Krizle birlikte tetiklenecek 10 tüketici eğilimi

1. Pandemiden sonra
KRİZLE BİRLİKTE TETİKLENECEK 10 TÜKETİCİ EĞİLİMİ*
*Kaynak:
GALİP ARBAK

2. GİRİŞ
İş dünyası için içinde bulunduğumuz gibi anlar tehdit yarattığı kadar değişiklikleri de
zorlayabiliyor.
Birçok profesyonel, transatlantik hantallığındaki kurumsal yapılarla çevik start up rakipleri
arasındaki manevra yeteneği farklılıklarının bilincinde.
Buna rağmen normal zamanlarda büyük bir şok olmadan değişim çok kolay
gerçekleşmiyor, büyük şoklarda da mevcuttaki tüm eski "kuralların" bozulabileceğini
anlamak gerekiyor.
İçinde bulunduğumuz durum tam manasıyla bunu bize yaşatıyor.
Kaynak:
GALİP ARBAK

3. Yükselen 10 eğilimin her biri yeni bir
inovasyon örneği.
Bu eğilimler pandemi sonrası insanlar
için neyin değerli olacağını ve neye
öncelik vereceklerini gösteren erken
sinyalleri ifade ediyor.
Yeni davranışlar ve beklentiler için
organizasyonlar hazır mı?
1) Sanal deneyim ekonomisi
2) Satış yayını
3) Açık kaynak çözümler
4) Ortam sağlığı
5) Sanal ahbap
6) Kişisel gelişim
7) Insansızlaştırılmış satış
8) Tükenmişlik sendromu
9) Yardım ekonomisi
10) Sanal statü sembolleri
Ana Başlıklar
Kaynak:
GALİP ARBAK

4. Sanal deneyim daha çok sosyal medyadan aşina
olduğumuz bir kavram olsa da seyahat, perakende,
eğitim ve daha birçok sektör yeni bir aşamaya
geçmek üzere.
Dijital oyunlar içerisinde sanal rehberli turlar
eklenmeye başladı bile. (örnek olarak Fransız oyun
markası Ubisoft, Assasin’s Creed oyununda
oyuncularına antik Mısır’da rehberli tur veriyor, antik
Mısır’da gündelik yaşamı deneyimlendiriyor)
Nasıl uygulanabilir?
Dijital deneyimi salt bir eğlence aracı olarak
düşünmek yerine iş için kulanılabilecek bir
platform gibi görmek gerekiyor. Bu şekilde
düşünüldüğünde kullanım imkânları çok
artabiliyor.
Bu açıdan tüketicinin gerçek hayat deneyimleri
gibi sanal deneyimlerini de paylaşmaya
yönlendirecek bir kurgu gerekiyor.
Sonuçta bu baştan aşağı teknolojik bir konu olsa
da nihayetinde temel insan motivasyonlarını
ilgilendiriyor.
Sanal Deneyim Ekonomisi
Kaynak:
GALİP ARBAK

5. Satış yayını kavramı e ticaret ile canlı satış
yayınlarının birleşimi ile gelişen bir trend olarak
adlandırılabilir. Satış noktasının salt mağazadan
ibaret olmayıp, bireyin evinden yöneteceği bir ortama
dönüşeceği öngörülüyor.
Bu açıdan çevrim içi alışveriş, daha katılımcı, daha
deneyimsel ve gerçek zamanda olacak şekilde
evriliyor. Eğlence, paylaşım ve ticaretin birleşmesi
dünya üzerindeki e ticaret içerik beklentilerini bir üst
seviyeye taşımak üzere.
Nasıl uygulanabilir?
E ticaretin bundan sonraki aşamalarının daha
katılımcı, daha sürükleyici ve daha sosyal
olması bekleniyor.
Örnek olarak Çin merkezli online alışveriş sitesi
Taobao, ülkenin dört bir yanından çiftçilerin
kendilerine özgün yayınlarını alışveriş sitesi
üzerinden yapmalarını teşvik ediyor. Bu şekilde
çifçilerin zor sattıkları ürünlerden kazanç
sağlamalarına yardımcı oluyor.
Online satış siteleri yakın zamanda insanların
alışveriş dışında biribirleri ile de iletişime
geçebildikleri platformlara dönüşebilir mi?
Satış yayını
Kaynak:
GALİP ARBAK

6. Covid-19 salgını tarihteki en önemli uluslararası
problemlerden biri haline gelmesi nedeniyle
insanların zihinlerine açıkça ve cömertçe işbirliği
yapan ve yardıma koşan devlet dışı kuruluşları
yerleştirdi.
Nasıl uygulanabilir?
Konu aslında yeni değil, Volvo 1959 yılında
patentini aldığı 3 noktadan kilitli emniyet
kemerini insan güvenliğini gözeterek serbest
kullanıma açtı. Bu sayede o dönemden bu yana
1 milyon insanın bu uygulama sayesinde
hayatının kurtulduğu tahmin ediliyor.
Açık yazılımlar, açık tasarımlar bir süredir bazı
firmalar tarafından toplum faydası gözetilerek
serbest kullanıma açılıyor. Covid-19 salgını ile
birlikte bilgi paylaşımının değeri katlanarak
artmış durumda.
Ürün ve hizmetlerde insanı gözeten çözümlerin
paylaşıma açılması sonucunda işbirliği
içerisinde topyekün ilerleme mümkün olabilir.
Açık kaynak çözümler
Kaynak:
GALİP ARBAK

7. İçinde bulunduğumuz salgın şartlarında insanlar
saplantılı bir şekilde ellerini temiz tutmaya çalışıyor.
Ancak salgın bittikten sonra herkes daha az hijyenik
bir yaşama geri dönse bile yaşadığımız toplumsal
travma, yakın çevremizin daha sağlıklı ve temiz
olması gerektiği gibi bir düşünceyi zihnimizde
bırakacaktır.
Bu kaygıyı ortadan kaldıracak şekilde, insanların
topluca bulunmayı tercih ettiği fiziksel ortamlar için
birçok fırsat ortaya çıkacaktır.
Nasıl uygulanabilir?
El hijyeni günümüzde salgınla birlikte güncel bir
sorun, ancak salgın sonrasında tüketicinin içinde
bulunduğu fiziksel ortam ile etkileşimini ve
bunun tüketicide yaratacağı zihinsel rahatlığı
değerlendirmek gerekiyor.
Bu açıdan fiziksel ortamdaki sağlık arttırıcı
önlemlerin neler olabileceği, ve bunun
iletişiminin nasıl yapılacağını düşünmek fayda
sağlayacaktır.
2018 yılında açılan Londra’da bir lüks tüketim
mağazasında, ‘‘temiz hava mağazası’’ vurgusu
ile havalandırma sistemlerinin % 95 oranında
mağaza içi havasını temizlediğini belgeliyorlar.
Bunun salgın sonrasında hava içeriğindeki
zararlı canlılar için de uygulanabilirliğini
düşünmek mümkün.
Ortam Sağlığı
Kaynak:
GALİP ARBAK

8. Tüketiciler gün geçtikçe dijital asistanlara ve chat
bot’lara daha çok alışıyorlar, bu açıdan beklentiler de
evrilecek ve bazı insanlar eğlenmek, eğitim almak,
arkadaşlık ve sağlık tavsiyeleri için sanal karakterler
arayışına girecekler.
Krizin etkileri bu davranışı arttıracak ve kalıcı hale
getirecektir.
Nasıl uygulanabilir?
Ocak 2020’de Samsung Neon’u tanıttı. Insan
gibi görünen ve davranan, yapay zeka ve duygu
sahibi sanal karakterler. Neon’un temeli
insanlarla birlikte çalışan, sadece veri ve bilgi
aktaran değil aynı zamanda eğitim veren ve
deneyim paylaşan avatarlar. Teknolojiye CORE
R3 ismi veriliyor (reality, real time,
responsiveness) ancak henüz günlük
hayatımıza girmedi çünkü uygulama
geliştirilmeye devam ediyor.
Her markanın sanal karakter yaratması gerekli
değil tabii ki. Ancak ürün/hizmet sanal karakter
kullanımına uygunsa üzerinde düşünmeye
değer.
Sanal Ahbap
Kaynak:
GALİP ARBAK

9. Covid-19 salgını ile birlikte insanlar dijital
platformlarda muazzam zaman geçirmeye başladılar.
Birçok insan da bu dönemi kendi açısından verimli
hale getirmeye çalışıyor, bu amaçla online eğitimler
alıyor, uzmanları dinliyor/izliyor ve yeni beceriler elde
ediyorlar.
Nasıl uygulanabilir?
Çevrim içi herhangi bir platform veya çevrim içi
kitleye hitap eden çözümler, bireylerin kendini
geliştirme arzusuna yönelik denemeler yapabilir.
Bu açıdan hedef kitlenin hangi kişisel beceriler
geliştirmek isteyeceğini sorgulamak gerekir.
Sonrası, uygulamada dene-yanıl yöntemine
kalıyor.
Kişisel Gelişim
GALİP ARBAK Kaynak:

10. Dronelarla başlayan insansız araçlar çağı, otonom
sürüş ile kriz öncesinde popüler konular olarak
güncelliklerini koruyorlardı. Yapay zeka çalışmaları
bu akımın ana unsurlarından biri olmaya devam
edecektir.
Salgının zihnimizde bıraktığı izler, robot
teknolojisindeki gelişmeler paralelinde, salgın
sonrasındaki ekonomik hayatta gündemdeki yerini
koruyabilir.
Nasıl uygulanabilir?
Haziran 2019’da Domino’s Pizza ve Nuro isimli
robotik firması Houston’da bir pilot uygulama
devreye aldılar. Uzaktan komut edilen bir robot-
araba, pizza teslimatları yapmaya başladı.
Salgın boyunca, doğal olarak, hem satıcılar hem
de tüketiciler insanların karşılıklı temasının
azaltıldığı/kaldırıldığı alış-verişi tercih etme
eğilimine girdiler.
Akıllı markalar bu dönemi deneysel olarak
kullanacaklardır ancak salgın sonrasında
müşteri deneyiminin hangi aşamasının
insansızlaştırılacağının doğru belirlenmesi
gerekecek.
İnsansızlaştırılmış Satış
Kaynak:
GALİP ARBAK

11. Tükenmişlik hissiyatına salgın öncesinde insanlık
için varolan kaygılar nedeni ile yabancı değiliz,
ancak hastalığın ölümcül olması ve hızla yayılması
nedeni ile bu duygunun artacağını öngörmek zor
değil, buna bir de salgın nedeni ile yaşanan
ekonomik durgunluğun çalışan kesimler üzerindeki
baskısı ve karantina uygulamalarının yarattığı
olumsuz etkiler eklenince tükenmişlik sendromu
toplumsal bir sorun olmaya aday.
Bu nedenle insanların zihinsel sağlığına yardımcı
olacak herhangi bir organizasyon/uygulama çok
çabuk kabul görecektir.
Nasıl uygulanabilir?
Bu eğilim yüksek teknoloji veya yüksek bütçeler
gerektirmeyen konulardan biri.
Yapılması gereken, en basitinden, müşteriyi
gerçekten anlamaya çalışmak ve müşterilerin
zihinsel yorgunluğunu gidermeye yardımcı
olacak çözümler önermek olacaktır.
Hayatı yavaşlatacak önermeler, uygulamalar,
ürün ve hizmetler farklılaşma için önemli
avantajlar yaratabilir.
Tükenmişlik Sendromu
Kaynak:
GALİP ARBAK

12. Evde daha çok vakit geçirmenin bir sonucu da
bireylerin yaşam becerilerini arttırması oldu.
Hızlanan yaşam şartları nedeni ile ev içi ihtiyaçlar
için hizmet ve ürün tedariği kriz sonrasında yeniden
talep görmeye devam edecektir ancak insanların bir
kısmı da ‘‘kendin yap’’ yöntemine devam etmekte
fayda görecekler.
Nasıl uygulanabilir?
Sadece ürün satmanın dışında, müşterilerin
başkalarına daha az bağımlı olmalarına,
becerilerini geliştirmelerine yardımcı olacak
çözümler üreten markalar başarılı olabilir.
Bu çözümler hayatta kalma becerileri ile sınırlı
olmak zorunda değil. Bu açıdan Maslow’un
ihtiyaçlar hiyerarşisindeki üst katmanlar
hedeflenebilir.
Yardım Ekonomisi
Kaynak:
GALİP ARBAK

13. Somut ürünler, nadir ve pahalı olmaları sebebi ile
uzun bir zaman statüyü belirleyici oldu. Genç
kuşaklar ise çok hızlı bir şekilde sanal ürünleri kabul
etmeye başladılar.
Bu hali ile sanal ürünler yeni statü sembollerine
dönüşmeye hazırlar.
Nasıl uygulanabilir?
2020 yılı içerisinde kullanıma açılacak olan, lüks
tüketim oyun aplikasyonu Drest, kullanıcılara
fotoğraflar üzerinden stil yaratma imkanı veren bir
uygulama tasarlamış durumda. Kullanıcı daha
sonra oyun içinden ya da lüks ürün platformu olan
Farfetch (Burberry, Gucci, Prda vb markalar
platformda mevcut) üzerinden yarattığı stildeki
ürünleri alabilme imkânına sahip olacak.
Müşterinin markadaki statü algısını (fiyat mı, yoksa
başka değerler mi?) anlamaya çalışmak gerekiyor.
Sonrasında çevrimiçi dünyada (oyun, sosyal
medya) insanların neye daha fazla vakit
harcadıklarını incelemek gerekiyor.
Bu ortamlarda etkin olan sosyal dinamikler,
insanların talep ettikleri statüyü karşılayacak ürün
veya hizmeti işaret edebilir.
Sanal Statü Sembolleri
Kaynak:
GALİP ARBAK

14. SON SÖZ
Buraya kadar salgın sonrasında tüketim alışkanlıklarını etkileyebilecek eğililimler ve uygulama
imkânları özetlendi. Bu eğilimlerin hangilerinin baskın olacağı ya da hangi yenilerin iş yaşamına
ekleneceğini yaşayarak göreceğiz. Ancak bir gerçek var, o da bu eğilimlerin kriz sonrasında ayakta
kalacak işler için geçerli olacak olması. O nedenle salgınla başlayan krizin nasıl atlatılacağı iş
hayatı için birinci öncelik olarak önümüzde duruyor.
İşlerin yavaşlaması veya durmasına yönelik her iş organizasyonun kendine ait çözümü olsa da
genel kabul gören tedbirleri her yapı kendine göre uygulayacaktır. Bu tedbirlerden ayrı olarak,
salgından sonra normale dönüş için gerekli olan hazırlıkların da yöneticilerin yapılacaklar listesinin
en başında olması gerekiyor.
Bu açıdan da çalışanların korunmasının, normale dönüş için en kritik konu olduğunu akıldan
çıkarmamak gerekiyor.
GALİP ARBAK