More Related Content
Similar to ธุรกิจครอบครัวมีโอกาสรอดขนาดไหน (18)
More from DrDanai Thienphut (20)
ธุรกิจครอบครัวมีโอกาสรอดขนาดไหน
- 1. 1
ธุรกิจครอบครัวมีโอกาสรอดขนาดไหน?
ดร.ดนัย เทียนพุฒ
กรรมการผูจัดการบจก.ดี เอ็น ที คอนซัลแตนท
มักจะมีการพูดกันวาธุรกิจครอบครัวจะอยูไมเกิน 3 ชัวคนและโดยเฉพาะอยางยิ่งกับคําพูด
่
วา คนไทยทําธุรกิจหรือการคาไมเกง
ถาจะพิจารณาในลักษณะขอมูลจริง โดยผูเขียนไดเคยวิจยศึกษาไววาอัตรารอดของธุรกิจ
ั
ไทยจากขอมูลของกรมพัฒนาธุรกิจการคาตั้งแตป 2455 – พ.ศ.2550 พบสิ่งที่นาสนใจสําหรับธุรกิจ
ดังตอไปนี้
1. ในชวงแรก พ.ศ.2455- พ.ศ.2540 ธุรกิจไทยมีอัตรารอดรอยละ 81.6
ในชวง พ.ศ.2455-พ.ศ.2540
ธุรกิจมีอัตรารอดหรือคงอยูที่สูงมากโดยมีผูประกอบการไทย
จดทะเบียนธุรกิจ
ทั้งหมด 483,707 กิจการมีอัตราคงอยูรอยละ 81.6 และอัตราตาย(สิ้นสภาพ)
เพียงรอยละ 18.4 เทานั้น
2. ชวงป พ.ศ.2541-พ.ศ.2550
ถาพิจารณาในชวงระยะเวลา 10 ปนับตั้งแตป พ.ศ.2541 จนถึงสิ้นป พ.ศ.2550 พบ
รายละเอียดเกียวกับธุรกิจไทยดังนี้
่
Dr.Danai Thieanphut DNT Consultants Co.,Ltd. Copyright 2009
- 2. 2
ภาพ : อัตรารอดของธุรกิจไทยในชวง 10 ป
อัตรารอด
อัตรารอด อัตรารอด 44.9% อัตรารอด
อัตรารอด 43.3% 42.4%
อัตรารอด 40.9%
38.8%
35.3%
ปแรก 3 ปแรก 5 ปแรก 8 ปแรก 9 ปแรก 10 ป
จํานวนที่
จดทะเบียน
20,364 78,196 157,891 302,038 324,761 372,236
* ดนัย เทียนพุฒ (2552). เจาะ DNA ธุรกิจครอบครัวไทย หนา 204-208
(1) ในปแรกธุรกิจมีอัตรารอดรอยละ 38.8 จากผูประกอบการที่จดทะเบียน 20,364 กิจการ
มีกิจการคงอยู 7,900 กิจการ (38.8%) และสินสภาพ 12,464 กิจการ (61.2%)
้
(2) ใน 3 ปแรก (พ.ศ.2541-พ.ศ.2544) ธุรกิจมีอัตรารอดรอยละ 43.3 จากผูประกอบการที่
จดทะเบียน 78,196 กิจการ มีกิจการคงอยู 33,840 กิจการ (43.3%) และสินสภาพ 44,356 กิจการ (56.7%)
้
(3) ใน 5 ปแรก (พ.ศ.2541-พ.ศ.2546) ธุรกิจมีอัตรารอดรอยละ 35.3 จากผูประกอบการที่
จดทะเบียน 157,891 กิจการ มีกิจการคงอยู 55,755 กิจการ (35.3%) และสิ้นสภาพ 102,116 กิจการ (64.7%)
(4) ใน 8 ปแรก (พ.ศ.2541-พ.ศ.2549) ธุรกิจมีอัตรารอดรอยละ 42.4 จากผูประกอบการ
302,038 กิจการ มีกิจการคงอยู 127,983 กิจการ (42.4%) และสิ้นสภาพ 174,055 กิจการ (64.7%)
(5) โดยรวมแลวใน 9 ปแรก (พ.ศ.2541-พ.ศ.2550) ธุรกิจมีอตรารอดรอยละ 44.9 จาก
ั
ผูประกอบการที่จดทะเบียน 324,761 กิจการ มีกิจการคงอยู 153,160 กิจการ (44.9%) และสิ้นสภาพ 188,851
กิจการ (55.1%) โดยไมไดคํานวณป พ.ศ.2543 เพราะมีอัตราสิ้นสภาพ (ตาย) เกินรอยเปอรเซ็นต
Dr.Danai Thieanphut DNT Consultants Co.,Ltd. Copyright 2009
- 3. 3
ดังนั้นสรุปแลวตั้งแตป พ.ศ.2541จนถึงปพ.ศ.2550 (รวมป 2543) มีจานวน 372,236 กิจการ
ํ
มีอัตรารอดหรือคงอยูรอยละ 40.9 และอัตราสิ้นสภาพรอยละ 59.1
แตถาพิจารณาอัตราตายของธุรกิจไทย ในปจดทะเบียนตังแตป พ.ศ.2541 จนถึง พ.ศ.2550
้
มีกิจการจดทะเบียนเฉลี่ยปละ 37,223 กิจการ โดยการตายเฉลี่ย 21,985 กิจการ ซึ่งแยกประเภทการตายของ
ธุรกิจไดดังนี้
• เลิกกิจการรวม 145,115 กิจการ เฉลี่ยปละ 14,511 กิจการ
• รางรวม 69,021 กิจการ เฉลี่ยปละ 6,902 กิจการ
• ลมละลายรวม 3,432 กิจการ เฉลี่ยปละ 343 กิจการ
• อื่นๆ รวม 2,296 กิจการ เฉลียปละ 229 กิจการ
่
สรุปแลวธุรกิจไทยมีอตราการตายเฉลี่ยอยูที่อัตรารอยละ 59.1
ั
3. มูลเหตุหรือปฐมบทที่ทําใหเกิดธุรกิจครอบครัวไทย
ประเทศไทยมี พ.ร.บ.ทะเบียนพาณิชยในป พ.ศ.2479 และฉบับตอมาในป พ.ศ.2490 และ
พ.ศ.2499 ระบุวา
“ผูประกอบการพาณิชยกิจ” หมายความวา บุคคลธรรมดาหรือนิติบุคคล ซึ่งประกอบ
พาณิชยเปนอาชีพปกติและใหหมายความรวมทั้งผูเปนหุนสวนที่ไมจํากัดความรับผิด กรรมการหรือผูจัดการ
ดวย”
ผูเขียนไดสังเคราะหงานเขียนของบัณฑพ ตั้งศรีวงศ (2543) และผาสุก พงษไพจิตร (2549)
จนเปนภาพความเปนมาของธุรกิจครอบครัวไทย ซึ่งถาพิจารณา “Thai Family Business Time Capsule”
โดยนับตั้งแตหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 (ป ค.ศ.1939-1945) คือหลังป พ.ศ.2488 ธุรกิจครอบครัวไทยไดรับ
อิทธิพลจากกลุมพอคาจีน 5 กลุมคือ กลุมจีนแตจิ๋ว ฮกเกี้ยน กวางตุง ไหหลํา และจีนแคะ ที่ครอบคลุมธุรกิจ
การคาในประเทศไทยเกือบทังหมด ซึ่งธุรกิจครอบครัวในยุคนี้มี 2 กลุมหลักไดแก ธุรกิจธนาคารพาณิชย
้
และธุรกิจอุตสาหกรรมน้ําตาล
ในป พ.ศ.2490 ถือเปนการปดฉากธุรกิจตางชาติโดยการรัฐประหารของจอมพล ป.พิบูล-
สงคราม เชน การสงออกขาว โรงสีขาว ธนาคารพาญิชย กิจการเดินเรือและประกันภัย
พอป พ.ศ.2497 รัฐบาลไดใหกําเนิด พ.ร.บ.สงเสริมการลงทุน ป พ.ศ.2500 มีแผนพัฒนา
เศรษฐกิจฯ ฉบับที่ 1 และในป พ.ศ.2503 มีการจัดตั้ง BOI (คณะกรรมการสงเสริมการลงทุน)
Dr.Danai Thieanphut DNT Consultants Co.,Ltd. Copyright 2009
- 4. 4
ธุรกิจพอคาจีนไดปรับจากผูนําเขามาเปนผูผลิตสินคาและยกระดับเปนบริษัทรวมทุนกับ
ตางชาติ
ดังนั้นในชวงป พ.ศ.2503 –พ.ศ.2516 ธุรกิจครอบครัวไทยจะมีลกษณะสําคัญคือ
ั
(1) เติบโตโดยอิงกับอิทธิพลทางการเมือง และ (2) อาศัยพื้นฐานจากตางชาติเปนหลัก
โดยมีกลุมทุนนายหนาที่โดดเดน เชน กลุมโพธิรัตนังกูร กลุมพรประภา กลุมโชควัฒนา
กลุมสหยูเนียน กลุมเจริญโภคภัณฑ กลุมศรีไทยปศุสัตวและกลุมจิราธิวัฒน
่
พอถึงป 2516 ในชวง 14 ตุลาคม เศรษฐกิจชะลอตัว อัตราเงินเฟอสูงกวา 10% ธุรกิจ
ครอบครัวในชวงนี้มการปรับตัวโดย
ี
(1) ธุรกิจครอบครัวเริ่มคิดถึงการอยูรอดของธุรกิจในรุนลูกรุนหลาน
(2) สิ่งที่ทําใหธรกิจครอบครัวอยูรอดไดคือ การปรับตัวดานการบริหารองคกรและ
ุ
บริหารทุน
ในป พ.ศ. 2540 เกิดวิกฤตการเงิน ซึ่งนําไปสูการลมสลายของกลุมทุนนิยมธุรกิจครอบครัว
ไทย เชน ธนาคารพาณิชย สถาบันการเงินและธุรกิจประกันภัย
กลุมที่อยูรอดไดแก กลุมที่เขาถึงอํานาจรัฐโดยตรงมีอํานาจเหนือรัฐ ดํารงเสนสายทาง
การเมืองแบบแอบแฝงและตองรวมทุนกับตางชาติ อาทิ ธุรกิจกึ่งผูกขาดที่มีผูผลิตนอยราย (Oligopoly)
ธุรกิจผูกขาด เชน ธุรกิจสุรา ธุรกิจโทรคมนาคมและบรรษัทครอบครัวไทย (Thai Family Conglomerates)
เชน เครือเจริญโภคภัณฑ
ธุรกิจครอบครัวไทยจะมีฐานะพิเศษในการดําเนินธุรกิจดวยปจจัยสําคัญ ไดแก
(1) สามารถเขาถึงแหลงเงินทุนที่มีจํากัดจากธนาคาร
(2) ไดรับเทคโนโลยีสมัยใหม
(3) การรวมทุนกับบรรษัทขามชาติ
(4) ไดรับใบอนุญาตและเงินอุดหนุนจากรัฐบาล
(5) สามารถเขาถึงทรัพยากรธรรมชาติที่สําคัญ เชน ที่ดิน
ความอยูรอดของธุรกิจครอบครัวไทยภายใตกระแสโลกาภิวัตน (ผาสุก พงษไพจิตร, 2549)
ระบุวาจะตองมีการพัฒนาดานเทคโนโลยีและปรับปรุงคุณภาพของผูบริหาร
ผูเขียนไดประมวลองคความรูทั้งหมดเกียวกับธุรกิจครอบครัวไทย ไวดงรูป
่ ั
Dr.Danai Thieanphut DNT Consultants Co.,Ltd. Copyright 2009
- 5. 5
ธุรกิจครอบครัวในยุคนี้มี 2 กลุมหลัก
- ธุรกิจธนาคารพาณิชย
- ธุรกิจอุตสาหกรรมน้ําตาล
ปดฉากธุรกิจตางชาติ
กลุมคนจีนโพนทะเลที่เขามาปกหลักธุรกิจในประเทศไทย โดยการทํารัฐประหาร
5 กลุม ของจอมพล ป.พิบูล
- จีนแตจิ๋วมีตั้งแตรับราชการ เปนเจาของกิจการใหญ ในชาวจีนระดับสูง สงคราม เชน การ
(ทําโรงสี โรงเลื่อย) ชาวจีนระดับกลาง (ลูกจางอูตอเรือ รับจาง
สงออกขาว โรงสีขาว
ขุดคลอง รับจางในโรงงาน) ธนาคารพาณิชย
ธุรกิจ - จีนฮกเกี๋ยน คลายจีนแตจว เปนพอคาใหญ ควบคุมการคาโดยเฉพาะ
ิ๋ กิจการเดินเรือ
ครอบ การคาใบชา ระดับลางเปนกรรมกรรับจางทั่วไป ประกันภัย
ครัว หลังสงครามโลก ครั้งที่ 2
ไทย 2490
มีฐานะมั่งคัง มักประกอบอาชีพ ชาวจีนระดับสูงนิยม เชน เจาของโรงสี โรงเลื่อย
่
- จีนกวางตุง ธุรกิจกอสราง กิจการโรงแรม รานคาเครืองโลหะ เครื่องจักรกล ชางกอสราง ระดับลาง
่
เปนกรรมกรใชแรงงาน
- จีนไหหลํา ประกอบอาชีพในระดับกลางไปถึงระดับลาง เปนชางไม ชางฝมอ พนักงานรับใชบริษท
ื ั
หางราน รานอาหารและพอคาหาบเร
- จีนแคะ มีเปนพอคายอย ชางฝมือตางๆ เชน ชางเงิน ชางทอง ชางตัดผม
ธุรกิจครอบครัวไทยจะมี 2 ลักษณะสําคัญ
A - เติบโตโดยอิงกับอิทธิพลทางการเมือง
มีแผนพัฒนาเศรษฐกิจและ
B - อาศัยพื้นฐานจากตางชาติเปนหลัก
สังคมแหงชาติ ฉบับที่ 1
ธุรกิจ พ.ร.บ.สงเสริม ตั้งคณะกรรมการสงเสริมการ
ครอบ การลงทุน ลงทุน (BoI) ในป 2503
ครัว 2 4 97 2 500 2 5 0 3 -2 5 16
ธุรกิจพอคาคนจีนได กลุมทุนนายหนา
ไทย ปรับจากผูนําเขามา - กลุมโพธิรัตนังกูร
เปนผูผลิตสินคา
- กลุมพรประภา
ยกระดับเปนบริษัท - กลุมโชควัฒนา
รวมทุนกับตางชาติ - กลุมสหยูเนี่ยน
- กลุมเจริญโภคภัณฑ
- กลุมศรีไทยปศุสัตว
- กลุมจิราธิวัฒน
Dr.Danai Thieanphut DNT Consultants Co.,Ltd. Copyright 2009
- 6. 6
ธุรกิจครอบครัวปรับตัว
- 14 ต.ค. 16
ธุรกิจ - เงินเฟอกวา 10%
ครอบ - เศรษฐกิจชะลอตัว
ครัว
2 5 14 -2 5 16
ไทย
A ธุรกิจครอบครัวเริ่มคิดถึงการอยูรอดของธุรกิจใน
รุนลูกรุนหลาน
B สิ่งที่ทําใหอยูรอดไดคือ การปรับตัวดานการบริหาร
องคกรและบริหารทุน
ธุรกิจผูกขาด
ธุรกิจกึ่งผูกขาดที่มี บรรษัทครอบครัวไทย
เชน ธุรกิจสุรา (Thai Family
ผูผลิตนอยราย ความอยูรอดของธุรกิจ
ธุรกิจ Conglomerates) เชน
Oligopolies ครอบครัว ไทยภายใต
โทรคมนาคม เครือเจริญโภคภัณฑ
การลมสลายของ กระแสโลกาภิวัฒน
กลุมทุนนิยมธุรกิจ
ครอบครัวไทย เชน จะตองมีการพัฒนาดาน
ธนาคารพาณิชย เทคโนโลยี
ธุรกิจ เงินทุน ประกันภัย ปรับปรุงคุณภาพของ
ผูบริหาร
ครอบ หลังป
ครัว 2540 2560
ไทย กลุมที่เขาถึงอํานาจรัฐโดยตรง ฐานะพิเศษของธุรกิจครอบครัวไทย
กลุมธุรกิจ
มีอํานาจเหนือรัฐ สามารถเขาถึงแหลงเงินทุนที่มีจากัดจากธนาคาร
ํ
ครอบครัว
ดํารงเสนสายทางการเมือง ไดรับเทคโนโลยีสมัยใหม
ที่อยูรอด
แบบแอบแฝง การรวมทุนกับบรรษัทขามชาติ
ตองรวมทุนกับตางชาติ ไดรับใบอนุญาตและเงินอุดหนุนจากรัฐบาล
สามารถเขาถึงทรัพยากรธรรมชาติที่สําคัญ เชน ที่ดิน
และผูเขียนไดศึกษาวา ธุรกิจครอบครัวไทยสําหรับผูประกอบการที่ตองการประสบ
ความสําเร็จ จะมี “โมเดลคุณลักษณะความสามารถของผูประกอบการ ใน 6 ความสามารถคือ วิสยทัศนธุรกิจ
ั
(Corporate Vision) ไฮเปอรฟอรแมนซ (High Performance) พัฒนาทีมธุรกิจ (Team Building) ทักษะ
Dr.Danai Thieanphut DNT Consultants Co.,Ltd. Copyright 2009
- 7. 7
การบริหาร (Managerial Skills) นวัตกรรม (Innovation) คุณลักษณะแหงตน (Personal Attribute) โดย
รายละเอียดดังรูป
ความสามารถหลัก รายการความสามารถ
ภาวะผูนํา
วิสัยทัศนธุรกิจ คิดการณไกล
(Corporate Vision) กลาเสี่ยง
6 คุณ สนองตอบในทั นที
ลักษณะ ไฮเปอรฟอรแมนซ (High มุงผลสําเร็จ
Performance) กระหายตอการดําเนินธุรกิจ
ความ
การเรียนรูดวยตนเองในมิ ติที่กวาง
สามารถ พัฒนาทีมธุรกิจ สรางทีมงาน
ของผู (Team Building) แสวงหาความรูใหมๆ ทั้งที่เกี่ยวของและไมเกี่ยวของกับ
ธุรกิจ
ประกอบ
ทักษะในการจัดการคน
การ ทักษะการบริหาร ความเกงดานจัดองคกร
(6 Compe- (Managerial Skills) มีวิธีการทางการเงินและการควบคุมภายในที่มี
tencies ประสิทธิภาพ
of
Successful ความคิดริเริ่ม
Entre- นวัตกรรม ความยืดหยุน
preneurs) (Innovation) การปรับปรุงวิธีการทํางานใหม
มองโลกในแงดี
คุณลักษณะแหงตน
(Personal Attributes) เชื่อมั่นในตนเอง
ธุรกิจครอบครัวไทยถาจะรอดตองมีคุณลักษณะความสามารถตามโมเดลครับ!
Dr.Danai Thieanphut DNT Consultants Co.,Ltd. Copyright 2009