2. Το κάστρο των Ιωαννίνων ήταν μια καστροπολιτεία που
δημιουργήθηκε κατά την Μεσοβυζαντινή περίοδο.
Η κάτοψη του κάστρου έχει σχήμα ακανόνιστου τραπεζίου.
Κατά τη Βυζαντινή περίοδο περιέβαλλε ολόκληρη την πόλη.
Διατηρείται σε σχετικά καλή κατάσταση.
Μέσα στο κάστρο, σε δύο ελαφρά υπερυψωμένα σημεία,
υπήρχαν 2 ακροπόλεις (εσωτερικά φρούρια): η
βορειοανατολική ακρόπολη με το Ασλάν τζαμί και η
νοτιοανατολική ακρόπολη ή Ιτς Καλέ με το Φετιχιέ τζαμί και
τον πύργο του Βοημούνδου. Η εκτός των δύο ακροπόλεων
επιφάνεια του κάστρου καλύπτεται από σπίτια της παλιάς
πόλης.
3. Το Τζαμί του Ασλάν Πασά είναι χτισμένο στη βορειοανατολική
ακρόπολη του Κάστρου των Ιωαννίνων.
Η βορειοανατολική ακρόπολη ήταν ο αρχικός πυρήνας του
βυζαντινού κάστρου. Αργότερα, την υστεροβυζαντινή περίοδο, εδώ ήταν
ο «Επάνω Γουλάς», όπου βρισκόταν το παλάτι του ηγεμόνα.
Σήμερα στο σημείο αυτό κυριαρχεί το τζαμί του Ασλάν πασά, εξαίρετο
δείγμα αρχιτεκτονικής του 17ου αιώνα. Σύμφωνα με την παράδοση, στη
θέση αυτή βρισκόταν, στη βυζαντινή εποχή, ο ναός του Αγίου Ιωάννη.
Το τζαμί υπήρξε ο πυρήνας ενός μεγάλου θρησκευτικού εκπαιδευτικού
συγκροτήματος (κιουλιέ), από το οποίο, σήμερα, σώζεται ο μεντρεσές
(ιεροδιδασκαλείο) και τα μαγειρεία (εστία).
6. Το τζαμί του Ασλάν Πασά χτίστηκε το 1618 (πιθανόν) από τον πρώην
ηγεμόνα της πόλης μας Ασλάν τον Α΄, λίγα χρόνια μετά την καταστολή της
επανάστασης του Διονυσίου Φιλόσοφου ή Σκυλόσοφου (1611).
Ο Ασλάν Πασάς ευτύχησε να δει το ιστορικό του δημιούργημα τελειωμένο
αφού, όπως λέει η παράδοση, πέθανε μόλις το τζαμί κατασκευάστηκε.
Πριν , όμως, πεθάνει φρόντισε ακόμη και για τη συνέχεια της λειτουργίας
του αφού το προικοδότησε με μεγάλη ακίνητη περιουσία και το κατέστησε
το πλουσιότερο της πόλης.
Στο αύλειο χώρο του τεμένους κατασκευάστηκε ένας περίτεχνος τουρμπές
όπου τοποθετήθηκε η σορός του Ασλάν Πασά.
Το Τζαμί λειτούργησε και την εποχή των διαδόχων του.
Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών, το 1924, το τζαμί έπαψε να
λειτουργεί.
Κατά τη διάρκεια της κατοχής, τα φασιστικά στρατεύματα προξένησαν
αρκετές ζημιές στο τέμενος και στον προαύλιο χώρο του.
7. Ο τουρμπές, ο τάφος του Ασλάν πασά, ένα
οκτάπλευρο θολοσκεπές μνημείο, οι τοίχοι
του οποίου εσωτερικά κοσμούνται με
ποικίλο φυτικό διάκοσμο
Ο διάκοσμος στον τρούλο του τουρμπέ
8. Άποψη του Κάστρου από το Νησί. Διακρίνονται οι δύο ακροπόλεις.
Χαλκογραφία από το βιβλίο του Th.S. Hughes, Travels in Sicily, Greece and
Albania, London 1820.
9. Το τζαμί που βρίσκεται στερεωμένο πάνω στον βράχο του κάστρου ήταν
κατασκευαστικά ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα για την εποχή του.
Αποτελεί εξαιρετικό δείγμα αρχιτεκτονικής του 17ου αι. με ανάγλυφη και γραπτή
διακόσμηση της ίδιας εποχής που εντοπίζεται κυρίως στον μεγάλο τρούλο. Φέρει
στις τρεις πλευρές του μεγάλη στοά η οποία περιβάλλει μια μικρότερη,
υπόστυλη, που ήταν η αρχική του.
Η τετράγωνη κεντρική αίθουσα προσευχής φωτίζεται από δυο σειρές
παραθύρων που ανοίγονται στις περιμετρικές τοιχοποιίες της.
Στον ανατολικό τοίχο της αίθουσας, η κόγχη της προσευχής
(μιχράμπ)διακοσμείται από επάλληλες πολυεδρικές επιφάνειες, τους
«σταλακτίτες», με γραπτά πολύχρωμα ανεικονικά θέματα.
Το κυρίαρχο χρώμα είναι το πράσινο, το χρώμα του Ισλάμ. Παλιότερα, σύμφωνα
με τις περιγραφές των επισκεπτών, το εσωτερικό του τεμένους ήταν στρωμένο
με πλούσιο περσικό τάπητα, που πλένονταν κάθε χρόνο στα νερά της
Παμβώτιδος.
13. Μια εικόνα του τεμένους όπως ήταν στα τέλη του 17ου
αιώνα αποκομίζουμε από την περιγραφή του
Οθωμανού περιηγητή Εβλιγιά Τσελεμπί που
επισκέφτηκε την πόλη το 1670. Αναφέρει, λοιπόν, στο
έργο του:
«Δεσπόζει όλης της πόλεως και είναι τερπνό, ωραίο και
φωτεινό. Καλύτερη τοποθεσία δεν υπάρχει καμία άλλη
στη πόλη. Τα παράθυρα της ολόγυρα στοάς του, είναι
μεγάλα και κρυστάλλινα και το εσωτερικό στρωμένο με
τάπητες. Ο άμβωνας του μιναρέ του, είναι τεχνικότατος
και φαίνεται σα να μη στηρίζεται πουθενά».
14. Σήμερα στεγάζεται εκεί το Δημοτικό Μουσείο Ιωαννίνων
Το Δημοτικό Μουσείο φιλοξενεί τρεις συλλογές, αντιπροσωπευτικές των
κατοίκων του κάστρου κατά τη διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας του:
χριστιανική, εβραϊκή, μουσουλμανική. Τα αντικείμενα είναι δωρεές επιφανών
οικογενειών, χρονολογούνται από τον 18ο–20ο αιώνα και είναι σκεύη με χρηστικό
και διακοσμητικό χαρακτήρα από διάφορα μέταλλα ή και πορσελάνη. Επίσης
υπάρχουν όπλα και ενδυμασίες χαρακτηριστικές της περιόδου της
Τουρκοκρατίας.
Στα αντικείμενα της συλλογής του χριστιανικού στοιχείου περιλαμβάνονται και
εκκλησιαστικά αργυρά σκεύη, άμφια και εκκλησιαστικά βιβλία από τη Συλλογή
του Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος. Στην εβραϊκή συλλογή εκτίθενται
παραπετάσματα από το κτίριο της παλαιάς συναγωγής, φορεσιές κ.α της άλλοτε
ακμάζουσας εβραϊκής κοινότητας Ιωαννίνων.
Τα αντικείμενα από το μουσουλμανικό στοιχείο εκτίθενται στον κεντρικό χώρο.
Υπάρχουν ανατολίτικα υφάσματα του 16ου,του 17ου και του 18ου, έπιπλα από ξύλο
και φίλντισι της εποχής του Αλή-Πασά, μπρούτζινα αντικείμενα και
μουσουλμανικά βιβλία.
