Εμίλ Ντυρκέμ Emile Durkheim Émile Durkheim socio-imagination.blogspot.com

1. Οι θεμελιωτές της κοινωνιολογίας
Αύγουστος Κοντ (1798-1857)
Καρλ Μαρξ (1818-1883)
Εμίλ Ντυρκέμ (1858-1917)
Δημήτρης Λάζαρης
dimlaz@sociologist.com
Εμίλ Ντυρκέμ (1858-1917)
Μαξ Βεμπερ (1864-1920)

2. Ε. Ντυρκέμ
(1858-1917)
Για τον Γάλλο κοινωνιολόγο Εμίλ Ντυρκέμ η κοινωνία δεν
είναι ένα απλό άθροισμα ατόμων. Η κοινωνία είναι μια
ηθική ενότητα ανθρώπων, οι οποίοι μοιράζονται τα ίδια
συναισθήματα και την ίδια προσήλωση σε αξίες και
κανόνες.
«…η κοινωνία δεν μπορεί να κάνει αισθητή την επιρροή της
παρά μόνο αν επιδρά και δεν επιδρά παρά μόνο αν τα άτομα
που την αποτελούν συναθροίζονται και δρουν από
κοινού…».
Ε. Ντυρκέμ, Οι κανόνες της κοινωνιολογικής μεθόδου, 1895

3. ΟΡΣ: Το σύνολο των αξιών και των
κανόνων συγκροτεί τη «συλλογική συνείδηση», η
οποία καθορίζει τη συμπεριφορά των ανθρώπων και
διακρίνει μια κοινωνία.
Ε. Ντυρκέμ
(1858-1917)
Τι είναι η συλλογική συνείδηση κατά τον Ντυρκέμ;

4. ΟΡΣ: Η κοινωνική συνοχή των μελών μιας
κοινωνίας εκφράζεται ως «κοινωνική
αλληλεγγύη».
Τι είναι η κοινωνική αλληλεγγύη κατά τον Ντυρκέμ;
Ε. Ντυρκέμ
(1858-1917)

5. Ε. Ντυρκέμ
(1858-1917)
Δημήτρης Λάζαρης
dimlaz@sociologist.com

6. ❑ Οι προβιομηχανικές κοινωνίες στηρίζονταν σε αυτό
που ο Ντυρκέμ ονόμασε μηχανική αλληλεγγύη, που
σημαίνει μεγάλη κοινωνική ομοιομορφία, συνοχή και
συναίνεση γύρω από τις αξίες και τις πεποιθήσεις. Σ’ αυτές
τις κοινωνίες υπήρχε επίσης πίεση για υπακοή στους
κανόνες και μεγάλη εξάρτηση από τις παραδόσεις και την
οικογένεια.
❑ Οι βιομηχανικές κοινωνίες στηρίζονται σε αυτό που ο
Ντυρκέμ ονόμασε οργανική αλληλεγγύη η οποία
βασίζεται στον υψηλό καταμερισμό εργασίας ανάμεσα σε
εξειδικευμένους ρόλους. Ο υψηλός καταμερισμός εργασίας
ωθεί τα μέλη των κοινωνιών αυτών στην αλληλεξάρτηση και
στην ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών.
Ε. Ντυρκέμ
(1858-1917)
Προβιομηχανικές κοινωνίες
Βιομηχανικές κοινωνίες

7. Ο Ντυρκέμ ήταν ο πρώτος κοινωνιολόγος που
εισήγαγε τη στατιστική στις μελέτες του και
συγκεκριμένα στο έργο του Η αυτοκτονία. Έδειξε ότι
ορισμένες πλευρές της ανθρώπινης συμπεριφοράς -
Ε. Ντυρκέμ
(1858-1917)
ακόμα και αυτές που τις χαρακτηρίζουμε
προσωπικές- μπορεί να ερμηνευτούν κοινωνικά.
Στο κλασικό αυτό έργο ο Ντυρκέμ αναλύει φαινόμενα
διάρρηξης της κοινωνικής αλληλεγγύης.

8.  Συνέλεξε δεδομένα από διάφορες χώρες, που
αφορούσαν 26.000 περιπτώσεις αυτοκτονιών τις
οποίες ταξινόμησε με βάση κάποιους κοινωνικούς
παράγοντες όπως είναι το θρήσκευμα, η
Ε. Ντυρκέμ
(1858-1917)
οικογενειακή και η εργασιακή κατάσταση.
 Ύστερα από ενδελεχή ανάλυση κατέδειξε ότι οι
παράγοντες αυτοί ασκούν τεράστια επιρροή στην
αυτοκαταστροφική συμπεριφορά των ανθρώπων,
που φτάνει ως την αυτοκτονία.

9. Αυτό που ήθελε να μελετήσει ο Ντυρκέμ ήταν το
κατά πόσον τα ποσοστά και οι αιτίες
αυτοκτονιών συνδέονταν με το βαθμό
κοινωνικής ενσωμάτωσης των αυτοχείρων,
Ε. Ντυρκέμ
(1858-1917)
κοινωνικής ενσωμάτωσης των αυτοχείρων,
αποκλείοντας κατ’ αυτό τον τρόπο τους
κλιματικούς και τους ψυχολογικούς παράγοντες.

10. 1. Εγωιστική αυτοκτονία: παρατηρείται ότι αυξάνεται ( ) όταν τα άτομα δεν
έχουν αναπτύξει αρκετούς κοινωνικούς δεσμούς (-). Παράδειγμα: οι ανύπαντροι
ενήλικες αυτοκτονούν συχνότερα από ό,τι οι παντρεμένοι.
2. Αλτρουιστική αυτοκτονία: παρατηρείται ότι αυξάνεται ( ) όταν οι κοινωνικοί
δεσμοί είναι πολύ δυνατοί (+). Παράδειγμα: οι μαζικές αυτοκτονίες μελών
διάφορων θρησκευτικών οργανώσεων ή ατόμων που εκπαιδεύονται στο να δίνουνδιάφορων θρησκευτικών οργανώσεων ή ατόμων που εκπαιδεύονται στο να δίνουν
τη ζωή τους για την πατρίδα (π.χ. «καμικάζι»).
3. Ανομική αυτοκτονία: εμφανίζεται σε περιόδους κατά τις οποίες παρατηρείται
κοινωνική αποδιοργάνωση. Για παράδειγμα, οι ανομικές αυτοκτονίες αυξάνονται
( ) σε περιόδους οικονομικής κρίσης, αλλά και σε περιόδους ευημερίας, γιατί οι
άνθρωποι χάνουν τους κοινωνικούς δεσμούς τους (-).

11. Ο Ι Τ Υ Π Ο Ι Τ Ω Ν Α Υ Τ Ο Κ Τ Ο Ν Ι Ω Ν
Ε. Ντυρκέμ
(1858-1917)

12. Η κοινωνική απομόνωση μπορεί να
οδηγήσει στην άρνηση της ίδιας της
ζωής γιατί η κοινωνία δίνει νόημα
στις ζωές των ανθρώπων.
Ε. Ντυρκέμ
(1858-1917)
Χαμηλός Βαθμός Κοινωνικής
Ενσωμάτωσης
Υψηλός Βαθμός Εξατομίκευσης,
Κοινωνικής Απομόνωσης
Εγωιστική Αυτοκτονία

13. Οι πολύ ισχυροί κοινωνικοί δεσμοί
μπορεί να οδηγήσουν στην άρνηση
της ίδιας της ζωής (αυτοθυσία) όταν
τα άτομα απεμπολούν την
ατομικότητά τους στο όνομα της
υποταγής στις ρυθμίσεις και στους
κανόνες του κοινωνικού συνόλου στο
οποίο ανήκουν.
Χαμηλός Βαθμός Αυτενέργειας
και Ατομικής Βούλησης
Υψηλός Βαθμός Κοινωνικής
Ενσωμάτωσης
Αλτρουιστική Αυτοκτονία
Ε. Ντυρκέμ
(1858-1917)

14. Χαμηλός Βαθμός Ρυθμίσεων,
Κανόνων και Κοινωνικής
Ενσωμάτωσης
Υψηλός Βαθμός Κοινωνικής
Αποδιοργάνωσης
Ανομική Αυτοκτονία
Ε. Ντυρκέμ
(1858-1917)
Η κοινωνική αποδιοργάνωση, που
προκαλείται από τη διασάλευση της
κοινωνικής τάξης και τη χαλάρωση
των ηθικών αξιών, μπορεί να
οδηγήσει στην άρνηση της ίδιας της
ζωής γιατί τα άτομα χάνουν τον
προσανατολισμό, το νόημα της ζωής
και μαζί τους κοινωνικούς τους
δεσμούς.

15. Α Ν Ο Μ Ι Α
Η έννοια της ανομίας είναι βασική στο έργο του Ντυρκέμ.
Συνδέει την ανομία με τις μεταβολές που παρατηρούνται
Ε. Ντυρκέμ
(1858-1917)
στο σύγχρονο κόσμο, μεταβολές που είναι τόσο γρήγορες
και τόσο έντονες, ώστε να δημιουργούν σε πολλούς
ανθρώπους συναισθήματα ματαιότητας ή απελπισίας.

16. Ε. Ντυρκέμ
(1858-1917)
Α Ν Ο Μ Ι Α
Κοινωνική
αποδιοργάν
ωση
Χαλάρωση
αξιών και
κοινωνικών
κανόνων
Επικράτηση
σύγχυσης,
αδυναμίας
κρίσης
Α Ν Ο Μ Ι Α

17.  Η ανομία είναι το αντίθετο της κοινωνικής συνοχής.
 Είναι η αποδιοργάνωση της κοινωνίας και η σύγχυση των ανθρώπων για το
Ε. Ντυρκέμ
(1858-1917)
τι ισχύει και τι όχι.

18. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
Η προτροπή του Ντυρκέμ: «μελετήστε τα κοινωνικά
γεγονότα ως πράγματα» σήμαινε ότι η κοινωνική ζωή
έπρεπε να αναλυθεί με την ίδια επιστημονική
αυστηρότητα που χαρακτήριζε την ανάλυση των
φυσικών φαινομένων.
«Το κοινωνικό φαινόμενο ερμηνεύεται από
άλλα κοινωνικά φαινόμενα και όχι από
βιολογικούς ή ψυχολογικούς παράγοντες».
(Ντυρκέμ, 2000)
Ε. Ντυρκέμ
(1858-1917)