Beroepsethiek les 2 De 3 verschillende soorten ethiek die de studenten moeten kennen met opdrachten daarbij.

1. Beroepsethiek
• Plichtethiek
• Gevolgenethiek
• Deugdethiek

2. De stelling
Gehandicapte stellen mogen geen
kinderen krijgen
Noem 3 argumenten voor en 3 argumenten tegen
deze stelling.

3. ETHIEK
De 3 ethische stromingen:
• Plichtethiek
• Gevolgenethiek
• Deugdethiek

4. Plichtethiek
Het morele gehalte van je handelen wordt bepaald
door de intentie die je met dit handelen hebt.
Oftewel,
je doet het omdat het moet, ongeacht de
gevolgen

5. Je mag niet stelen
Vergelijk:
• iets niet doen omdat het gevolgen heeft
• iets niet doen omdat je het verkeerd vindt “stelen
doe je niet”

6. Kant en de plichtethiek

7. Categorisch imperatief van Kant
• We mogen mensen nooit alleen als middel
gebruiken
• Mensen moeten de vrijheid hebben om hun
eigen beslissingen te nemen
• Wij hebben de plicht om het geluk van anderen
te bevorderen.
• Elk mens is verantwoordelijk voor zijn eigen
keuzes en moet deze in vrijheid kunnen maken

8. Waarom stelen dus verkeerd is…
• Je gebruikt een mens als middel om aan spullen
te komen.
• Iemand zou er zelf nooit voor kiezen om jou de
spullen te geven.
• Je ontneemt hiermee de eigenaar de
verantwoordelijkheid van de keuze of hij de
spullen aan jou zou geven.

9. Universele waardigheid: iedereen verdient
dezelfde waardigheid en hetzelfde respect.
Universele verklaring van de rechten van de mens
(1948):
Artikel 1
Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid
en rechten geboren. Zij zijn begiftigd met
verstand en geweten, en behoren zich jegens
elkander in een geest van broederschap te
gedragen.

10. Rechtsplichten:
Kant:
• Regels gaan boven alles

11. Kritiek op Kant:
• Starheid: Casus vriend
Gaat voorbij aan persoonlijke relaties.
• Alleen redelijke wezens verdienen respect; dieren dus
niet.
(Gezondheids- en welzijnswet voor dieren)
• Verstand is geen goede basis voor waardigheid: iemand
die krankzinnig is, of pas geboren of dement, verdient
ook respect.

12. Toepassing
Gehandicapte stellen mogen geen kinderen krijgen
Welke argumenten voor/tegen de stelling vallen
onder de plichtethiek?

13. Vraag 3 pagina 37
Vraag 6 pagina 38

14. Gevolgenethiek
Gevolg van een handeling is belangrijker
dan de regel.
Welke gevolgen zijn het beste? Moet
iedereen dat zelf maar bepalen?

15. • Hedonisme
Epicurus: individueel genot
• Utilitisme
Bentham / Mill : zo veel mogelijk genot voor zo
veel mogelijk mensen
Gij zult uw naasten liefhebben als u zelf (Marcus
12 vers 30)

16. Wetten moeten ervoor zorgen dat mensen in het
algemeen belang handelen en niet enkel in hun
eigen belang (belastingwetgeving, wanprestatie
bv.)

17. Wat doe je dan met…
• Dwergwerpen en protest tegen afschaffing?
• Kannibaal die overeenkomst sluit met zijn
slachtoffer?

18. Kritiek op de gevolgenethiek
• Niet alle soorten van genot zijn waardevol enkel
om het feit dat het genot oplevert.
• Doel is maximaliseren van genot
Zou betekenen dat het altijd ethisch is om 1 persoon
dood te maken om 5 mensenlevens mee te redden

19. Toepassen
Gehandicapte stellen mogen geen
kinderen krijgen
Welke argumenten voor/tegen de stelling
vallen onder de gevolgenethiek?

20. • Vragen 3, 5 en 6 van hoofdstuk 3

21. Deugdenethiek
De mens staat centraal.
Hoe kun je als individueel mens een
goed mens zijn?

22. • Aristoteles (384-322 v. Chr.)
• Menselijk geluk verwerven door karakter
• karaktertrekken = deugden = juiste vorm van emoties en rede
 Karakter =
o Irrationeel deel (de natuur – driften e.d.)
o Rationeel deel (verstand)
 Deugden =
o Intellectuele deugden (slimheid, verstandigheid, inzicht)
o Praktische deugden (naastenliefde, vriendelijkheid, moed)
 Kardinale deugden=
o Moed, maat, rechtvaardigheid, verstandigheid

24. Kritiek op de deugdenethiek
• Geen klip en klaar antwoord.
Het antwoord hangt af van de omstandigheden
van het geval, de persoon van de beslisser
e.d.

25. De Toepassing
Gehandicapte stellen mogen geen kinderen
krijgen
Welke argumenten voor/tegen de stelling
vallen onder de deugdethiek?

26. • Vragen 1 en 3 van hoofdstuk 4

27. Een Vergelijking
• Deugdethiek – gevolgenethiek (utilisme)
– Overeenkomst:
• beide hebben geluk als doel
– Verschil:
• Deugdethiek: individueel geluk
• Gevolgenethiek: geluk voor grootste
aantal

28. • Deugdethiek – plichtethiek
–Verschil:
• Deugdethiek: op juiste manier
samensmelten van verstand en
verlangens
• Plichtethiek: natuurlijke neigingen
bedwingen de rede

29. • Gevolgenethiek – plichtethiek
– Verschil:
• Gevolgenethiek: kijkt juist naar de
gevolgen
• Plichtethiek: de gevolgen spelen geen
rol

30. Casus Liefde op de klippen
Opdracht:
• Bekijk de acties van alle personages in dit
verhaal. Welke soorten ethiek zie je terugkomen
en waar blijkt dit uit?

31. Gerd Leers over Mauro

32. Wat voor soort ethiek?
Gerd Leers (juni 2006): „Wet is wet. Met
overhaaste rechtlijnigheid trekt de minister die
conclusie. (…) Het strikt regels toepassen
zonder ruimte te bieden voor oplossingen is een
teken van zwakte. (…) Wie de geest van de wet
niet aandurft, neemt zijn toevlucht tot de letter.”

33. Wat voor soort ethiek?
Gerd Leers (oktober 2011): „Dank u, voorzitter.
(…) De kern is dat wij regels hebben vastgesteld
ten aanzien van het asielbeleid. Op basis van
die regels zijn de asielverzoeken van de heer
Mauro Manuel afgewezen. Omdat ik sta voor
een eenduidige toepassing van het beleid, heb
ik besloten geen gebruik te maken van mijn
discretionaire bevoegdheid.”

34. Wat voor soort ethiek?
Gerd Leers (2006): „Mijn christelijke inborst zegt
me dat niemand het recht mag claimen op een
eigen stukje aarde. (…) Met diezelfde
overtuiging trokken wij vijftig jaar geleden naar
Canada, de VS en Australië. En nu zouden wij
anderen dat recht ontzeggen?”

35. Wat voor soort ethiek?
Gerd Leers (2011): „Ik wil mezelf in de spiegel
kunnen blijven aankijken, hoe moeilijk dat ook
is.”

36. Essay-opdracht