πληροφοριες για Σεξπηρ

1. Γνωρίζοντας τον Σαίξπηρ
Σ υ ν τ ο ν ί σ τ ρ ι α : E υ θ υ μ ί α
Γ α ι τ α ν ί δ ο υ
Γ Ε Λ Α Ξ Ι Ο Υ Π Ο Λ Η Σ
Τ μ ή μ α Α 2 ’
Σ χ ο λ ι κ ό έ τ ο ς : 2 0 1 5 - 2 0 1 6
ΝτέναΣάρρα
Ξανθοπούλου Αργυρή
Ομάς Γεώργιος
Παναγιωτίδης Βασίλειος
Παπαρίδου Ευτυχία
Σαούλη Ελευθερία
Σιδηρόπουλος Κυριάκος
Τζαβίδας Νικόλαος
ΤσαλικοπούλουΑποστολία
Τσαπάρας Γεώργιος
Χαλοδογερίδου Πετρίνα-Δήμητρα
Χαραλααμπίδου Δανάη
Χατζηβασιλείου Μαρία
Ψαρρας Νικόλαος

2. 1
Περιεχόμενα
ΕΙΣΑΓΩΓΗ......................................................................................................................... 2
Η ΖΩΗ ΤΟΥ SHAKESPEARE.................................................................................................3
Μετέπειτα ζωή του Shakespeare................................................................................ 5
Η σεξουαλικότητά του............................................................................................... 8
Η ταυτότητα του Σαίξπηρ......................................................................................... 10
Η θρησκεία του....................................................................................................... 11
Επιρροή.................................................................................................................. 11
Ύφος....................................................................................................................... 12
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ................................................................................................................... 14
Τραγωδίες.............................................................................................................. 14
Ιστορικά έργα ......................................................................................................... 15
Κωμωδίες............................................................................................................... 15
Ρωμαίος και Ιουλιέτα.............................................................................................. 16
Ιούλιος Καίσαρ........................................................................................................ 18
Άμλετ ..................................................................................................................... 20
Οθέλλος, ο Μαυριτανός της Βενετίας....................................................................... 23
Βασιλιάς Ληρ .......................................................................................................... 27
Κοριολανός................................................................... Error! Bookmark not defined.
Τίμων ο Αθηναίος.................................................................................................... 29
Ημέρωμα της Στρίγγλας" ......................................................................................... 30
A Midsummer Night's Dream (ΌνειροΘερινήςΝυκτός)............................................... 33
Πολύ κακό για το τίποτα (Much Ado About Nothing)................................................. 35
All's Well That Ends Well (Τέλος καλό όλα καλά)....................................................... 38
Περικλής................................................................................................................. 40
Το χειμωνιάτικο παραμύθι...................................................................................... 41
"Η Τρικυμία", το κύκνειο άσμα του Ουίλιαμ Σαίξπηρ ................................................ 43
Παραστάσεις στην Ελλάδα............................................. Error! Bookmark not defined.
«ΣΑΙΞΠΗΡ: Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ, Η ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ» ....................................................................... 45
Η Ελισαβετιανή εποχή............................................................................................. 45
Η Ελισαβετιανή οικονομία....................................................................................... 45
Φτώχεια ................................................................................................................. 46
Πληθωρισμός.......................................................................................................... 46
ΘΕΑΤΡΟ ΓKΛΟOYΜΠ (GLOBE).......................................................................................... 48

3. 2
ΕΛΙΣΕΒΙΤΙΑΝΟ ΘΕΑΤΡΟ.................................................................................................... 48
ΘΙΑΣΟΣ................................................................................................................... 50
ΕΡΓΑ ΠΟΥ ΕΓΙΑΝ ΤΑΙΝΙΕΣ……………………………………………………………………………………………………59
Βιβλιογραφία
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ (αγγλικά: William Shakespeare, Απρίλιος 1564- 23
Απριλίου 1616) ήταν ένας από τους σπουδαιότερους ποιητές και θεατρικούς
συγγραφείς. Θεωρείται μια από τις κορυφαίες μορφές της παγκόσμιας
λογοτεχνίας. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στις περισσότερες γλώσσες του
κόσμου, ενώ τα θεατρικά του παίζονται έως σήμερα, διατηρώντας αμείωτο το
ενδιαφέρον. Ο Σαίξπηρ κατάφερνα χειριστεί με απόλυτη δεξιοτεχνία τόσο την
κωμωδία όσο και το δράμα και την τραγωδία. Τα έργα του διαπνέονται από
μία βαθειά κατανόηση της ανθρώπινης φύσης και παραμένουν επίκαιρα.
Κανενός συγγραφέα η φήμη δεν
μπορεί να συγκριθεί με εκείνη
του Σαίξπηρ, που τα έργα του,
γραμμένα στα τέλη του 16ου και
στις αρχές του 17ου αιώνα για
ένα μικρό θίασο ρεπερτορίου,
σήμερα ανεβαίνουν στη σκηνή ή
διαβάζονται όλο και πιο συχνά
και σε περισσότερες χώρες από
ποτέ άλλοτε. Η προφητεία του
μεγάλου σύγχρονού του, του
ποιητή και δραματουργού Μπεν
Τζόνσον ότι ο Σαίξπηρ δεν ανήκε
σε μια εποχή, αλλά σε όλες τις
εποχές επαληθεύτηκε

4. 3
Η ΖΩΗ ΤΟΥ SHAKESPEARE
Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ (Απρίλιος 1564 - 3 Μαΐου 1616) ήταν Άγγλος ποιητής και
θεατρικός συγγραφέας , ο οποίος γεννήθηκε τον Απρίλιο του 1564 σε ένα
χωριό της Αγγλίας εν ονόματι Στράτφορντ-απόν-Έιβον (ή απλά
Στράτφορντ).Η ακριβής ημερομηνία γέννησης παραμένει έως σήμερα
άγνωστη. Η μόνη γνωστή πληροφορία που υπάρχει σχετικά είναι πως η
βάπτισή του έγινε στις 26 Απριλίου, όπως καταγράφεται στα μητρώα
εκκλησίας του Στράτφορντ. Επιπλέον, είναι γνωστό πως την εποχή εκείνη η
τελετή της βάφτισης γινόταν λίγες μόνο ημέρες μετά τη γέννηση.
Παραδοσιακά έχει επικρατήσει να θεωρείται ως ημερομηνία γέννησης του
Σαίξπηρ η 23η Απριλίου, ημέρα του Αγίου Γεωργίου. Η ημερομηνία αυτή, η
οποία προέρχεται από μία λανθασμένη εκτίμηση ενός μελετητή του 18ου
αιώνα, αποδείχθηκε ελκυστική για τους βιογράφους δεδομένου ότι ο Σαίξπηρ
πέθανε στις 23 Απριλίου του 1616. (σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο).
Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ ήταν το τρίτο από τα οκτώ παιδιά και ο μεγαλύτερος
επιζών γιος του Τζων Σαίξπηρ και της Μαίρης Άρντεν. Η Μαίρη Άρντεν ήταν
κόρη ενός εύπορου γαιοκτήμονα και ο Τζων Σαίξπηρ ήταν ένας από τους
προύχοντες του χωριού. Ο Τζων Σαίξπηρ ανήκε επίσης στο σωματείο των
κατασκευαστών γαντιών αλλά συμμετείχε και σ' άλλες επιχειρήσεις, όπως στο
εμπόριο δερμάτων. Είχε πολιτικές γνωριμίες και αρκετές φορές διορίστηκε σε
ανώτερες θέσεις. Για ένα διάστημα μάλιστα, όταν ο Ουίλλιαμ ήταν 4 ετών,
υπήρξε δήμαρχος του Στράτφορντ.
Σαν μέλος λοιπόν μίας τόσο εξέχουσας οικογένειας ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ έμαθε
από πολύ μικρός να γράφει και να διαβάζει. Αν και δεν έχουν σωθεί
παρουσιολόγια εκείνης της περιόδου, οι περισσότεροι βιογράφοι συμφωνούν
ότι ο Σαίξπηρ πιθανότατα εκπαιδεύτηκε στο Νέο Σχολείο του Στράτφορντ, το
οποίο ιδρύθηκε το 1553 από το βασιλιά Εδουάρδο ΣΤ'. Κατά τη διάρκεια της
Ελισαβετιανής εποχής, τα σχολεία διέφεραν μεταξύ τους ως προς την
ποιότητα αλλά το πρόγραμμα σπουδών υπαγορεύτηκε με νόμο σε όλη την
Αγγλία και το σχολείο παρείχε κλασική παιδεία και εντατική εκπαίδευση στη
Λατινική γλώσσα. Έχοντας μελετηρό χαρακτήρα, ο Σαίξπηρ διάβαζε πολύ στα

5. 4
νεανικά του χρόνια, αν και δεν έγραφε πολύ. Τον περισσότερο καιρό του τον
περνούσε μελετώντας Λατινικά απαγγέλλοντας απ' έξω μεγάλα
αποσπάσματα από ποιήματα. Χωρίς να το μαντεύει, ακόνιζε έτσι τη μνήμη
του και την ομιλία του, στοιχεία απαραίτητα για τη μετέπειτα σταδιοδρομία του
ως ηθοποιός .Επιπλέον ο Σαίξπηρ χρησιμοποιούσε στα έργα του εκφράσεις
που υποδηλώνουν άνθρωπο μιας κάποιας παιδείας, αλλά χρησιμοποιούσε
επίσης εικόνες που αντικατοπτρίζουν ξεκάθαρα και χαρακτηριστικά τη σχέση
του με την ύπαιθρο.
Ωστόσο υπάρχει και άλλη μια άποψη που υποστηρίζει ότι ο Σαίξπηρ είχε
λάβει πολύ ταπεινή μόρφωση και δεν είχε καμία συγγένεια με λόρδους και
αριστοκράτες.
Πιο συγκεκριμένα, λίγο πριν τη γέννησή του Σαίξπηρ δημιουργήθηκε ένα
καινούριο δημόσιο σχολείο, που απείχε λιγότερο από ένα χιλιόμετρο απ’ το
σπίτι του(Νέο Σχολείο του Στράτφορνττο). Δεν υπάρχει όμως κανένα έγγραφο
που να αποδεικνύει ότι ο ίδιος μαθήτευσε εκεί. Οι λίστες με τους μαθητές
έχουν εξαφανιστεί και οι «Αντι-Στρατφορντιστές», όπως αποκαλούνται οι
υποστηρικτές της θεωρίας, πιστεύουν ότι ο Σαίξπηρ δεν πήγε ποτέ στο
σχολείο και δεν έμαθε να γράφει.
Αρκετοί ερευνητές κατά καιρούς ισχυρίστηκαν ότι τα έργα του Σαίξπηρ
γράφτηκαν από κάποιον άλλο. Οι ισχυρισμοί αυτοί στηρίζονται στην άποψη
ότι τα έργα του είναι τόσο πλούσια σε ειδικές γνώσεις από διαφόρους χώρους
-νομικά, ιατρική, πολιτικές επιστήμες, ζωή της Αυλής, θάλασσα, αρχαιότητα,
ζωή στο εξωτερικό-, που δεν είναι δυνατόν να τα έγραψε ένας επαρχιώτης με
περιορισμένη μόρφωση. Εικάζεται συγκεκριμένα ότι ο Σαίξπηρ ήταν απλώς
ένας συμπαθής κωμικός, ένας ηθοποιός που δάνεισε το όνομά του σε ένα
άτομο με μεγαλύτερο ταλέντο, το οποίο δεν μπορούσε να εμφανιστεί δημόσια
ως θεατρικός συγγραφέας.

6. 5
Ο Γουίλιαμ Σαίξπηρ είχε μάθει να
κάνει έξι υπογραφές χωρίς όμως
να ξέρει τι σημαίνουν τα
γράμματα .Είναι πολύ πιθανό,
υποστηρίζουν κάποιοι άνθρωποι,
ότι είχε μάθει να «ζωγραφίζει» τα
γράμματα της υπογραφής του.
Μετέπειτα ζωήτου Shakespeare
Το Νοέμβριο του 1582 ο Σαίξπηρ
παντρεύτηκε την κατά οκτώ χρόνια
μεγαλύτερή του, Ανν Χάθαγουεϊ. Έξι μήνες
αργότερα απέκτησαν μία κόρη, τη Σουζάνα,
η οποία βαπτίστηκε στις 26 Μαΐου του 1583, ενώ σχεδόν δύο χρόνια
αργότερα, στις 2 Φεβρουαρίου του 1585, καταγράφεται η βάπτιση των δύο
δίδυμων παιδιών τους, του Χάμνετ και της Τζούντιθ. Ο Χάμνετ πέθανε από
άγνωστα αίτια σε ηλικία 11 ετών και τάφηκε στις 11 Αυγούστου του 1596.
Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς άρχισε να γράφει ο Σαίξπηρ αλλά αναφορές
της εποχής του και αρχεία παραστάσεων δείχνουν ότι κάποια από τα έργα
του είχαν ανέβει στη λονδρέζικη σκηνή από το 1592. Οι βιογράφοι θεωρούν
ότι η καριέρα του πρέπει να άρχισε μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1580.
Αργότερα ο Σαίξπηρ καθώς και όλη η θεατρική ομάδα στην οποία ανήκε,

7. 6
τελούσε υπό την εύνοια της βασίλισσας Ελισάβετ Α' της Αγγλίας. Συχνά
έπαιζαν μπροστά στη βασίλισσα και την αυλή της τις μέρες των
Χριστουγέννων ή άλλων εορτών. Ο Αρχιθαλαμηπόλος της Ελισάβετ ήταν ο
ανάδοχός τους γι' αυτό και τους έλεγαν "οι Άνθρωποι του Αρχιθαλαμηπόλου"
(The Lord Chamberlain's Men).
Μετά το θάνατο της Ελισάβετ Α' το 1603, βασιλιάς της Αγγλίας ανέλαβε ο
Ιάκωβος Α'. Όταν ο νέος βασιλιάς ήρθε στο Λονδίνο, ο Σαίξπηρ μαζί με
άλλους εκλεκτούς ηθοποιούς και συγγραφείς της χώρας τον υποδέχτηκε στην
είσοδο της πόλης. Ευτυχώς για τον Σαίξπηρ ο βασιλιάς Ιάκωβος αγαπούσε το
θέατρο το ίδιο όπως κι η προκάτοχός του. Διανοούμενος ο ίδιος υποστήριζε
τη φιλολογία και προστάτευε τις τέχνες. Δέκα μέρες μετά τη στέψη του ο
βασιλιάς πήρε επίσημα υπό την προστασία του τον θίασο του Σαίξπηρ. Από
τότε η θεατρική ομάδα μετονομάστηκε σε "οι Άνθρωποι του Βασιλιά" (The
King's Men).
Αρκετά νομικά έγγραφα της εποχής καταγράφουν επενδύσεις και αγορές
ακινήτων που έκανε ο Σαίξπηρ, γεγονός που πιστοποιεί πως στη διάρκεια
αυτής της περιόδου κέρδισε αρκετά χρήματα. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι
το 1597 απέκτησε το New Place, το οποίο ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο σπίτι
στο Στράτφορντ. Το 1599, ο Σαίξπηρ και άλλα μέλη του θιάσου έχτισαν το
δικό τους θέατρο στη νότια όχθη του ποταμού Τάμεση και το ονόμασαν
Γκλομπ (Globe). Το 1608 ανέλαβαν επίσης το θέατρο Μπλακφράιαρς
(Blackfriars).
Κάποια από τα έργα του Σαίξπηρ άρχισαν να δημοσιεύονται από το 1594. Το
1598, και καθώς είχε γίνει ήδη γνωστός, το όνομα του Σαίξπηρ άρχισε να
εμφανίζεται και στα εξώφυλλα. Παρά την επιτυχία του ως δραματουργός, ο
Σαίξπηρ συνέχισε να παίζει τόσο στα δικά του έργα όσο και σε έργα άλλων
δραματουργών. Ο ποιητής και θεατρικός συγγραφέας Μπεν Τζόνσον τον
αναφέρει στους ηθοποιούς που έπαιξαν σε δικά του έργα γι' αυτό και η
απουσία του ονόματός του από τον κατάλογο των ηθοποιών που έπαιξαν το
1605 στο "Βολπόνε" έχει εκληφθεί από ορισμένους μελετητές ως ένδειξη ότι η
καριέρα του Σαίξπηρ ως ηθοποιού πλησίαζε στο τέλος της. Ωστόσο αργότερα
ο Σαίξπηρ εμφανίζεται ως ένας από τους κυριότερους ηθοποιούς σε έργα τα

8. 7
οποία ανέβηκαν για πρώτη φορά στη σκηνή μετά το "Βολπόνε", αν και δεν
μπορούμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα ποιους ρόλους έπαιξε.
Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, ο Σαίξπηρ μοίραζε το χρόνο του μεταξύ
του Λονδίνου και του Στράτφορντ. Το 1596, τη χρονιά πριν αγοράσει το New
Place στο Στράτφορντ, ο Σαίξπηρ ζούσε στην ενορία της Αγίας Ελένης στο
Μπίσοπσγκεϊτ του Λονδίνου, βόρεια του ποταμού Τάμεση. Μετακόμισε στην
άλλη μεριά του Τάμεση, στο Σάουθγουορκ του Λονδίνου, το 1599, δηλαδή τη
χρονιά που κατασκευάστηκε το θέατρο Γκλομπ. Το 1604 μετακόμισε και πάλι
βόρεια του ποταμού, σε μία περιοχή με πολλά ωραία σπίτια βόρεια του
Καθεδρικού ναού του Αγίου Παύλου. Εκεί νοίκιαζε δωμάτια από έναν Γάλλο
Ουγενότο που κατασκεύαζε περούκες για κυρίες.
Μετά το 1606 ο Σαίξπηρ έγραψε λίγα έργα και κανένα δεν αποδίδεται σ' αυτόν
μετά το 1613. Πέθανε στις 3 Μαΐου του 1616 (23 Απριλίου σύμφωνα με το
Ιουλιανό ημερολόγιο) αφήνοντας πίσω του τη σύζυγό του και δύο κόρες.
Στη διαθήκη του, ο Σαίξπηρ άφησε το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του
στη μεγαλύτερη κόρη του, Σουζάνα, ενώ αναφέρεται ελάχιστα στη σύζυγό
του, Άννα, η οποία πιθανότατα δικαιούνταν αυτομάτως το ένα τρίτο της
περιουσίας. Συγκεκριμένα έγραψε ότι της αφήνει "το δεύτερο καλύτερό μου
κρεβάτι", ένα κληροδότημα που έχει οδηγήσει σε πολλές εικασίες. Μερικοί
μελετητές βλέπουν το κληροδότημα αυτό ως προσβολή για την Άννα, ενώ
άλλοι πιστεύουν ότι το δεύτερο καλύτερο κρεβάτι είναι το γαμήλιο κρεβάτι και
επομένως το κληροδότημα είναι πλούσιο σε σημασία.
Το ταφικό μνημείο του Σαίξπηρ στο Στράτφορντ-απόν-Έιβον
Ο Σαίξπηρ τάφηκε δύο ημέρες μετά το θάνατό του, στο ιερό της εκκλησίας της
Αγίας Τριάδας στο Στράτφορντ-απόν-Έιβον. Στον τάφο του τοποθετήθηκε
έπειτα από δική του επιθυμία μία επιγραφή, λαξευμένη στην πέτρινη πλάκα
που καλύπτει τον τάφο. Η επιγραφή περιλαμβάνει μία κατάρα ενάντια στη
μετακίνηση των οστών του, η οποία και αποφεύχθηκε επιμελώς κατά τη
διάρκεια της αποκατάστασης του ναού το 2008.

9. 8
Η επιγραφή γράφει:
Good frend for Iesvs sake
forbeare,
To digg the
dvstencloasedheare.
Bleste be ye man yt spares thes
stones,
And cvrst be he yt moves my
bones.
και σε ελεύθερη μετάφραση:
Καλέ φίλε, στο όνομα του Θεού συγκρατήσου,
Από το να σκάψεις τη σκόνη που εσωκλείεται εδώ.
Ευλογημένος ας είναι όποιος ήσυχες αφήσει αυτές τις πέτρες,
Και καταραμένος ας είναι όποιος μετακινήσει τα κόκκαλα μου.
Σχετικά με την επιγραφή αυτή, καλλιεργήθηκε ένας μύθος, σύμφωνα με τον
οποίο αδημοσίευτα έργα του Σαίξπηρ πιθανόν να βρίσκονται εντός του τάφου.
Μέχρι σήμερα δεν έχει αποπειραθεί να διαπιστωθεί η αλήθεια αυτής της
υπόθεσης.
Η σεξουαλικότητά του
Λίγα είναι γνωστά σχετικά με τη σεξουαλικότητα του Σαίξπηρ. Στα 18 του
παντρεύτηκε την 26χρονη Άννα Χάθαγουεϊ που ήταν έγκυος, και έξι μήνες
αργότερα γεννήθηκε η Σουζάνα, το πρώτο από τα τρία τους παιδιά. Ωστόσο,
κατά τη διάρκεια των αιώνων μέχρι σήμερα, αναγνώστες έχουν επισημάνει
στα σονέτα του Σαίξπηρ ενδεικτικά στοιχεία για την αγάπη του για ένα νεαρό
άνδρα. Άλλοι εκλαμβάνουν τους ίδιους στίχους ως έκφραση έντονης φιλίας

10. 9
και όχι ερωτικού πάθους. Παράλληλα, άλλα σονέτα απευθύνονται σε μία
παντρεμένη γυναίκα και εκλαμβάνονται ως απόδειξη ετεροφυλόφιλων
σχέσεων.
Πριν το 1623, στο βόρειο τοίχο του ναού της Αγίας Τριάδας στήθηκε ένα
ταφικό μνημείο του Σαίξπηρ που τον απεικονίζει την ώρα που γράφει. Η
επιγραφή τον συγκρίνει με τον Νέστορα, τον Σωκράτη και τον Βιργίλιο.
Τι κοινό είχε ο πατέρας της ψυχανάλυσης, Σίγκμουντ Φρόυντ, με τον Τσάρλι
Τσάπλιν και τον Μαρκ Τουέιν; Κανείς τους δεν πίστευε ότι ο Γουίλιαμ Σαίξπηρ
ήταν ο πραγματικός συγγραφέας των διάσημων θεατρικών έργων. Η θεωρία
έχει διαδοθεί σε όλο τον κόσμο και αριθμεί εκατοντάδες χιλιάδες

11. 10
υποστηρικτές. Βέβαια καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του και για δύο αιώνες
αφού πέθανε, κανείς δεν αμφισβήτησε ότι ήταν ο πραγματικός συγγραφέας
των έργων. Η πρώτη φορά που αμφισβητήθηκε η ταυτότητα του συγγραφέα
ήταν το 1848.
Η ταυτότητα του Σαίξπηρ
Περίπου 150 χρόνια μετά το θάνατο του Σαίξπηρ, άρχισαν να εκφράζονται
αμφιβολίες σχετικά με την ταυτότητά του και την πατρότητα των έργων που
του έχουν αποδοθεί. Συγγραφείς όπως ο Ουώλτ Ουίτμαν, ο Μαρκ Τουέην και
ο Χένρι Τζέιμς, αλλά και προσωπικότητες όπως ο Σίγκμουντ Φρόυντ,
εξέφρασαν τη δυσπιστία τους σχετικά με την υπόθεση πως ο Ουίλλιαμ
Σαίξπηρ του Στράτφορντ ταυτίζεται με το συγγραφέα που έδωσε τα
σαιξπηρικά έργα. Ο σκεπτικισμός αυτός στηρίζεται σε διάφορες ενδείξεις
μεταξύ των οποίων η απουσία κάποιου βιβλίου ή χειρόγραφου έργου στην -
κατά τ' άλλα λεπτομερή- διαθήκη του.
Πολλοί αποδίδουν αυτή τη διαφωνία στη γενική έλλειψη και ασάφεια γύρω
από πολλά ιστορικά στοιχεία της περιόδου κατά την οποία έζησε ο Σαίξπηρ.
Ακόμη και το πορτραίτο του στην Εθνική Πινακοθήκη Πορτρέτων του
Λονδίνου αμφισβητείται έντονα πως απεικονίζει πράγματι τον Σαίξπηρ, ενώ
και ένα δεύτερο διάσημο πορτραίτο του αποδείχθηκε με τη βοήθεια χημικής
ανάλυσης ότι στην πραγματικότητα δημιουργήθηκε το 19ο αιώνα. Ορισμένοι
μελετητές του έργου που αποδίδεται στον Σαίξπηρ, θεωρούν πως ένα μέρος
του πιθανά ανήκει σε άλλους συγγραφείς, μεταξύ των οποίων
συγκαταλέγονται συχνά ο Φράνσις Μπέηκον, ο Κρίστοφερ Μάρλοου, καθώς
και ο 6ος κόμης του Ντέρμπυ, Ουίλλιαμ Στάνλεϊ. Ο Edward de Vere, 17ος
κόμης της Οξφόρδης, θεωρείται επίσης ένας από τους πιθανούς συγγραφείς
κάποιων έργων που αποδίδονται στον Σαίξπηρ. Ιστορικά στοιχεία γύρω από
την ύπαρξη του κόμη deVere έγιναν γνωστά περίπου το 1920 και αρκετοί
πιστεύουν πως τα γεγονότα της ζωής του εμφανίζουν ομοιότητες με
καταστάσεις που αποτυπώνονται και στο έργο του Σαίξπηρ.
Ωστόσο, μόνο μία μικρή μειοψηφία ακαδημαϊκών πιστεύει ότι υπάρχει λόγος
αμφισβήτησης της παραδοσιακής απόδοσης των έργων του Σαίξπηρ. Η

12. 11
πλειοψηφία των ακαδημαϊκών μελετητών δε δέχεται τις παραπάνω εκτιμήσεις,
ωστόσο θεωρεί πιθανό το ενδεχόμενο ο Σαίξπηρ να μην αποτελεί και το
μοναδικό συγγραφέα των έργων του, δεδομένου ότι την εποχή εκείνη πολλοί
δραματουργοί και θεατρικοί συγγραφείς συνεργάζονταν στενά μεταξύ τους.
Η θρησκεία του
Μερικοί μελετητές υποστηρίζουν ότι τα μέλη της οικογένειας του Σαίξπηρ ήταν
Καθολικοί, σε μία εποχή που η Καθολική πρακτική ήταν αντίθετη με το νόμο.
Η μητέρα του Σαίξπηρ, Μαίρη Άρντεν, σίγουρα προερχόταν από μία ευσεβή
καθολική οικογένεια. Το ισχυρότερο στοιχείο θα μπορούσε να ήταν μία
Καθολική δήλωση πίστης υπογεγραμμένη από τον Τζων Σαίξπηρ, που
βρέθηκε το 1757 στις δοκούς ενός σπιτιού του. Ωστόσο το έγγραφο έχει χαθεί
και οι επιστήμονες διαφωνούν ως προς τη γνησιότητά του. Το 1606 το όνομα
της μεγάλης κόρης του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, Σουζάνας, εμφανίζεται σε μία λίστα
μ' αυτούς που δεν παρευρέθηκαν στην Πασχαλινή Θεία Ευχαριστία στο
Στράτφορντ. Οι μελετητές βρίσκουν στα έργα του Σαίξπηρ στοιχεία τόσο υπέρ
όσο και κατά του Καθολικισμού, με αποτέλεσμα να καθίσταται αδύνατο να
αποδειχθεί η αλήθεια.
Επιρροή
Το έργο του Σαίξπηρ επηρέασε
σημαντικά το θέατρο και τη
λογοτεχνία. Συγκεκριμένα, επέκτεινε
τις δραματικές δυνατότητες των
χαρακτήρων, της πλοκής, της
γλώσσας και του ύφους. Για
παράδειγμα, μέχρι τον "Ρωμαίο και
Ιουλιέτα" τα ρομαντικά έργα δεν
θεωρούνταν αξιόλογα θέματα για
τραγωδίες. Οι μονόλογοι
χρησιμοποιούνταν κυρίως για τη
μεταφορά πληροφοριών σχετικά με
τους χαρακτήρες ή τα γεγονότα, αλλά ο Σαίξπηρ τους χρησιμοποίησε για να

13. 12
εξερευνήσει τις σκέψεις των χαρακτήρων. Το έργο του επηρέασε σε μεγάλο
βαθμό και την ποίηση. Οι Ρομαντικοί ποιητές προσπάθησαν να αναβιώσουν
το δράμα στο ύφος του Σαίξπηρ αλλά με μικρή επιτυχία.
Ο Σαίξπηρ επηρέασε συγγραφείς όπως ο Τόμας Χάρντι, ο Γουίλιαμ Φώκνερ
και ο Κάρολος Ντίκενς. Οι μονόλογοι του Αμερικανού μυθιστοριογράφου
Χέρμαν Μέλβιλ οφείλουν πολλά στον Σαίξπηρ. Οι μελετητές έχουν εντοπίσει
20.000 μουσικά κομμάτια που συνδέονται με τα έργα του Σαίξπηρ. Την εποχή
του Σαίξπηρ, η αγγλική γραμματική, η ορθογραφία και η προφορά ήταν
λιγότερο τυποποιημένες απ' ότι είναι τώρα και η χρήση της γλώσσας του
βοήθησε στο σχηματισμό της σύγχρονης αγγλικής γλώσσας. Εκφράσεις όπως
"withbatedbreath" ("με κομμένη την ανάσα", από τον "Έμπορο της Βενετίας")
και "itwasaforegoneconclusion" ("ήταν αναπόφευκτο", από τον "Οθέλο")
χρησιμοποιούνται πλέον στην καθομιλουμένη.
Ύφος
Τα πρώτα έργα του Σαίξπηρ γράφτηκαν σε τυποποιημένη γλώσσα, σύμφωνα
με το συμβατικό ύφος της εποχής. Στα ποιήματα χρησιμοποιούνται
επεκταμένες και μερικές φορές περίτεχνες μεταφορές και η γλώσσα είναι
συχνά ρητορική, γραμμένη για ηθοποιούς που απαγγέλλουν αντί να μιλούν.
Οι μεγάλοι λόγοι στον "Τίτο Ανδρόνικο", κατά την άποψη ορισμένων κριτικών,
καθυστερούν τη δράση ενώ οι στίχοι στους "Δύο Άρχοντες από τη Βερόνα"
έχουν περιγραφεί ως δύσκαμπτοι.
Εντούτοις, σύντομα ο Σαίξπηρ άρχισε να προσαρμόζει το παραδοσιακό ύφος
στους δικούς του σκοπούς. Ο εναρκτήριος μονόλογος στον "Ριχάρδο Γ΄" έχει
τις ρίζες του στο μεσαιωνικό δράμα. Την ίδια στιγμή, η ζωηρή αυτογνωσία του
Ριχάρδου προσβλέπει στους μονόλογους των ώριμων έργων του Σαίξπηρ.
Δεν υπάρχει κανένα έργο που να σηματοδοτεί μία αλλαγή από το
παραδοσιακό στο ελεύθερο ύφος. Ο Σαίξπηρ συνδύαζε και τα δύο σε όλη τη
σταδιοδρομία του, με τον "Ρωμαίο και Ιουλιέτα" να είναι ίσως το καλύτερο
παράδειγμα αυτής της ανάμιξης. Στα μέσα της δεκαετίας του 1950, ο Σαίξπηρ
άρχισε να γράφει μία πιο φυσική ποίηση. Οι μεταφορές και οι εικόνες του
βαθμιαία συντονίζονταν όλο και περισσότερο με τις ανάγκες του δράματος. Η

14. 13
ποιητική φόρμα που χρησιμοποιούσε συνήθως ο Σαίξπηρ, ήταν ο
ανομοιοκατάληκτος στίχος σε ιαμβικό πεντάμετρο. Στην πράξη αυτό σήμαινε
ότι οι στροφές του συνήθως δεν είχαν ρίμα και κάθε στίχος αποτελούνταν από
δέκα συλλαβές κατά τρόπο που να τονίζεται κάθε δεύτερη συλλαβή. Οι
ανομοιοκατάληκτοι στίχοι των πρώτων έργων του είναι αρκετά διαφορετικοί
από εκείνους των τελευταίων. Συχνά είναι θαυμάσιοι αλλά οι φράσεις του
έχουν την τάση να ξεκινούν και να τελειώνουν στο τέλος κάθε στίχου, με τον
κίνδυνο της μονοτονίας. Μόλις ο Σαίξπηρ κυριάρχησε στον παραδοσιακό
ανομοιοκατάληκτο στίχο, άρχισε να διακόπτει και να υπάρχει διακύμανση στη
ροή του. Αυτή η τεχνική απελευθερώνει τη νέα δύναμη και την ευελιξία της
ποίησης σε έργα όπως ο "Ιούλιος Καίσαρ" και ο "Άμλετ"
Μετά τον Άμλετ, ο Σαίξπηρ διαφοροποίησε ακόμα περισσότερο το ποιητικό
του ύφος, ιδιαίτερα στα πιο συναισθηματικά μέρη των τελευταίων τραγωδιών
του. Στην τελευταία φάση της καριέρας του, υιοθέτησε πολλές τεχνικές για να
πετύχει το αποτέλεσμα που επιθυμούσε. Αυτές περιλάμβαναν τη μεταπήδηση
στον επόμενο στίχο χωρίς παύση, ακανόνιστες διακοπές και ακραίες
διαφορές στη δομή και το μήκος των προτάσεων. Στον "Μάκβεθ", για
παράδειγμα, η γλώσσα πηγαίνει από μία άσχετη μεταφορά ή παρομοίωση σε
άλλη: "Και η Ελπίς που 'φόρεσες μην ήτο μεθυσμένη;" και "σαν βρέφος
νεογέννητον κι' ολόγυμνον, ο Οίκτος,/ή με μορφήν των Χερουβείμ, που
σχίζουν τον αιθέρα/'ς τους αοράτους τ' ουρανού επάνω ταχυδρόμους..., και ο
ακροατής καλείται να ολοκληρώσει την έννοια. Τα τελευταία του ρομαντικά
έργα, με τις εναλλαγές τους στο χρόνο και τις ανατροπές στην πλοκή,
ενέπνευσαν ένα τελευταίο ποιητικό ύφος όπου μακριές και σύντομες
προτάσεις εναλλάσσονται, υποκείμενο και αντικείμενο αντιστρέφονται, και
λέξεις παραλείπονται, δημιουργώντας μία εντύπωση αυθορμητισμό.
Ο Σαίξπηρ συνδύασε την ποιητική ιδιοφυία με την πρακτική έννοια του
θεάτρου. Όπως όλοι οι θεατρικοί συγγραφείς της εποχής του, δραματοποίησε
ιστορίες χρησιμοποιώντας πηγές όπως ο Πλούταρχος και ο Ραφαήλ
Χόλινσεντ. Αναδιαμόρφωσε κάθε πλοκή για να δημιουργήσει περισσότερα
κέντρα ενδιαφέροντος και να δείξει στο κοινό όσο το δυνατόν περισσότερες
πλευρές της αφήγησης. Αυτή η δύναμη του σχεδιασμού εξασφαλίζει ότι το

15. 14
έργο του Σαίξπηρ μπορεί να επιβιώσει της μετάφρασης, του κοψίματος και
της ευρείας ερμηνείας χωρίς απώλειες στον πυρήνα του δράματος. Καθώς
μεγάλωνε η μαεστρία του, ο Σαίξπηρ έδωσε στους χαρακτήρες του
σαφέστερα και πιο ποικίλα κίνητρα καθώς και διακριτούς τρόπους ομιλίας.
Ωστόσο, στα τελευταία έργα του διατήρησε και πτυχές του πρότερου ύφους
του. Ιδιαίτερα στα τελευταία του ρομαντικά έργα σκόπιμα επέστρεψε σ' ένα
περισσότερο καλλιτεχνικό ύφος, το οποίο έδινε έμφαση στη ψευδαίσθηση του
θεάτρου.
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ
"Τα Έργα τουΟυίλλιαμΣαίξπηρ" (πίνακαςτουσερ Τζον Γκίλμπερτ,1849)”
Τραγωδίες
 Titus Andronicus (Τίτος Ανδρόνικος, 1593)
 Romeo and Juliet (Ρωμαίος και Ιουλιέτα, 1594-1595)
 Julius Caesar (Ιούλιος Καίσαρ, 1599)
 Hamlet, prince of Denmark (Άμλετ, πρίγκιπας της Δανίας, 1599-1600)
 Troilus and Cressida (Τρωίλος και Χρυσηίδα, 1602)
 Othello, the Moor of Venice (Οθέλος, ο Μαυριτανός της Βενετίας, 1603)
 Macbeth (Μάκβεθ, 1603-1606)
 King Lear (Βασιλιάς Ληρ, 1603-1606)
 Antony and Cleopatra (Αντώνιος και Κλεοπάτρα, 1606)
 Coriolanus (Κοριολανός, 1607)
 Timon of Athens (ΤίμωνοΑθηναίος, 1607)

16. 15
Ιστορικά έργα
 Henry VI, part I (Ερρίκος ΣΤ', 1ο μέρος, 1590)
 Henry VI, part II (Ερρίκος ΣΤ', 2ο μέρος, 1590)
 Henry VI, part III (Ερρίκος ΣΤ', 3ο μέρος, 1590)
 Richard III (Ριχάρδος Γ', 1592)
 Richard II (Ριχάρδος Β', 1595)
 KingJohn (Βασιλιάς Ιωάννης, 1596)
 Henry IV, part I (Ερρίκος Δ', 1ο μέρος, 1597)
 Henry IV, part II (Ερρίκος Δ', 2ο μέρος, 1598)
 Henry V (Ερρίκος Ε', 1599)
 Henry VIII (Ερρίκος Η', 1612)
Κωμωδίες
 The Comedy of Errors (Η Κωμωδία των Παρεξηγήσεων, 1592)
 The Taming of the Shrew (ΤοΗμέρωματηςΣτρίγγλας, 1593)
 the two Gentlemen of Verona (Οι Δύο Άρχοντες από τη Βερόνα, 1594)
 Love's Labour's Lost (ΑγάπηςΑγώναςΆγονος, 1594)
 A Midsummer Night's Dream (ΌνειροΘερινήςΝυκτός, 1595)
 The Merchant of Venice (Ο Έμπορος της Βενετίας, 1596)
 The Merry Wives of Windsor (Οι Εύθυμες Κυράδες του Ουίνδσορ, 1597-
1600)
 MuchAdoAboutNothing (Πολύ κακό για το τίποτα, 1599)
 As You Like It (ΌπωςΑγαπάτε, 1599)
 Twelfth Night or What you will (Δωδέκατη Νύχτα ή Ό,τι θέλετε, 1602)
 All's Well That Ends Well (Τέλος Καλό Όλα Καλά, 1603)
 Measure for Measure (Με το Ίδιο Μέτρο, 1603)
 Pericles (Περικλής, 1608)
 Cymbeline (Κυμβελίνος, 1609)
 The Winter'sTale (Το Χειμωνιάτικο Παραμύθι, 1609)
 The Tempest (Η Τρικυμία, 1611)

17. 16
Στη συνέχεια θα γίνει αναφορά σε κάποια από τα έργα του.
Ρωμαίος καιΙουλιέτα
Το έργο Ρωμαίος και Ιουλιέτα είναι μια καταθλιπτική τραγωδία που έγραψε
στην αρχή της καριέρας του ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, το 1595, για δυο νεαρούς
κατατρεγμένους εραστές που ο θάνατός τους τελικά συμβιβάζει τις διενέξεις
μεταξύ των φεουδαρχικών οικογενειών τους.
Στη Βερόνα, ζούσαν κάποτε δύο ισχυρές αριστοκρατικές οικογένειες που τις
χώριζε μια πανάρχαια έχθρα. Οι Μοντέγοι, είχαν έναν έξυπνο γιο, τον
Ρωμαίο. Το καμάρι της άλλης οικογένειας, των Καπουλέτων, η Ιουλιέτα.
ανιψιά του Καπουλέτου. Ωστόσο ο Καπουλέτος ενθουσιάζεται με την ιδέα να
παντρέψει την Ιουλιέτα με τον Κόμη Πάρη και τον καλεί στην
προγραμματισμένη εορταστική συνάθροιση των Καπουλέτων. Ο Ρωμαίος
μαζί με τους φίλους του, Μπενβόλιο και Μερκούτιο, πηγαίνουν, απρόσκλητοι
στη γιορτή. Εκεί ο Ρωμαίος συναντά την Ιουλιέτα. Οι δύο νέοι ερωτεύονται
αµέσως αλλά ανακαλύπτουν ότι ανήκουν σε αντίπαλες οικογένειες οι οποίες
ουδέποτε θα τους επιτρέψουν να ζήσουν µαζί. Θα αποδείξουν στην πράξη ότι
το μίσος που διχάζει τις οικογένειές τους δεν είναι ικανό να σβήσει την αγάπη
τους. Δυστυχώς θα αποδειχτεί πως ούτε και ο θάνατος μπορεί να τους
χωρίσει.
Αψηφώντας τον κίνδυνο, ο Ρωμαίος ψάχνει να βρει την Ιουλιέτα, την οποία
δεν μπορεί να ξεχάσει. Γλιστρά στα κρυφά στον κήπο των Καπουλέτων και
ακούει κάτω από το μπαλκόνι της την Ιουλιέτα να εξομολογείται πως τον
αγαπά παρόλο το μίσος των οικογενειών τους. Τότε της φανερώνεται και
αποφασίζουν να παντρευτούν. Την επομένη κιόλας μέρα ο Ρωμαίος συναντά
τον φίλο του, ιερέα Λαυρέντιο, ο οποίος συμφωνεί να τους παντρέψει, καθώς
πιστεύει ότι αυτός ο γάμος θα έφερνε ένα τέλος στην έχθρα ανάμεσα στις δύο
οικογένειες, και τους παντρεύει κρυφά.
Στο χορό ο Τυβάλδος προκαλεί τον Ρωμαίο σε μια μονομαχία όμως αυτός την
απορρίπτει. Ο Μερκούτιος, φίλος του Ρωμαίου, αποδέχεται την πρόκληση και

18. 17
σκοτώνεται από τον Τυβάλτο Ο Ρωμαίος στη συνέχεια τον σκοτώνει Ο
Ηγεµόνας της Βερόνα εξορίζει τον Ρωµαίο από τη Βερόνα. Ο Πατήρ
Λαυρέντιος συµβουλεύει τον Ρωµαίο να καταφύγει στη γειτονική πόλη
Μάντουα περιµένοντας νέα του µέχρι να µπορέσουν να ανακοινώσουν τον
γάµο του µε την Ιουλιέτα. Ο Ρωµαίος συµφωνεί αλλά πριν φύγει, περνάει τη
νύχτα µε την Ιουλιέτα στο δωµάτιό της. Οι γονείς της Ιουλιέτας νοµίζουν ότι η
θλίψη της για την εξορία του Ρωµαίου οφείλεται στο χαµό του ξάδελφου της
και αποφασίζουν να την παντρέψουν το συντοµότερο µε το αρχοντόπουλο
Πάρη.
H Ιουλιέτα αρνείται να παντρευτεί και στρέφεται προς τον Πατέρα Λαυρέντιο
ζητώντας την βοήθεια του, ο οποίος καταστρώνει ένα σχέδιο σύµφωνα µε το
οποίο η Ιουλιέτα θα πρέπει την παραµονή του γάµου της µε τον Πάρη να
πάρει ένα φάρµακο το οποίο θα την κάνει να φαίνεται νεκρή μέχρι ο Ρωμαίος
να την πάρει μόλις ξυπνήσει για να φύγουν για την Μάντουα
Ο Πατέρας Λαυρέντιος γράφει στον Ρωµαίο για το σχέδιο. Το γράµµα όµως
δεν έφτασε ποτέ στη Μάντουα. Αντίθετα ο υπηρέτης του Ρωµαίου φτάνει και
µη γνωρίζοντας το σχέδιο τον ενημερώνει για το θάνατο της Ιουλιέτας και την
ταφή της στο νεκροταφείο. Στο άκουσµα των τραγικών νέων ο Ρωµαίος
αγοράζει ένα δηλητήριο και επιστρέφει στη Βερόνα, στον τάφο της Ιουλιέτας
όπου συναντάει τον Πάρη ο οποίος είχε πάει για να θρηνήσει. Ο Ρωμαίος
σκοτώνει τον Πάρη, πίνει το δηλητήριο και πεθαίνει. Η Ιουλιέτα όταν ξυπνάει
βλέποντας το νεκρό σώμα του Ρωμαίου μαχαιρώνεται. Ειδοποιηµένοι από
τους υπηρέτες φτάνουν φρουροί, ο Ηγεµόνας, οι Καπουλέτοι, ο Μοντέγος, ο
Πατέρας Λαυρέντιος και ο Μπενβόλιο. Οι δύο τελευταίοι εξηγούν τα γεγονότα
που οδήγησαν τους δύο νέους στο θάνατο και το έργο κλείνει µε τη
συµφιλίωση των αρχηγών των δύο οικογενειών.

19. 18
Ιούλιος Καίσαρ
Το έργο αυτό του Σαίξπηρ υπολογίζεται ότι γράφτηκε γύρω στο τέλος του
1598 με αρχές του 1599. Αν και ο τίτλος του έργου αναφέρεται στο μεγάλο
Ρωμαίο Αυτοκράτορα, τα κεντρικά πρόσωπα της τραγωδίας είναι άλλα. Ο
Μάρκος Βρούτος, ο Κάσσιος και ο Μάρκος Αντώνιος, μέλη της Συγκλήτου και
τρανοί πολεμιστές. Οι δύο πρώτοι οργανώνουν και εκτελούν εν ψυχρώ, μαζί
με αρκετούς ακόμη συνωμότες, τον Ιούλιο Καίσαρα. Στη συνέχεια
προσπαθούν να λάβουν την εξουσία στο όνομα της "χαμένης δημοκρατίας".
Για χάρη αυτής, σύμφωνα με το σχέδιό τους, θα γίνουν οι εγγυητές του νέου
πολιτεύματος που ο Καίσαρας είχε μετατρέψει σε τυραννία για το λαό.Ο
Καίσαρας και κυρίως η ιδέα που αντιπροσωπεύει διαδραματίζει δευτερεύοντα
αλλά νευραλγικό ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής του έργου. Ο Ιούλιος
Καίσαρας παρουσιάζεται ολίγον ονειροπαρμένος, ένας ηλικιωμένος
δεισιδαίμων εξουσιαστής που τον έχει συνεπάρει η δόξα του παρελθόντος.
Αν και πολλές φορές βοηθούμενος στη μάχη από άλλους πολεμιστές, ωστόσο
δεν του λείπει η γενναιότητα και η ηγετική ικανότητα. Αρνείται εσκεμμένα τρεις
φορές τη στέψη του ως "Καίσαρα" και τυπικά, για να δημιουργήσει στο λαό
την εικόνα ενός ταπεινού και τίμιου στρατηγού που δεν τον αφορούν οι τίτλοι

20. 19
και οι τιμές, αλλά το καλό του κοινωνικού συνόλου. Όμως, στο έργο φαίνεται
εν τέλει, ότι τη δόξα δεν εμίσησε ουδείς. Ο Σαίξπηρ απομυθοποιεί πλήρως το
είδωλο της πολεμικής ανδρείας που ακούει στο όνομα Ιούλιος Καίσαρας
βάζοντας στο στόμα του το εξής: "Όχι, ο Καίσαρας δεν κρύβεται μέσα στο
σπίτι. Ο κίνδυνος το ξέρει πως ο Καίσαρας είναι πιο επικίνδυνος παρ' ότι
αυτός ο ίδιος. Είμαστε οι δυο λιοντάρια γεννημένα την ίδια μέρα: και είμαι εγώ
το πρώτο, και είμαι το τρομερότερο απ΄ τα δυο. (...)"Η απομυθοποίηση αυτή
έγκειται ακριβώς σ' αυτά τα λόγια. Όταν ονοματίζει κανείς μόνος του τις αρετές
του, το πιο πιθανό είναι ότι δεν τις έχει.
Όταν αφήνει τους άλλους να το κάνουν, το πιο πιθανό είναι ότι
όποια θετικά λόγια κι αν πουν, και πάλι λίγα θα 'ναι. Προς το τέλος του έργου,
ο Αντώνιος και ο Οκτάβιος συζητούν για το ποιοι θα ασκήσουν την εξουσία
μετά το θάνατο του Καίσαρα κι ύστερα από την εξόντωση των συνωμοτών και
δολοφόνων του. Ο Αντώνιος τάσσεται υπέρ της Δυανδρίας, αλλά τελικά
περνά η γνώμη του Οκτάβιου περί Τριανδρίας. Ο τελευταίος προτείνει να
συγκυβερνήσει και ο Λέπιδος, πέρα από τους δύο προαναφερόμενους. Ένας
γενναίος άνδρας αλλά όχι τόσο πολιτικά οξυδερκής. Δεύτερο υπονοούμενο
του Σαίξπηρ σχετικά με αυτούς που κυβερνούν στο όνομα - και πλέον κατά -
του λαού. Όμως, συνήθως, χρειάζεται και κάποιος λιγότερο εύστροφος στην
εξουσία, ώστε να γίνεται πιόνι στρατηγικών και συμφερόντων. Σας θυμίζει

21. 20
κάτι; Πού να διαβάσετε και τι λέει ο Αντώνιος για τον Λέπιδο στην τέταρτη
πράξη, σκηνή 1η: "Αυτές τις χάρες, (του Λέπιδου), Οκτάβιε, τις έχει και τ'
άλογό μου. Και για αυτό του δίνω να τρώει πολύ κριθάρι. Είναι ένα καλό ζώο
που το μαθαίνω να πολεμάει, να στρέφεται, να στέκει, να τρέχει πάλι εμπρός.
Την κάθε κίνηση που κάνει το κορμί του, την κυβερνάει το πνεύμα το δικό
μου. Έτσι μοιάζει και ο Λέπιδος. Ανάγκη να τον μάθει κανένας, να τον
γυμνάσει, να τον σπρώξει εμπρός. Είναι άνθρωπος με στείρο νου, ένα
πνεύμα που θρέφεται με τα αποφάγια και όλα τα αποριξίδια, πιθηκίζοντας
εκείνα που, άχρηστα και παλιά για όλους τους άλλους, γι' αυτόν μόλις
αρχίζουν να είναι της μόδας". Και σ' αυτό το σημείο υποκλίνεται κανείς στο
μεγαλείο του Σαίξπηρ για την ενορατική του ικανότητα, τη διορατική του
ευστροφία και την πολιτική του ευθυκρισία.
Το έργο αυτό του Σαίξπηρ κατάφερε να προσαρμόσει την Πολιτική μέσα στην
Τέχνη, με τέτοιο τρόπο ώστε ο αναγνώστης, να αναρωτιέται τελικά αν, ως
πολίτης, άγεται και φέρεται ή αν πρέπει κάποια στιγμή να ξεκινήσει τη
διεργασία της πνευματικής επανάστασης. Σαφώς αναίμακτης και ειρηνικής,
αλλά από την άλλη δυναμικής και παρούσας στις εναλλαγές του κοινωνικού
και πολιτικού τοπίου του κράτους.
Άμλετ
Άμλετ (Hamlet) είναι ο τίτλος ενός από τα πιο γνωστά και πιο δημοφιλή
θεατρικά έργα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, αλλά και το όνομα του κεντρικού
χαρακτήρα του έργου. Ο πλήρης τίτλος του έργου είναι The Tragical Historie
of Hamlet, Prince of Denmarke (Η Τραγική Ιστορία του Άμλετ, Πρίγκιπα της
Δανιμαρκίας). Η παλαιότερη καταγεγραμμένη παρουσίαση του έργου
χρονολογείται τον Ιούλιο του 1602. Το 1603, το έργο παρουσιάστηκε στα
Πανεπιστήμια του Κέμπριτζ και της Οξφόρδης.
Υπόθεση
Κεντρικός χαρακτήρας της ιστορίας είναι ο νεαρός Πρίγκιπας Άμλετ, που έχει
το ίδιο όνομα με τον πατέρα του, Βασιλιά της Δανίας, ο οποίος πέθανε

22. 21
απροσδόκητα. Ο θείος του νεαρού Άμλετ, Κλαύδιος, ανεβαίνει στο θρόνο και
παντρεύεται τη χήρα του αδερφού του, Γερτρούδη. Ο Άμλετ είναι
δυσαρεστημένος από την άνοδο του θείου του στο θρόνο, τον οποίο θεωρεί
πολύ κατώτερο και ανάξιο σύγκρισης με τον πατέρα του, και τον εσπευσμένο
γάμο της μητέρας του, Γερτρούδης, με τον αδερφό του νεκρού συζύγου της.
Ένα βράδυ, στους νυχτοφύλακες του Κάστρου Έλσινορ εμφανίζεται ένα
φάντασμα που μοιάζει στο νεκρό Βασιλιά Άμλετ, εξαφανίζεται όμως πριν
ακούσουν το μήνυμα που ήθελε να τους μεταφέρει. Ειδοποιείται ο Πρίγκιπας
Άμλετ και το φάντασμα επανεμφανίζεται και του αποκαλύπτει ότι ο πατέρας
του δολοφονήθηκε από τον Κλαύδιο και τον διατάζει να πάρει εκδίκηση. Ο
Άμλετ σχεδιάζει να αποκαλύψει την ενοχή του Κλαύδιου παριστάνοντας τον
τρελό.
Από την τρέλα του Άμλετ έλκεται η προσοχή του Κλαύδιου και της
Γερτρούδης, που βάζουν τους Ρόζεγκραντζ και Γκιλντεστέρν, παλιούς
συμφοιτητές του Άμλετ, να τον παρατηρήσουν για να βρουν την αιτία της
τρέλας του. Ο Πολώνιος, βασιλικός σύμβουλος, υποπτεύεται ότι αιτία της
τρέλας του Άμλετ είναι η αγάπη του για την Οφηλία, την κόρη του. Ωστόσο, σε
μια συνάντησή τους, όπου παρακολουθούνται, ο Άμλετ δε δείχνει να αγαπά
την Οφηλία, καθώς της λέει να κλειστεί σε μοναστήρι.
Ο Άμλετ σχεδιάζει να ανεβάσει μια παράσταση που θα παρουσιάζει το φόνο
του πατέρα του, σκοπεύοντας να ξεσκεπάσει τον Κλαύδιο. Κατά τη διάρκεια
του έργου, ο Κλαύδιος αποχωρεί. Την κίνηση παρατηρεί ο Οράτιος, έμπιστος
φίλος του Άμλετ, κι ο Άμλετ αποφασίζει να εκδικηθεί για το θάνατο του πατέρα
του. Ετοιμάζεται να σκοτώσει τον Κλαύδιο, αλλά τον βρίσκει να προσεύχεται
και σκέφτεται ότι αν τον σκοτώσει εκείνη τη στιγμή, ο Κλαύδιος θα πάει στον
Παράδεισο, κάτι που δεν του αξίζει. Ωστόσο, όταν ο Άμλετ φεύγει, ο Κλαύδιος
αποκαλύπτει ότι δεν προσευχόταν με πολλή ευλάβεια για κάτι.
Ο Άμλετ πηγαίνει να αντιμετωπίσει τη μητέρα του. Ακούγοντας ένα θόρυβο
πίσω από μια κουρτίνα, τείνει το σπαθί του και κατά λάθος σκοτώνει τον
Πολώνιο, που κρυφάκουγε. Φοβούμενος για την ασφάλειά του, ο Κλαύδιος
στέλνει στην Αγγλία τον Άμλετ και μαζί τους Ρόζεγκραντζ και Γκιλντεστέρν, με

23. 22
εντολή να τον σκοτώσουν. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ο Άμλετ ανακαλύπτει
την δολοπλοκία και οδηγεί στο θάνατο τους δύο επίδοξους δολοφόνους του.
Το πλοίο τους πέφτει στα χέρια πειρατών αλλά ο Άμλετ πληρώνοντας λύτρα,
τελικά αφήνεται ελεύθερος.
Γεμάτη θλίψη, η Οφηλία τρελαίνεται και πνίγεται σε ένα ποτάμι. Από τη Γαλλία
επιστρέφει γεμάτος οργή ο Λαέρτης, γιος του Πολώνιου κι αδερφός της
Οφηλίας. Ο Κλαύδιος πείθει το Λαέρτη ότι ο Άμλετ είναι υπεύθυνος για το
θάνατο του Πολώνιου και, με την επιστροφή του Άμλετ στη Δανία,
στοιχηματίζει ότι ο Άμλετ μπορεί να νικήσει στη μάχη το Λαέρτη. Η μάχη όμως
είναι στημένη: το σπαθί του Λαέρτη έχει δηλητήριο, όπως και το κρασί στο
ποτήρι του Άμλετ.
Κατά τη διάρκεια της μάχης, η Γερτρούδη πίνει από το δηλητηριασμένο κρασί
και πεθαίνει. Ο Λαέρτης καταφέρνει να τραυματίσει τον Άμλετ, αλλά
λαβώνεται από τον ίδιο. Προτού ξεψυχήσει, αποκαλύπτει το σχέδιο
δολοφονίας του Κλαύδιου εναντίον του Άμλετ. Ο Άμλετ, λίγο πριν αφήσει την
τελευταία του πνοή από το δηλητήριο, καταφέρνει να σκοτώσει τον Κλαύδιο.
Στη σκηνή καταφθάνει ο Φόρτινμπρας, ένας Νορβηγός φιλόδοξος πρίγκιπας
που έρχεται εναντίον της Δανίας με το στρατό του. Ο Οράτιος αφηγείται όσα
έχουν συμβεί κι ο Φόρτινμπρας διατάζει να αποδοθούν τιμές στο νεκρό Άμλετ.
Χαρακτήρας του Άμλετ
Στο έργο, ο Πρίγκιπας Άμλετ έχει μακράν τη μεγαλύτερη παρουσία, ακόμα και
σε σύγκριση με άλλα έργα του Σαίξπηρ. Μια άποψη θέλει τον Άμλετ να
αναζητά την αλήθεια, ώστε να είναι σίγουρος ότι πραγματοποίησε την
εκδίκηση που επιθυμούσε ένα φάντασμα, που ισχυρίστηκε πως ήταν το
πνεύμα του νεκρού πατέρα του. Έχει αναλάβει ένα καθήκον που γνωρίζει και
νιώθει πως είναι σωστό, ωστόσο είναι απρόθυμος να το φέρει εις πέρας και
καταριέται τον εαυτό του για την αδυναμία αυτή. Βρίσκει συνεχώς προφάσεις
για να χρονοτριβήσει να φέρει το έργο του εις πέρας, και αυτό του στοιχίζει
την ζωή του.

24. 23
Η ιστορία του Δανού πρίγκιπα Άμλετ, που σχεδιάζει την εκδίκηση εναντίον του
βασιλιά θείου του για τη δολοφονία του πατέρα του, που ήταν στο θρόνο, είναι
αρκετά παλαιά και προέρχεται από το μεσαιωνικό μύθο του Άμλετ, που
καταγράφεται στο έργο GestaDanorum του Σάξονα τον γραμματικό γύρω
στο 1200. Στο έργο του Σάξονα βασίζονται οι «Τραγικές Ιστορίες», που
εξέδωσε ανάμεσα στα 1570-1576 ο Φρανσουά ντε Μπελφορέ, στο οποίο
βασίζεται το χαμένο έργο του Τόμας Κιντ "SpanishTragedy" (Ισπανική
Τραγωδία), από το οποίο πιθανότατα εμπνεύστηκε με τη σειρά του κι
ο Σαίξπηρ, για αυτό και πολλές φορές ονομάζεται "Ur-Hamlet" δηλαδή
"Πρώιμος Άμλετ".
Οθέλλος, ο Μαυριτανός της Βενετίας
Ο Οθέλλος , ο Μαύρος της Βενετίας είναι θεατρικό έργο, ένα από τα πολλά
σπουδαία έργα του μεγάλου `Αγγλου συγγραφέα Ουίλλιαμ Σαίξπηρ. Γράφτηκε
γύρω στο 1603. Μαζί με τα άλλα έργα του ίδιου της εποχής εκείνης, τα Άμλετ,
Μάκβεθ και Βασιλιά Ληρ, έτσι και η τραγωδία του Οθέλλου, του μαύρου της
Βενετίας (The Tragœdie of Othello, the Moore of Venice) είναι ως έργο
τραγωδία. Πρώτη φορά δημοσιεύθηκε το έτος 1622.
Η πρεμιέρα του Οθέλου έγινε στις 1 Νοεμβρίου 1604 στο Palace of Whitehall.
ΗΡΩΕΣ: Οθέλλος: Μαυριτανός Άρχοντας.
Δυσδαιμόνα: Κόρη του Βραβάντιου και σύζυγος του Οθέλλο
Βραβάντιος: Γερουσιαστής της Βενετίας και πατέρας της Δυσδαιμόνας.
Κάσσιος: Υπασπιστής του Οθέλλου.
Ιάγος: Σημαιοφόρος του Οθέλλου.
Ροδρίγος: Ενετός ευγενής.
Αιμιλία: Σύζυγος του Ιάγου.

25. 24
(Γερουσιαστές ,άρχοντες, αξιωματικοί, μουσικοί και ακόλουθοι)
ΠΛΟΚΗ:
Ο μαύρος Οθέλλος είναι αξιωματικός του στρατού της Δημοκρατίας της
Βενετίας. Κρυφά παντρεύτηκε την όμορφη νεαρή και εύγλωττη Δυσδαιμόνα
χωρίς τη συναίνεση του πατέρα της, Βραβάντιου. Όταν ο Ιάγος, ένας
κακόβουλος στρατιώτης που είχε όνειρα προαγωγής του, βλέπει ότι ο
Οθέλλος αντί αυτού προάγει τον άπειρο Κάσσιο, βάζει το εκδικητικό του
σχέδιο σε εφαρμογή. Ο Οθέλλος εντελώς ανυποψίαστος πέφτει θύμα. Ο Ιάγος
χρησιμοποιεί τον Ροδρίγο, ένα νεαρό, βαθιά ερωτευμένο με τη Δυσδαιμόνα, η
οποία όμως δεν του ανταποκρίνεται.
Ο Βραβάντιος μαθαίνει για τον κρυφό γάμο και τον Οθέλλο και απευθύνεται
στα δικαστήρια κατηγορώντας τον για μάγια, μια και ποτέ δεν πιστεύει ότι θα
μπορούσε η κόρη του εθελοντικά να αγαπήσει «αυτόν τον ασχημομούρη». Ο
Οθέλλος και η Δυσδαιμόνα εκλιπαρούν τον πατέρα της να τους δώσει την
ευχή του, γιατί αγαπιούνται αληθινά. Ο Οθέλλος στέλνεται στην Κύπρο να
πολεμήσει τους Τούρκους. Μαζί του ταξιδεύουν και η Δυσδαιμόνα, καθώς και
ο Κάσσιος μαζί με τον Ιάγο που ακολουθείται από τη γυναίκα του Αιμιλία.

26. 25
Ο Ιάγος δηλητηριάζει τη σχέση του Οθέλλου, λέγοντάς του ότι η γυναίκα του
τον απατά με τον Κάσσιο δείχνοντάς του για αποδεικτικό στοιχείο ένα
μαντηλάκι που είχε δήθεν βρει. Ο Οθέλλος γεμάτος καχυποψία κατηγορεί τη
γυναίκα του για συζυγική απάτη και ψεύδος. Η Αιμιλία όμως του
εκμυστηρεύεται την αλήθεια πριν την δολοφονήσει ο Ιάγος. Ο Ιάγος τελικά θα
συλληφθεί και το σχέδιό του θα αποκαλυφθεί, ο Οθέλλος όμως αυτοκτονεί
από τις τύψεις.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΗ (ΟΘΕΛΛΟ). Ο πρωταγωνιστής
Οθέλλος είναι ευγενής, ακέραιος χαρακτήρας. Το μαύρο του δέρμα καθώς και
το όνομά του (Moore σημαίνει «Άραβας της Μαυριτανίας», συνεπώς και
Μουσουλμάνος) είναι εκείνα που του κάνουν τη ζωή του δύσκολη. Οι έτσι
ονομαζόμενοι «μαύροι» είχαν κακό όνομα στη εποχή του Σαίξπηρ: θεωρούντο
κακοποιά και βάρβαρα στοιχεία. Έτσι ο Οθέλλος, αν και τίμιος άνθρωπος και
γενναίος πατριώτης πολεμιστής, βρίσκεται αντιμέτωπος με μια εχθρική μισερή
και άδικη κοινωνία, η οποία ακόμα και την αγάπη της Δεισδαιμόνας δεν του
επιτρέπει.
Η ιστορία του έργου βασίζεται σε παλαιότερη Νουβέλα του 1565 παρμένη
από τη συλλογή Εκατόμυθοι (Hecatommithi) του Ιταλού Τζιράλντο Σίνθιο. Ο
Σαίξπηρ ή διάβασε κάποια μετάφραση που σήμερα αγνοείται, ή κάποιος
τρίτος του διηγήθηκε την ιστορία. Το δίδαγμα της ιστορίας του Σίνθιου ήταν
πάντως κάποιο άλλο: «Οι Ευρωπαίες γυναίκες να μην ξενοπαντρεύονται».
Ο κακός Ιάγος θυμίζει κάποιον θρυλικό Σαντιάγκο, το εξολοθρευτή των
Μαυριτανών. Με κίνητρα την κακία, τον φθόνο και αυτόν τον ρατσισμό κάνει
ό,τι κάνει εν γνώσει των πράξεων του.
Το έργο αυτό ήταν ένα από τα πιο δημοφιλή έργα του συγγραφέα στην εποχή
του 17ου και 18ου αιώνα. Το γαλλικό κοινό του 1800 όμως το απέρριψε, αν
και ο μεταφραστής του το μετέτρεψε και άλλαξε το τέλος του σε πιο
ευχάριστο. Την εποχή του ρομαντισμού όμως, το κοινό κατάλαβε το τραγικό
περιεχόμενο και πολλοί καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν από το έργο (π.χ.
Ευγένιος Ντελακρουά, Alexandre-MarieColin, Robert Alexander Hillingford).

27. 26
Σχολιασμός :
Η τραγωδία «Οθέλλο» έχει πολλά κοινά
χαρακτηριστικά με τους αρχαίους
Έλληνες τραγωδούς. Συνδυάζει το
ηρωικό του Αισχύλου με την
υπερυψωμένη ανθρώπινη ηθική και
ήθος που βλέπουμε στα έργα του
Σοφοκλή αλλά κυρίως με την ρεαλιστική,
σκληρή και απάνθρωπη πολλές φορές
πλευρά των πρωταγωνιστών στα έργα
του Ευριπίδη. Οι ήρωες στα έργα του
Ευριπίδη όπως και στην συγκεκριμένη
τραγωδία πέφτουν στα πάθη, στα λάθη και στις αμαρτίες των κοινών θνητών.
Ο φόνος είναι το έσχατο κακό. Αν, όμως, κάποιος μου ζητούσε να
παρομοιάσω τον "Οθέλλο" με μια αρχαία ελληνική τραγωδία αυτή θα ήταν η
"Τραχίνιαι" του Σοφοκλή. Το φονικό πάθος των ηρώων από την μία του
Οθέλλου και από την άλλη της Διηάνειρα οδηγούν στον αφανισμό των
ανθρώπων που αγαπούσαν πιο πολύ στον κόσμο.
"Να πείτε για τον άνθρωπο που αγάπησε όχι συνετά αλλά με πάθος"
Οθέλλος. Ένα ακόμα παράδοξο στην συγκεκριμένη τραγωδία είναι ο
χαρακτήρας της Δυσδαιμόνα ο οποίος επιδεικνύει αντικρουόμενες πλευρές
του χαρακτήρα της. Ο ένας και ο πιο φανερός είναι ο υποτακτικός τρόπος
απέναντι στον Οθέλλο και ο άλλος αυτός με τον οποίο ανακηρύσσει την
ελευθερία της απόφασης της στον πατέρα της σχετικά με τον γάμο της.
Φράσεις γνωστές μέχρι σήμερα:
1. Οι άνθρωποι έπρεπε να είναι αυτοί που φαίνονται ή ,τουλάχιστον, να μη
φαίνονται αυτό που δεν είναι.
2. Όπου αγαπάει, παιδεύει.
3.Τη μοίρα του κανείς δεν την ελέγχει.

28. 27
Βασιλιάς Ληρ
Βασιλιάς Ληρ, (KingLear), ονομάζεται το δράμα του Oυίλιαμ Σαίξπηρ που
γράφτηκε το1609
Το θέμα της τραγωδίας είναι η απόφαση του βασιλιά Λήρ, να μοιράσει το
βασίλειό του στις τρεις θυγατέρες του, τη Γονερίλη, τη Ρεγάνη και την
Κορδέλια. Αυτή που θα τον πείσει για το μέγεθος της αγάπης της, θα πάρει το
βασίλειο.
Παρά τις συμβουλές του δούκα του Κεντ, αποκληρώνει την Κορδέλια κι
εξορίζει το δούκα. Την αποκληρωμένη κόρη παντρεύεται ο βασιλιάς της
Γαλλίας. Ο Ληρ φιλοξενείται με τη σειρά κάθε μήνα από τις δυο μεγαλύτερες
κόρες. Παρόλο πού έχει παραδώσει την εξουσία, εξακολουθεί να
συμπεριφέρεται με αυταρχισμό. Ο δούκας του Κεντ, μεταμφιεσμένος, μπαίνει
στην υπηρεσία του και του συμπαραστέκεται στους εξευτελισμούς που
υφίσταται. Τελικά οι δυο κόρες διώχνουν τον πατέρα τους Ληρ, που
ακολουθούμενος από τον πιστό του δούκα, μεταμφιεσμένο πάντα, και από το
γελωτοποιό του περιπλανιέται μέσα σε μια άγρια νύχτα με καταιγίδα και
καταφεύγει σ' ένα καλύβι ξεστομίζοντας βαριές κατάρες. Από κει οι πιστοί του
τον φυγαδεύουν στο Ντόβερ, απέναντι από τις γαλλικές ακτές.

29. 28
Στο μεταξύ ο δούκας της Κορνουάλης, σύζυγος της Ρεγάνης, σκοτώνεται σε
μια συμπλοκή, ενώ ο βασιλιάς της Γαλλίας αποβιβάζεται με στρατό στο
Ντόβερ. Η Κορδέλια ειδοποιείται κι έρχεται να συναντήσει τον πατέρα της που
βρίσκεται πια στα πρόθυρα της τρέλας. Η συνάντηση γίνεται στο φράγκικο
στρατόπεδο. Ακολουθεί σύγκρουση των φράγκικων και αγγλικών
στρατευμάτων και νικούν οι Άγγλοι. Ο Ληρ και η Κορδέλια συλλαμβάνονται και
φρουρούνται. Ανάμεσα στις δυο βασίλισσες αδελφές, τη Γονερίλη και τη
Ρεγάνη, ξεσπάει διχόνοια. Η Γονερίλη δηλητηριάζει τη Ρεγάνη και η ίδια
αυτοκτονεί. Η Κορδέλια δολοφονείται και ο Ληρ ξεψυχάει κρατώντας στην
αγκαλιά του το σώμα της.
Μερικά σχόλια για το έργο του
«Ο Ληρ με την απόφασή του να ξεντυθεί την απολυταρχική εξουσία του -
χωρίς ανάγκη και αρρώστια - μόνο επειδή έχει μπει στα χρόνια, έχει
προχωρήσει πολύ πιο πέρα από καθέναν που έχει βρεθεί στην κορυφή της
εξουσίας. Και η στιγμή που ζητάει από τις κόρες του να του ειπούν πόσο τον
αγαπούν είναι μια πολύ ανθρώπινη στιγμή. Σαν να ζητάει μια εγγύηση, ένα
στήριγμα για όταν δεν θα 'χει πια εξουσία, για να περάσει από την εξουσία
στη μη εξουσία και να μην κακοπάθει».[
«Περισσότερο λυρική δραματοποίηση παρά καθαυτό δράμα, η φυσιογνωμία
του έκπτωτου και τρελού βασιλιά που περιφέρεται έρημος μέσα στη
μαινόμενη καταιγίδα. Η τραγωδία αυτή, είναι φτιαγμένη από υλικά μιας
πρωτόγονης εποποιίας, όπου πρωταγωνιστούν ο άνθρωπος και η φύση,
συγκρουόμενοι σε μια αιώνια πάλη.»
Ο «Βασιλιάς Ληρ», το αριστούργημα του Ουίλιαμ Σαίξπηρ ανεβαίνει από 4
Ιανουαρίου 2014, για πρώτη φορά στην Ελλάδα μεταφρασμένος από τα
αρχαία αγγλικά, δηλ. την πρώτη έκδοση του 1608 (Quarto) που κυκλοφόρησε
στην Αγγλία την εποχή που ο Σαίξπηρ παρουσίαζε τον ΛΗΡ με τον 25μελή
θίασό του.

30. 29
Τίμων ο Αθηναίος
Ο Τίμων ο Αθηναίος είναι κατά χρονολογική σειρά (1607-1608) το τριακοστό
δεύτερο έργο του Σαίξπηρ από τα τριάντα επτά που έχει γράψει.
Το όνομά του το πήρε από έναν αρχαίο Αθηναίο, τον Τίμωνα, ο οποίος είχε
χρήμα και άρα είχε και πολλούς φίλους, πολλούς που παρασιτοζωούσαν
γύρω του. Ο πλούσιος Αθηναίος ευγενής Τίμων ξοδεύει τα χρήματά του σε
τεράστια συμπόσια από τα οποία περνάει ολόκληρη η Αθήνα. Όλοι όσοι τον
περιτριγυρίζουν του δείχνουν αγάπη και τον κολακεύουν για ν' απολαμβάνουν
τα δώρα του. Πολύ σύντομα τού ανακοινώνεται πως έχει χρεοκοπήσει και,
όταν θα τρέξει στους «φίλους» του για να ζητήσει βοήθεια, το μόνο που θα
εισπράξει είναι άρνηση. Έτσι, ο Τίμων αναγκάστηκε να καταφύγει σε ένα
χωράφι για να βγάλει χρήματα και να επιβιώσει. Τότε κατάλαβε την κακία του
κόσμου και οργισμένος από αυτό ο Τίμων απαρνείται ολόκληρο το ανθρώπινο
γένος, γίνεται μισάνθρωπος και αποφασίζει να πεθάνει μόνος μακριά από
τους ανθρώπους που τόσο πολύ τον απογοήτευσαν.

31. 30
Σκοπός αυτού του έργου ήταν να δείξει ο Σαίξπηρ πως το χρήμα μπορεί να
κάνει τους ανθρώπους να χάσουν το νόημα της ζωής. Συγκεκριμένα, ο Τίμων
είναι πρόσωπο τραγικό όχι για την συμφορά που το βρήκε αλλά για την
ηλιθιότητα που το δέρνει. Αδύνατον να κατανοήσει κάθε φορά όσα
συμβαίνουν στο περιβάλλον του καλά ή κακά και χωρίς επαφή με την
πραγματικότητα γύρω του, ο Τίμων μοιάζει λιγότερο με μισάνθρωπο και
περισσότερο με παρανοϊκό που χτυπάει κρίση αλαζονικού παραληρήματος με
ισχυρές δόσεις αυτοτιμωρίας.
Ημέρωμα της Στρίγγλας"
Γνωστό και ως "Η Στρίγγλα που έγινε Αρνάκι", το "Ημέρωμα της Στρίγγλας"
είναι μια κωμωδία του Ουίλιαμ Σαίξπηρ η οποία γράφτηκε στις αρχές του
1590. Πρόκειται για την ιστορία ενός νέου από την Βερόνα, του Πετρούκιου,
οποίος παντρεύεται την μεγαλύτερη Στρίγγλα της Πάντοβα, την Κατερίνα,
ούτως ώστε να πάρει την προίκα της. Για να το κάνει αυτό πρέπει να την
εξημερώσει.
Με το έργο αυτό ο Σαίξπηρ ήθελε να δείξει ότι δεν πρόκειται για τίποτε άλλο
παρά μόνο για μια παράσταση που δεν στοχεύει να παρουσιάσει κάτι τόσο
κοντά στην πραγματικότητα.

32. 31
ΠΛΟΚΗ:
Ο Μπατίστας έχει δύο κόρες, τη μεγαλύτερη Κατερίνα και την Μπιάνκα.
Πολλοί άντρες θέλουν να κατακτήσουν την καρδιά της Μπιάνκα και ζητούν το
χέρι της, αλλά ο Μπατίστας είναι ανένδοτος. Η Μπιάνκα θα παντρευτεί μόνο
αν βρεθεί γαμπρός για την κακότροπη, δύστροπη και οξύθυμη Κατερίνα, την
οποία δε θέλει κανείς να παντρευτεί. Μέχρι τη στιγμή που στην πόλη
εμφανίζεται ο Πετρούκιος, ένας άντρας ευγενικής καταγωγής που μπαίνει στο
παιχνίδι να κατακτήσει και να παντρευτεί την παράξενη Κατερίνα που κανένας
άλλος γαμπρός δεν τολμάει να πλησιάσει. Παράλληλα, τρεις άντρες
κονταροχτυπιούνται για την καρδιά της Μπιάνκα, ενώ δύο υπηρέτες στήνουν
τα δικά τους κωμικά παιχνίδια για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα των
αφεντών τους. Έτσι αρχίζει ένας πόλεμος αισθημάτων, φύλων, απόψεων,
που ξετυλίγουν κωμικά περιστατικά και συνεχείς ανατροπές.
Χαρακτηρισμός Ηθοποιών
Η Κατερίνα είναι μια γυναίκα διαφορετική από τις άλλες. Αρνείται να παίξει το
ρόλο του υπάκουου θηλυκού και δεν φοβάται να συγκρουστεί με τις
κοινωνικές συμβάσεις. Οι άντρες τρομάζουν με το ταμπεραμέντο της και την
αποφεύγουν. Αποφασίζουν να την βαφτίσουν «Στρίγγλα». Κι εκείνη κάνει τα
πάντα για να επιβεβαιώσει τον τίτλο της. Μέχρι τη στιγμή που ένας άντρας, ο
Πετρούκιο, γοητεύεται από την ιδέα να υποτάξει την ανήσυχη φύση της,
χρησιμοποιώντας τα ίδια της τα όπλα.
Ο Πετρούκιος είναι ένας λεβέντης άντρας, γεμάτος αυτοπεποίθηση και χαρά
για τη ζωή, ο οποίος θέλησε να την 'δαμάσει'.
Γενικά Σχόλια
Tο έργο που περιγράφει με ευφυΐα το παιχνίδι του έρωτα και την αέναη μάχη
αρσενικού – θηλυκού, είναι ένα σαρκαστικό σχόλιο για τις ανθρώπινες
σχέσεις. Θεωρείται ένα από τα εμπορικότερα και δημοφιλέστερα έργα του
Σαίξπηρ, που γνώρισε επιτυχία και στη μεταφορά του στη μεγάλη οθόνη στη

33. 32
«Στρίγγλα που έγινε αρνάκι» με την Eλίζαμπεθ Tέιλορ και τον Pίτσαρντ
Mπάρτον.
Το νεανικό αυτό έργο του Σαίξπηρ είναι μια ρομαντική κωμωδία και ένα
παιχνίδι συνεχόμενων ανατροπών, που υπερβαίνει τα όρια της φάρσας. Ένα
σχόλιο για την συνειδητή αφοσίωση, μέσα σε ένα κόσμο που αντιμετωπίζει
τον γάμο ως πρόσχημα, αλλά αρνείται να δει την ουσία του.
Παραστάσεις
«Η στρίγγλα που έγινε αρνάκι» από το μιούζικαλ έως την Οπερα.
Δύο διάσημοι ηθοποιοί συναντώνται ξανά στη σκηνή για να ερμηνεύσουν την
Κατερίνα και τον Πετρούκιο σε μια νέα μουσική εκδοχή της «Στρίγγλας που
έγινε αρνάκι» του Σαίξπηρ. Γύρω τους, μια τραγουδίστρια του καμπαρέ, ένας
τζογαδόρος χορευτής, δύο γκάνγκστερ παλιάς κοπής, ένας ναύαρχος και ένας
χορός παρεξηγήσεων και κοινωνικών στερεοτύπων που αποδομούνται και
ξανασυστήνονται στο κοινό! Όλα αυτά συμβαίνουν στο περίφημο
«KissmeKate» - δηλαδή στη συμφωνική εκδοχή ενός μιούζικαλ βασισμένου
στο σαιξπηρικό «Ημέρωμα της Στρίγγλας»
Άλλωστε, κάθε άλλο παρά είναι τυχαίο που το «ΚissmeKate» τιμήθηκε με το
πρώτο Βραβείο Tony που δόθηκε ποτέ σε μιούζικαλ και μέχρι σήμερα

34. 33
αποτελεί το μοναδικό μιούζικαλ του Cole Porter που έδωσε περισσότερες από
1.000 παραστάσεις στο Μπρόντγουεϊ, όπου και παρουσιάστηκε τον
Δεκέμβριο του 1948 για πρώτη φορά.
A Midsummer Night's Dream (Όνειρο Θερινής Νυκτός)
To Όνειρο Θερινής Νυκτός είναι μια ρομαντική κωμωδία του Ουίλιαμ
Σαίξπηρ. Περιγράφει τις περιπέτειες τεσσάρων νεαρών Αθηναίων και μιας
ομάδας ερασιτεχνών ηθοποιών, τη σχέση τους με το Δούκα και τη Δούκισσα
της Αθήνας, Θησέα και Ιππολύτη, και με τα ξωτικά ενός δάσους κάτω από το
φεγγάρι. Είναι ένα από τα γνωστότερα και πιο πολυπαιγμένα έργα
του Σαίξπηρ σε όλο τον κόσμο. Γραμμένο κατά πάσα πιθανότητα μέσα στο
χειμώνα 1595-96, δηλαδή λίγο πριν ή αμέσως μετά το Ρωμαίος και
Ιουλιέττα(οι περισσότεροι κλίνουν προς τη δεύτερη εκδοχή)
Συνδετικός κρίκος στις τρεις ιστορίες που παρουσιάζονται είναι οι γάμοι του
Δούκα της Αθήνας Θησέα και της βασίλισσας των Αμαζόνων, Ιππολύτης.

35. 34
Στην αρχική σκηνή, η Ερμία αρνείται να συμβιβαστεί με την επιθυμία του
πατέρα της να την παντρέψει με το Δημήτριο. Ο πατέρας της όμως μπροστά
στο Θησέα επικαλείται έναν αρχαίο αθηναϊκό νόμο, σύμφωνα με τον οποίο η
κόρη πρέπει να παντρευτεί το μνηστήρα που διάλεξε ο πατέρας της, αλλιώς
αντιμετωπίζει ποινή θανάτου ή ισόβια υπηρεσία στη θεά Άρτεμη. Έτσι, η
Ερμία και ο αγαπημένος της, Λύσανδρος, αποφασίζουν να κλεφτούν και να
διαφύγουν τη νύχτα μέσα από το δάσος. Η Ερμία εμπιστεύεται το σχέδιο στην
καλύτερη φίλη της, Έλενα, η οποία όμως το μαρτυράει στο Δημήτριο για να
κερδίσει την εύνοιά του και να τη διαλέξει. Εν τω μεταξύ, στο δάσος
καταφτάνουν ο Βασιλιάς των Ξωτικών Όμπερον και η βασίλισσα Τιτάνια, οι
οποίοι έχουν τσακωθεί, γιατί η Τιτάνια αρνείται να δώσει για "ιππότη" στον
Όμπερον έναν ακόλουθό της. Ο Όμπερον θέλει να την εκδικηθεί γι’ αυτό, έτσι
προσλαμβάνει τον σκανδαλιάρη Πακ για να βρει ένα λουλούδι, ο χυμός του
οποίου κάνει όποιον το πιει να ερωτευτεί το πρώτο ον που δει μπροστά
του.Μετά από πολλές περιπέτειες έτσι ο Όμπερον διατάζει τον Πακ να λύσει
τα μάγια από όλους, καθώς και από το Λύσανδρο. Όταν ξυπνούν οι τέσσερις
νέοι και, καθώς ο Δημήτριος δεν αγαπάει πλέον την Ερμία, γίνονται οι γάμοι
των νέων. Το "Όνειρο" είναι μια γιορτινή κωμωδία, με την ευρύτερη
ανθρωπολογική αποδοχή της λέξης.
Τέσσερις διαφορετικοί κόσμοι, που αποτελούν τέσσερα διακριτά πεδία
αναφοράς, συμπλέκονται στο "Όνειρο": Ο κόσμος της αρχαίας μυθολογίας · ο
κόσμος των τεσσάρων εραστών, που μολονότι χαρακτηριστικά
αναγεννησιακός στους τρόπους και τα ήθη της ερωτικής επικοινωνίας,
παρουσιάζεται άχρονος και καθολικός."Το "Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας" είναι
μια χαρμόσυνη κωμωδία. Ωστόσο η αποτροπή δεν είναι ποτέ πλήρη.

36. 35
Πολύ κακό για το τίποτα (MuchAdoAboutNothing)
Πολύ κακό για το τίποτα (MuchAdoAboutNothing) είναι ο τίτλος μιας
κωμωδίας του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ. Εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1600 και
παρουσιάστηκε επί σκηνής ίσως τη χρονιά 1598-1599. Παραμένει ένα από τα
πιο δημοφιλή σαιξπηρικά έργα και μοιάζει πολύ με σύγχρονες ρομαντικές
κωμωδίες, παριστάνοντας τη σχέση ανάμεσα σε δυο ζευγάρια, τον Κλαύδιο
και την Ηρώ, που θέλουν να παντρευτούν, και τον Βενέδικτο και τη Βεατρίκη,
τους οποίους οι πρώτοι προσπαθούν να πείσουν ότι αγαπιούνται και
ταιριάζουν.
Οι απόψεις και η κριτική της Βεατρίκης για τους άντρες θυμίζουν το
προγενέστερο σαιξπηρικό έργο Το ημέρωμα της στρίγγλας, ενώ η ψεύτικη
προδοσία του Δον Τζον και ο άδικος κατατρεγμός της Ηρούς θυμίζουν το
μεταγενέστερο Οθέλλο.
Υπόθεση του έργου
Δύο νέες κοπέλες σε ηλικία γάμου. Η μία στον αγώνα για τον εκλεκτό της
καρδιάς της, η άλλη δηλωμένη κατά του έγγαμου βίου. Δύο νέοι άντρες που
μόλις επέστρεψαν απ’ τον πόλεμο. Ο ένας αναζητώντας τον έρωτα, ο άλλος

37. 36
ορκισμένος εργένης. Ένας χορός με μάσκες και αμέτρητες παρεξηγήσεις, με
αποτέλεσμα όλο αυτό να αποδειχθεί ότι δεν ήταν παρά "πολύ κακό για το
τίπoτα".
"Ο τίτλος τούτης της κωμωδίας του Σαίξπηρ και ακόμη μίας ανταποκρίνονται
κατά λέξη θα λέγαμε σε αντίστοιχες ελληνικές παροιμίες: "πολύ κακό για το
τίποτα" και "τέλος καλό όλα καλά", πράγμα που δείχνει τη στενή πνευματική
συγγένεια των λαών στα διάφορα πλάτη του πλανήτη και μάλιστα του
ευρωπαϊκού χώρου.
Το μύθο ο Σαίξπηρ τον έχει πάρει από μεταφρασμένο μυθιστόρημα του
Μπαντέλο, αλλά -πέρα από το ξαναπλάσιμό του γενικά- έχει πλάσει εξαρχής
τους δύο κύριους, πιο χαρακτηριστικούς ήρωες, τη Βεατρίκη και τον
Βενέδικτο. Αλλά ο ποιητής μ' όλον που οι κωμωδίες του τελειώνουν με χαρές
και γάμους, δεν παραλείπει να μας δώσει το κακό που παραμονεύει και
δυναστεύει τη ζωή μας, τις χαρές και τους γάμους μας. Έχει να κάνει με το
κακό που φωλιάζει μέσα στον άνθρωπο, που πήρε απολυτήριο από τις τάξεις
του κτήνους, πέρασε στην κατηγορία του ανθρώπου, ονομάστηκε άνθρωπος
χωρίς να 'χει εξασφαλίσει και τη χάρη της ανθρωπιάς."
Παραστάσεις
Δίχρωμο στην οθόνη, αλλά πλούσιο σε χιουμοριστικές αποχρώσεις, το «Πολύ
Κακό για το Τίποτα» είναι ένα κερδισμένο στοίχημα, παραδίδοντας μια από τις