1. Πελοποννησιακός πόλεμος (431-404 π.Χ.)
ΑΙΤΙΑ
 Η Αθήνα με πολιτικό αρχηγό των Περικλή θέλει να επεκτείνει την επιρροή της
προς τις αποικίες της Δύσης, στις οποίες κυριαρχούν οι Κορίνθιοι (οικονομικό -
πολιτικό αίτιο)
 Το πολίτευμα της Αθήνας και γενικότερα η νοοτροπία της πόλης συγκρούεται με το
συντηρητισμό της Σπάρτης (πολιτικό - ψυχολογικό αίτιο)
ΑΦΟΡΜΕΣ - ΠΩΣ ΑΡΧΙΣΕ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ;
1. Οι Αθηναίοι παίρνουν το μέρος των Κορινθίων στη διαμάχη τους για την πόλη
Επίδαμνο.
2. 432 π.Χ. Οι Κορίνθιοι, ως εκδίκηση για την ανάμειξη της Αθήνας, βοηθούν την
πόλη Ποτίδαια, ώστε να αποστατήσει από την Δηλιακή Συμμαχία
3. Η Αθήνα αποφασίζει να απαγορεύσει στα πλοία από τα Μέγαρα (φιλοσπαρτιατική
πόλη) να αγκυροβολούν στα λιμάνια της (ψήφισμα κατά των Μεγαρέων)
4. Οι Σπαρτιάτες συγκαλούν συμβούλιο με τους συμμάχους τους, στο οποίο επικρατεί
οι άποψη των Κορινθίων να κηρύξουν τον πόλεμο στην Αθήνα
ΟΙ 3 ΦΑΣΕΙΣ (ΠΕΡΙΟΔΟΙ) ΤΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Αρχιδάμειος πόλεμος (431-421 π.Χ.)
Σικελική εκστρατεία (415-413 π.Χ.)
Δεκελεικός πόλεμος (413-404 π.Χ.)
Α΄ ΦΑΣΗ: Αρχιδάμειος πόλεμος
• 431: Οι Σπαρτιάτες με το βασιλιά τους Αρχίδαμο εισβάλλουν στην Αττική και τη
λεηλατούν.
• 430: Στην Αθήνα ξεσπά επιδημία λοιμού που αποδεκατίζει τους Αθηναίους
• 429: Πεθαίνει από τον λοιμό ο Περικλης και έτσι οι Αθηναίοι χάνουν τον κορυφαίο
πολιτικό αρχηγό τους. Οι Αθηναίοι επηρεάζονται πλέον από ανάξιους πολιτικούς
(δημαγωγους).
• 427: Οι Αθηναίοι απαιτούν πλέον υπέρογκα ποσά από τους συμμάχους τους,
απαραίτητα για να συνεχιστεί ο πόλεμος. Η Λέσβος αποστατεί απο την Αθηναϊκή
Συμμαχία.
• 425: Οι Αθηναίοι καταφέρνουν να καταλάβουν το νησι Σφακτηρία, που βρίσκεται
απέναντι από την Πύλο, Συλλαμβάνουν πολλούς Σπαρτιάτες. Η Σπάρτη ζητά
ειρήνευση, αλλά η Αθήνα απορρίπτει την πρόταση.
• 422: Ο πόλεμος επικεντρώνεται στη Χαλκιδική. Στη μάχη της Αμφίπολης
σκοτώνονται τόσο ο αρχηγός των Αθηναίων (Κλέωνας) όσο και ο στρατηγός των
Σπαρτιατών (Βρασίδας)
• 421: Και οι δύο αντίπαλοι έχουν φθαρεί από το δεκάχρονο πόλεμο. Ο Αθηναίος
στρατηγός Νικίας υπογράφει συνθήκη ειρήνης με τους Σπαρτιάτες με διάρκεια 50
χρόνια

2. Β΄ ΦΑΣΗ: Σικελική εκστρατεία
• Οι Αθηναίοι, επηρεασμένοι από έναν νέο πολιτικό, τον Αλκιβιάδη, αποφασίζουν να
εκστρατεύσουν με τα πλοία τους στη Σικελία, με αφορμή τη διαμάχη δύο πόλεων, της
Έγεστας με του Σεληνούντα. Ο σκοπός τους είναι να επεκτείνουν την πολιτική τους
επιρροή.
• Πριν ακόμα φτάσει ο στόλος στη Σικελία, ο Αλκιβιάδης ανακαλείται στην Αθήνα,
κατηγορούμενος ότι ήταν ένας από αυτούς που βανδάλισαν τις στήλες του Ερμή στην
πόλη.
• Ο Αλκιβιάδης λιποτακτεί. Προδίδει τους Αθηναίους και καταφεύγει στην Σπάρτη.
Δίνει οδηγίες πλέον στους Σπαρτιάτες κατά των Αθηναίων. Τους παροτρύνει να
βοηθήσουν τους Σελινούντιους και να παρατάξουν στρατεύματα στο νησί Δεκέλεια, το
οποίο βρίσκεται απέναντι από την Αττική.
• Η σικελική εκστρατεία είναι καταστροφική για τους Αθηναίους. Οι απώλειες στα
πλοία τους είναι τεράστιες.
Γ΄ ΦΑΣΗ: ΔΕΚΕΛΕΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ - ΤΟ ΤΕΛΟΣ
• Μετά την οχύρωση της Δεκέλειας από τους Σπαρτιάτες, οι Αθηναίοι έχουν
αποκλειστεί από θαλάσσης.
• Ο Αλκιβιάδης έρχεται σε συνεννοήσεις με τους Πέρσες: προσφέρουν χρήματα στη
Σπάρτη για την κατασκευή στόλου
• Ο Αλκιβιάδης επιστρέφει στους Αθηναίους, οι οποίοι τον δέχονται. Αποχωρεί, όμως,
οριστικά μετά την ήττα στο Νότιο.
• 406: Οι Αθηναίοι πετυχαίνουν νίκη στη ναυμαχία στις Αργινούσες με αρχηγο τον
Κόνωνα.
• 405: Οι Σπαρτιάτες πετυχαίνουν την καθοριστική νίκη του πολέμου με αρχηγό τον
Λύσανδρο στους Αιγός ποταμούς.
• 404: Οι Αθηναίοι αναγκάζονται να υπογράψουν ταπεινωτική ειρήνη.
ΟΙ ΟΡΟΙ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ
1. Οι Αθηναίοι υποχρεώνονται να παραδώσουν τα πλοία τους, εκτός από 12.
2. Τα Μακρά τείχη και τα τείχη του Πειραιά να κατεδαφιστούν.
3. Να επιστρέψουν στην Αθήνα όλοι οι πολιτικοί εξόριστοι (κυρίως ολιγαρχικοί)
4. Να γίνει η Αθήνα αναγκαστικά σύμμαχος της Σπάρτης και να την ακολουθεί στις
εκστρατείες της.
ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
 Τεράστιες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές.
 Καταστροφή πόλεων
 Η δύναμη της Αθήνας ουσιαστικά καταλύεται. Η Σπάρτη είναι και αυτή αποδυναμωμένη.
 Οι Πέρσες βρίσκουν έδαφος, ώστε να επεμβαίνουν στα εσωτερικά των ελληνικών
πόλεων. Η δύναμή τους ενισχύεται.