1. Machiel van de Laar
Sociale media en calamiteiten: als een
ramp óf als een kans de school treft!?
Nationaal Congres Onderwijs en Sociale Media

3. Twitter
#ncosm
#MachielvdLaar
#kpcgroep
#calamiteitenteam
#socialmedia
#socialeveiligheid
#alseenrampdeschooltreft

4. Aanleiding
• Vierde editie boek
`Als een ramp de school treft´
(OCW/KPC Groep, 2012) incl. nieuw
hoofdstuk over social media
• Calamiteitenteam (2000)
• Social media en onderwijs
• Telefoontje NCOSM

5. Expert Gebruiker

6. Pedagogiek – sociale veiligheid
#pedagogischklimaat
#teamcultuur
#gedrag
#risicojongeren
#pesten
#agressie
#schoolveiligheid
#leerlingparticipatie
#ouderparticipatie

7. VO7078
Vier pijlers van schoolveiligheid

8. VO7078
Veiligheid in relatie tot de interactie tussen personeel, leerlingen en ouders.
• Leef- en werkklimaat
• Grensoverschrijdend gedrag
• Communicatie leerlingen, ouders en personeel
• Sociaal emotionele ontwikkeling
• Gedrags- en omgangsregels voor leerlingen,
personeel en ouders
• Visie op ouders als partners
• Scholing en training (m.b.t. pedagogisch en sociaal-
emotioneel klimaat)
• Protocollen

9. VO7078
Veiligheid in relatie tot het verzorgen van aantrekkelijk onderwijs
• Binnen- en buitenschools leren
• Belevingswereld en de ‘passie’
• Eigenaarschap en zelfverantwoordelijkheid leerproces
• Differentiatie (leerstijlen en werkvormen)
• Borgen van doorgaande leerlijnen
• Vaardigheden en competenties van leerlingen
• Loopbaanleren
• Onderwijs op maat
• Actief burgerschap
• Sociale integratie
• Kennismaking en communicatie met
• verschillende culturen
• Maatschappelijke oriëntatie

10. VO7078
Veiligheid in relatie tot de ruimte in en om het schoolgebouw
• Gedragsregels
• Verzuim
• Leerlingenvervoer
• Media
• ARBO
• Coördinatie veiligheid
• Ontruiming
• Het gebouw (lokalen, gangen en trappen, sanitair, etc
• De omgeving
• Toezicht (taken en verantwoordelijkheden)
• Protocollen

11. VO7078
Veiligheid in relatie tot samenwerking met relevante externe partners
• Omgeving
• Ketenpartners
• Onderwijs en (kinder)opvang
• Zorg en begeleiding
• Interne samenwerking en communicatie
• Formeel, informeel
• Protocollen

12. Veiligheidsmodel SAFE
Bestaat uit onderdelen die invloed hebben op elkaar
en een fundament vormen voor proactief, preventief
en curatief veiligheidsbeleid

13. Curatief : we hebben de tools om te handelen
wanneer het misgaat (stappenplan, procedures)
Preventief : we hebben de tools om te
voorkomen dat het misgaat (voorschriften, regels,
codes)
Proactief : we gaan met elkaar aan de slag zodat
we de tools niet nodig hebben (behoeften,
afstemming)

14. Social media op school – de schaduwzijde
o Cyberpesten
o Dreigtweets, Facebook
o Bangalijsten
o Foto’s en filmpjes
o Terreur

16. Cyberpesten
• Is niet wezenlijk anders dan
traditioneel pesten
• Uitschelden, beledigen, uitlachen,
roddelen, belachelijk maken,
buitensluiten, bedreigen, hacken
• Komt meest voor tussen 12 – 16 jaar
• Pestprotocol actualiseren
• Gedragscode social media
• Bewustwording leerlingen, docenten
en ouders

17. Bangalijsten http://www.youtube.com/watch?v=0zX1grDm-Cg
Meldpunt: www.bangalijst.nl

18. Bedreigingen – Twitter, Facebook, WhatsApp, …
http://www.youtube.com/watch?v=vCHK12iM-5U

19. De WTF-generatie

20. Uitdaging beleid social media
• Schooltijd en privétijd lopen door elkaar
• Belevenissen (dus ook problemen) van thuis en op straat
gaan mee naar school en vice versa
• Gaat om gedrag van leerlingen èn volwassenen dus ook
beleid voor leerlingen en volwassenen

21. Social media en crisis
• Inzet Twitter, WhatsApp
• Gebruik Facebook

22. Calamiteiten in het onderwijs, als
een ramp de school treft.
Rouw op school: onverwachte dood, suïcide
•Gevolgen van rampen:
Volendam, Bijlmer, Enschede (2000)
•Moord op Hans van Wieren
(januari 2004)
•Moord op Jesse, Basisschool Hoogerheide
(december 2006)
•Suïcide Tim Ribberink (2013)

23. Fundamenten in tijden van nood
• Een veilig, pedagogisch klimaat
• Een goed (sociaal)veiligheidsplan op maat
• Oog en respect voor verschillen
• Een goede zorgstructuur
• Sterk leiderschap
• Heldere afspraken rond (social) media

24. Crisisteam
- iemand die overzicht heeft en leiding kan geven
(bijvoorbeeld de schoolleider of bestuurder)
- iemand die goed kan omgaan met de (social) media (dat
wordt de perswoordvoerder)
- iemand die goed zicht heeft op het klimaat binnen de
school en het welzijn van de leerlingen (bijvoorbeeld een
IB’er of leerlingbegeleider)
- iemand die contact houdt met externe instanties zoals
politie en GGD

25. Hoe goed is uw school voorbereid?
❏ Er ligt een draaiboek klaar met protocollen en belangrijke
telefoonnummers
❏ De school heeft een crisisteam samengesteld dat snel bij
elkaar kan worden geroepen in geval van calamiteiten
❏ Er is een mediawoordvoerder die het woord doet in het geval
van een ramp
❏ Het crisisteam komt af en toe bij elkaar om de protocollen
door te nemen en te kijken of er nog iets ontbreekt.

26. Tips
Zie leerlingen als experts en benut hun kennis
Maak gebruik van het sociaal kapitaal in en om
de school
Besef als school je verantwoordelijkheid
Zorg voor eenduidige afspraken en handhaving
Betrek alle stakeholders en relevante externen
Evalueer het beleid en pas het tijdig aan
Geef het goede voorbeeld

27. Kortom: verzetten tegen social media op
school is zinloos, maak gebruik van de
mogelijkheden.
Ga het doen!

28. Good practice
Project Veiligheid en Participatie
het Agnieten College te Wezep
• Doel: vergroten sociale veiligheid
• Middel: gebruik social media en ict
• Leerlingen – ouders – docenten leren van en met elkaar
• Kansen en gevaren
Ander voorbeeld: Loopbaanleren en social media (V)MBO (Mariëlle Rutten)

30. Social media en sociale veiligheid
Proactief : we hebben een duidelijke (gedeelde) visie op
ons pedagogisch klimaat, sociale veiligheid en gebruik (en
misbruik) van social media en we onderhouden deze.
Preventief : we hebben duidelijke afspraken met elkaar
gemaakt over wat we van elkaar verwachten
(gedragscode, school en klassen gedragsregels etc. en
iedereen kent ze.
Curatief : we hebben draaiboeken en stappenplannen
wanneer dit nodig is en we weten hoe we ze toe moeten
passen.

31. Dank u wel en tot ziens!
Contact
Email: m.vdlaar@kpcgroep.nl
Website: www.kpcgroep.nl
Mobiel : 06 - 10436501
Twitter : @MachielvdLaar

32. Tot slot: social media in noodsituaties …