1. Ιερός Ναός Αγίου
Νικολάου Κοπάνων
Μια εργασία των μαθητών : Αντωνίου Νίκου, Βασιλειάδη Αδαμαντιάδη Απόστολου, Γιαννιώτη Άρτεμης
2. Λίγα λόγια για τον Ναό…
Ο ναός του Αγίου Νικολάου Κοπάνων, βρίσκεται βόρεια από
την πόλη των Ιωαννίνων, κοντά στη Λιμνοπούλα.
Συγκεκριμένα στην βόρεια έξοδο της πόλης, στην παλιά εθνική
οδό Ιωαννίνων-Θεσσαλονίκης λίγο πριν συναντήσουμε το
χωριό Πέραμα. Επειδή η περιοχή αυτή βρίσκεται κοντά στις
όχθες της λίμνης Παμβώτιδας, παλαιά συνήθιζαν οι γυναίκες
να πλένουν τα ρούχα τους εκεί και κοπανούσαν τις βελέντζες
στο νερό, για αυτό και ο ναός πήρε την προσωνυμία των
Κοπάνων.
3.
4. Μια ιστορική αναδρομή….
Η χρονολογία που κτίστηκε ο ναός παραμένει άγνωστη,
ωστόσο ο Παναγιώτης Αραβαντινός αναφέρεται σε αυτόν ως
έναν από τους διασωθέντες ναούς από την τουρκική κατάκτηση
του 1430 στο έργο του «Χρονογραφία της Ηπείρου». Στον ναό
έχουν διαδραματιστεί ιδιαίτερα ενδιαφέροντα γεγονότα, όπως η
φυλάκιση της κυρά Φροσύνης μαζί με δεκαεπτά κυράδες, ο
γάμος του νεομάρτυρα Αγίου Γεωργίου με την σύζυγο του
Ελένη, αλλά και η χρήση του ναού ως αρχηγείο των Σουλιωτών
υπό τις εντολές του Νότη Μπότσαρη κατά του Αλή Πασά. Ο
ναός τότε κάηκε και ξαναχτίστηκε από τον Νούσια (Ιωάννη)
Χρυσό τον Μάιο του 1845.
5. Εγχάρακτη επιγραφή σε πλάκα εντοιχισμένη αριστερά της
νότιας θύρας εισόδου μαρτυρεί πως κτήτορας του ναού
υπήρξε ο Νούσιας Χρυσός, πρωτομάστορας των
τακιαντζήδων. Χάρη στην επιμονή του, που παρά τις
οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπιζε και ο ίδιος,
κατάφερε μαζί με τους ομότεχνους να συγκεντρώσει ένα
αξιοσέβαστο χρηματικό ποσό και με τις εισφορές του
ευεργέτη Γεωργίου Χατζηκώστα, οι εργασίες
ολοκληρώθηκαν το 1845. Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα
τοποθετείται η ιστόρηση των τοιχογραφιών και η κατασκευή
του τέμπλου.
6. Ενδιαφέρουσες πληροφορίες !
Εντός του ναού φυλάσσονται το δεξί χέρι του πατέρα Γρηγορίου
Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως, του Θεολόγου, τα λείψανα του
νεομάρτυρα Αγίου Γεωργίου και των Αγίων Γεωργίου του Μεγαλομάρτυρα,
Κηρύκου, Παντελεήμονος και Τρύφωνος.
Ο Ναός πανηγυρίζει δύο φορές μέσα στο χρόνο: τόσο στις 25 Ιανουαρίου
(του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου) όσο και την Κυριακή του Θωμά.
Στις δραστηριότητες του Αγίου Νικολάου συμπεριλαμβάνονται η καθημερινή
παροχή συσσιτίων σε πενήντα και πλέον άπορες οικογένειες της ενορίας.
Λίγο πριν την απελευθέρωση της πόλης των Ιωαννίνων το 1912 στο ναό του
Αγίου Νικολάου συγκεντρωνόταν οπλισμός μέσω της λίμνης. Λέγεται,
μάλιστα, ότι τον οπλισμό μετέφεραν τομαράδες, που τον τύλιγαν μέσα σε
διάφορα τομάρια ζώων. Ο γυναικωνίτης του ναού με το πρόσχημα της
επισκευής της στέγης, είχε μεταβληθεί σε ένα πραγματικό οπλοστάσιο,
επενδεδυμένο με ξυλεία.
7.
8. Περιγραφή ναού
Ο ναός, μετρίων διαστάσεων, χωρίζεται στο εσωτερικό σε τρία κλίτη.
Στο Δ τμήμα διαμορφώνεται κιονοστήρικτος γυναικωνίτης. Τα τρία
κλίτη καλύπτονται εσωτερικά με επίπεδες ξύλινες οροφές. Στην
οροφή του κεντρικού κλίτους, μπροστά από το χώρο του Ιερού
διαμορφώνεται τρουλίσκος, ο οποίος κοσμείται με τη γραπτή
παράσταση του Χριστού Παντοκράτορα.
Αξιοπρόσεκτο είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού, που φέρει
εικόνες σύγχρονες περίπου με την τοιχογράφηση του εσωτερικού. Η
δεσποτική εικόνα των Τριών Ιεραρχών, αποτελεί έργο του Γιαννιώτη
ζωγράφου Θεοδοσίου. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η εικόνα του αγίου
Νικολάου με σκηνές του βίου του, προσαρτημένη στο προσκυνητάρι
του ναού. Η εικόνα, που ανάγεται στην πρώιμη μεταβυζαντινή
περίοδο, προέρχεται πιθανόν από τον αρχικό ναό του Αγίου
Νικολάου.
Εξωτερικά, το μνημείο χαρακτηρίζεται από την τυπική για την
περίοδο της όψιμης τουρκοκρατίας τοιχοδομία από ορθογώνιους,
επιμελώς λαξευμένους λίθους.
9.
10. Η τραγική ιστορία της κυράς μας…
Σπυρ.Π.Λάμπρου "Σελίδες εκ της ιστορίας των Ιωαννίνων"