2. Վահան Տերյանի (իսկական անունը՝
Վահան Սուքիասի Տեր-Գրիգորյան),
նշանավոր հայ բանաստեղծ, քնարերգու
և հասարակական գործիչֈ Ծնվել
է Ախալքալաքի Գանձա գյուղում՝
հոգևորականի ընտանիքումֈ 1897թ
Տերյանը մեկնում է Թիֆլիս, ուր
սովորում էին այդ ժամանակ իր ավագ
եղբայրներըֈ Եղբայրների մոտ ապագա
բանաստեղծը սովորում է ռուսերեն ու
պատրաստվում ընդունվելու Մոսկվայի
Լազարյան ճեմարանֈ
3. 1899թ Տերյանը ընդունվում է Լազարյան
ճեմարան, ուր ծանոթանում է Ալեքսանդր
Մյասնիկյանի, Պողոս Մակինցյանի,
Ցոլակ Խանզադյանի և այլ՝ ապագայում
հայտնի դարձած, անձնավորությունների
հետֈ Ավարտում է Լազարյան ճեմարանը
1906թ, այնուհետև ընդունվում Մոսկվայի
համալսարան, որից կարճ ժամանակ
հետո ձերբակալվում է հեղափոխական
գործունեության համար ու նետվում
Մոսկվայի Բուտիրկա բանտըֈ
4. 1908թ Թիֆլիսում լույս է տեսնում Տերյանի ստեղծագործությունների "Մթնշաղի
անուրջներ" ժողովածուն, որը շատ ջերմ է ընդունվում թե՛ ընթերցողների, և թե՛
քննադատների կողմիցֈ 1915 «Մշակ» թերթում հրատարկվում է բանաստեղծի
հայրենասիրական բանաստեղծությունների«Երկիր Նաիրի» շարքըֈ1916թ
երևում են Վահանի կրծքում բուն դրած թոքախտի նշանները: Գալիս է Կովկաս
բժշկվելու, բայց փետրվարյան հեղափոխությունը դրդում է նրան թողնել
բժշկվելը և գնալ Պետերբուրգ:
5. Խորհրդային իշխանության հաստատման
առաջին իսկ օրերից դառնում
է Ստալինի մոտիկ աշխատակիցը:Լենինի
ստորագրությամբ մանդատով
մասնակցում է Բրեստի խաղաղ
պայմանագրի ստորագրմանըֈ 1919
Տերյանը՝ լինելով Համառուսական
Կենտրոնական Գործկոմի անդամ,
առաջադրանք է ստանում մեկնել
Թուրքեստան, սակայն ծանր
հիվանդության պատճառով ստիպված է
լինում մնալ Օրենբուրգում, ուր և
վախճանվում է 1920թ հունվարի 7-ին
ընդամենը 35 տարեկան հասակում:
6. Հրաժեշտի խոսքերից
Ո՛չ տրտունջ, ո՛չ մրմունջ սգավոր,
Իմ անվերջ ճամփի տանջանքից հոգնած՝
Հեռացի՛ր, մոռացի՛ր ինձ հավետ.
Իմ ուղին միշտ մթին, մենավոր,
Ես ննջել էի ոսկեղեն արտում.
Կըգնամ իմ դժկամ ցավի հետ
Ւմ ճամփան՝ անվախճան մի գիշեր,
Ու ճչաց սիրտըս վայելքից անկարծ
Ւնձ շոյող ոչ մի շող չի ժպտա.—
Հեռացի՛ր, մոռացի՛ր, մի՛ հիշիր,
— Թվաց որ մեկը կանչում է տրտում...
Ինձ այդպես, քրոջ պես մի՛ գթա...
Հուսաբեկ, մութ ու մեգ թող լինի,
Եվ ես արթնացա խնդության ցավից
Ւմ վերև թող արև չըխնդա.
Լոկ երկունք, լոկ արցունք թող լինի,
Գիշերվա հովն էր լալիս դաշտերում,
Ինձ այդպես, քրոջ պես մի՛ գթա...
Մութ հեռաստանն էր դժկամ նայում ինձ,
Մենակությունն էր քարի պես լռում...
