Modyul 1 Isyu at hamong panlipunan

1. Modyul 1
FLORDELIZA
B. BRIÑA

2. 1. Paano nababago ng paglakas o
paghina ng ekonomiya ang
estado ng pamumuhay ng
mamamayan sa kanyang lipunan?
2. Mahalaga ang ugnayan ng tao
sa kanyang lipunan, sa paanong
paraan ito maipakikita sa buhay
ni Juan Dela Cruz?
Paano mo maiuugnay ang mga salita sa loob ng kahon sa iyong pagkakaunawa sa
Ekonomiks? Isulat ang iyong sagot sa iyong sagutang papel.

3. Ano ba ang ibig sabihin ng Kontemporaryong Isyu?
Ang kontemporaryo (contemporary) ay mula sa salitang Latin na com na
nangangahulugang “may kasama” at temporarius mula sa salitang tempus na ibig sabihin
ay “oras”.
Ang salitang kontemporaryo (contemporary) ay naglalarawan sa takdang
panahon hanggang sa kasalukuyan. Ito ay tumutukoy sa katangian na nagpapakilala
sa kasalukuyan habang ang salitang isyu (issue) ay nangangahulugang mga
pangyayari, mga sigalot o problema na pinag-uusapan sa lipunan.
Batay sa resulta ng pag-aaral ng Transparency International na ang
Pilipinas ay pang-tatlumpu’t apat (34) mula sa isangdaang (100) may

4. Ano ba ang ibig sabihin ng Kontemporaryong Isyu?
Batay sa resulta ng pag-aaral ng Transparency International na ang Pilipinas ay pang-
tatlumpu’t apat (34) mula sa isangdaang (100) may pagkakakilanlan na “very clean”. Ang
markang ito ay lubhang mababa kung ihahambing sa Singapore, Denmark, Finland, Sweden
at New Zealand. Ipinahahayag din na problema rin sa korapsyon ng bansa ay problema din
ng mga karatig-bansa tulad ng Vietnam, Indonesia, Bangladesh at North Korea na
itinuturing na “five most corrupt countries”.

5. • kung ito ay makabuluhang isyu
para sa bansa.
• kung ito ay lubhang
nakaiimpluwensiya sa lipunan ng
ating ginagalawan.
• kung ito ay nagaganap sa
kasalukuyang panahon.

6. Primaryang Sanggunian
ibig sabihin ang pinagmumulan ng impormasyon ay mula
sa orihinal na nagsulat o nakaranas ng pangyayari. Ito ay
ang mga babasahin na nagmula sa ating mga ninuno, mga
talambuhay, mga journal, mga larawan o guhit. Maaari ring
mga kagamitan ng mga sinaunang pamayanan.

7. Sekondaryang Sanggunian
ang pinagmulan ng babasahin ay hindi nanggaling sa
primaryang sanggunian at maaaring magamit na batayan
sa kasalukuyan. Ilang halimbawa ay mga libro, babasahin
tulad ng dyaryo at akda.

8. Ito ay tumutukoy sa mga taong sama-samang
naninirahan sa isang organisado at
sistematikong lugar o pamayanan. Sila ay may
pagkakaiba sa kani–kanilang mga interes
ngunit naniniwala sa isang batas kaya’t
nagkakaroon ng kasunduan.

9. Emile Durkheim
Ayon kay Durkheim, ang lipunan
ay isang buhay na organismo na
patuloy na kumikilos at
nagbabago na kung saan
nagaganap ang mga pangyayari.
Binubuo ng iba’t ibang
institusyon na nag-uugnay sa
isa’t isa upang bumuo ng lipunan.

10. Isabel Panopio
Ayon sa kanya ang lipunan ay isang sistematikong komunidad na
binubuo ng balangkas at gampanin. Ang balangkas ay tumutukoy
sa organisasyon ng mga mamamayan na gagawa ng mga batas
upang sundin ng lipunan habang ang gampanin naman ay
tumutukoy sa kakayahan ng tao na gawin ang kanyang bahagi sa
lipunan.

11. Karl Marx
Ang lipunan ay kakikitaan ng
tunggalian ng interes sa
kapangyarihan. Ito rin ay kakikitaan
ng hindi pagkakasundo dulot ng
pagkakaroon ng limitadong
pinagkukunang yaman ng bansa.
Bunga nito, nagkakaroon ng hindi
pantay na antas ng pamumuhay sa
lipunan.

12. Charles Cooley
Ang lipunan ay magkakawing na
ugnayan ng tao sa kanyang
kapaligiran. Mas nakikilala ng tao ang
kanyang sarili sa kanyang
pakikisalamuha sa kanyang
kapaligiran. Ang maayos na
pakikipag-usap ay isang paraan
upang maging mapayapa ang
interaksyon ng bawat isa.

13. LIPUNAN
Institusyong Panlipunan
A. Institusyon
B. Social Group
C. Status
D. Gampanin
Kultura
A. Paniniwala/Beliefs
B. Pagpapahalaga/ Values
C. Norms
D. Symbols/ Simbolo

15. A. Pamilya - ang pamilya ay ang pinakamaliit na bahagi ng lipunan na kung
saan ay nagsisimulang mabuo ang isang pamayanan. A
B. Paaralan - ito ang lugar kung saan nahuhubog ang kakayahan ng mga bata.
C. Ekonomiya - mahalaga sa bahagi ng ekonomiya ay ang kakayahan ng
bawat isa na maging bahagi ng lakas-paggawa
D. Pamahalaan - ang institusyon na nagtatalaga ng mga batas para sa
ikaaayos ng isang lipunan.
E. Pananampalataya - ang institusyon na sandigan ng mga mamamayan, ang
paghahangad na ligtas sa maghapon maging sa trabaho o sa loob ng bahay.
ito ay mga organisadong komunidad na bumubuo sa isang lipunan.
Ang institusyon ay binubuo ng sumusunod:

16. A. Primary Group - ito ay kinabibilangan ng mga taong malalapit sa iyo
katulad ng pamilya, kamag-anak o mga taong may impormal na
pakikipag-ugnayan tulad ng kaibigan o kabarkada, habang ang;
B. Secondary Group - kinabibilangan ng mga taong may pormal na
ugnayan sa isa’t isa halimbawa ay kasamahan sa trabaho o kapitbahay.
– ito ay ang mga institusyong panlipunan na binubuo ng dalawa o
higit pang tao na may magkakaugnay na katangian at
nagkakasundo sa kanilang mga hangarin.
Ito ay nahahati sa dalawa:

17. A. Ascribed Status - ito ay tumutukoy sa iyong posisyon sa lipunan
mula ng ikaw ay ipanganak o isinilang.
B. Achieved Status - ito ay iyong posisyon na dulot ng iyong
pagsisikap o mga pagbabago sa iyong buhay sa mahabang panahon.
ang status ay tumutukoy sa posisyong kinabibilangan ng isang
indibidwal sa lipunan. Malaki ang kinalaman ng status sa iyong
pagkakakilanlan sa lipunan.
May dalawang pagkakaiba sa status ng tao:

18. – ito ay tumutukoy sa gawain, obligasyon, responsibilidad at
karapatan ng indibidwal sa kanyang lipunan. Ang bawat indibidwal
ay may posisyong kinabibilangan at nagtatalaga sa kanyang
gampanin para maging bahagi ng lipunan. Halimbawa sa
kasalukuyan ay tinatanggap na natin ang pagkakaroon ng
househusband maliban sa mga babaeng tinatawag na housewife.

19. • Ayon kay Margaret Andersen at Howard Taylor, ang kultura
ay isang komplikadong sistema ng ugnayan na nagbibigay–
kahulugan sa paraan ng pamumuhay ng isang grupong
panlipunan sa kabuuan.
• Ito ay sistema o paraan ng pamumuhay ng isang pamayanan
na naniniwala sa iisang ugnayan upang magkaroon ng
organisadong lipunan.

20. A. MATERYAL - ito ay bahagi ng kultura na nagbibigay ng
kahulugan at mahalaga para sa pag-unawa ng kultura
halimbawa ay mga likhang–sining, tula, mga kagamitan at
maging mga gusali. Ang mga materyal na kultura ay
karaniwang nahahawakan at nakikita ng mga tao.
***Pahayagan - isang uri ng materyal na kultura na
ginagamit na batayan ng kaalaman ng mga
mamamayan upang mauunawaan ang kalagayan ng
lipunan.

21. B. HINDI MATERYAL -mga bahagi ng pang-araw–araw na
pamumuhay ng mga tao katulad ng awit, batas, ideya at mga
paniniwala. Ito ay karaniwang ibinabahagi sa pamamagitan ng
kilos o gawi.
***Ang kultura ay tumutukoy sa kahulugan at paraan ng
pamumuhay ng mga mamamayan sa isang lipunan. Binubuo
ang kultura ng mga paniniwala, pagpapahalaga, norms at
simbolo.

23. A. PANINIWALA (Belief) – ito ay ang
batayan ng pagpapahalaga ng isang grupo
o lipunan. Isang halimbawa nito ay ang
pagmamano sa kamay ng mga nakatatanda
bilang paggalang o pagbibigay ng respeto,
ang pantay na pagtingin sa mga kababaihan
at kalalakihan. Isang matandang paniniwala
ay ang paglalagay sa manunggul jar o isang
banga ng ating yumaong ninuno bilang
libingan nito.

24. B. PAGPAPAHALAGA (Values) – ito ay ang batayan ng isang
pangkat o grupo kung ano ang katanggap-tanggap para sa
kanila. Halimbawa ay ang pag-aalaga sa ating mga
nakatatanda o mga lolo at lola bilang pagpapakita sa kanila ng
pagmamahal at pagpapahalaga sa nagawa nila sa ating
pamilya

25. a. Folkways –itinuturing na pangkahalatang batayan ng kilos ng
mga tao sa isang lipunan. Ang ilang halimbawa ay paggalang sa
mga magulang at nakatatanda, pagdiriwang ng kaarawan o
anibersaryo, pagkakaroon ng mga malakihang pagdiriwang ngunit
mas higit na batayan ng kilos ay ang;
b. Mores -na ang paglabag ay may kaukulang ligal na parusa
halimbawa ay pagnanakaw o pagpatay.
C. NORMS - ito ay ang pamantayan ng pagkilos ng isang lipunan.
Nahahati sa dalawa ang norms:

26. - ang pagtango na nangangahulugang pagpayag;
- pagkikipagkamay na ang ibig sabihin ay pakikipagkasundo;
- ang pagsusuot ng itim na ang ibig sabihin ay pagluluksa;
- ang pagsusuot ng polka dots tuwing sasapit ang Bagong Taon;
- ang paggamit ng tsek bilang tama o ekis na nangangahulugang mali
at
- ang mga kumpas ng ating mga kamay na siyang nagsasalita para sa
atin.
D. SIMBOLO (Symbols) - ang paglalapat ng kahulugan sa isang
kilos o bagay ayon sa gamit nito sa isang indibiwal.
Ilang halimbawa ay sumusunod:

27. ito ay ugnayan sa pagitan ng isyung personal at isyung
panlipunan. Kung makikita na ang isyung kinakaharap ng
isang tao ay maaaring makaapekto sa isyung
kinakaharap ng lipunan o ang isyu ng lipunan ay
maaaring maging isyu ng iisang tao o lupon ng tao. Ito ay
pinagtutuunan ng pansin ng pamahalaan upang hindi
maging pambansang suliranin.

28. a. ang pagputok ng Bulkang Taal na nagdulot ng
matamlay na turismo sa lalawigan ng Batangas,
Tagaytay at maging Laguna;
b. ang pandemyang COVID-19 na kumitil sa buhay ng
maraming Pilipino;
c. ang pagkakaroon ng sakit na dengue na nagiging
dahilan ng kamatayan ng maraming mamamayan; at
d. ang impluwensiya ng bawal na gamot tulad ng
marijuana, shabu, cocaine.

29. a. ang pagkakaroon ng sakit ng isang indibidwal;
b. ang kawalan ng baon ng isang mag-aaral upang makapasok sa
paaralan;at
c. ang pagiging late ng isang mangagawa dahil sa hindi nagising ng
maaga
maaaring maituring na isang isyung personal ang suliranin
kung ito ay sa pagitan ng isang indibidwal at malapit sa
kanya. Ang mga tunggalian sa isyung personal ay maaaring
masolusyonan sa kamay ng indibidwal. Ito ay mga personal
na usapin o isyu. -
Ang ilang halimbawa ay ang sumusunod:

30. ang isang isyung panlipunan ay suliranin na kinakaharap ng
lipunan. Ang mga suliranin o isyung panlipunan ay mga
problema na kinaharap ng sambayanan at pinagtutuunan
ng pansin ng pangkat ng tao o ng pamahalaan. At ang
solusyon sa mga isyung ito ay lubhang makakaapekto
maging mabuti man o hindi sa sambayanan.
- Ang ilan sa halimbawa ay ang mga sumusunod:
a. ang malawakang traffic sa EDSA at iba pang bahagi ng Kamaynilaan;
b. ang pagkakaroon ng suliranin sa basura sa lahat ng panig ng bansa; at
c. ang problema sa kriminalidad tulad ng nakawan, drugs at iba pa

31. A. Sagot sa Kahon
Panuto: Buoin ang tsart na nasa ibaba. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
Maging gabay ang ilang sagot sa loob ng kahon.

32. B. Pagkakakilanlan at
Paghahambing
Panuto: Buoin ang
graphic organizer sa
ibaba sa pamamagitan
ng paghahambing sa
pagitan ng isyung
personal at isyung
panlipunan. Isulat ang
iyong sagot sa sagutang
papel .
Gabay na tanong:
1. Ano ang pagkakaiba ng isyung personal at isyung panlipunan?
2. Paano nagkaroon ng ugnayan ang dalawang isyu na tinatawag
na sociological imagination?

33. Panuto: Mula sa mga
naging talakayan
tungkol sa tatlong
paksa, inaasahan kong
masasagutan mo ang
mga katanungan o
pahayag sa ibaba. Isulat
ang iyong sagot sa
sagutang papel.
1. Bakit mahalagang maunawaan mo ang mga
konseptong may kinalaman sa lipunan?
__________________________________
2. Ano-ano ang mga pagkakaiba ng elemento ng
kultura? Ipaliwanag.
__________________________________
3. Paano mo mailalapat sa iyong buhay ang
konsepto ng Sociological Imagination?
__________________________________