد و ها خیابان در حضور به مردم تحریک و جمهوری ریاست انتخاب در تقلب سناریوی
-سناریویو سوریه به ایران از سالح ارسال.لبنان هللا حزب
- 11. شود نمی ختم شده ذکر موارد این به فقط آمریکا و غرب روانی عملیاتحمالت این شدت و تعداد بر روز به روز و
این مقابل در نیز ایران البته .شود منجر اسالمی جمهوری نظام فروپاشی به خودشان قول به که جایی تا شود می افزوده
و ننشسته بیکار حمالتدرمقا جهتبلهبا،العالم سحر ، خبر اللملی بین های شبکه تاسیس جمله از اقداماتی آنهاپرس و
ک در که ،داده انجام ...و وی تیم بسیار حمالت این فشار از استنؤ.است بوده ثر
گیری نتیجه
سابقه روانی عملیات است مسلم آنچهبرهه کمتر منظر این از .دارد انسانیت تاریخ قدمت به ایایسیاسی حیات تاریخ از
می را بشر نظامی و.باشد عنصر این از فارغ که یافت توان
كرده استوار تبلیغات بر را خود نبرد ، روانی عملیات طراحانجامعه یا و افراد عقاید بر تاثیرگذاری آنها هدف . اند
می موردنظرمی سعی آنها . باشدكشا تسخیر به را مقابل طرف عمومی افكار كنندشیوه از و ندهخود تبلیغاتی های
. بنمایند را استفاده حداكثر
هستند افزون روز رشد و گسترش حال در ،روز شرایط با متناسب و بسیارند روانی جنگ تاکتیکهای.برای بنابرین
خو مخاطب باید ، چیز هر از پیش خبری طراحان و مدیران ، روانی عملیات و تبلیغات از مطلوب گرفتن نتیجهبه را د
یك هر كه را تاثیری میزان ، اجتماعی روانشناسی و شناسی جامعه روشهای طریق از و داده قرار شناسایی مورد خوبی
. نمایند پیدا را كنند ایفا توانند می روانی عملیات تاکتیکهای از
: منابع
-کتابروش و ابزارها ،اهداف بر (درآمدی روانی عملیات مبانی و اصول/)هااصغر مقدمه با ذوالفقاری؛ مهدی تالیف
افتخاری.،)صادق(ع جعفر امام تهران:دانشگاه9919.
-بیست قرن آستانه در خشونت و ثروت و دانایی :قدرت در جابجایی تافلر؛ الوینشهیندخت ترجمه ،ویکمجلد ،خوارزمی
(سی دوم،نو نشر :تهران ،)است9919ص ،ص19-911.