Presentación empregada no obradoiro "O cinema dos 30 e 40" do Fórum Metropolitano.

1. Hollywood, 1934­1945

3. Logo dunha notábel (e non inmediata) recaída
asociada aos efectos da “Gran Depresión”, ao longo
da década dos 30 a asistencia ao cinema acadou
outra vez cifras espectaculares nos Estados Unidos.
No período 1935­1945 cada cidadán
estadounidense visitaba de media as salas de
cinema non menos de 30 veces por ano: para unha
poboación nesa altura arredor dos 130 millóns de
habitantes iso supón puntas de máis de catro mil
millóns de billetes vendidos por tempada.
Ese elevado consumo de filmes como principal
oferta de lecer alimenta a fortaleza dunha industria
xa máis que asentada. O cinema de Hollywood dos
30 e 40 brilla en cantidade, calidade e diversidade
porque ten enfronte unha masa amplísima ­e
maioritariamente adulta­ de espectadores, abertos
ao consumo de xéneros moi diversos.

4. O musical
A chegada do sonoro fixo dos musicais un
destino natural para o novo invento que viña a
transformar Hollywood. Os filmes empezaron a
cantar e bailar, ás veces sen ter clara a razón. O
talento de diversos cineastas acabou por encher
de sentido o uso da música e das cancións en
secuencias de deseño e elaboración cada vez
máis complexo. Son os anos do triunfo de Fred
Astaire e Ginger Rogers, mais tamén de Dick
Powell e Ruby Keeler ou Jeanette MacDonald e
Nelson Eddy.
Os creadores das coreografías e directores das
escenas musicais adquiren notoriedade por
dereito propio e durante uns anos, de 1935 a
1937, mesmo son obxecto dun Oscar específico:
“Best Dance Direction”. Entre todos eles
destacan dous nomes: Busby Berkeley e Hermes
Pan.

5. Busby Berkeley
[Berkeley William Enos]
N: 29 de novembro de 1895, Los Angeles, California (EEUU)
M: 14 de marzo de 1976, Palm Desert, California (EEUU)
Coreógrafo, director de escenas musicais e
tamén director de filmes, Busby Berkeley é
recoñecido pola sofisticación e complexa
produción de moitas das secuencias nas que
tomou parte, que a miúdo xogan con padróns
xeométricos e imitan formas caleidoscópicas.
Seus son os números musicais de 42nd street
(Lloyd Bacon, 1933), Gold Diggers of 1933.
(Mervyn LeRoy, 1933) ou Dames (Ray Enright,
1934).
Entre os seus filmes como director, Gold Diggers
of 1935 (1935), The Gang's All Here (1943) ou,
fóra do musical, They Made Me a Criminal
(1939), con John Garfield.

7. Hermes Pan
[Hermes Panagiotopoulos]
N: 10 de decembro de 1909, Memphis, Tennessee (EEUU)
M: 19 de setembro de 1990, Beverly Hills, California (EEUU)
Bailarín, coreógrafo e director de escenas musicais,
pasou á historia pola súa lendaria colaboración co
actor, bailarín e coreógrafo Fred Astaire en Top Hat
(Mark Sandrich, 1935), Damsel in Distress (George
Stevens, 1937) ou The Story of Vernon and Irene
Castle (H. C. Potter, 1939), entre outras.
Na súa filmografía “sen Astaire” hai ademais moitos
filmes valiosos, desde In Person (William A. Seiter,
1935) a Pal Joey (George Sidney, 1957) e Porgy
and Bess (Otto Preminger, 1959).

9. O melodrama
Se ben a consolidación do negocio do cinema
foi restando presenza das mulleres detrás das
cámaras ­e converteu en cousa do pasado o
poder que chegaron a ter guionistas e
executivas como Frances Marion ou June
Mathis­, boa parte do mellor cinema dos anos
30 e 40 xiraba en torno a protagonistas
femininos, en especial nos melodramas.
Convén insistir unha vez máis: nas salas había
millóns de espectadores facendo cola para ver
eses filmes. E así se fixeron estrelas lendas
como Bette Davis, Joan Crawford, Greer
Garson ou Barbara Stanwyck.

12. Dorothy Arzner
[Dorothy Emma Arzner]
N: 3 de xaneiro de 1897, San Francisco, California (EEUU)
M: 1 de outubro de 1979, La Quinta, California (EEUU)
Empezou a traballar no cinema en 1919 como
estenógrafa na Famous Players­Lasky Corporation,
antecedente da Paramount Pictures. Aprendeu o
oficio de montadora, que desenvolveu con éxito en
Blood and Sand (Fred Niblo, 1922), con Rodolfo
Valentino. Colabora como guionista e editora en
diversos filmes dos anos 20, varios deles con James
Cruze, e finalmente en 1927 consegue ­non sen
esforzo­ que lle permitan dirixir un filme, Fashions
for Women.
Dorothy Arzner é a única muller que dirixiu filmes
de forma habitual na industria de Hollywood desde
finais dos 20 até comezos dos 40. Entre eles, Get
Your Man (1927), Merrily We Go to Hell (1932),
Christopher Strong (1933), The Bride Wore Red
(1937) ou Dance, Girl, Dance (1940).

13. A comedia
Desde comezos dos 30, no contexto da
Grande Depresión, a comedia experimenta
unha volta de parafuso que a volve máis
atrevida e veloz. É o tempo da “screwball
comedy”, filmes que lidan, con humor ­e
ás veces en ton de absoluta farsa­ con
asuntos como os conflitos entre clases
sociais, a guerra de sexos e as relacións de
parella, con matrimonios de ida e volta
como eixo narrativo frecuente. Os
diálogos, intelixentes e afiados, dispáranse
a toda velocidade e por igual por parte de
intérpretes masculinos e femininos, de
Cary Grant, James Stewart e William
Powell a Katharine Hepburn, Rosalind
Russell ou Carole Lombard.

15. O cinema negro
Ao abeiro do éxito da narrativa policial de
perfil máis duro, con autores como
Raymond Chandler e Dashiell Hammett
como referencia, e sobre a amargura dun
país en crise, emerxe o “cinema negro”
que consegue expoñer, aínda no marco
castrador do código de produción,
personaxes non precisamente exemplares
e cheos de virtude. O “film noir” vive o
seu esplendor nas décadas dos 40 e 50,
mais antes do final da II Guerra Mundial
dá mostras de sensacional madurez como
as case fundacionais The Maltese Falcon
(John Huston, 1941) ou Double Indemnity
(Billy Wilder, 1944).

17. O western
A xenuína épica estadounidense foi un
xénero popular case desde os comezos
do cinema, e aí está The Great Train
Robbery (Edwin S. Porter, 1903) como
proba, mais é na primeira década do
sonoro cando se producen algúns títulos
emblemáticos que servirán de modelo e
referencia para o cinema posterior. E se
hai un filme particularmente influínte,
ese é Stagecoach (John Ford, 1939).