ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΜΕ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ- Α ΛΥΚΕΙΟΥ

1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ- Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΑΥΡΙΟΥ

2. ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ «ΠΕΡΙΓΡΑΦΩ»;
Περιγράφω= παριστάνω προφορικά ή γραπτά ή με κινήσεις ένα
πρόσωπο, ένα αντικείμενο, ένα τοπίο, ένα γεγονός, μία
κατάσταση (πραγματική ή φανταστική).

3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Λογοτεχνική περιγραφή
Σε επιστημονικό κείμενο
(πχ περιγραφή ενός
πειράματος)
Στον Τύπο ( πχ αγγελίες,
διαφημίσεις)
Φυλλάδια οδηγιών,
ταξιδιωτικός οδηγός,
κατάλογοι μουσείων,
συμβολαιογραφικές
πράξεις
Περιγραφή προσώπων,
σκηνών, χώρων από την
καθημερινότητα

4. Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ
Εξαρτάται
από:
Τον σκοπό της
περιγραφής
Τον δέκτη
Το είδος του
κειμένου

5. Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ
Κυριαρχούν τα επίθετα:
α)δίνουν ακρίβεια, σαφήνεια
και παραστατικότητα στην
περιγραφή β) αποδίδουν το
περιγραφόμενο από την οπτική
γωνία αυτού που περιγράφει

6. ΓΛΩΣΣΑ: ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ Ή ΠΑΘΗΤΙΚΗ
ΣΥΝΤΑΞΗ;
Το είδος της σύνταξης εξαρτάται από τον σκοπό της περιγραφής.
Έτσι, στις αγγελίες επιλέγεται η παθητική σύνταξη πχ πωλείται αυτοκίνητο μάρκας
…
Αντίθετα σε έναν ταξιδιωτικό οδηγό επιλέγεται συνήθως η ενεργητική σύνταξη πχ
«Είναι καταπληκτική εμπειρία να μένετε σε μία πλωτή καλύβα σε μία ατόλη στις
Μαλδίβες και το πρωί να βουτάτε στην γαλαζοπράσινη θάλασσα και να χαζεύετε τα
σαλάχια και τους μικρούς καρχαρίες που κολυμπάνε ακριβώς δίπλα σας» ( Τάσος
Δούσης).

7. ΓΛΩΣΣΑ: ΚΥΡΙΟΛΕΞΙΑ Ή ΜΕΤΑΦΟΡΑ;
Η επιλογή της γλώσσας (κυριολεκτική ή μεταφορική) που θα χρησιμοποιήσει
κάποιος σε μια περιγραφή, καθορίζεται κάθε φορά από το είδος του κειμένου και
από τον επιδιωκόμενο σκοπό.
Πχ στο δελτίο καιρού: Στην Αττική προβλέπεται για σήμερα αίθριος και ζεστός
καιρός. Οι άνεμοι θα πνέουν μεταβλητοί ασθενείς.
Αντίθετα στην είδηση στον Τύπο: Καμίνι η Αθήνα με 41ο βαθμούς σήμερα και
αύριο. Ψηθήκαμε! Έσφιξαν οι ζέστες και η Ομόνοια έγινε πλαζ! Μπορούσες να
τηγανίσεις αυγό σε πεζοδρόμιο, να φτιάξεις κανονική ψαρόσουπα στις λιμνούλες
των πάρκων και ακόμα -χωρίς υπερβολές- να αναπολήσεις το χειμώνα.

8. ΠΩΣ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΩ;
Επιλέγω τις λεπτομέρειες/τα γνωρίσματα που θέλω
να παρουσιάσω/προβάλλω
Αξιολογώ και ιεραρχώ τις λεπτομέρειες
Την οργανώνω ως εξής:
Από τη γενική εντύπωση στις λεπτομέρειες
Από πάνω προς τα κάτω
Από έξω προς τα μέσα

9. ΣΧΟΛΙΟ ΚΑΙ ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ
Η περιγραφή αποτελεί ένα έμμεσο σχόλιο αυτού που περιγράφει, καθώς
Γίνεται από τη δική του οπτική γωνία
Αυτός επιλέγει τις λεπτομέρειες, ανάλογα με τη συναισθηματική του κατάσταση,
τον τρόπο που σκέφτεται, τον επιδιωκόμενο στόχο.
Πιθανόν να αποκρύπτει ( όπως στις διαφημίσεις) ή να υπερτονίζει κάποια
στοιχεία ( πχ στις μικρές αγγελίες) για να πετύχει τον σκοπό του

10. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΓΓΕΛΙΑΣ ΓΙΑ ΣΠΙΤΙ ΣΤΟ
ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ- ΤΙ ΠΑΡΑΤΗΡΕΙΤΕ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ
ΓΛΩΣΣΑ,ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ;

11. Η ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΩΣ ΤΡΟΠΟΣ
ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Προκειμένου κάποιες περιγραφές να γίνουν πιο κατανοητές στον δέκτη, αυτός που
περιγράφει χρησιμοποιεί τη αναλογία. Δηλαδή δίνει παραδείγματα από άλλους
χώρους προκειμένου να φωτίσει αυτό που περιγράφει.
Η αναλογία στη λογοτεχνία αποτελεί αναπτυγμένη παρομοίωση
Στις άλλες περιπτώσεις έχει δύο σκέλη: στο πρώτο αναφέρεται το αντικείμενο που
περιγράφεται και στο δεύτερο το άλλο αντικείμενο που έχει ομοιότητες με αυτό.

12. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑΣ ΣΕ
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Ο οργανισμός καταναλώνει ενέργεια όπως και μία μηχανή. Το αυτοκίνητο λ.χ. ή η
θεριζοαλωνιστική μηχανή εξασφαλίζουν την αναγκαία για τη λειτουργία τους
(κίνηση κτλ.) ενέργεια καίγοντας βενζίνη. Το ηλεκτρικό ψυγείο ή ο ηλεκτρονικός
υπολογιστής, δύο άλλες μηχανές, χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια, ηλεκτρικό
ρεύμα. Κι ο οργανισμός βρίσκει την αναγκαία για τις λειτουργίες τους ενέργεια με
ανάλογο τρόπο, καίγοντας ή διασπώντας χημικές ενώσεις. Ο μηχανισμός αυτός της
παραγωγής ενέργειας λέγεται κ α τ α β ο λ ι σ μ ό ς. Είναι φανερό πως ο
καταβολισμός είναι φαινόμενο κοινό και για τους οργανισμούς και για ορισμένες
μηχανές, αφού και στις δύο περιπτώσεις για τη λειτουργία τους καταναλώνεται
ενέργεια που παράγεται από τη διάσπαση χημικών ενώσεων ...
Κ. Κριμπά, Ι. Καλοπίση, Μαθήματα Γενικής Βιολογίας, Β΄ Λυκείου, σ. 8

13. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑΣ ΣΕ
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
«Ζω με τα χέρια μου. Μου είναι γνώριμα. Είναι στιγμές που μπορώ να τα κοιτάζω με
απάθεια, όχι σαν όργανα ή προεκτάσεις του σώματός μου, αλλά σαν αλλόκοτα, τυφλά μα
πολύξερα ζώα που χώνονται εδώ κι εκεί, κλείνουν, τεντώνονται, μηρυκάζουν. Μοιάζουν να
συνεχίζουν αυτό που λέμε ζωή, ενώ απουσιάζω. Τα εμπιστεύομαι. Είναι ζωντανά, άσχετα τι
κάνω εγώ.
Όταν ήμουν παιδί έπαιζα μαζί τους σαν να ήταν κούκλες. Κάθε χέρι ήταν ένα σύμπλεγμα
από πέντε κούκλες, άρρηκτα ενωμένες. Τις μεταμόρφωνα με το νου μου σε οικογένεια – τι
πιο φυσικό. Ο μέσος ήταν η μητέρα και ο δείχτης ο πατέρας. Δυσκολεύτηκα λίγο να
αποφασίσω τους ρόλους. Στην αρχή φαινόταν ότι ο μέσος έπρεπε να είναι ο πατέρας, αφού
ήταν μακρύτερος και οι πατεράδες πρέπει να είναι ψηλοί και επιβλητικοί, αν πρέπει να
είναι κάτι. Υπάρχει όμως μια κομψότητα και μια χάρη στο μεσαίο δάχτυλο, που τελικά με
έπεισε να το χρησιμοποιήσω ως μητέρα». Καίη Τσιτσέλη, Το Χαμένο Πάτωμα, εκδ. Κέδρος,
Αθήνα 1984, σ. 71-72

14. ΕΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

15. Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΤΟΝ ΤΥΠΟ
«Φορούσε το χαρακτηριστικό πιρπιρί της γιαννιώτικης παραδοσιακής φορεσιάς το οποίο είναι
γυναικείο χρυσοκέντητο πανωφόρι και την παραδοσιακή, ασημένια πόρπη, τα οποία
τουλάχιστον το πιρπιρί - σύμφωνα με πληροφορίες - προέρχονται από το μουσείο του Λυκείου
Ελληνίδων…Να σημειωθεί πως στα Ιωάννινα φορέθηκε η πλουσιότερη από τις γυναικείες
παραδοσιακές φορεσιές της Ελλάδος. Το ξεχωριστό της τμήμα ήταν το πιρπιρί, που γεμάτο
αστραφτερά κεντήματα έκανε τη φορεσιά να θεωρείται βαρύτιμη και πολύτιμη και να ξεχωρίζει
από όλες τις γυναικείες φορεσιές της Ελλάδος»
(https://www.thetoc.gr/koinwnia/article/me-authentiko-ipeirotiko-pirpiri-i-
gianna-aggelopoulou-stin-ethniki/).
«Με «χρώμα» Επανάστασης ήταν και η εμφάνισή της στα εγκαίνια της Εθνικής Πινακοθήκης και
το επίσημο δείπνο στο Προεδρικό Μέγαρο που ακολούθησε.Η πρόεδρος της Επιτροπής φόρεσε
μια μπλε παντελόνα και γόβες στον ίδιο χρωματισμό, η πρόεδρος του «Ελλάδα 2021» επέλεξε
ένα ιδιαίτερο λευκό πουκάμισο με όγκο στα μανίκια και παραδοσιακό αμάνικο επενδύτη.
Πρόκειται για έναν χρυσοκέντητο επενδύτη πιρπιρί Ιωαννίνων, σε μπλε ύφασμα, δάνειο του
μουσείου του Λυκείου Ελληνίδων. Εξίσου εντυπωσιακή ήταν και η λεπτομέρεια της ηπειρώτικης
πόρπης, που επέλεξε να φορέσει ως ζώνη, αλλά και τα σκουλαρίκια, αντίγραφο των εκθεμάτων
του Μουσείου Μπενάκη».(https://www.parapolitika.gr/)

16. Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ
ΙΔΙΑΣ ΦΟΡΕΣΙΑΣ
«Η παλαιότερη από τις τρεις παραλλαγές αποτελείται από το μεταξοκέντητο και
χρυσοκέντητο ποκάμισο , το βράκο, το φουστάνι, το ζωνάρι, το κοντογούνι, το
πιρπιρί, το χρυσοκέντητο κεφαλόδεμα ή το σταμπωτό μαντήλι. Στη φορεσιά
σίγουρα δεν έλειπαν τα γνωστά, πολυτελή γιαννιώτικα κοσμήματα. Δεν είναι
εξακριβωμένο ποια από αυτά αποτελούν παλιότερους τύπους κοσμημάτων. Το
ποκάμισο ήταν ολόκληρο ραμμένο στο χέρι και είχε πλούσιο γραφτό κέντημα
ολόγυρα στη λαιμόκοψη και στην τραχηλιά, με λεπτό χρυσόνημα στα σημεία που
φαίνονται και κίτρινο μεταξωτό στα σημεία που δεν φαίνονται από το φουστάνι.
Κάτω από τα ποκάμισα φορούσαν φαρδύ βράκο, ραμμένο από το ίδιο ύφασμα με
το ποκάμισο. Ο βράκος είχε κεντήματα ανάλογα με του ποκάμισου στα ποδονάρια
και δενόταν στη μέση με ζωνάρια από το ίδιο λεπτό βαμβακερό ύφασμα».

17. ΝΑ ΣΧΟΛΙΑΣΕΤΕ ΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ
ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΩΝ.
- Για τον σχολιασμό να σκεφτείτε:
Τον σκοπό
Τη γλώσσα ( επίθετα, ενεργητική ή παθητική σύνταξη, μεταφορική ή κυριολεκτική
χρήση της γλώσσας)
-Την οπτική γωνία αυτού που περιγράφει

18. ΠΩΣ ΓΡΑΦΟΥΜΕ ΜΙΑ ΤΕΛΕΙΑ
ΣΥΝΤΑΓΗ
Αφού διαβάσετε τις οδηγίες, να περιγράψετε -ακολουθώντας τα βήματα- τη δική
σας αγαπημένη συνταγή και να την ανεβάσετε στον τοίχο του μαθήματος.
https://cookpad-greece.blog/telia-sintagi/

19. ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ