2. Konsep pergerakan jisim
• Pergerakan jisim merujuk kepada pergerakan
bahan atau regolit yang telah terluluhawa dari
atas ke bawah cerun akibat tarikan graviti
bumi secara besar-besaran.
4. ALIRAN PERLAHAN
• Konsep aliran cepat
• Aliran cepat dalam pergerakan jisim merujuk
kepada pergerakan bahan atau regolit seperti
tanih, batuan dan lumpur dari atas ke bawah
secara cepat atau tiba-tiba cerun akibat
tarikan graviti bumi.
6. Gelungsoran / tanah runtuh
• berlaku di kawasan cerun yang sangat curam
seperti di kawasan tebing tinggi.
• pergerakan tanih atau batuan berlaku dengan
cepat atau tiba-tiba.
• terdapat berberapa jenis gelonsoran seperti
gelonsoran tanah dan gelongsoran batuan.
• Sering kali membentuk kun talus di kaki
cerun.
8. Aliran tanih atau lumpur
• merujuk kepada pergerakan tanih atau lumpur
yang yang sangat lembap secara tiba-tiba
daripada atas cerun.
• tanah yang bercampur air hujan bergerak
menuruni cerun dalam bentuk aliran lumpur.
• aliran lumpur atau tanih biasanya berlaku di
kawasan yang sering menerima hujan yang
lebat seperti di kawasan tropika lembap
10. ALIRAN PERLAHAN
• Konsep aliran perlahan
• Aliran perlahan dalam pergerakan jisim
merujuk kepada pergerakan bahan atau
regolit seperti tanih, dan batuan dari atas
cerun ke bawah cerun secara perlahan akibat
tarikan graviti bumi.
12. Kesotan
• Regolit seperti batuan dan tanah di cerun terlebih
dahulu terluluhawa menyebabkan regolit tersebut
longgar dan peroi.
• Batuan atau tanah ini kemudiaannya bergerak secara
amat perlahan menuruni cerun yang landai ( 10º
hingga 20º ) akibat tarikan graviti bumi.
• Batuan atau tanah akan membentuk kun talus di kaki
cerun.
• Pergerakannya tidak dapat dikesan melalui mata kasar
sebalik dapat dilihat melalui bukti-bukti seperti batang
pokok yang bengkok, tiang elektrik, pagar dan tembok
yang condong.
14. Gelangsar
• merupakan pergerakan tanih dan batu tongkol.
• berlaku di kawasan beriklim sejuk akibat proses
pencairan salji.
• Salji bertindak sebagai bahan pelincir bagi
memudahkan pergerakan lempung ( tanah yang
lembap ) di atasnya.
• Pergerakan lempung yang dikenali sebagai
gelangsar ini dari pelbagai arah tanpa mengikut
lurah tertentu.
15. FAKTOR YANG MEMPENGARUHI
PERGERAKAN JISIM
• Faktor semula jadi
• Hujan yang lebat dan pencairan salji
• Kegiatan luluhawa
• Letusan gunung berapi dan gempa bumi
• Faktor aktiviti manusia
• Penebangan / kegiatan pembalakan di cerun
• Pertanian
• Perlombongan kuari
• Pembinaan
• Penternakan
• Pembinaan jalan raya / lebuh raya
16. Hujan yang lebat dan pencairan salji
• Hujan tahunan yang lebat ( melebihi 2000 mm ), terutama di
kawasan tropika lembap menggalakkan berlakunya pergerakan
jisim.
• air hujan yang menyerap ke dalam tanah akan menjadi agen pelincir
dan pemberat.
• air dalam tanah memudahkan pergerakan tanah kerana fungsinya
sebagai pelincir manakala tanah yang basah menjadi lebih berat
dan mudah bergerak bebanding tanah yang kering.
• hujan apabila bercampur dengan tanah akan menghasilkan aliran
lumpur.
• di kawasan sederhana dunia, apabila salji mencair tanah di
bahagian atas akan bergerak ke bawah cerun dalam bentuk
gelangsar kerana tanah tersebut menjadi licin.
17. Kegiatan luluhawa
• Di kawasan tropika lembap luluhawa dalaman
berlaku dengan giat dan jauh ke dalam bumi (
melebihi 30 meter ).
• Luluhawa dalaman terutama di cerun akan
menghasilkan lapisan regolit yang tebal dan
longgar.
• Regolit tebal dan longgar ini mudah untuk
bergerak akibat tarikan graviti.
18. Letusan gunung berapi dan gempa
bumi
• berupaya untuk membentuk gegaran yang
kuat ke atas cerun
• gegaran ini menjadikan tanah di kawasan
cerun longgar ,tidak stabil dan seterusnya
mudah untuk runtuh.
19. Penebangan / kegiatan pembalakan
di cerun
• akar tumbuhan berfungsi untuk memegang
dan mencengkam tanah di cerun.
• ketiadaan tumbuhan menyebabkan tanah di
cerun tidak stabil dan mudah runtuh.
20. Pertanian
• pertanian tanpa teres akan mengurangkan
kestabilan cerun.
• pertanian melibatkan aktiviti penebangan
tumbuhan asal sesuatu kawasan.
• ketiadaan tumbuhan mengurangkan cengkaman
akar yang memegang dan mencengkam tanah di
cerun.
• aktiviti pembajakan menjadikan struktur tanah
menjadi longgar dan mudah untuk runtuh.
21. Perlombongan kuari
• melibatkan penggunaan bahan letupan dan
kerja-kerja pengorekan tanah.
• struktur tanah kawasan cerun menjadi
longgar.
• gegaran akibat penggunaan bahan letupan
menyebabkan tanah di cerun mudah runtuh.
22. Pembinaan
• Aktiviti pembinaan seperti pembinaan jalan raya, bangunan di
cerun akan menyebabkan hutan asal kawasan tersebut ditebang.
• Penebangan hutan akan mendedahkan permukaan bumi kepada
aktiviti luluhahawa yang menyebabkan tanah di kawasan tersebut
menjadi peroi, longgar dan tidak stabil.
• Tanah yang peroi, longgar dan tidak stabil mudah untuk jatuh
sekiranya berlaku gegaran, hujan dan sebaginya.
• Pembinaan bangunan-bangunan di cerun seperti pembinaan hotel,
rumah kediaman dan sebagainya akan melibatkan kerja-kerja
penggorekan, pengemburan tanah dan penebangan tumbuhan asal
di kawasan tersebut. Permukaan bumi yang terdedah dan tanah
yang longgar akan mempercepatkan pergerakan jisim.
23. Penternakan
• berlakunya ragutan berlebihan di kawasan cerun.
• mendedahkan permukaan cerun kepada proses-
proses geomorfologi seperti hakisan dan
luluhawa.
• rumput memegang dan mencengkam tanah
melalui peranan akarnya.
• ketiadaan rumput struktur tanah di cerun
menjadi longgar.
24. Pembinaan jalan raya / lebuh raya
• melibatkan kerja-kerja pemotongan cerun atau
susuh bukit menyebabkan kecerunan cerun
bertambah.
• Cerun yang curam tidak stabil dan mudah
runtuh.
• Turut melibatkan penebangan tumbuhan asal
kawasan tersebut menyebabkan permukaan
bumi terdedah kepada proses-proses
geomorfologi seperti hakisan dan luluhawa.
• Akar tumbuhan berperanan memegang dan
mencengkam tanah daripada runtuh.
25. KESAN PERGERAKAN JISIM
• Kehilangan nyawa / kematian
• Kemusnahan harta benda – rumah kediaman
• Kesan psikologi- penduduk dalam keadaan
ketakutan / fobia.
• Kesan kepada aktiviti ekonomi – kemusnahan
kawasan pertanian, perniagaan, industri dan
sebagainya.
• Kesan kepada infrastruktur- kemusnahan jalan
raya, bekalan air, elektrik.
26. KAEDAH MENGATASI GERAKAN JISIM
DI CERUN
• Langkah perundangan
• Kuatkuasakan undang-undang dan peraturan seperti Akta
Pemeliharaan Tanah dan Akta Parit dan Bangunan.
• Langkah bukan perundangan
• Menanam tumbuhan tutup bumi
• Peneresan
• Pembinaan tembok
• Penyimenan permukaan
• Sistem Perparitan
• Lapisan Plastik
• Pendidikan
• Kempen
27. • Menanam tumbuhan tutup bumi
• tumbuhan seperti rumput dan tumbuhan jenis
kekacang
• akar tumbuhan tersebut memegang dan
mencengkam tanah di cerun sekaligus
mengurangkan pergerakan jisim.
28. • Peneresan
• Cerun yang diusahakan pertanian dan
pembinaan mestilah diteres.
• Peneresan akan menstabilkan cerun.
• Cerun yang stabil tidak mudah runtuh
sekiranya berlaku gegaran.
29. • Pembinaan tembok
• dibina di kawasan kaki cerun bertujuan
menahan pergerakan tanah. tembok tersebut
daripada bahan yang kukuh seperti simen
yang telah dikonkrit
30. • Penyimenan permukaan
• keseluruhan permukaan cerun disimen.
• Pada permukaan dibuat lubang-lubang bagi
mengawal aliran air dalam tanah.
• Permukaan cerun yang disimen lebih stabil
kerana sifat simen yang kukuh dapat menahan
cerun tersebut daripada runtuh.
• Penyimenan permukaan cerun juga dapat
mengurangkan susupan air ke dalam tanah yang
bertindak sebagai pelincir dan pemberat
31. • Sistem Perparitan
• sering digunakan di kawasan lebuh raya
• dibina disetiap teres di lereng bukit yang
curam mengikut garis konturnya
• dapat mengatasi masalah air bertakung dan
menyusup dalam tanah dan melonggar dan
memberat tanah
32. • Lapisan Plastik
• lapisan plastic di gunakan pada cerun yang
curam biasanya bagi mengelakkan air hujan
menyusup dan memasuki dalam tanah.
• kaedah ini biasa dapat dilihat di beberapa
tempat di sepanjang lebuh raya
33. • Pendidikan
• pendidikan formal di sekolah seperti
pendidikan Alam Sekitar, Geografi, dan
Pendidikan Moral.
• Pendidikan tidak formal seperti melalui
lawatan, ceramah dan sebagainya
34. • Kempen
• kempen yang dijalankan oleh pihak-pihak
tertentu sama ada melalui media massa,
maklumat melalui risalah dan sebagainya.
• menyedarkan orang ramai tentang
kepentingan pengurusan kawasan
cerun dengan berkesan
