Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης 3ου Γυμνασίου Βριλησσίων, Σχ. έτους 2016-17, με τίτλο "Εθνικοί Δρυμοί : Οι θησαυροί της ελληνικής φύσης"

1. «Εθνικοί Δρυμοί: oι θησαυροί
της ελληνικής φύσης»
Περιβαλλοντική ομάδα της Γ΄τάξης , σχολικό έτος 2016-17

2. Εθνικοί Δρυμοί
Οι Εθνικοί Δρυμοί είναι περιοχές με ιδιαίτερη
οικολογική αξία εξαιτίας της σπανιότητας και της
ποικιλομορφίας της χλωρίδας και πανίδας τους, των
γεωμορφολογικών σχηματισμών, του υπεδάφους,
των νερών και γενικά του φυσικού περιβάλλοντός
τους.

3. Αποτελούν
οριοθετημένες
περιοχές που
προστατεύονται
από ειδικούς
νόμους
προκειμένου να
διαφυλαχτεί η
μοναδικότητα
του φυσικού
πλούτου τους.

4. Ένας Εθνικός
δρυμός μπορεί να
περιλαμβάνει:
δάση, λιβάδια,
λίμνες, ποτάμια,
οικισμούς, καθώς
και ιστορικά ή
αρχαιολογικά
ευρήματα
και μνημεία.

5. Κάθε Δρυμός αποτελείται από:
τον πυρήνα και
την περιφερειακή ζώνη
Στον πυρήνα απαγορεύεται οποιαδήποτε ανθρώπινη
παρέμβαση και επιτρέπεται μόνο η επιστημονική
έρευνα, η παθητική αναψυχή και η απόκτηση
περιβαλλοντικής γνώσης και ενημέρωσης.

6. Στην περιφερειακή ζώνη επιτρέπονται
ορισμένες δραστηριότητες όπως :
η ίδρυση εκτροφείων
θηραμάτων και ιχθυοτροφείων
η κατασκευή δρόμων και χώρων σταθμεύσεως
αυτοκινήτων
η κατασκευή φυλακίων και εγκαταστάσεων για την
εξυπηρέτηση κατασκηνώσεων και ορειβασίας
η τοποθέτηση πινακίδων
η υλοτομία και η βοσκή

7. Προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Εθνικοί
Δρυμοί
Μικροί πυρήνες
Σε κάποιους δεν έχουν οριστεί περιφερειακές ζώνες
Ανυπαρξία προσωπικού φύλαξης και διαχείρισης
Λαθροϋλοτομία
Λαθροθηρία
Λαθραία βόσκηση
Κτηνοτροφία
Πυρκαγιές

8. Ο πρώτος Εθνικός Δρυμός
Ο πρώτος Εθνικός Δρυμός στη χώρα μας ιδρύθηκε
το 1938 στο μυθικό μας βουνό τον Όλυμπο.
Ακολούθησαν άλλοι 9 Εθνικοί Δρυμοί και 8 Εθνικά
Πάρκα.

9. Εθνικοί Δρυμοί
της Ελλάδας
1.Πρεσπών
2.Ολύμπου
3.Βίκου-Αώου
4.Βάλια Κάλντα
5.Οίτης
6.Παρνασσού
7.Πάρνηθας
8.Σουνίου
9.Αίνου
10.Σαμαριάς

10. Εθνικός Δρυμός Βίκου-Αώου

11. Εθνικός Δρυμός Βίκου-Αώου
Ο Εθνικός Δρυμός Βίκου-Αώου βρίσκεται βόρεια
από την πόλη των Ιωαννίνων, στο Ζαγόρι της
Ηπείρου. Ανακηρύχτηκε επίσημα Εθνικός Δρυμός το
1973.
Η περιοχή έχει ενταχθεί στο ευρωπαϊκό δίκτυο
προστατευόμενων περιοχών natura 2000.

12. Η περιοχή Βίκου-Αώου περιλαμβάνει:
 το φαράγγι του Βίκου που αποτελεί και τον πυρήνα του
δρυμού
 τμήμα της οροσειράς της Τύμφης
 την χαράδρα του Αώου
 καθώς και μία σειρά από παραδοσιακά διατηρημένους
οικισμούς.
Έχει ονομαστεί και «Δρυμός των μεγάλων κορυφών»,
λόγω των απότομων και υψηλών κορυφών της περιοχής,
με υψηλότερη αυτήν της Γκαμίλας (2.497μ.) στην Τύμφη.

13. Το φαράγγι του Βίκου
 Ο πυρήνας του δρυμού
είναι το φαράγγι του
Βίκου, το βαθύτερο
φαράγγι παγκοσμίως,
σύμφωνα με το βιβλίο
Γκίνες.
 Το επιβλητικό φαράγγι έχει
μήκος 20 χλμ. και το βάθος
του ξεπερνά τα 1.000
μέτρα.
 Διατρέχεται από τον
ποταμό Βοϊδομάτη,
παραπόταμο του Αώου.

14. Η Δρακόλιμνη
 Στην περιοχή υπάρχουν
διάφορες μικρές λίμνες. Η
μυθική "Δρακόλιμνη"
είναι η μεγαλύτερη, σε
υψόμετρο 2.050 μέτρα.
Είναι μια αλπική λίμνη, που
οφείλει την ύπαρξή της
στους παγετώνες που
υπήρχαν στην περιοχή πριν
από 10.000 χρόνια.

15. Παραδοσιακοί οικισμοί στα
Ζαγοροχώρια

16. Οι οικισμοί αυτοί
βρίσκονται
διάσπαρτοι στη
λεκάνη απορροής
των ποταμών
Βοϊδομάτη, Αώου,
και Ζαγορίτικου.
Παρουσιάζουν
ιδιαίτερο
αρχιτεκτονικό
ενδιαφέρον,
διατηρούν το
παραδοσιακό τους
χρώμα και έχουν
χαρακτηριστεί
διατηρητέοι .

17. Τα πετρόχτιστα
αυτά χωριά
βρίσκονται σε
απόλυτη αρμονία
με το φυσικό
περιβάλλον.
Μέσα στο δρυμό
βρίσκονται
τέσσερις κύριοι
οικισμοί: το
Μεγάλο και το
Μικρό Πάπιγκο, ο
Βίκος και το
Μονοδένδρι.

18. Ιδιαίτερο
αρχιτεκτονικό
ενδιαφέρον
παρουσιάζουν
τα μονοπάτια,
τα αρχοντικά, οι
εκκλησίες, οι
στέγες των
σπιτιών και τα
υπέροχα
γεφύρια.

19. Οι κατοικίες
Τα σπίτια είναι
χτισμένα από
τοπική πέτρα και
έχουν στέγη από
σχιστόπλακες. Οι
σχιστόπλακες
συγκρατούνται
μεταξύ τους χωρίς
τσιμέντο, μόνο
από το βάρος των
υπερκείμενων
πλακών.

20. Οι εκκλησίες
στο Ζαγόρι
Οι περισσότερες
εκκλησίες στο Ζαγόρι
χρονολογούνται από
το 17ο
-18ο
αιώνα και
μετά.
Στα περισσότερα
χωριά η κεντρική
εκκλησία
αποτελείται από μία
ευμεγέθη βασιλική,
χτισμένη από πέτρα
με ξύλινη στέγη,
καλυμμένη από
σχιστόπλακες.

21. Γεφύρια στα Ζαγοροχώρια

22. Γεφύρι του Πλακίδα ή Καλογερικό
Είναι από τα λιγοστά τρίτοξα γεφύρια που
υπάρχουν, πράγμα που του έχει δώσει την ιδιαίτερη
φήμη του.
Χαρακτηριστικά του γεφυριού αυτού είναι
τα οδοντωτά του περβάζια και η αρμονική παράταξη
των τριών τόξων του που το κάνουν να μοιάζει με
κινούμενη κάμπια έτσι όπως στέκουν ομοιόμορφα.

23. Γέφυρα Κόκκορη ή Νούτσου
 Το πέτρινο αυτό γεφύρι με τη μοναδική καμάρα του βρίσκεται στο
Κεντρικό Ζαγόρι και πρωτοχτίστηκε το 1750 με χρήματα του
Νούτσου Κοντοδήμου, αλλά πολλές
ήταν οι φορές που χρειάστηκε να
επισκευασθεί ή και να χτιστεί από
την αρχή.
 Πολλοί ήταν επίσης αυτοί που
συμμετείχαν στη συντήρησή του, όπως ο
μυλωνάς Γρηγόρης Κόκκορης από τον οποίο
πήρε και το ένα από τα δύο ονόματά του.

25. Πανίδα του εθνικού δρυμού Βίκου-Αώου
Η πανίδα παρουσιάζει
εξαιρετική ποικιλία ειδών
αφού περιλαμβάνει 24
είδη θηλαστικών, πολλά
από τα οποία είναι υπό
εξαφάνιση: αρκούδες,
λύκοι, ζαρκάδια, λύγκες,
κουνάβια, αγριόγιδα,
αγριογούρουνα.

26. Πανίδα του εθνικού δρυμού Βίκου-Αώου
 Στο Δρυμό ζει η καφέ αρκούδα
(Ursus arctos), ο λύκος (Canis
lupus), η βίδρα (Lutra lutra) και
πολλά μικρότερα σαρκοφάγα,
τρωκτικά, κ.λ.π.
 Το αγριόγιδο (Rupicapra
rupicarpa) ζει στις πιο
απροσπέλαστες βραχώδεις
πλαγιές, ενώ σημαντικός
αριθμός ζαρκαδιών (Capreolus
capreolus) και αγριογούρουνων
(Sus scrofa) διατρέφονται στα
πυκνά δάση.

27. Πανίδα του Εθνικού Δρυμού Βίκου-Αώου
Στην περιοχή διαβιούν 133 είδη
πτηνών, τα περισσότερα είδη
που συναντά κανείς σε ένα
τυπικό ορεινό οικοσύστημα ,
με διάφορα είδη αρπακτικών,
δρυοκολάπτη, καθώς και
πλήθος άλλων μικρότερων
δασόβιων πτηνών και
πουλιών της αλπικής ζώνης.

28. Πανίδα του Εθνικού Δρυμού Βίκου-Αώου
 Στο Δρυμό υπάρχουν 30 είδη
ερπετών( 16 είδη σαύρας, 10
είδη φιδιών και 4 είδη χελώνας.)
όπως η κερκυραϊκή σαύρα
(Algyroides nigropunctatus), το
σπιτόφιδο (Elaphequatrolineata)
κ.ά ).
 Επίσης 14 είδη αμφιβίων με
χαρακτηριστική την παρουσία
της Σαλαμάνδρας (Salamandra
salamandra), του
Χωματόφρυνου (Bufo bufo), και
του αλπικού Τρίτωνα (Triturus
alpestris που ζει σε μικρές
αποικίες σε λίμνες στα μεγάλα
υψόμετρα των βουνών όπως
στην Δρακόλιμνη.

29. Χλωρίδα του Εθνικού Δρυμού Βίκου-Αώου
Η χλωρίδα της περιοχής είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Στην περιοχή φύονται περισσότερα από 1700 είδη
φυτών, αριθμός ιδιαίτερα μεγάλος αφού αντιστοιχεί
στο ένα έκτο των φυτών ολόκληρης της χώρας.

30. Χλωρίδα του Εθνικού Δρυμού Βίκου-Αώου
Ενδεικτικά υπάρχουν 18 είδη γερανιού, 43 είδη
τριφυλλιού και 14 είδη από καμπανούλες. Υπάρχουν
τουλάχιστον 50 είδη δασικών δέντρων και θάμνων.
Ιτιές, πλατάνια, οξιές, λεύκες και σε μεγαλύτερο
υψόμετρο δρυς και βελανιδιές αποτελούν τα πυκνά
δάση του δρυμού.

31. Χλωρίδα του εθνικού δρυμού Βίκου-Αώου
 Στις δασώδεις περιοχές
του δρυμού φύονται
εντυπωσιακά λουλούδια
με έντονα χρώματα όπως
τα 5 είδη του άγριου
κρίνου του γένους
Lillium.
 Επίσης άλλα είδη όπως ο
νάρκισσος ο ποιητικός, η
τουλίπα η αυστραλιανή
κ.ά.

32. Χλωρίδα του εθνικού δρυμού Βίκου-Αώου
 Μέχρι τις αρχές του 20ου
αιώνα, τα βότανα της
περιοχής χρησιμοποιούνταν
για θεραπευτικούς σκοπούς
από πρακτικούς γιατρούς,
τους λεγόμενους
"Βικογιατρούς".
 Φυτά με φαρμακευτικές
ιδιότητες της περιοχής είναι
η μέντα, το φασκόμηλο, η
σατουρέγια η ορεινή, το
θυμάρι, το κώνειο, η
γαλατσίδα κ.ά.

33. Ενδημικά είδη
Στα βουνά της περιοχής
φύονται πολλά σπάνια,
ενδημικά και
προστατευόμενα είδη όπως
το κενταύριο της Τύμφης, η
ραμόντα η σερβική κ.ά.

34. Εθνικός Δρυμός Σουνίου

35. Ο Εθνικός Δρυμός Σουνίου:
 εκτείνεται σε μια μακρόστενη περιοχή στο
νοτιοανατολικό άκρο της Αττικής, στην περιοχή που
συνηθίζεται να λέγεται Λαυρεωτική και καταλήγει στο
ακρωτήριο του Σουνίου.
ιδρύθηκε το 1971 λόγω της οικολογικής, ιστορικής,
γεωλογικής και παλαιοντολογικής αξίας της περιοχής.

36.  Ο Δρυμός αποτελεί προστατευμένη περιοχή του δικτύου
ΝΑΤURA 2000.
Στο Δρυμό υπάρχουν εκτεταμένα λείψανα αρχαίων
μεταλλείων και εργαστηρίων των ιστορικών χρόνων, καθώς
και οικισμών που καλύπτουν όλο το χρονικό φάσμα από
την παλαιολιθική, νεολιθική και προϊστορική περίοδο.

37. Χλωρίδα Εθνικού Δρυμού Σουνίου
Το χερσαίο τμήμα της περιοχής αποτελεί παράδειγμα
χλωρίδας μεσογειακού τοπίου. Διακρίνονται και οι
τρεις κύριοι τύποι μεσογειακών οικοσυστημάτων της
χώρας, δηλαδή τα Μεσογειακά πευκοδάση, η μακκία
βλάστηση (ηπειρωτική και παράλια) και οι
φρυγανότοποι.

38. Χαλέπιος πεύκη
Στη βλάστηση του
δρυμού κυριαρχεί το
πευκοδάσος της
χαλεπίου πεύκης, που
ως ένα βαθμό συνεχίζει
να είναι το πιο
εκτεταμένο και
καλοδιατηρημένο
πευκοδάσος της
ανατολικής Αττικής.

39. Σχίνος
Υπάρχουν
μεσογειακοί
θαμνώνες από
πουρνάρια,
σχίνο, αγριελιά
κ.ά .

40. Φρύγανα όπως
αφάνες,
λαδανιές, κ.ά

41. Ποώδη φυτά
όπως η
σκυλοκρεμμύδα
(φυτό για καλή
τύχη)

42. Δύο είδη ενδημικά
της Λαυρεωτικής είναι:
η Κενταύρια η
λαυρεωτική
(Centaurea laureotica)
και
η Κενταύρια της
Αττικής (Centaurea
attica).

43. Πανίδα εθνικού δρυμού Σουνίου
Η πανίδα του δρυμού δεν είναι ιδιαίτερα πλούσια σε
ποικιλία ειδών. Δεν υπάρχουν μεγάλα θηλαστικά,
ενώ στην περιοχή φωλιάζουν μόνο κοινά και ευρέως
διαδεδομένα στην Ελλάδα είδη πουλιών.
Όμως σημαντικός είναι ο ρόλος του Δρυμού για τα
προστατευόμενα μεταναστευτικά είδη πτηνών που
χρησιμοποιούν την περιοχή ως σταθμό ανάπαυσης
του ταξιδιού τους.

44. Υπάρχουν
λαγοί, κουνάβια,
αλεπούδες,
μικροθηλαστικά
κ.ά.

45. Πολλά πτηνά
όπως
δεκαοκτούρες,
κουκουβάγιες,
γαλαζοκότσυφες,
τσαλαπετεινοί ,
γερακίνες κ.ά.

46. Κρασπεδωτή χελώνα (Testudo
marginata)
Ερπετά όπως
το λιακόνι, η
οχιά, η
μεσογειακή
χελώνα, η
κρασπεδωτή
χελώνα κ.ά.

47. Οι ανθρώπινες
παρεμβάσεις
είναι πολλές,
έντονες και
απειλητικές
εξαιτίας της
γεωγραφικής
θέσης της
περιοχής
Σουνίου.

48. Λίγα λόγια για
το «Χάος»
Πολύ
ενδιαφέρον
στην περιοχή
παρουσιάζει και
το βάραθρο
«Χάος» που
αποτελεί ένα
ιδιαίτερο
φυσικό
μνημείο.

49. Βρίσκεται στο
Λαύριο στην περιοχή
της Καμάριζας και
είναι ουσιαστικά ένα
βάραθρο κυκλικού
σχήματος, βάθους
55μ. και διαμέτρου
120μ.
Δημιουργήθηκε
πιθανώς από την
κατάπτωση της
οροφής ενός
μεγάλου σπηλαίου
κατά την πρόσφατη
γεωλογική περίοδο.
.

50. Οι μαθητές της περιβαλλοντικής ομάδας
της Γ΄ τάξης του 3ου
Γυμνασίου Βριλησσίων και
η υπεύθυνη καθηγήτρια του προγράμματος κ. Δρίζου
Ευχαριστούμε:
Την κ. Δημητρίου και την κ. Καραγιάννη
για την υποστήριξή τους στο πρόγραμμα
κατά τη διάρκεια όλης της χρονιάς.
Την κ. Χρυσοστόμου και την κ. Μπίζου
για τη συμμετοχή τους στις εκδρομές.

51. ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ