40 फरामीने मुस्तफा

2. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
(40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢ )
²ïã çÜU¼¢Ï¢ (40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢ )
}¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è) Ýï ©Îêü …GÏ¢¢Ý }¢ïæ
ÐïࢠÜUè ãñ J
}¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è) Ýï §„ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï çã‹Îè ÚS}¢éH ¶G¼G
}¢ïæ ¼Ú¼èÏ¢ Îï ÜUÚ ÐïࢠçÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ „ï ࢢ»¥G ÜUÚ±¢²¢ ãñ J
§„ }¢ïæ ¥x¢Ú çÜU„è …x¢ã ÜU}¢è Ï¢ïà¢è Т»æ ¼¢ï }¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ ÜU¢ï (Ï¢ …GÚè¥G»
}¢v¼êÏ¢, §ü-}¢ï§H ²¢ SMS) }¢éœ¢GH¥G ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ „±¢Ï¢ ÜU}¢¢§²ï J
Ú¢çÏ¢¼G¢ : }¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
}¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, ç„HïvÅïÇ ã¢©„, ¥çHÈGU ÜUè }¢çS…Î ÜïU
„¢}¢Ýï, ¼èÝ ÎÚ±¢…G¢, ¥ãG}¢Î¥¢Ï¢¢Î-1, x¢é…Ú¢¼
M0. 9374031409 E-mail : translationmaktabhind@dawateislami.net
çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè Îé¥G¢
¥…G : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜUG¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼, Ï¢¢çݲï ΢’±¼ï §SH¢}¢è, ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢
}¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú ÜUG¢çÎÚè Ú-…G±è
ÎèÝè çÜU¼¢Ï¢ ²¢ §SH¢}¢è „Ï¢ÜUG ÐÉGÝï „ï ÐãHï …ñGH }¢ïæ Îè ãé§ü Îé¥G¢ ÐÉG
Hèç…²ï …¢ï ÜéUÀ ÐÉGïæx¢ï ²¢Î Úãïx¢¢ J Îé¥G¢ ²ïã ãñ :
¼Ú…}¢¢ : »ï ¥ËH¢ã ! ã}¢ ÐÚ §GË}¢¢ï çãGv}¢¼ ÜUï ÎÚ±¢…Gï ¶¢ïH Îï ¥¢ñÚ ã}¢ ÐÚ ¥ÐÝè
ÚãG}¢¼ Ý¢ç…GH ÈUGÚ}¢¢ ! »ï ¥G-…G}¢¼ ¥¢ñÚ Ï¢é…Géx¢èü ±¢Hï J
Ý¢ïÅ : ¥Ã±H ¥¢ç¶GÚ »ÜU »ÜU Ï¢¢Ú ÎéMÎ à¢ÚèÈUG ÐÉG Hèç…²ï J
¼G¢çHÏ¢ï x¢G}¢ï }¢ÎèÝ¢
± Ï¢ÜUGè¥G
± }¢çxGÈUGÚ¼
13 à¢Ã±¢HéH }¢éÜUÚü}¢ 1428 çã.
A-1

3. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
Ý}¢¢Á¢G, ÎéMÎ à¢ÚèÈGU, §GË}¢ï ÎèÝ, ¼¢ñÏ¢¢ ¥¢ñÚ S¢H¢}¢ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
±x¢GñÚ¢ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H Úæx¢ çÏ¢Úæx¢ï ÈêUH¢ï´ ÜU¢ x¢éHÎS¼¢
40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUà¢
}¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
(ࢢï’Ï¢» §SH¢ãGè ÜéU¼éÏ¢)
Ý¢çà¢Ú
}¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ¥ãG}¢Î¥¢Ï¢¢Î
A-2

4. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
Ý¢}¢ çÚS¢¢H¢ : 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: ࢢï’Ï¢» §SH¢ãGè ÜéU¼éÏ¢ (¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢)
çS¢Ýï ¼GÏ¢¢¥G¼ : }¢éãGÚü}¢éH ãGÚ¢}¢ 1435 ç„.çã.
Ý¢çà¢Ú : }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ¥ãG}¢Î¥¢Ï¢¢Î
}¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜUè }¢éwG¼çHÈGU ࢢ¶Gï´
}¢é}Ï¢§ü : 19,20, }¢éãG}}¢Î ¥GHè Ú¢ïÇ, }¢¢æDZè ТïSÅ ¥¢õçÈGUS¢
Üï S¢¢}¢Ýï, }¢é}Ï¢§ü ÈGU¢ïÝ : 022-23454429
ÎïãHè : 421, }¢çŲ¢ }¢ãGH, ©Îêü Ï¢¢Á¢G¢Ú, Á¢¢}¢ï¥G }¢çSÁ¢Î, ÎïãHè
ÈGU¢ïÝ : 011-23284560
Ý¢x¢ÐéÚ : }¢éãG}}¢Î ¥GHè S¢Ú¢² Ú¢ïÇ (C/o) …¢ç}¢¥G¼éH }¢ÎèÝ¢,
ÜU}¢¢H ࢢã Ï¢¢Ï¢¢ ÎÚx¢¢ã ÜïU ТS¢, }¢¢ïç}¢ÝÐéÚ¢, Ý¢x¢ÐéÚ
ÈGU¢ïÝ : 0712 -2737290
¥Á¢}¢ïÚà¢ÚèÈGU : 19 / 216 ÈGUH¢ãïG ΢ÚñÝ }¢çS…Î ÜïU ÜGUÚèÏ¢, ÝH¢ Ï¢¢Á¢G¢Ú,
SÅïà¢Ý Ú¢ïÇ, ÎÚx¢¢ã, : (0145) 2629385
ãéÏHè : A.J. }¢éÉ¢ïH ÜU¢ï}ÐHïv„, A.J. }¢éÉ¢ïH Ú¢ïÇ, Ï¢íè… ÜïU
Т„, ãéÏHè - 580024. ÈGU¢ïÝ : 09343268414
ãGñÎÚ¥¢Ï¢¢Î : ТÝè ÜUè ÅæÜUè, }¢éx¢GH ÐéÚ¢, ãñGÎÚ¥¢Ï¢¢Î
ÈGU¢ïÝ : 040-24572786
}¢-ÎÝè §ç˼…¢ : çÜU„è ¥¢ñÚ ÜU¢ï ²ïã çÜU¼¢Ï¢ À¢ÐÝï ÜUè §…¢…G¼ Ýãèæ
A-3

5. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
ÈGïUãçÚS¼
ÜGéUÏ¢ïü }¢éS¼GÈGU¢
ÜUSÚ¼ï ÎéMÎ ÜUè ¼¢’ÚèÈGU
ÜUSÚ¼ï ÎéMÎ ÜU¢ §‹¥G¢}¢
ÚãG}¢¼¢ï´ ÜUè Ï¢ÚS¢¢¼
ÎS¢ ÚãG}¢¼ï´
çÝIJ¼ ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼
¶GéHêS¢ï çÝIJ¼
çÝIJ¼ ¥G}¢H S¢ï Ï¢ïã¼Ú ãñ
çÝIJ¼ ÜU¢ ÈUH
ãGéS¢êHï §GË}¢ ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢
}¢ÎèÝ» }¢éÝñÚã S¢ï çÎ}¢àÜGU ÜU¢ S¢ÈGUÚ
Ï¢ïã¼ÚèÝ à¢wGS¢
§GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚÝ¢ ÈGUÁ¢Gü ãñ
çÚÁGÜGU ÜU¢ Á¢G¢ç}¢Ý
Ú¢ãï ¶Gé΢ ÜU¢ }¢éS¢¢çÈGUÚ
x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜU¢ ÜUzGÈGU¢Ú¢
ÎèÝ ÜUè S¢}¢Û¢
ÝÁ¢¢¼ ÜU¢ Á¢GÚè¥G¢
Ï¢¢ïHÝï ÜU¢ ÝévGS¢¢Ý
ÚãÝé}¢¢§ü ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
ÝïÜUè ÜUè ΢’±¼
Îé¥G¢ ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼
Îé¥G¢ Ï¢H¢ ÜU¢ï Å¢H Îï¼è ãñ
x¢GñÏ¢è }¢ÎÎ
{¢ïÜU¢ ÎïÝï ÜU¢ ÝévGS¢¢Ý
¼¢ñÏ¢¢ ÜUè Ϣ鋲¢Î
¼¢§Ï¢ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
S¢ÓÓ¢è ¼¢ñÏ¢¢ çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ´ ?
S¢êζG¢ïÚ ÜUè ¼¢ñÏ¢¢
Ý}¢¢Á¢G ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼
}¢ÀHè ¥ÐÝè Á¢x¢ã ÐÚ ‰¢è
Ú¢ñÁ¢G» ¥vGÎS¢ ÜUè ãG¢çÁ¢GÚè
¥GÁ¢G¢Ï¢ï ÜGUÏ¢í
©G‹±¢Ý ©G‹±¢ÝS¢ÈGUãG¢ S¢ÈGUãG¢
ÜGUÏ¢í }¢ï´ ¥¢x¢ |¢ÇGÜU ©Æè ?
ÜGñUζG¢Ý¢
Î鋲¢ ÜGñUζG¢Ý¢ ãñ
ç}¢SÜUèÝ ÜU¢ ãGÁ¢
ãGÁ¢ ÜUè ÜGéUÚÏ¢¢Ýè
¶Géࢠ¶GÏ¢Úè S¢éÝ¢¥¢ï
100 ¥zGڢΠÜU¢ ÜGU¢ç¼H
S¢H¢}¢ ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼
¼ÜUÏÏ¢éÚ ÜU¢ §GH¢Á¢
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ ÜUè ¥G¢Î¼ï }¢éÏ¢¢-ÚÜU¢
}¢çSÁ¢Î }¢ï´ ãæS¢Ýï ÜU¢ ÝévGS¢¢Ý
ÜGUãìÜGU㢠ÜUè }¢Á¢G}}¢¼
ç}¢S±¢ÜU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
Á¢}¢¢¥G¼ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
25 }¢¼üÏ¢¢ Ý}¢¢Á¢G ¥Î¢ ÜUè
Á¢}¢¢¥G¼ Ý À¢ïÇGè
Ó¢éx¢GéH ¶G¢ïÚ ÜUè }¢Á¢G}}¢¼
Ó¢éx¢GHè çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ´ ?
v²¢ ã}¢ Ó¢éx¢GHè S¢ï Ï¢Ó¢¼ï ãñ´ ?
Ó¢éx¢GHè S¢ï ¼¢ñÏ¢¢
Ó¢éx¢GéH ¶G¢ïÚ x¢GéH¢}¢
ÚÁGÁ¢G¢ÜGU ÜU¢ ÜUÚ}¢
|¢éÝ¢ ãé±¢ ãÚÝ
ãG²¢ §ü}¢¢Ý S¢ï ãñ
Ï¢¢ ãG²¢ Ý¢ñ Á¢±¢Ý
S¢¢çÜGU²ï ÜU¢ñS¢Ú ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ý
¥¢ÜGU¢ ÜU¢ }¢ãèÝ¢
ࢢ’Ï¢¢Ý ÜUè ¼Á¢çËH²¢¼ ± Ï¢-ÚÜU¢¼
çÈGU¼Ý¢ Ï¢¢Á¢G ÜUè }¢Á¢G}}¢¼
¥ËH¢ã ÜïU çH²ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚÝ¢
Ý}¢¢Á¢G ÜGUÁ¢G¢ ÜUÚÝï ÜU¢ ±Ï¢¢H
v²¢ ÜéUÀ çÎÝ ÜïU çH²ï Ý}¢¢Á¢G À¢ïÇG S¢ÜU¼ï ãñ´ ?
4
5
7
8
9
10
12
14
14
15
16
17
18
21
22
25
25
28
29
30
30
32
33
33
36
37
40
41
41
44
44
45
47
48
49
50
51
51
56
57
59
60
60
61
62
62
63
64
65
65
66
67
68
68
69
70
72
72
75
76
76
77
78
80
81
A-4

6. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
1
¥Á¢G : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ãGÁ¢GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê
çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè Ú-Á¢G±è
“ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢” ÜïU 11 ãGéMÈGU ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï
§S¢ çÚS¢¢Hï ÜU¢ï ÐÉGÝï ÜUè “11 çÝIJ¼ï´”
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : “ ²¢’Ýè
}¢é„Ë}¢¢Ý ÜUè çÝIJ¼ ©„ ÜïU ¥G}¢H „ï Ï¢ïã¼Ú ãñ J”
΢ï }¢-ÎÝè ÈêUH : 1çÏ¢x¢GñÚ ¥ÓÀè çÝIJ¼ ÜïU çÜU„è |¢è ¥G-}¢Hï
¶GñÚ ÜU¢ „±¢Ï¢ Ýãèæ ç}¢H¼¢ J
2ç…¼Ýè ¥ÓÀè çÝIJ¼ïæ ç…G²¢Î¢, ©¼Ý¢ „±¢Ï¢
|¢è ç…G²¢Î¢ J
1 ãÚ Ï¢¢Ú ãG}Î ± 2 S¢H¢¼ ¥¢ñÚ 3 ¼¥GñéÁ¢G ±
4 ¼çS}¢Ä²¢ S¢ï ¥¢x¢G¢Á¢G ÜUMæx¢¢ J (§S¢è S¢ÈGUãGï ÐÚ ªÐÚ Îè ãé§ü Î¢ï ¥G-ÚÏ¢è
§GÏ¢¢Ú¢¼ ÐÉG HïÝï S¢ï Ó¢¢Ú¢ï´ çÝIJ¼¢ï´ ÐÚ ¥G}¢H ã¢ï Á¢¢»x¢¢) 5 ãGœ¢H ±S¥G
§„ ÜU¢ Ï¢¢ ±éÁG¢ê ¥¢ñÚ 6 çÜGUÏH¢ M }¢é¼G¢-H¥G¢ ÜUMæx¢¢ J 7 …ã¢æ …ã¢æ
“¥ËH¢ã” ÜU¢ Ý¢}¢ï ТÜU ¥¢»x¢¢ ±ã¢æ ¥¢ñÚ 8 …ã¢æ …ã¢æ
“„ÚÜU¢Ú” ÜU¢ §S}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ¥¢»x¢¢ ±ã¢æ ÐÉGêæx¢¢ J
9 ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ï ²ïã çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢ªæx¢¢ J 10 §S¢
ãGÎèS¢ï ТÜU “ »ÜU ÎêS¢Úï ÜU¢ï ¼¢ïãGÈGU¢ Î¢ï ¥¢ÐS¢ }¢ï´ }¢ãGÏÏ¢¼
Ï¢ÉGïx¢è J” ÐÚ ¥G}¢H ÜUè çÝIJ¼ S¢ï ²ïã
çÜU¼¢Ï¢ (»ÜU ²¢ ãGSÏ¢ï ¼¢ñÈGUèÜGU) ¶GÚèÎ ÜUÚ ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ï ¼¢ïãGìÈGU¼Ý Îêæx¢¢
11 §S¢ çÚS¢¢Hï ÜïU }¢é¼G¢-H»G ÜU¢ S¢±¢Ï¢ S¢¢Úè ©}}¢¼ ÜU¢ï §üS¢¢H ÜUMæx¢¢ J

7. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
2
ÐãHï §S¢ï ÐÉG HèçÁ¢²ï
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ÎÚ΢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU ÚãG}¢¼ï
¥G¢H}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, ÚS¢êHï }¢éÜUÚü}¢, S¢Ú¢Ð¢ Á¢ê΢ï ÜUÚ}¢
S¢ï ¥GÁ¢Gü ÜUè x¢§ü çÜU ©S¢ §GË}¢ ÜUè ãGÎ v²¢ ãñ Á¢ã¢æ
§‹S¢¢Ý ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ¥G¢çH}¢ ã¢ï ? ¥¢Ð Ýï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ :
“ ”
²¢’Ýè Á¢¢ï }¢ïÚè ©}}¢¼ ÐÚ Ó¢¢HèS¢ ¥ãGÜU¢}¢ï ÎèÝ ÜUè ãGÎèS¢ï´ çãGzGÁ¢G ÜUÚï ©S¢ï
¥ËH¢ã ÈGUÜGUèã ©Æ¢»x¢¢ ¥¢ñÚ çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ }¢ñ´ ©S¢ ÜU¢ à¢ÈGUè¥G ¥¢ñÚ
x¢±¢ã ã¢ï©æx¢¢ J”
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ à¢ñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éãGçgS¢ï ÎïãH±è
§S¢ ãGÎèS¢ ÜïU ¼ãGì¼ çH¶¼ï ãñ´ : “©G-H}¢¢» çÜUÚ¢}¢
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU ãGéÁG¢êÚ ÜïU §S¢ §à¢¢üÎ S¢ï }¢éڢΠ± }¢vGS¢êÎ
H¢ïx¢¢ï´ ¼ÜU Ó¢¢HèS¢ ¥ãG¢ÎèS¢ ÜU¢ ÐãéæÓ¢¢Ý¢ ãñ J Ó¢¢ãï ±¢ïã §S¢ï ²¢Î Ý |¢è
ã¢ï´ ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ }¢¢’Ý¢ |¢è §S¢ï }¢¢’Hê}¢ Ý ã¢ï J”
}¢éÈGUçSS¢Úï à¢ãèÚ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î ²¢Ú ¶G¢Ý
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “§S¢ ãGÎèS¢ ÜïU Ï¢ãé¼ ÐãHê ãñ´, Ó¢¢HèS¢ ãGÎèS¢ï´ ²¢Î ÜUÚ ÜïU
}¢éS¢Ë}¢¢Ý ÜU¢ï S¢éݢݢ, À¢Ð ÜUÚ §Ý }¢ï´ ¼vGS¢è}¢ ÜUÚÝ¢, ¼ÚÁ¢}¢¢ ²¢ à¢ãüG ÜUÚ
ÜïU H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï S¢}¢Û¢¢Ý¢, ڢ籲¢ï´ S¢ï S¢éÝ ÜUÚ çÜU¼¢Ï¢è à¢vH }¢ïæ Á¢}¥G
ÜUÚÝ¢ S¢Ï¢ ãè §S¢ }¢ï´ ΢ç¶GH ãñæ ²¢’Ýè Á¢¢ï çÜUS¢è ¼GÚãG ÎèÝè }¢S¢¢§H
ÜUè Ó¢¢HèS¢ ãGÎèS¢ï´ }¢ïÚè ©}}¢¼ ¼ÜU ÐãéæÓ¢¢ Îï ¼¢ï çÜGU²¢}¢¼ }¢ï´ ©S¢ ÜU¢
ãGàÚ ©G-H}¢¢» ÎèÝ ÜïU Á¢éG}¢Úï }¢ï´ ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ }¢ñ´ ©S¢ ÜUè ¶GéS¢êS¢è à¢ÈGU¢¥G¼
¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU §ü}¢¢Ý ¥¢ñÚ ¼vG±ï ÜUè wG¢éS¢êS¢è x¢±¢ãè Îêæx¢¢ ±ÚÝ¢ ©G}¢ê}¢è à¢ÈGU¢¥G¼

8. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
3
¥¢ñÚ x¢±¢ãè ¼¢ï ãÚ }¢éS¢Ë}¢¢Ý ÜU¢ï ÝS¢èÏ¢ ã¢ïx¢è J §S¢è ãGÎèS¢ ÜUè çϢݢ ÐÚ
ÜGUÚèÏ¢Ý ¼}¢¢}¢ }¢éãGçgS¢èÝ Ýï Á¢ã¢æ ãGÎèS¢¢ï´ ÜïU ÎzG¼Ú çH¶ï ±ã¢æ ¥GH¢çãG΢
Ó¢ïãH ãGÎèS¢ çÁ¢S¢ï ¥Ú-Ï¢§üGçÝIJã ÜUã¼ï ãñ´ Á¢}¥G ÜUè´ J”
(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 1, S¢. 221)
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! }¢ÁGÜêUÚ¢ ãGÎèS¢ï ТÜU }¢ï´ Ï¢²¢Ý
ÜU΢ü ÈGUÁ¢GèH¼ ÜU¢ï ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ¥¢ñÚ Îèx¢Ú ¥ÓÀè ¥ÓÀè
çÝIJ¼¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢ ÐÚ
}¢éà¼ç}¢H ¼ãGÚèÚè x¢éHÎS¼¢ ¼Ú¼èÏ¢ çβ¢ x¢²¢ ãñ J çÁ¢S¢ }¢ï´
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ Ï¢²¢Ý ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î }¢éS¼ÝÎ
à¢éMãG¢¼ï ¥ãG¢ÎèS¢ S¢ï ¥wGÁ¢G ÜU΢ü ±Á¢G¢ãG¼ |¢è ÎÁ¢ü ÜUÚ Îè x¢§ü ãñ
ÝèÁ¢G }¢¢ñÁG¢ê¥G ÜUè }¢éÝ¢-S¢Ï¢¼ S¢ï çãGÜU¢²¢¼ |¢è ÝvGH ÜUè x¢§ü ãñ´ J
ãÚ ãGÎèS¢ ÜU¢ }¢éÜU}}¢H ãG±¢H¢ |¢è çβ¢ x¢²¢ ãñ J §Ý ¥ãG¢ÎèS¢
ÜU¢ï ²¢Î ÜUÚÝï ÜUè wG±¢çãࢠڶÝï ±¢H¢ï´ ÜUè ¥¢S¢¢Ýè ÜïU çH²ï
¥¢ç¶GÚè S¢ÈGUãG¢¼ }¢ï´ §S¢ çÚS¢¢Hï }¢ï´ ࢢç}¢H ¥ãG¢ÎèS¢ ÜU¢ ¥G-ÚÏ¢è
}¢¼Ý |¢è çβ¢ x¢²¢ ãñ J
§S¢ çÚS¢¢Hï ÜU¢ï Ý çS¢ÈGUü ¶GéÎ ÐçÉG²ï Ï¢çËÜU ÎêS¢Úï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï´
ÜU¢ï §S¢ ÜïU }¢é¼G¢-H¥G¢ ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ Îï ÜUÚ S¢±¢Ï¢ï Á¢¢çÚ²¢ ÜïU }¢éS¼çãGÜGU
Ï¢çݲï J ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ S¢ï Îé¥G¢ ãñ çÜU ã}¢ï´ “¥ÐÝè ¥¢ñÚ S¢¢Úè Î鋲¢
ÜïU H¢ïx¢¢ï´ ÜUè §SH¢ãG ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢” ÜUÚÝï ÜïU çH²ï }¢-ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼
ÐÚ ¥G}¢H ¥¢ñÚ }¢-ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ï´ ÜU¢ }¢éS¢¢çÈGUÚ Ï¢Ý¼ï ÚãÝï ÜUè ¼¢ñÈGUèÜGU
¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» ¥¢ñÚ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜU¢ï çÎÝ x²¢Úã±è´ Ú¢¼ Ï¢¢Úã±è´
¼ÚvGÜGUè ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» J
ࢢï’Ï¢» §SH¢ãGè ÜéU¼éÏ¢ (}¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢)

9. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
4
ãGÎèS¢ (1) ÜGéUÏ¢ïü }¢éS¼GÈGU¢
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢SªGÎ S¢ï
}¢Ú±è ãñ çÜU ¥ËH¢ã ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢, ΢ݢ» x¢Gé²êÏ¢, }¢éÝÁGÁ¢GãéÝ
¥GçÝH ©G²êÏ¢ ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ¼ÜGUÚéüÏ¢ çÝࢢÝ
ãñ : “ ²¢’Ýè Ï¢Ú¢ïÁ¢Gï çÜGU²¢}¢¼ H¢ïx¢¢ï´
}¢ï´ }¢ïÚï ÜGUÚèÏ¢ ¼Ú ±¢ïã ã¢ïx¢¢, çÁ¢S¢ Ýï Î鋲¢ }¢ï´ }¢éÛ¢ ÐÚ çÁ¢G²¢Î¢ ÎéMÎï
ТÜU ÐÉGï ã¢ï´x¢ï J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! çÜGU²¢}¢¼ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï ¥¢Ú¢}¢ }¢ï´ ±¢ïã
ã¢ïx¢¢ Á¢¢ï ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢
Úãï ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ÜUè ã}¢Ú¢ãè ÝS¢èÏ¢ ã¢ïÝï ÜU¢
Á¢GÚè¥G¢ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÜUS¢Ú¼ ãñ J §S¢ S¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU ÎéMÎï ТÜU
Ï¢ïã¼ÚèÝ ÝïÜUè ãñ çÜU ¼}¢¢}¢ ÝïçÜU²¢ï´ S¢ï Á¢‹Ý¼ ç}¢H¼è ãñ ¥¢ñÚ §S¢ (²¢’Ýè
ÎéMÎï ТÜU) S¢ï Ï¢ÁG}¢ï Á¢‹Ý¼ ÜïU ÎêË㢠J (ç}¢Ú¥¢¼éH
}¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 2, S¢. 100) Î鋲¢ }¢ï´ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÜUS¢Ú¼ ¥GÜGUèÎï ÜUè
}¢ÁGÏ¢ê¼Gè, çÝIJ¼ ÜïU ¶GéHêS¢, }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUè S¢ÓÓ¢¢§ü ¥¢ñÚ §GÏ¢¢Î¼ ÜUè ã}¢ïà¢x¢è

10. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
5
ÐÚ ÎH¢H¼ ÜUÚ¼è ãñ J çHã¢Á¢G¢
ã}¢ï´ |¢è ÜUS¢Ú¼ S¢ï ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉGÝ¢ Ó¢¢çã²ï J
ÜUSÚ¼ï ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ¼¢’ÚèÈGU
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Ó¢‹Î Ï¢éÁ¢Géx¢¢ïZ ÜïU ¥vG±¢H ÐïࢠçÜU²ï
Á¢¢ Úãï ãñ´ J ¥¢Ð çÜUS¢è |¢è »ÜU Ï¢éÁ¢Géx¢ü ÜïU Ï¢¼¢» ãé» ¥GÎÎ ÜU¢ï }¢¢’}¢êH Ϣݢ
Hï´x¢ï ¼¢ï ¥¢Ð ÜU¢ à¢é}¢¢Ú ÜUS¢Ú¼ S¢ï ÎéM΢ï S¢H¢}¢ ÐÉGÝï ±¢H¢ï´
}¢ï´ ã¢ï Á¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ¼}¢¢}¢ Ï¢-ÚÜU¢¼ ± S¢-}¢Ú¢¼ ãG¢çS¢H ã¢ï Á¢¢»æx¢ï
çÁ¢Ý ÜU¢ ¥ãG¢ÎèS¢ï }¢éÏ¢¢-ÚÜU¢ }¢ï´ ¼çÁGÜUÚ¢ ãñ J
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ à¢ñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éãGçgS¢ï ÎïãH±è
ÜUSÚ¼ï ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ¼¢’ÚèÈGU Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ãé» ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢
ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ 1000 }¢¼üÏ¢¢ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU Á¢GMÚ ÐÉGï´ ±ÚÝ¢ 500 ÐÚ
§çv¼ÈGU¢ ÜUÚï´ J Ï¢¢’Á¢G Ï¢éÁ¢Géx¢¢ïZ Ýï Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ 300 ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G Ýï Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ±
¥GSÚ ÜïU Ï¢¢’Π΢ï ΢ï S¢¢ï }¢¼üÏ¢¢ ÐÉGÝï ÜU¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜéUÀ S¢¢ï¼ï ±vG¼
|¢è ÐÉGÝï ÜUè ¥G¢Î¼ Ç¢Hï´ J” ¥¢Ð }¢Á¢GèÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ :
“Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ 100 }¢¼üÏ¢¢ ÎéM΢ï S¢H¢}¢ Á¢GMÚ ÐÉGÝ¢ Ó¢¢çã²ï J”
çÈUÚ }¢Á¢GèÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “Ï¢¢’Á¢G ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜïU »ïS¢ï S¢èx¢Gï ãñ´ (}¢-S¢HÝ
) çÁ¢Ý ÜïU ÐÉGÝï S¢ï 1000 ÜU¢ ¥GÎΠϢ ¥¢S¢¢Ýè ¥¢ñÚ Á¢ËÎ
ÐêÚ¢ ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ J ©S¢è ÜU¢ï ±Á¢GèÈGU¢ Ϣݢ çH²¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ ±ñS¢ï |¢è Á¢¢ï
ÜUS¢Ú¼ S¢ï ÎéMÎï ТÜU ÐÉGÝï ÜU¢ ¥G¢Îè ã¢ï¼¢ ãñ ©S¢ ÐÚ ±¢ïã ¥¢S¢¢Ý ã¢ï

11. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
6
Á¢¢¼¢ ãñ J x¢GÚÁ¢Gï çÜU Á¢¢ï ¥G¢çà¢ÜGïU ÚS¢êH ã¢ï¼¢ ãñ ©S¢ï ÎéM΢ï S¢H¢}¢ ÐÉGÝï S¢ï
±¢ïã HÁGÁ¢G¼ ± à¢èÚèÝè ãG¢çS¢H ã¢ï¼è ãñ Á¢¢ï ©S¢ ÜUè MãG ÜU¢ï ¼çvG±Ä²¼
ÐãéæÓ¢¢¼è ãñ J” (Á¢ÁGÏ¢éH ÜGéUHêÏ¢ (}¢é¼Á¢ü}¢), S¢. 328, }¢éHwG¶GS¢Ý)
}¢ÚèÁ¢Gï çãÁ¢í ÜU¢ï ã¢ï Á¢¢»x¢è ÜUè ¥|¢è ¼SÜUè´
Á¢GÚ¢ }¢ÎèÝï ÜïU ΢Lçàà¢ÈGU¢ ÜUè Ï¢¢¼ ÜUÚ¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢éãG}}¢Î ²êS¢éÈGU çÏ¢Ý §S}¢¢§üGH ÝÏã¢Ýè
¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “ ” }¢ï´
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU ¥GËH¢}¢¢ ¥GÏÎéH ±¤ã¢Ï¢ ࢢ’Ú¢Ýè Ýï
“ÜUàÈGéUH xG¢é}}¢ã” }¢ï´ Ï¢²¢Ý çÜU²¢ ãñ çÜU Ï¢¢’Á¢G ©G-H}¢¢» çÜUÚ¢}¢
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´, “S¢ÚÜU¢Úï }¢ÎèÝ¢
ÐÚ Ï¢ ÜUS¢Ú¼ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ ¼¢’΢ΠãÚ Ú¢¼ 700
Ï¢¢Ú ¥¢ñÚ ãÚ çÎÝ 700 Ï¢¢Ú ãñ J” }¢Á¢GèÎ çH¶¼ï ãñ´ : “»ÜU Ï¢éÁ¢Géx¢ü
ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ : “ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ ÜUS¢Ú¼ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ 350 Ï¢¢Ú çÎÝ }¢ï´
¥¢ñÚ ãÚ à¢Ï¢ }¢ï´ 350 Ï¢¢Ú ãñ J” }¢Á¢GèÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢
ࢢ’Ú¢Ýè Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “¥‹±¢LH ÜGéUÎçS¢Ä²¢”
}¢ï´ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ : “ã}¢ S¢ï ÚS¢êHéËH¢ã Ýï ¥GãìÎ
çH²¢ çÜU ã}¢ ¥¢Ð ÐÚ ãÚ çÎÝ ¥¢ñÚ Ú¢¼ Ï¢
ÜUS¢Ú¼ ÎéM΢ï S¢H¢}¢ ÐÉG¢ ÜUÚï´x¢ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï |¢¢§²¢ï´ ÜïU ¥¢x¢ï §S¢ ÜU¢
¥Á¢í¢ï S¢±¢Ï¢ Ï¢²¢Ý çÜU²¢ ÜUÚï´x¢ï ¥¢ñÚ ¥¢æ ãGÁ¢GÚ¼

12. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
7
S¢ï §ÁGã¢Úï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜïU çH²ï ©‹ãï´ ÐêÚè ¼Úx¢GèÏ¢ Îï´x¢ï ¥¢ñÚ ²ïã çÜU ã}¢ ãÚ çÎÝ
¥¢ñÚ Ú¢¼ ¥¢ñÚ S¢éÏãG ¥¢ñÚ à¢¢}¢ 1000 S¢ï Hï ÜUÚ 10,000 ¼ÜU ÎéM΢ï
S¢H¢}¢ ÜU¢ ç±Îü ÜUÚï´x¢ï J” ¥GËH¢}¢¢ ÝÏã¢Ýè }¢Á¢GèÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï
ãñ´ : “ãGÁ¢GÚ¼ï à¢ñ¶G ÝêLgèÝ à¢¢ñÝè Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ 10,000 Ï¢¢Ú
ÎéM΢ï S¢H¢}¢ ÐÉG¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ à¢ñ¶G ¥ãG}¢Î Á¢G±¢±è
Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ 40,000 Ï¢¢Ú ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉG¼ï ‰¢ï J”
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ à¢ñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éãGçgS¢ï ÎïãH±è
Ýï à¢ñ¶Gï ¥Á¢H ¥GÏÎéH ±¤ã¢Ï¢ }¢éœ¢ÜGUè S¢ï
ÎéMÎï ТÜU ÜUè ¼¢’΢ΠÎÚ²¢zG¼ ÜUè ¼¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “§S¢ ÜUè ÜU¢ï§ü
¼¢’΢Π}¢é¥GÄ²Ý Ýãè´ ãñ, çÁ¢¼Ý¢ ã¢ï S¢ÜïU ÐÉG¢ï, §S¢è S¢ï ÚyGÏ¢éçËHS¢¢Ý Úã¢ï
(²¢’Ýè ¥ÐÝè Á¢GÏ¢¢Ý ¼Ú Ú¶¢ï) ¥¢ñÚ §S¢è ÜïU Úæx¢ }¢ï´ Úæx¢ Á¢¢¥¢ï J”
ÜUSÚ¼ï ÎéMÎ ÜU¢ §‹¥G¢}¢
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ à¢ñ¶G ¥ãG}¢Î çÏ¢Ý }¢‹S¢êÚ Á¢Ï¢
ÈGU¢ñ¼ ãé» ¼¢ï ¥ãHï à¢èÚ¢Á¢G }¢ï´ S¢ï çÜUS¢è Ýï wG±¢Ï¢ }¢ï´ Îﶢ çÜU ±¢ïã à¢èÚ¢Á¢G
ÜUè Á¢¢}¢ï¥G }¢çSÁ¢Î ÜïU }¢ïãGڢϢ }¢ï´ ¶ÇGï ãñ´ ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´ Ýï Ï¢ïã¼ÚèÝ ãGéËH¢
(Á¢‹Ý¼è çHÏ¢¢S¢) Á¢GñÏ¢ï ¼Ý çÜU²¢ ãé±¢ ãñ ¥¢ñÚ S¢Ú ÐÚ }¢¢ïç¼²¢ï´ ±¢H¢

13. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
8
¼¢Á¢ S¢Á¢¢ ãé±¢ ãñ J wG±¢Ï¢ Îï¶Ýï ±¢Hï Ýï ¥GÁ¢Gü ÜUè : “ãGÁ¢GÚ¼ ! v²¢
ãG¢H ãñ ?” ÈGUÚ}¢¢²¢ : “¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï }¢éÛ¢ï Ï¢wGࢠçβ¢ ¥¢ñÚ }¢éÛ¢
ÐÚ ÜUÚ}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ï ¼¢Á¢ ÐãÝ¢ ÜUÚ Á¢‹Ý¼ }¢ï´ ΢ç¶GH çÜU²¢ J”
ÐêÀ¢ : “çÜUS¢ S¢Ï¢Ï¢ S¢ï ?” ÈGUÚ}¢¢²¢ : “}¢ñ´ ¼¢Á¢Î¢Úï }¢ÎèÝ¢
ÐÚ ÜUS¢Ú¼ S¢ï ÎéMÎï ТÜU ÐÉG¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ ²ïãè
¥G}¢H ÜU¢}¢ ¥¢ x¢²¢ J”
ãGÎèS¢ (2) ÚãG}¢¼¢ï´ ÜUè Ï¢ÚS¢¢¼
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU
ÝêÚ ÜïU ÐñÜUÚ, ¼}¢¢}¢ ÝçÏ¢²¢ï´ ÜïU S¢Ú±Ú, ΢ï Á¢ã¢æ ÜïU ¼¢Á¢±Ú, S¢é˼G¢Ýï
Ï¢ãGÚ¢ï Ï¢Ú ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ÚãG}¢¼ çÝà¢¢Ý ãñ :
“ ²¢’Ýè }¢éÛ¢ ÐÚ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉG¢ï, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
¼é}¢ ÐÚ ÚãG}¢¼ |¢ïÁ¢ïx¢¢ J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! S¢H¢¼ ÜïU }¢¢’Ý¢ ãñ´ ÚãG}¢¼ ²¢
¼G-HÏ¢ï ÚãG}¢¼, Á¢Ï¢ §S¢ ÜU¢ ÈGU¢§GH (²¢’Ýè ÜUÚÝï ±¢H¢) ÚÏ¢ ( ) ã¢ï
¼¢ï (S¢H¢¼) Ï¢ }¢¢’Ý¢ ÚãG}¢¼ ã¢ï¼è ãñ ¥¢ñÚ ÈGU¢§GH Á¢Ï¢ Ï¢‹Îï ã¢ï´ ¼¢ï Ï¢ }¢¢’Ý¢
¼G-HÏ¢ï ÚãG}¢¼ J §SH¢}¢ }¢ï´ »ÜU ÝïÜUè ÜU¢ Ï¢ÎH¢ ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ ÎS¢ x¢éÝ¢

14. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
9
ãñ J ¶G²¢H Úãï çÜU Ï¢‹Î¢ ¥ÐÝè ãGñçS¢Ä²¼ ÜïU H¢§ÜGU ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉG¼¢
ãñ }¢x¢Ú ÚÏ¢ ¼¥G¢H¢ ¥ÐÝè à¢¢Ý ÜïU H¢§ÜGU ©S¢ ÐÚ ÚãG}¢¼ï´ ©¼¢Ú¼¢ ãñ Á¢¢ï
Ï¢‹Îï ÜïU ¶G²¢H ± x¢é}¢¢Ý S¢ï ±Ú¢ (²¢’Ýè Ï¢éH‹Î) ãñ J
(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 2, S¢. 97, 98)
ãGÎèS¢ (3) ÎS¢ ÚãG}¢¼ï´
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU ÝçϢIJï
}¢éÜUÚü}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢, à¢ã‹à¢¢ãï Ï¢Ýè ¥¢Î}¢
ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éàÜUÏ¢¢Ú ãñ :
“
²¢’Ýè çÁ¢S¢ Ýï }¢éÛ¢ ÐÚ »ÜU Ï¢¢Ú ÎéMÎï ТÜU ÐÉG¢, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©S¢ ÐÚ
ÎS¢ ÚãG}¢¼ï´ |¢ïÁ¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÎS¢ x¢éÝ¢ã }¢é¥G¢ÈGU çÜU²ï Á¢¢»æx¢ï ¥¢ñÚ ©S¢
ÜïU ÎS¢ Î-ÚÁ¢ï Ï¢éH‹Î çÜU²ï Á¢¢»æx¢ï J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU »ÜU ÎéMÎï ТÜU
}¢ï´ ¼èÝ ÈGU¢»Îï ãñ´ J ÎS¢ ÚãG}¢¼ï´, ÎS¢ x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜUè }¢é¥G¢ÈGUè ¥¢ñÚ ÎS¢ Î-ÚÁ¢¢ï´
ÜUè Ï¢éH‹Îè J ( )

15. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
10
ãGÎèS¢ (4) çÝIJ¼ ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼
¥}¢èLH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ©G-}¢Úï ÈGU¢MÜGU
S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU à¢ã‹à¢¢ãï }¢ÎèÝ¢, ÜGUÚ¢Úï ÜGUËÏ¢¢ï S¢èÝ¢,
S¢¢çãGÏ¢ï }¢é¥Gœ¢GÚ ÐS¢èÝ¢, Ï¢¢§GS¢ï ÝéÁG¢êHï S¢ÜUèÝ¢, ÈGñUÁ¢G x¢‹Á¢èÝ¢
Ýï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : “ ²¢’Ýè
¥¢’}¢¢H ÜU¢ ΢ڢï }¢Î¢Ú çÝIJ¼¢ïæ ÐÚ ãñ J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! §S¢ ãGÎèS¢ S¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU
¥¢’}¢¢H ÜU¢ S¢±¢Ï¢ çÝIJ¼ ÐÚ ãè ãñ, çÏ¢x¢GñÚ çÝIJ¼ çÜUS¢è ¥G}¢H ÐÚ
S¢±¢Ï¢ ÜU¢ §çS¼ãGìÜGU¢ÜGU (²¢’Ýè ãGÜGU) Ýãè´ J ¥¢’}¢¢H ¥G}¢H ÜUè Á¢}¥G
ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ §yGH¢ÜGU ¥¢’Á¢G¢, Á¢GÏ¢¢Ý ¥¢ñÚ çÎH ¼èÝ¢ï´ ÜïU ¥zG¥G¢H ÐÚ
ã¢ï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ²ã¢æ ¥¢’}¢¢H S¢ï }¢éڢΠ¥¢’}¢¢Hï S¢¢çHãG¢ (²¢’Ýè ÝïÜU
¥¢’}¢¢H) ¥¢ñÚ }¢éÏ¢¢ãG (²¢’Ýè Á¢¢§Á¢G) ¥zG¥G¢H ãñ´ J ¥¢ñÚ çÝIJ¼ Hé-x¢G±è
¼G¢ñÚ ÐÚ çÎH ÜïU ÐéwG¼¢ §Ú¢Îï ÜU¢ï ÜUã¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ à¢Ú¥GÝ §GÏ¢¢Î¼ ÜïU §Ú¢Îï
ÜU¢ï çÝIJ¼ ÜU㢠Á¢¢¼¢ ãñ J §GÏ¢¢Î¢¼ ÜUè ΢ï çÜGUS}¢ï´ ãñ´ :
(1) }¢vGS¢ê΢ : Á¢ñS¢ï Ý}¢¢Á¢G, Ú¢ïÁ¢G¢ çÜU §Ý S¢ï }¢vGS¢êÎ ãGéS¢êHï S¢±¢Ï¢
ãñ §‹ãï´ ¥x¢Ú çÏ¢x¢GñÚ çÝIJ¼ ¥Î¢ çÜU²¢ Á¢¢» ¼¢ï ²ïã S¢ãGèãG Ý ã¢ï´x¢ï §S¢ çH²ï
çÜU §Ý S¢ï }¢vGS¢êÎ S¢±¢Ï¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ S¢±¢Ï¢ }¢zGÜGêUÎ ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï §S¢ ÜUè
±Á¢ã S¢ï ¥SH à¢ñ ãè ¥Î¢ Ý ã¢ïx¢è J

16. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
11
(2) x¢GñÚ }¢vGS¢ê΢ : ±¢ïã Á¢¢ï ÎêS¢Úè §GÏ¢¢Î¼¢ï´ ÜïU çH²ï Á¢GÚè¥G¢ ã¢ï´
Á¢ñS¢ï Ý}¢¢Á¢G ÜïU çH²ï Ó¢HÝ¢, ±éÁG¢ê, x¢GéSH ±x¢GñÚ¢ J §Ý §GÏ¢¢Î¢¼ï x¢GñÚ }¢vGS¢ê΢
ÜU¢ï ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü çÝIJ¼ï §GÏ¢¢Î¼ ÜïU S¢¢‰¢ ÜUÚïx¢¢ ¼¢ï ©S¢ï S¢±¢Ï¢ ç}¢Hïx¢¢ ¥¢ñÚ
¥x¢Ú çÏ¢H¢ çÝIJ¼ ÜUÚïx¢¢ ¼¢ï S¢±¢Ï¢ Ýãè´ ç}¢Hïx¢¢ }¢x¢Ú §Ý ÜU¢ Á¢GÚè¥G¢
²¢ ±S¢èH¢ Ï¢ÝÝ¢ ¥Ï¢ |¢è ÎéLS¼ ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ §Ý S¢ï Ý}¢¢Á¢G S¢ãGèãG ã¢ï
Á¢¢»x¢è J (}¢¢wG¢êÁ¢G ¥Á¢G ÝéÁGã¼éH ÜGU¢Úè à¢ãGïü S¢ãGèãGéH Ï¢é¶G¢Úè, çÁ¢. 1, S¢. 226)
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! »ÜU ¥G}¢H }¢ï´ çÁ¢¼Ýè çÝIJ¼ï´
ã¢ï´x¢è ©¼Ýè ÝïçÜU²¢ï´ ÜU¢ S¢±¢Ï¢ ç}¢Hïx¢¢, }¢-S¢HÝ }¢¢ïãG¼¢Á¢ ÜGUڢϢ¼ ΢Ú
ÜUè }¢ÎÎ ÜUÚÝï }¢ï´ ¥x¢Ú çÝIJ¼ ÈGUÜGU¼G çH ±çÁãËH¢ã (²¢’Ýè ¥ËH¢ã
ÜïU çH²ï) ÎïÝï ÜUè ã¢ïx¢è ¼¢ï »ÜU çÝIJ¼ ÜU¢ S¢±¢Ï¢ Т»x¢¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú
çS¢H» ÚïãGì}¢è ÜUè çÝIJ¼ |¢è ÜUÚïx¢¢ ¼¢ï ΢ïãÚ¢ S¢±¢Ï¢ Т»x¢¢ J
§S¢è ¼GÚãG }¢çSÁ¢Î }¢ï´ Ý}¢¢Á¢G ÜïU çH²ï Á¢¢Ý¢ |¢è »ÜU
¥G}¢H ãñ §S¢ }¢ï´ Ï¢ãé¼ S¢è çÝIJ¼ï´ ÜUè Á¢¢ S¢ÜU¼è ãñ´, §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼
ࢢã }¢¢ñH¢Ý¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý Ýï ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢
çÁ¢ËÎ 5 S¢ÈGUãG¢ 673 }¢ï´ §S¢ ÜïU çH²ï Ó¢¢HèS¢ çÝIJ¼ï´ Ï¢²¢Ý ÜUè´ ¥¢ñÚ
ÈGUÚ}¢¢²¢ : “Ï¢ïà¢ÜU Á¢¢ï §GË}¢ï çÝIJ¼ Á¢¢Ý¼¢ ãñ »ÜU »ÜU ÈGïU’H ÜU¢ï ¥ÐÝï
çH²ï ÜU§ü ÜU§ü ÝïçÜU²¢æ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ ãñ J” (ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢, çÁ¢. 5, S¢. 673)
Ï¢çËÜU }¢éÏ¢¢ãG ÜU¢}¢¢ï´ }¢ï´ |¢è ¥ÓÀè çÝIJ¼ ÜUÚÝï S¢ï S¢±¢Ï¢ ç}¢Hïx¢¢,
}¢-S¢HÝ ¶GéàÏ¢ê Hx¢¢Ýï }¢ï´ §çœ¢Ï¢¢»G S¢é‹Ý¼, ¼¢’Á¢Gè}¢ï }¢çSÁ¢Î, ÈGUÚãG¼ï

17. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
12
çÎ}¢¢x¢G ¥¢ñÚ ¥ÐÝï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï´ S¢ï Ý¢ ÐS¢‹Îè΢ Ï¢ê ÎêÚ ÜUÚÝï ÜUè
çÝIJ¼ï´ ã¢ïæ ¼¢ï ãÚ çÝIJ¼ ÜU¢ ¥Hx¢ S¢±¢Ï¢ ã¢ïx¢¢ J
wG¢éHêS¢ï çÝIJ¼
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ }¢¢çHÜU çÏ¢Ý ÎèÝ¢Ú çÎ}¢àÜGU
}¢ï´ }¢éÜGUè}¢ ‰¢ï ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ¥}¢èÚï }¢é¥G¢ç±²¢ ÜUè
¼Ä²¢Ú ÜU΢ü }¢çSÁ¢Î }¢ï´ »’ç¼ÜU¢ÈGU çÜU²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J »ÜU }¢¼üÏ¢¢ ©Ý ÜïU
çÎH }¢ï´ ¶G²¢H ¥¢²¢ çÜU ÜU¢ï§ü »ïS¢è S¢êÚ¼ Ðñ΢ ã¢ï Á¢¢» çÜU }¢éÛ¢ï §S¢
}¢çSÁ¢Î ÜU¢ }¢é-¼±ËHè (²¢’Ýè §ç‹¼Á¢G¢}¢ S¢æ|¢¢HÝï ±¢H¢) Ϣݢ çβ¢ Á¢¢» J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð Ýï »’ç¼ÜU¢ÈGU }¢ï´ §Á¢G¢ÈGU¢ ÜUÚ çβ¢ ¥¢ñÚ §¼Ýè ÜUS¢Ú¼ S¢ï
Ý}¢¢Á¢Gï´ ÐÉGè´ çÜU ã}¢¢ ±vG¼ Ý}¢¢Á¢G }¢ï´ }¢àxG¢êH Îï¶ï Á¢¢¼ï J HïçÜUÝ çÜUS¢è Ýï
¥¢Ð ÜUè ¼GÚÈGU ¼±ÁÁ¢¢ïã Ýãè´ ÜUè J »ÜU S¢¢H §S¢è ¼GÚãG x¢éÁ¢GÚ x¢²¢ J »ÜU
}¢¼üÏ¢¢ ¥¢Ð }¢çSÁ¢Î S¢ï Ï¢¢ãÚ ¥¢» ¼¢ï çÝ΢» x¢GñÏ¢è ¥¢§ü : “»ï }¢¢çHÜU !
¼éÛ¢ï ¥Ï¢ ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚÝè Ó¢¢çã²ï J” ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð ÜU¢ï »ÜU S¢¢H ¼ÜU
¥ÐÝè ¶GéÎ x¢G-ÚÁ¢G¢Ý¢ §GÏ¢¢Î¼ ÐÚ à¢ÎèÎ Ú‹Á¢ ± à¢Úç}¢‹Îx¢è ãé§ü ¥¢ñÚ ¥¢Ð
¥ÐÝï ÜGUËÏ¢ ÜU¢ï çÚ²¢ S¢ï ¶G¢Hè ÜUÚ ÜïU wG¢éHêS¢ï çÝIJ¼ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢Úè Ú¢¼
§GÏ¢¢Î¼ }¢ï´ }¢àxG¢êH Úãï J
S¢éÏãG ÜïU ±vG¼ }¢çSÁ¢Î ÜïU ÎÚ±¢Á¢Gï ÐÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ »ÜU }¢Á}¢¥G
}¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢¢, ¥¢ñÚ H¢ïx¢ ¥¢ÐS¢ }¢ï´ ÜUã Úãï ‰¢ï çÜU “}¢çSÁ¢Î ÜU¢ §ç‹¼Á¢G¢}¢
ÆèÜU Ýãè´ ãñ çHã¢Á¢G¢ §S¢è à¢wGS¢ ÜU¢ï }¢é-¼±ËHè Ϣݢ çβ¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ

18. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
13
¼}¢¢}¢ §ç‹¼Á¢G¢}¢è ©}¢êÚ §S¢ ÜïU çS¢ÐéÎü ÜUÚ çβï Á¢¢»æ J” S¢¢Ú¢ }¢Á}¢¥G §S¢
Ï¢¢¼ ÐÚ }¢éœ¢çÈGUÜGU ã¢ï ÜUÚ ¥¢Ð ÜïU ТS¢ ÐãéæÓ¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜïU Ý}¢¢Á¢G S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ã¢ïÝï ÜïU Ï¢¢’Î ©‹ã¢ï´ Ýï ¥¢Ð S¢ï ¥GÁ¢Gü ÜUè, çÜU “ã}¢
Ï¢¢ã}¢è ¼G¢ñÚ ÐÚ çÜU²ï x¢» }¢éœ¢çÈGUÜGU¢ ÈGñUS¢Hï S¢ï ¥¢Ð ÜU¢ï }¢çSÁ¢Î ÜU¢
}¢é-¼±ËHè Ϣݢݢ Ó¢¢ã¼ï ãñ´ J” ¥¢Ð Ýï ¥ËH¢ã
ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ïæ ¥GÁ¢Gü ÜUè : “»ï ¥ËH¢ã ! }¢ñ´ »ÜU S¢¢H ¼ÜU çÚ²¢ÜU¢Ú¢Ý¢
§GÏ¢¢Î¼ }¢ïæ §S¢ çH²ï }¢àxG¢êH Ú㢠çÜU }¢éÛ¢ï }¢çSÁ¢Î ÜUè ¼¢ñçH²¼ ãG¢çS¢H
ã¢ï Á¢¢» }¢x¢Ú »ïS¢¢ Ý ãé±¢ ¥Ï¢ Á¢Ï¢ çÜU }¢ñ´ çS¢ÎÜGïU çÎH S¢ï ¼ïÚè §GÏ¢¢Î¼
}¢ï´ }¢àxG¢êH ãé±¢ ¼¢ï ¼}¢¢}¢ H¢ïx¢ }¢éÛ¢ï }¢é-¼±ËHè ϢݢÝï ¥¢ ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ }¢ïÚï
ªÐÚ ²ïã Ï¢¢Ú Ç¢HÝ¢ Ó¢¢ã¼ï ãñ´, HïçÜUÝ }¢ñ´ ¼ïÚè ¥G-Á¢G}¢¼ ÜUè ÜGUS¢}¢ ¶¢¼¢
ãêæ çÜU }¢ñ´ Ý ¼¢ï ¥Ï¢ ¼¢ï ¼¢ñçH²¼ ÜGUÏ¢êH ÜUMæx¢¢ ¥¢ñÚ Ý }¢çSÁ¢Î S¢ï Ï¢¢ãÚ
çÝÜUHêæx¢¢ J” ²ïã ÜUã ÜUÚ çÈUÚ §GÏ¢¢Î¼ }¢ï´ }¢àxG¢êH ã¢ï x¢» J
}¢ÎèÝ¢ : ¥ÓÀè ¥ÓÀè çÝIJ¼¢ï´ S¢ï }¢é-¼¥GçËHÜGU ÚãÝé}¢¢§ü ÜïU çH²ï,
¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜU¢ S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Ú¢ ÜïUçS¢Å Ï¢²¢Ý
“çÝIJ¼ ÜU¢ ÈUH” ¥¢ñÚ çÝIJ¼¢ï´ S¢ï }¢é-¥GçËHÜGU ¥¢Ð ÜïU }¢éÚœ¢Ï¢ ÜU΢ü
ÜU¢Çü ²¢ Ðï}ÈGUHïÅ }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜUè çÜUS¢è |¢è ࢢ¶G S¢ï
ãçÎIJ¼Ý ãG¢çS¢H ÈGUÚ}¢¢»æ J

19. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
14
ãGÎèS¢ (5) çÝIJ¼ ¥G}¢H S¢ï Ï¢ïã¼Ú ãñ
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ S¢ãìH çÏ¢Ý S¢¢’Î S¢ï }¢Ú±è ãñ
çÜU ãGéÁG¢êÚï ТÜU, S¢¢çãGÏ¢ï H¢ñH¢ÜU, S¢Ä²¢ãGï ¥zGH¢ÜU
ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï çÎHÜéUࢢ ãñ : “ ²¢’Ýè }¢éS¢Ë}¢¢Ý ÜUè
çÝIJ¼ ©S¢ ÜïU ¥G}¢H S¢ï Ï¢ïã¼Ú ãñ J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥}¢èLH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢çIJÎéÝ¢ ¥GçHIJéH }¢é¼üÁ¢G¢ Ýï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ :
“Ï¢‹Îï ÜU¢ï ¥ÓÀè çÝÄÄ¢¼ ÐÚ ±¢ïã §‹¥G¢}¢¢¼ çβï Á¢¢¼ï ãñ´ Á¢¢ï ¥ÓÀï
¥G}¢H ÐÚ |¢è Ýãè´ çβï Á¢¢¼ï v²êæ çÜU çÝIJ¼ }¢ï´ çÚ²¢ÜU¢Úè
Ýãè´ ã¢ï¼è J”
çÝIJ¼ ÜU¢ ÈUH
Ï¢Ýè §SÚ¢§üH ÜU¢ »ÜU à¢wGS¢ ÜGUãìG¼G S¢¢Hè }¢ï´ Úñ¼ ÜïU »ÜU
ÅèHï ÜïU ТS¢ S¢ï x¢éÁ¢GÚ¢ J ©S¢ Ýï çÎH }¢ï´ S¢¢ïÓ¢¢ çÜU ¥x¢Ú ²ïã Úñ¼
x¢GËH¢ ã¢ï¼è ¼¢ï }¢ñ´ §S¢ï H¢ïx¢¢ï´ }¢ï´ ¼vGS¢è}¢ ÜUÚ Îï¼¢ J §S¢ ÐÚ
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ©Ý ÜïU ÝÏ¢è ÜUè ¼GÚÈGU ±ãGì² |¢ïÁ¢è çÜU ©S¢
S¢ï ÈGUÚ}¢¢»æ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¼é}ã¢Ú¢ S¢-ÎÜGU¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢

20. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
15
¥¢ñÚ ¼ïÚè ¥ÓÀè çÝIJ¼ ÜïU Ï¢ÎHï }¢ï´ ©S¢ ÅèHï ÜïU Ï¢ ÜGUÎÚ x¢GËH¢
S¢-ÎÜGU¢ ÜUÚÝï ÜU¢ S¢±¢Ï¢ çβ¢ J
ãGÎèS¢ (6) ãGéS¢êHï §GË}¢ ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ¥ÝS¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU ¥ËH¢ã
ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢, ΢ݢ» x¢Gé²êÏ¢, }¢éÝÁGÁ¢GãéÝ ¥GçÝH ©G²êÏ¢
ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ÚãÏ¢Ú çÝà¢¢Ý ãñ : “
²¢’Ýè §GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚ¢ï ¥x¢Ó¢ïü ¼é}ãï´ Ó¢èÝ Á¢¢Ý¢ ÐÇGï J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! §S¢ (ãGÎèS¢ï ТÜU) S¢ï §GË}¢ï ÎèÝ
ÜUè Ï¢ï §ç‹¼ã¢ ¥ãç}}¢Ä²¼ S¢¢çÏ¢¼ ã¢ï¼è ãñ çÜU ©S¢ Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ Á¢Ï¢
çÜU ã±¢§ü Á¢ã¢Á¢G, ÚïH ¥¢ñÚ }¢¢ïÅÚ Ýãè´ ‰¢ï, ¥GÚÏ¢ S¢ï }¢éËÜïU Ó¢èÝ
ÐãéæӢݢ çÜU¼Ý¢ }¢éçàÜUH ÜU¢}¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢
§à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢ Úãï ãñ´ çÜU ¥x¢Ó¢ïü ¼é}¢ ÜU¢ï ¥GÚÏ¢ S¢ï
}¢éËÜïU Ó¢èÝ Á¢¢Ý¢ ÐÇGï HïçÜUÝ §GË}¢ï ÎèÝ Á¢GMÚ ãG¢çS¢H ÜUÚ¢ï §S¢ S¢ï
x¢GzGH¼ ãÚçx¢Á¢G Ý Ï¢Ú¼¢ï J (§GË}¢ ¥¢ñÚ ©G-H}¢¢, S¢. 33)

21. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
16
}¢ÎèݼéH }¢éÝñÚã S¢ï çÎ}¢àÜGU ÜU¢ S¢ÈGUÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ÜUS¢èÚ çÏ¢Ý ÜGñUS¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ÎÚ΢ ÜïU S¢¢‰¢ çÎ}¢àÜGU ÜUè }¢çSÁ¢Î }¢ï´
Ï¢ñÆ¢ ‰¢¢ ¼¢ï »ÜU ¥¢Î}¢è Ýï ¥¢ ÜUÚ ÜU㢠: “»ï ¥Ï¢ê ÎÚ΢ ! Ï¢ïà¢ÜU }¢ñ´ ¼¢Á¢Î¢Úï
çÚS¢¢H¼ ÜïU à¢ãìÚ }¢ÎèÝ» ¼GçIJϢ¢ S¢ï ²ïã S¢éÝ ÜUÚ
¥¢²¢ ãêæ çÜU ¥¢Ð ÜïU ТS¢ ÜU¢ï§ü ãGÎèS¢ ãñ çÁ¢S¢ï ¥¢Ð ÚS¢êHéËH¢ã
S¢ï çÚ±¢²¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ }¢ñ´ çÜUS¢è ÎêS¢Úï ÜU¢}¢ ÜïU çH²ï
Ýãè´ ¥¢²¢ ãêæ J” ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ÎÚ΢ Ýï ÜU㢠çÜU }¢ñ´ Ýï ÚS¢êHï ÜUÚè}¢
ÜU¢ï ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» S¢éÝ¢ ãñ çÜU “Á¢¢ï à¢wGS¢ §GË}¢ (ÎèÝ)
ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜïU çH²ï S¢ÈGUÚ ÜUÚ¼¢ ãñ ¼¢ï ¶Gé΢ ¼¥G¢H¢ ©S¢ï Á¢‹Ý¼ ÜïU Ú¢S¼¢ï´ }¢ï´ S¢ï
»ÜU Ú¢S¼ï ÐÚ Ó¢H¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ¼G¢çHÏ¢ï §GË}¢ ÜUè çÚÁ¢G¢ ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜïU çH²ï
çÈGUçÚà¼ï ¥ÐÝï Ð򢕫 ÜU¢ï çÏ¢À¢ Îï¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ãÚ ±¢ïã Ó¢èÁ¢G Á¢¢ï ¥¢S}¢¢Ý ± Á¢G}¢èÝ }¢ï´
ãñ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU }¢ÀçH²¢æ ТÝè ÜïU ¥‹ÎÚ ¥G¢çH}¢ ÜïU çH²ï Îé¥G¢»}¢çxGÈGUÚ¼ ÜUÚ¼è ãñ´
¥¢ñÚ ¥G¢çH}¢ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼ ¥G¢çϢΠÐÚ »ïS¢è ãñ Á¢ñS¢è Ó¢¢ñÎã±è´ Ú¢¼ ÜïU Ó¢¢æÎ ÜUè
ÈGUÁ¢GèH¼ çS¢¼¢Ú¢ï´ ÐÚ, ¥¢ñÚ ©G-H}¢¢ ¥ç}Ï¢²¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU ±¢çÚS¢ ±
Á¢¢ Ýà¢èÝ ãñ´ J ¥ç}Ï¢²¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ ¼ÜU¢ü ÎèÝ¢Ú ± çÎÚã}¢ Ýãè´ ãñ´ J ©‹ã¢ï´
Ýï ±Ú¢S¢¼ }¢ï´ çS¢ÈGUü §GË}¢ À¢ïÇG¢ ãñ ¼¢ï çÁ¢S¢ Ýï §S¢ï ãG¢çS¢H çÜU²¢ ©S¢ Ýï ÐêÚ¢ çãGSS¢¢
Т²¢ J”

22. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
17
ãGÎèS¢ (7) Ï¢ïã¼ÚèÝ à¢wGS¢
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ©GS}¢¢Ý S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU
à¢ã‹à¢¢ãï }¢ÎèÝ¢, ÜGUÚ¢Úï ÜGUËÏ¢¢ï S¢èÝ¢, S¢¢çãGÏ¢ï }¢é¥Gœ¢GÚ ÐS¢èÝ¢, Ï¢¢§GS¢ï
ÝéÁG¢êHï S¢ÜUèÝ¢, ÈGñUÁ¢G x¢‹Á¢èÝ¢ Ýï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ :
“ ²¢’Ýè ¼é}¢ }¢ï´ Ï¢ïã¼ÚèÝ à¢wGS¢ ±¢ïã ãñ, çÁ¢S¢ Ýï
ÜGéUÚ¥¢Ý ÜU¢ï S¢è¶¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ï çS¢¶¢²¢ J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ÜGéUÚ¥¢Ý S¢è¶Ýï çS¢¶¢Ýï }¢ï´ Ï¢ãé¼
±éS¥G¼ ãñ, Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï ÜGéUÚ¥¢Ý ÜïU çãÁÁ¢ï çS¢¶¢Ý¢, ÜGU¢Úè S¢¢çãGÏ¢¢Ý ÜU¢
¼Á±èÎ S¢è¶Ý¢ çS¢¶¢Ý¢, ©G-H}¢¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ ÜGéUÚ¥¢Ýè ¥ãGÜU¢}¢ Ï¢
Á¢GÚè¥G» ãGÎèS¢ ± çÈGUvGã S¢è¶Ý¢ çS¢¶¢Ý¢, S¢êçÈGU²¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ ¥S¢Ú¢Ú
± L}¢êÁ¢Gï ÜGéUÚ¥¢Ý Ï¢ çS¢çËS¢H» ¼GÚèÜGU¼ S¢è¶Ý¢ çS¢¶¢Ý¢ S¢Ï¢ ÜGéUÚ¥¢Ý
ãè ÜUè ¼¢’Hè}¢ ãñ J çS¢ÈGUü ¥ËÈGU¢Á¢Gï ÜGéUÚ¥¢Ý ÜUè ¼¢’Hè}¢ }¢éڢΠÝãè´ J
(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 3, S¢. 217)
! ¼ÏHèx¢Gï ÜGéUÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ ÜUè ¥G¢H}¢x¢èÚ x¢GñÚ çS¢²¢S¢è
¼ãGÚèÜU ΢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU ¼ãGì¼ ÜGéUÚ¥¢Ýï ТÜU ÜUè ¼¢’Hè}¢¢¼ ÜU¢ï
¥G¢}¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ¥‹ÎMÝ ± Ï¢ñMÝï }¢éËÜU çãGzGÁ¢G¢ï Ý¢çÁ¢GÚ¢ ÜïU H¢
¼¢’΢Π}¢Î¢çÚS¢ Ϣݢ}¢ “}¢Îí-S¢¼éH }¢ÎèÝ¢” ÜGU¢§}¢ ãñ´ J ТçÜUS¼¢Ý }¢ï´
ãÁ¢G¢Ú¢ï´ }¢-ÎÝè }¢é‹Ýï ¥¢ñÚ }¢-ÎÝè }¢éç‹Ý²¢ï´ ÜU¢ï çãGzGÁ¢G¢ï Ý¢çÁ¢GÚ¢ ÜUè }¢ézG¼

23. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
18
¼¢’Hè}¢ Îè Á¢¢ Úãè ãñ J §S¢è ¼GÚãG }¢éwG¼çHÈGU }¢S¢¢çÁ¢Î ±x¢GñÚ¢ }¢ï´
©G}¢ê}¢Ý Ï¢¢’Î Ý}¢¢Á¢Gï §Gࢢ ãÁ¢G¢Ú㢠}¢Îí-S¢¼éH }¢ÎèÝ¢ Ï¢¢çHx¢G¢Ý ÜUè
¼ÚÜUèÏ¢ ã¢ï¼è ãñ çÁ¢Ý }¢ï´ Ï¢ÇGè ©G}¢í ÜïU §SH¢}¢è |¢¢§ü S¢ãGèãG }¢¶G¢çÚÁ¢
S¢ï ãGéMÈGU ÜUè ÎéLS¼ ¥Î¢»x¢è ÜïU S¢¢‰¢ ÜGéUÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ S¢è¶¼ï ¥¢ñÚ
Îé¥G¢»æ ²¢Î ÜUÚ¼ï, Ý}¢¢Á¢Gï´ ±x¢GñÚ¢ ÎéLS¼ ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜUè
¼¢’Hè}¢ }¢ézG¼ ãG¢çS¢H ÜUÚ¼ï ãñ´ J §GH¢±¢ ¥Á¢Gè´ Î鋲¢ ÜïU }¢éwG¼çHÈGU
}¢é}¢¢çHÜU }¢ï´ ¥vS¢Ú Í¢Ú¢ï´ ÜïU ¥‹ÎÚ ¼vGÚèÏ¢Ý Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ ãÁ¢G¢Ú¢ï´ }¢Î¢çÚS¢
Ϣݢ}¢ }¢Îí-S¢¼éH }¢ÎèÝ¢ (Ï¢Ú¢» Ï¢¢çHx¢G¢¼) |¢è Hx¢¢» Á¢¢¼ï ãñ´ çÁ¢Ý
}¢ï´ §SH¢}¢è Ï¢ãÝï´ ÜGéUÚ¥¢Ýï ТÜU, Ý}¢¢Á¢G ¥¢ñÚ S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜUè }¢ézG¼
¼¢’Hè}¢ Т¼è´ ¥¢ñÚ Îé¥G¢»æ ²¢Î ÜUÚ¼è ãñ´ J à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï
¥ãHï S¢é‹Ý¼, Ï¢¢çݲï ΢’±¼ï §SH¢}¢è ãGÁ¢GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢
¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè ÜïU
Á¢ÁGÏ¢¢¼ ²ïã ãñ´ :
²ïãè ãñ ¥¢ÚÁG¢ê ¼¢’Hè}¢ï ÜGéUÚ¥¢æ ¥G¢}¢ ã¢ï Á¢¢»
ç¼H¢±¼ ÜUÚÝ¢ S¢éÏãG¢ï ࢢ}¢ }¢ïÚ¢ ÜU¢}¢ ã¢ï Á¢¢»
ãGÎèS¢ (8) §GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚÝ¢ ÈGUÁ¢Gü ãñ
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ¥ÝS¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚï
ТÜU, S¢¢çãGÏ¢ï H¢ñH¢ÜU, S¢Ä²¢ãGï ¥zGH¢ÜU §à¢¢üÎ

24. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
19
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè §GË}¢ ÜU¢ ãG¢çS¢H ÜUÚÝ¢
ãÚ }¢éS¢Ë}¢¢Ý }¢Îü (± ¥G¢ñÚ¼) ÐÚ ÈGUÁ¢Gü ãñ J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ãÚ }¢éS¢Ë}¢¢Ý }¢Îü ¥G¢ñÚ¼ ÐÚ §GË}¢
S¢è¶Ý¢ ÈGUÁ¢Gü ãñ, (²ã¢æ) §GË}¢ S¢ï Ï¢ ÜGUÎÚï Á¢GMÚ¼ à¢Ú-§üG }¢S¢¢§H }¢éڢΠãñ´
çHã¢Á¢G¢ Ú¢ïÁ¢Gï Ý}¢¢Á¢G ÜïU }¢S¢¢§Hï Á¢GMçÚIJ¢ S¢è¶Ý¢ ãÚ }¢éS¢Ë}¢¢Ý ÐÚ
ÈGUÁ¢Gü, ãGñÁ¢G ± çÝÈGU¢S¢ ÜïU Á¢GMÚè }¢S¢¢§H S¢è¶Ý¢ ãÚ ¥G¢ñÚ¼ ÐÚ, ç¼Á¢¢Ú¼
ÜïU }¢S¢¢§H S¢è¶Ý¢ ãÚ ¼¢çÁ¢Ú ÐÚ, ãGÁ¢ ÜïU }¢S¢¢§H S¢è¶Ý¢ ãGÁ¢ ÜU¢ï
Á¢¢Ýï ±¢Hï ÐÚ »ïGÝ ÈGUÁ¢Gü ãñ´ HïçÜUÝ ÎèÝ ÜU¢ ÐêÚ¢ ¥G¢çH}¢ Ï¢ÝÝ¢ ÈGUÁ¢Gïü
çÜUÈGU¢²¢ çÜU ¥x¢Ú à¢ãìÚ }¢ï´ »ÜU Ýï ¥Î¢ ÜUÚ çβ¢ ¼¢ï S¢Ï¢ Ï¢Úè ã¢ï x¢» J
(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 1, S¢. 202)
à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ Ï¢¢çݲï ΢’±¼ï §SH¢}¢è
ãGÁ¢GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè
¥ÐÝï »ÜU }¢v¼êÏ¢ }¢ï´ çH¶¼ï ãñ´ : “}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è
|¢¢§²¢ï ! ¥zGS¢¢ïS¢ ! ¥¢Á¢ ÜUH çS¢ÈGUü ± çS¢ÈGUü Î鋲¢±è ©GHê}¢ ãè ÜUè
¼GÚÈGU ã}¢¢Úè ¥vS¢çÚÄÄ¢¼ ÜU¢ LÁ¢ãG¢Ý ãñ J §GË}¢ï ÎèÝ ÜUè ¼GÚÈGU Ï¢ãé¼
ãè ÜU}¢ }¢ñH¢Ý ãñ J ãGÎèS¢ï ТÜU }¢ï´ ãñ :
²¢’Ýè §GË}¢ ÜU¢ ¼GHÏ¢ ÜUÚÝ¢ ãÚ }¢éS¢Ë}¢¢Ý }¢Îü (± ¥G¢ñÚ¼) ÐÚ ÈGUÁ¢Gü ãñ J
§S¢ ãGÎèS¢ï ТÜU ÜïU ¼ãGì¼ }¢ïÚï ¥¢ÜGU¢ ¥¢’H¢

25. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
20
ãGÁ¢GÚ¼, §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼, }¢¢ñH¢Ý¢ ࢢ㠧}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý
Ýï Á¢¢ï ÜéUÀ ÈGUÚ}¢¢²¢, §S¢ ÜU¢ ¥¢S¢¢Ý HzGÁ¢G¢ï´ }¢ï´ }¢éwG¼S¢ÚÝ
¶GéH¢S¢¢ ¥GÁ¢Gü ÜUÚÝï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚ¼¢ ãêæ J S¢Ï¢ }¢ï´ ¥Ã±HèÝ ± ¥ã}¢
¼ÚèÝ ÈGUÁ¢Gü ²ïã ãñ çÜU Ϣ鋲¢Îè ¥GÜGU¢§Î ÜU¢ §GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚï J çÁ¢S¢ S¢ï
¥¢Î}¢è S¢ãGèãGéH ¥GÜGUè΢ S¢é‹Ýè Ϣݼ¢ ãñ ¥¢ñÚ çÁ¢Ý ÜïU §‹ÜU¢Ú ±
}¢é¶G¢-HÈGU¼ S¢ï ÜU¢çÈGUÚ ²¢ x¢é}¢Ú¢ã ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î }¢S¢¢§Hï
Ý}¢¢Á¢G ²¢’Ýè §S¢ ÜïU ÈGUÚ¢§Á¢G ± à¢Ú¢§¼G ± }¢éçzGS¢Î¢¼ (²¢’Ýè Ý}¢¢Á¢G ¼¢ïÇGÝï
±¢Hè Ó¢èÁ¢Gï´) S¢è¶ï ¼¢çÜU Ý}¢¢Á¢G S¢ãGèãG ¼G¢ñÚ ÐÚ ¥Î¢ ÜUÚ S¢ÜïU J çÈUÚ Á¢Ï¢
Ú-}¢Á¢G¢ÝéH }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜUè ¼à¢ÚèÈGU ¥¢-±Úè ã¢ï ¼¢ï Ú¢ïÁ¢G¢ï´ ÜïU }¢S¢¢§H,
}¢¢çHÜïU çÝS¢¢Ï¢ï Ý¢}¢è (²¢’Ýè ãGÜGUèÜGU¼Ý ²¢ ãGév}¢Ý Ï¢ÉGÝï ±¢Hï }¢¢H ÜïU
çÝS¢¢Ï¢ ÜU¢ }¢¢çHÜU) ã¢ï Á¢¢» ¼¢ï Á¢GÜU¢¼ ÜïU }¢S¢¢§H, S¢¢çãGÏ¢ï §çS¼¼G¢¥G¼
ã¢ï ¼¢ï }¢S¢¢§Hï ãGÁ¢, çÝÜU¢ãG ÜUÚÝ¢ Ó¢¢ãï ¼¢ï §S¢ ÜïU Á¢GMÚè }¢S¢¢§H,
¼¢çÁ¢Ú ã¢ï ¼¢ï ¶GÚè΢ï ÈGUÚ¢ïwG¼ ÜïU }¢S¢¢§H, }¢éÁ¢G¢Úï¥G ²¢’Ýè ÜU¢à¼-ÜU¢Ú
(± Á¢G}¢èÝ Î¢Ú) ÐÚ ¶ï¼è Ï¢¢ÇGè ÜïU }¢S¢¢§H, }¢éH¢çÁ¢G}¢ Ï¢ÝÝï ¥¢ñÚ
}¢éH¢çÁ¢G}¢ Ú¶Ýï ±¢Hï ÐÚ §Á¢¢Ú¢ ÜïU }¢S¢¢§H J (²¢’Ýè ¥¢ñÚ
§S¢è ÐÚ çÜGU²¢S¢ ÜUÚ¼ï ãé») ãÚ }¢éS¢Ë}¢¢Ý ¥G¢çÜGUH ± Ï¢¢çHx¢G }¢Îü ±
¥G¢ñÚ¼ ÐÚ ©S¢ ÜUè }¢¢ñÁ¢ê΢ ãG¢H¼ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU }¢S¥Hï S¢è¶Ý¢ ÈGUÁ¢Gïü
»ïGÝ ãñ J §S¢è ¼GÚãG ãÚ »ÜU ÜïU çH²ï }¢S¢¢§Hï ãGH¢H ± ãGÚ¢}¢ |¢è S¢è¶Ý¢
ÈGUÁ¢Gü ãñ J ÝèÁ¢G }¢S¢¢§Hï ÜGUËÏ¢ (Ï¢¢ç¼GÝè }¢S¢¢§H) ²¢’Ýè ÈGUÚ¢§Á¢Gï ÜGUçËÏ¢²¢

26. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
21
(Ï¢¢ç¼GÝè ÈGUÚ¢§Á¢G) }¢-S¢HÝ ¥G¢çÁ¢Á¢Gè ± §wGH¢S¢ ¥¢ñÚ ¼±vÜéUH ±x¢GñÚã¢
¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ï ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢ç¼GÝè x¢éÝ¢ã }¢-S¢HÝ
¼ÜUÏÏ¢éÚ, çÚ²¢ÜU¢Úè, ãGS¢Î ±x¢GñÚ㢠¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ §GH¢Á¢ S¢è¶Ý¢ ãÚ
}¢éS¢Ë}¢¢Ý ÐÚ ¥ã}¢ ÈGUÚ¢§Á¢G S¢ï ãñ J”
(}¢¢wG¢êÁ¢G ¥Á¢G ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢, çÁ¢. 23, S¢. 623, 624)
ãGÎèS¢ (9) çÚÁGÜGU ÜU¢ Á¢G¢ç}¢Ý
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ çÁ¢G²¢Î çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ
çÜU ÝçϢIJï }¢éÜUÚü}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢, à¢ã‹à¢¢ãï Ï¢Ýè ¥¢Î}¢
ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï Á¢Gèà¢¢Ý ãñ : “
²¢’Ýè Á¢¢ï à¢wGS¢ ¼G-HÏ¢ï §GË}¢ }¢ï´ Úã¼¢ ãñ, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©S¢ ÜïU çÚÁGÜGU ÜU¢
Á¢G¢ç}¢Ý ãñ J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¼G¢çHÏ¢ï §GË}¢ ÜU¢ï
¶G¢S¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ »ïS¢ï Á¢GÚè»G S¢ï çÚÁGÜGU ¥G¼G¢ ÜUÚïx¢¢ çÜU ©S¢ ÜU¢ x¢é}¢¢Ý |¢è Ý
ã¢ïx¢¢, J çHã¢Á¢G¢ ¼G¢çHÏ¢éH §GË}¢ ÜU¢ï Ó¢¢çã²ï çÜU ¥ÐÝï ÚÏ¢
ãè ÐÚ ¼±vÜéUH ÜUÚï ¥¢ñÚ ‰¢¢ïÇGï ¶¢Ýï ¥¢ñÚ ÜU}¢ çHÏ¢¢S¢ ÐÚ ÜGUÝ¢¥G¼
ÜUÚï J §}¢¢}¢ }¢¢çHÜU ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : Á¢¢ï ÈGUvGÚ ÐÚ Ú¢Á¢Gè Ý
ã¢ïx¢¢ ¼¢ï ©S¢ï ©S¢ ÜU¢ }¢yGHêÏ¢ ²¢’Ýè §GË}¢ Ý ç}¢H S¢ÜïUx¢¢ J

27. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
22
çÈGUvGãï ãG-ÝÈGUè ÜïU ¥GÁ¢Gè}¢ Ðïà±¢ §}¢¢}¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢
ÜïU ã¢ï‹ã¢Ú ࢢçx¢Îü §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê ²êS¢éÈGU Ýï Á¢Ï¢
§}¢¢}¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ÜUè ࢢçx¢Îèü §çwG¼²¢Ú ÜUè ¼¢ï ¥¢Ð }¢¢Hè
¼G¢ñÚ ÐÚ Á¢GÏ¢êæ ãG¢Hè ÜU¢ çà¢ÜU¢Ú ‰¢ï J HïçÜUÝ ¥¢Ð Ýï çã}}¢¼ Ý ã¢Úè ¥¢ñÚ
}¢éS¢ËS¢H §GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚ¼ï Úãï ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚï ÜU¢Ú çÈGUvGãï ãG-ÝÈGUè ÜïU
§}¢¢}¢ ÜUãH¢» J
ãGÎèS¢ (10) Ú¢ãï wG¢é΢ ÜU¢ }¢éS¢¢çÈGUÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ¥ÝS¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU ¥ËH¢ã
ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢, ΢ݢ» x¢Gé²êÏ¢, }¢éÝÁGÁ¢GãéÝ ¥GçÝH ©G²êÏ¢
ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ¥G-Á¢G}¢¼ çÝà¢¢Ý ãñ : “
²¢’Ýè Á¢¢ï à¢wGS¢ ¼G-HÏ¢ï §GË}¢ ÜïU çH²ï Í¢Ú S¢ï çÝÜUH¢, ¼¢ï Á¢Ï¢ ¼ÜU ±¢ÐS¢ Ý
ã¢ï ¥ËH¢ã ÜUè Ú¢ã }¢ï´ ãñ J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Á¢¢ï ÜU¢ï§ü }¢S¥H¢ ÐêÀÝï ÜïU çH²ï
¥ÐÝï Í¢Ú S¢ï ²¢ §GË}¢ ÜUè Á¢éS¼-Á¢ê }¢ï´ ¥ÐÝï ±¼GÝ S¢ï ©G-H}¢¢ ÜïU ТS¢
x¢²¢ ±¢ïã |¢è }¢éÁ¢¢çãÎï ÈGUè S¢Ï¢èçHËH¢ã (²¢’Ýè Ú¢ãï ¶Gé΢ }¢ï´
çÁ¢ã¢Î ÜUÚÝï ±¢Hï ÜUè ¼GÚãG) ãñ J x¢G¢Á¢Gè ÜUè ¼GÚãG Í¢Ú H¢ñÅÝï ¼ÜU ©S¢ ÜU¢

28. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
23
S¢¢Ú¢ ±vG¼ ¥¢ñÚ ãG-Ú-ÜU¼ §GÏ¢¢Î¼ ã¢ïx¢è J
(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 1, S¢. 203)
S¢è¶Ýï ÜïU çH²ï S¢ÈGUÚ ÜUÚÝ¢ Ï¢éÁG¢éx¢¢ïZ ÜUè S¢é‹Ý¼ ãñ
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ²ÜGUèÝÝ §GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜïU
çH²ï S¢ÈGUÚ ÜUÚÝ¢ Ï¢éÁ¢Géx¢¢üÝï ÎèÝ ÜUè S¢é‹Ý¼ ãñ J ¥¢ñÚ ±¢ïã ÝéÈGêUS¢ï
ÜGéUÎçS¢Ä²¢ ¼¢ï ©S¢ ÜUçÆÝ Î¢ñÚ }¢ï´ §GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜïU çH²ï S¢ÈGUÚ
ÜUÚ¼ï ‰¢ï Á¢Ï¢ S¢ÈGUÚ ªæÅ ÐÚ, Í¢¢ïÇGï ÐÚ ²¢ ÐñÎH çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢ J ¥¢ñÚ
}¢ç‹Á¢GH ¼ÜU ÐãéæÓ¢Ýï }¢ï´ ÜU§ü Ú¢ïÁ¢G ¥¢ñÚ ÜU|¢è ÜU|¢è ÜU§ü }¢¢ã S¢ÈGUü ã¢ï Á¢¢¼ï
‰¢ï J Á¢Ï¢ çÜU ¥¢Á¢ ÜUH ¼¢ï }¢ãèÝ¢ï´ ÜU¢ S¢ÈGUÚ çÎÝ¢ï´ }¢ï´ ¥¢ñÚ çÎÝ¢ïæ ÜU¢
S¢ÈGUÚ Í¢‹Å¢ï´ }¢ï´ ¼Gñ ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ J ©S¢ ΢ñÚ }¢ï´ §S¢ ÜGUÎÚ Îéà±¢çÚ²¢æ ã¢ïÝï ÜïU
Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ H¢ïx¢¢ï´ }¢ï´ Á¢ÁGÏ¢¢ ‰¢¢ çÜU ±¢ïã Ú¢ãï ¶Gé΢ }¢ï´ S¢ÈGUÚ ÜUÚ¼ï
‰¢ï J ¥¢ñÚ S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜïU Ú¢S¼ï }¢ï´ ¥¢Ýï ±¢Hè ãÚ ¼vHèÈGU ÜU¢ï ¶G‹Î¢ ÐïࢢÝè
S¢ï Ï¢Ú΢༠ÜUÚ Hï¼ï ‰¢ï J }¢x¢Ú ¥zGS¢¢ïS¢ ! ¥¢Á¢ ãG¢H¢æ çÜU S¢ÈGUÚ ÜUÚÝ¢
çÝ㢲¼ ãè ¥¢S¢¢Ý ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ J çÈUÚ |¢è §S¢ ¥¢S¢¢Ýè S¢ï ÈGU¢»Î¢ ©Æ¢Ýï
ÜïU çH²ï ÜU¢ï§ü ¼Ä²¢Ú Ýãè´ J ã¢æ ! ãGéS¢êHï Î鋲¢ ÜïU çH²ï §S¢ ¥¢S¢¢Ýè ÜU¢
ÐêÚ¢ ÐêÚ¢ ÈGU¢»Î¢ ©Æ¢²¢ Á¢¢¼¢ ãñ J ΢ñH¼ ÜU}¢¢Ýï ÜïU çH²ï H¢ïx¢ ãÁ¢G¢Ú¢ï´
}¢èH¢ï´ ÜU¢ S¢ÈGUÚ ¼Gñ ÜUÚ ÜïU Ý Á¢¢Ýï ÜUã¢æ ÜUã¢æ ÐãéæÓ¢ Á¢¢¼ï ãñ´ J }¢¢H ÜU}¢¢Ýï

29. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
24
ÜUè x¢GÚÁ¢G S¢ï }¢¢æ Ï¢¢Ð, Ï¢è±è Ï¢ÓÓ¢¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï ÈGéUÚÜGU¼ ¥¢ñÚ Á¢é΢§ü x¢±¢Ú¢
ÜUÚ Hï¼ï ãñ´ J wG¢êÏ¢ ÜU}¢¢¼ï ãñ´, Ï¢ï´ÜU Ï¢ïHï‹S¢ Ï¢ÉG¢¼ï ãñ´, wG¢êÏ¢ ¶Géࢠã¢ï¼ï ãñ´,
ãÚ ±vG¼ }¢¢H¢ï ΢ñH¼ ÜïU ÉïÚ ÜïU S¢éã¢Ýï S¢ÐÝï Îﶼï Úã¼ï ãñ´, ΢ñH¼
Ï¢ÉG¢Ýï ÜUè ݧü ݧü ¼ÚÜUèÏ¢ï´ S¢¢ïÓ¢¼ï Úã¼ï ãñ´ J à¢Ï¢¢ï Ú¢ïÁ¢G }¢¢H ãè ÜïU Á¢¢H
}¢ï´ ÈæUS¢ï Úã¼ï ãñ´ J ¥¢ã ! ãGéÏÏ¢ï }¢¢H }¢ïæ ãÚ »ÜU ¥¢Á¢ S¢ÈGUÚ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï
Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú ¥¢ñÚ S¢Ú {ÇG ÜUè Ï¢¢Á¢Gè Hx¢¢ ÎïÝï ÜïU çH²ï ¼Ä²¢Ú ÝÁ¢GÚ ¥¢¼¢
ãñ J §SH¢}¢ ÜUè S¢Ú Ï¢éH‹Îè ÜïU çH²ï ÝïÜUè ÜUè ΢’±¼ ÐïࢠÜUÚÝï ÜïU
çH²ï ÜU¢ñÝ ¥ÐÝï Í¢Ú S¢ï çÝÜUHï J ¥¢ã ! S¢Î ¥¢ã !
±¢ïã }¢Îïü }¢éÁ¢¢çãÎ ÝÁ¢GÚ ¥¢¼¢ Ýãè´ }¢éÛ¢ ÜU¢ï
ã¢ï çÁ¢S¢ ÜUè Úx¢¢ï Ðñ }¢ï´ ÈGUÜGU¼G }¢çS¼²ï çÜUÚ΢Ú
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ! ΢’±¼ï §SH¢}¢è
ÜïU }¢-ÎÝè ÜGU¢çÈGUHï ÜGU²¢ü Ï¢ ÜGU²¢ü x¢¢©æ Ï¢ x¢¢©æ, }¢éËÜU Ï¢ }¢éËÜU 3
çÎÝ, 12 çÎÝ, 30 çÎÝ ¥¢ñÚ 12 }¢¢ã ÜïU çH²ï Ú¢ãï wG¢é΢ }¢ï´
S¢ÈGUÚ ÜUÚ¼ï Úã¼ï ãñ´ J ã}¢ï´ Ó¢¢çã²ï çÜU ¥ÐÝè ¥¢ñÚ S¢¢Úè Î鋲¢ ÜïU
H¢ïx¢¢ï´ ÜUè §SH¢ãG ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜïU çH²ï ¥G¢çà¢ÜGU¢Ýï ÚS¢êH ÜïU
ã}¢Ú¢ã ΢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU }¢-ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ï´ }¢ï´ S¢ÈGUÚ ÜU¢ï ¥ÐÝ¢
}¢¢’}¢êH Ϣݢ Hï´ J

30. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
25
ãGÎèS¢ (11) x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜU¢ ÜUzGÈGU¢Ú¢
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ S¢çwGÏ¢Úã çÚ±¢²¼ ÜUÚ¼ï ãñ´
çÜU ãGéÁG¢êÚï ТÜU, S¢¢çãGÏ¢ï H¢ñH¢ÜU, S¢Ä²¢ãGï ¥zGH¢ÜU
ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢çxGÈGUÚ¼ çÝà¢¢Ý ãñ : “
²¢’Ýè Á¢¢ï à¢wGS¢ §GË}¢ ¼GHÏ¢ ÜUÚ¼¢ ãñ, ¼¢ï ²ïã ©S¢ ÜïU x¢éÁ¢G༢ x¢éÝ¢ã¢ï´
ÜU¢ ÜUzGÈGU¢Ú¢ ãñ J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¼G¢çHÏ¢ï §GË}¢ S¢ï S¢x¢GèÚ¢ x¢éÝ¢ã
(©S¢è ¼GÚãG) }¢é¥G¢ÈGU ã¢ï Á¢¢¼ï ãñ´ Á¢ñS¢ï ±éÁG¢ê Ý}¢¢…G ±x¢GñÚ¢ §GÏ¢¢Î¢¼ S¢ï, çHã¢Á¢G¢
§S¢ ÜU¢ }¢yGHÏ¢ ²ïã Ýãè´ ãñ çÜU ¼G¢çHÏ¢ï §GË}¢ Á¢¢ï x¢éÝ¢ã Ó¢¢ãï ÜUÚï J ²¢ (§S¢
ãGÎèS¢ ÜU¢) }¢yGHÏ¢ ²ïã ãñ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ çÝIJ¼ï ¶GñÚ S¢ï §GË}¢ ¼GHÏ¢
ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ ÜU¢ï x¢éÝ¢ã¢ï´ S¢ï Ï¢Ó¢Ýï ¥¢ñÚ x¢éÁ¢G༢ x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜU¢ ÜUzGÈGU¢Ú¢ ¥Î¢
ÜUÚÝï ÜUè ¼¢ñÈGUèÜGU Îï¼¢ ãñ J (ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 1, S¢. 203)
ãGÎèS¢ (12) ÎèÝ ÜUè S¢}¢Û¢
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ }¢é¥G¢ç±²¢ S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU
¥ËH¢ã ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢, ΢ݢ» x¢Gé²êÏ¢, }¢éÝÁGÁ¢GãéÝ ¥GçÝH ©G²êÏ¢
Ýï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : “

31. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
26
²¢’Ýè ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ çÁ¢S¢ ÜïU S¢¢‰¢ |¢H¢§ü ÜU¢ §Ú¢Î¢ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ, ©S¢ ÜU¢ï
ÎèÝ ÜUè S¢}¢Û¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! çÈGUvGã ÜïU à¢Ú-§üG }¢¢’Ý¢ ²ïã ãñ´ çÜU
¥ãGÜU¢}¢ï à¢Ú§GIJ¢ ÈGUÚ§GIJ¢ ÜU¢ï ©Ý ÜïU ¼zGS¢èHè ÎH¢§H S¢ï Á¢¢ÝÝ¢ J (§S¢
ãGÎèS¢ ÜïU) }¢¢’Ý¢ ²ïã ãé» çÜU ¥ËH¢ã çÁ¢S¢ï ¼}¢¢}¢ Î鋲¢ ÜUè |¢H¢§ü ¥G¼G¢
ÈGUÚ}¢¢Ý¢ Ó¢¢ã¼¢ ãñ ©S¢ï ÈGUÜGUèã Ϣݢ¼¢ ãñ J (}¢¢wG¢êÁ¢G ¥Á¢G ÝéÁGã¼éH ÜGU¢Úè à¢ãGïü
S¢ãGèãGéH Ï¢é¶G¢Úè, çÁ¢. 1, S¢. 424) ²¢’Ýè ©S¢ï §GË}¢, ÎèÝè S¢}¢Û¢ ¥¢ñÚ Î¢Ý¢§ü
Ï¢wGࢼ¢ ãñ J ¶G²¢H Úãï çÜU çÈGUvGãï Á¢G¢çãÚè, à¢Úè¥G¼ ãñ ¥¢ñÚ çÈGUvGãï
Ï¢¢ç¼GÝè, ¼GÚèÜGU¼ ¥¢ñÚ ãGÜGUèÜGU¼, ²ïã ãGÎèS¢ ΢ïÝ¢ï´ ÜU¢ï ࢢç}¢H ãñ J §S¢
(ãGÎèS¢) S¢ï ΢ï }¢S¥Hï S¢¢çÏ¢¼ ãé» »ÜU ²ïã çÜU ÜGéUÚ¥¢Ý¢ï ãGÎèS¢ ÜïU ¼ÚÁ¢}¢ï
¥¢ñÚ ¥ËÈGU¢Á¢G ÚÅ HïÝ¢ §GË}¢ï ÎèÝ Ýãè´ Ï¢çËÜU §Ý ÜU¢ S¢}¢Û¢Ý¢ §GË}¢ï ÎèÝ
ãñ J ²ïãè }¢éçàÜUH ãñ J §S¢è ÜïU çH²ï ÈGéU-ÜGU㢠ÜUè ¼vGHèÎ ÜUè Á¢¢¼è ãñ J
§S¢è ±Á¢ã S¢ï ¼}¢¢}¢ }¢éÈGUçSS¢ÚèÝ ± }¢éãGçgS¢èÝ ¥¢§}}¢» }¢éÁ¼çãÎèÝ
ÜïU }¢éÜGUçËHÎ ãé» ¥ÐÝè ãGÎèS¢ ΢Ýè ÐÚ Ý¢Á¢G¢æ Ý ãé» J ÎêS¢Úï ²ïã çÜU
ãGÎèS¢ ± ÜGéUÚ¥¢Ý ÜU¢ §GË}¢ ÜU}¢¢H Ýãè´, Ï¢çËÜU §Ý ÜU¢ S¢}¢Û¢Ý¢ ÜU}¢¢H
ãñ J ¥G¢çH}¢ï ÎèÝ ±¢ïã ãñ çÁ¢S¢ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý ÐÚ ¥ËH¢ã ¥¢ñÚ ÚS¢êH
ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ý ã¢ï ¥¢ñÚ çÎH }¢ï´ §Ý ÜU¢ ÈGñUÁ¢G¢Ý J
(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 1, S¢. 187)

32. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
27
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! §GË}¢ï ÎèÝ ± ©G-H}¢¢» ãGvGÜGU¢ ÜïU
ÈGUÁ¢G¢§H Ï¢ï à¢é}¢¢Ú ãñ´ }¢x¢Ú ¥zGS¢¢ïS¢ çÜU ¥¢Á¢ ÜUH §GË}¢ï ÎèÝ ÜUè ¼GÚÈGU
ã}¢¢Ú¢ LÁ¢ãG¢Ý Ý ã¢ïÝï ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãñ J ¥ÐÝï ã¢ï‹ã¢Ú Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï Î鋲±è
©GHê}¢ ± ÈGéUÝêÝ ¼¢ï wG¢êÏ¢ çS¢¶¢» Á¢¢¼ï ãñ´ }¢x¢Ú S¢é‹Ý¼ï´ çS¢¶¢Ýï ÜUè ¼GÚÈGU
¼±ÁÁ¢¢ïã Ýãè´ ÜUè Á¢¢¼è J ¥x¢Ú Ï¢ÓÓ¢¢ …GÚ¢ Á¢GãèÝ ã¢ï ¼¢ï ©S¢ ÜïU
±¢çHÎñÝ ÜïU çÎH }¢ï´ ©S¢ï Ç¢õvÅÚ, §‹Á¢èçݲÚ, Ðí¢ïÈGïUS¢Ú, ÜU}вêÅÚ
Ðí¢ïx¢í¢}¢Ú ϢݢÝï ÜUè wG±¢çãࢠ¥æx¢ÇG¢§²¢æ HïÝï Hx¢¼è ãñ ¥¢ñÚ §S¢ wG±¢çãà¢
ÜUè ¼v}¢èH ÜïU çH²ï ©S¢ ÜUè ÎèÝè ¼ÚçϢIJ¼ S¢ï }¢éæã }¢¢ïÇG ÜUÚ }¢x¢GçÚÏ¢è
¼ãÁ¢GèÏ¢ ÜïU Ýé}¢¢²‹Î¢ §Î¢Ú¢ï´ ÜïU }¢wGHê¼G }¢¢ãG¢ïH }¢ï´ ¼¢’Hè}¢ çÎH±¢Ýï }¢ï´
ÜU¢ï§ü ¥G¢Ú }¢ãGS¢êS¢ Ýãè´ ÜUè Á¢¢¼è Ï¢çËÜU ©S¢ï “¥¢’H¢ ¼¢’Hè}¢” ÜUè
¶G¢ç¼GÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU ãG±¢Hï ÜUÚÝï S¢ï |¢è ÎÚïx¢G Ýãè´ çÜU²¢ Á¢¢¼¢ J ¥¢ñÚ
¥x¢Ú Ï¢ÓÓ¢¢ ÜéU‹Î Á¢GïãìÝ ãñ ²¢ à¢Ú¢Ú¼è ãñ ²¢ }¢¢’ÁG¢êÚ ãñ ¼¢ï Á¢¢Ý ÀéÇG¢Ýï
ÜïU çH²ï ©S¢ï çÜUS¢è ΢LH ©GHê}¢ ²¢ Á¢¢ç}¢¥G¢ }¢ï´ ΢ç¶GH¢ çÎH¢ çβ¢
Á¢¢¼¢ ãñ J Ï¢ Á¢G¢çãÚ §S¢ ÜUè ±Á¢ã ²ïãè ÝÁ¢GÚ ¥¢¼è ãñ çÜU ±¢çHÎñÝ ÜUè
¥vS¢çÚIJ¼ ÜU¢ }¢yG}¢ãGï ÝÁ¢GÚ }¢ãGìÁ¢G Î鋲±è }¢¢H ± Á¢¢ã ã¢ï¼è ãñ,
©wGÚ±è }¢Ú¢ç¼Ï¢ ÜU¢ ãGéS¢êH ©Ý ÜïU Ðïà¢ï ÝÁ¢GÚ Ýãè´ ã¢ï¼¢ J ±¢çHÎñÝ ÜU¢ï
Ó¢¢çã²ï çÜU ¥ÐÝè ¥¢ñH¢Î ÜU¢ï ¥G¢çH}¢ Ϣݢ»æ ¼¢çÜU ±¢ïã ¥G¢çH}¢ Ï¢ÝÝï
ÜïU Ï¢¢’Î }¢é¥G¢-à¢Úï }¢ï´ H¢§ÜGïU ¼vGHèÎ çÜUÚÎ¢Ú ÜU¢ }¢¢çHÜU Ï¢Ýï ¥¢ñÚ
ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ï §GË}¢ï ÎèÝ |¢è çS¢¶¢» J

33. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
28
}¢ÎèÝ¢ : ! ΢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU Á¢GïÚï §ç‹¼Á¢G¢}¢ ÜUS¢èÚ
Á¢¢ç}¢¥G¢¼ Ϣݢ}¢ “Á¢¢ç}¢¥G¼éH }¢ÎèÝ¢” ÜGU¢§}¢ ãñ´ J §Ý ÜïU Á¢GÚè»G H¢
¼¢’΢Π§SH¢}¢è |¢¢§²¢ï´ ÜU¢ï (ãGSÏ¢ï Á¢GMÚ¼ çÜGU²¢}¢ ± ¼G¥G¢}¢ ÜUè S¢ãêH¼ ÜïU
S¢¢‰¢) ÎS¢ïü çÝÁ¢G¢}¢è (²¢’Ýè ¥G¢çH}¢ ÜU¢ïS¢ü) ¥¢ñÚ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜU¢ï
“¥G¢çH}¢¢ ÜU¢ïS¢ü” ÜUè }¢ézG¼ ¼¢’Hè}¢ Îè Á¢¢¼è ãñ J §S¢ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢
Á¢¢ç}¢¥G¢¼ }¢ï´ »ïS¢¢ }¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH ÈGUÚ¢ã}¢ ÜUÚÝï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè Á¢¢¼è
ãñ çÜU ²ã¢æ S¢ï ÐÉGÝï ±¢Hï §GË}¢ ± ¥G}¢H ÜU¢ ÐñÜUÚ Ï¢Ý ÜUÚ çÝÜUHï´ J ¥¢Ð
|¢è ¥ÐÝè ¥¢ñH¢Î ÜU¢ï §GË}¢ ± ¥G}¢H çS¢¶¢Ýï ÜïU çH²ï Á¢¢ç}¢¥G¼éH
}¢ÎèÝ¢ }¢ï´ ÐÉG¢§²ï J
ãGÎèS¢ (13) ÝÁ¢¢¼ ÜU¢ Á¢GÚè¥G¢
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥G}¢í S¢ï }¢Ú±è
ãñ çÜU à¢ã‹à¢¢ãï }¢ÎèÝ¢, ÜGUÚ¢Úï ÜGUËÏ¢¢ï S¢èÝ¢, S¢¢çãGÏ¢ï }¢é¥Gœ¢GÚ ÐS¢èÝ¢,
Ï¢¢§GS¢ï ÝéÁG¢êHï S¢ÜUèÝ¢, ÈGñUÁ¢G x¢‹Á¢èÝ¢ §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï
ãñ´ : “ ²¢’Ýè Á¢¢ï ¶G¢}¢¢ïࢠÚ㢠ÝÁ¢¢¼ Т x¢²¢ J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! §S¢ ÈGUÚ}¢¢Ý ÜU¢ »ÜU }¢yGHÏ¢
²ïã |¢è ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ çÜU çÁ¢S¢ Ýï ¶G¢}¢¢ïà¢è §çwG¼²¢Ú ÜUè ±¢ïã ΢ïÝ¢ï´
Á¢ã¢æ ÜUè Ï¢H¢¥¢ïæ S¢ï }¢ãGÈGêUÁ¢G Ú㢠J ãGéÁÁ¢¼éH §SH¢}¢ §}¢¢}¢ }¢éãG}}¢Î

34. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
29
x¢GÁ¢G¢Hè ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ÜUH¢}¢ Ó¢¢Ú çÜGUS}¢ ÜïU ãñ´, (»ÜU)
¶G¢çHS¢ ÝévGS¢¢Ý Îïã, (ÎêS¢Ú¢) ¶G¢çHS¢ }¢éÈGUèÎ, (¼èS¢Ú¢) ÝévGS¢¢Ý
Îïã |¢è ¥¢ñÚ }¢éÈGUèÎ |¢è, (Ó¢¢ñ‰¢¢) Ý ÝévGS¢¢Ý Îïã ¥¢ñÚ Ý }¢éÈGUèÎ J
¶G¢çHS¢ ÝévGS¢¢Ý Îïã S¢ï ã}¢ïࢢ ÐÚãïÁ¢G Á¢GMÚè ãñ J ¶G¢çHS¢ }¢éÈGUèÎ
ÜUH¢}¢ Á¢GMÚ ÜUÚï J Á¢¢ï ÜUH¢}¢ ÝévGS¢¢Ý Îïã |¢è ã¢ï ¥¢ñÚ }¢éÈGUèÎ |¢è ©S¢
ÜïU Ï¢¢ïHÝï }¢ï´ »ãGç¼²¢¼G ÜUÚï, Ï¢ïã¼Ú ãñ çÜU Ý Ï¢¢ïHï ¥¢ñÚ Ó¢¢ñ‰¢è çÜGUS}¢
ÜïU ÜUH¢}¢ }¢ï´ ±vG¼ Á¢G¢»¥G ÜUÚÝ¢ ãñ J §Ý ÜUH¢}¢¢ï´ }¢ï´ §ç}¼²¢Á¢G ÜUÚÝ¢
}¢éçàÜUH ãñ çHã¢Á¢G¢ ¶G¢}¢¢ïà¢è Ï¢ïã¼Ú ãñ J”
(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 6, S¢. 464)
Ï¢¢ïHÝï ÜU¢ ÝévGS¢¢Ý
»ÜU }¢¼üÏ¢¢ Ï¢¢Îࢢã Ï¢ãÚ¢}¢ çÜUS¢è ÎÚwG¼ ÜïU ÝèÓ¢ï Ï¢ñÆ¢ ãé±¢ ‰¢¢
çÜU ©S¢ï çÜUS¢è ÐçÚ‹Îï ÜïU Ï¢¢ïHÝï ÜUè ¥¢±¢Á¢G S¢éÝ¢§ü Îè J ©S¢ Ýï ÐçÚ‹Îï ÜUè
¼GÚÈGU ¼èÚ ÈïU´ÜU¢ Á¢¢ï ©S¢ï Á¢¢ Hx¢¢ (¥¢ñÚ ±¢ïã ãH¢ÜU ã¢ï x¢²¢) J Ï¢ãÚ¢}¢ Ýï
ÜU㢠: “Á¢GÏ¢¢Ý ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ §‹S¢¢Ý ¥¢ñÚ ÐçÚ‹Îï ΢ïÝ¢ï´ ÜïU çH²ï }¢éÈGUèÎ
ãñ çÜU ¥x¢Ú ²ïã Ý Ï¢¢ïH¼¢ ¼¢ï §S¢ ÜUè Á¢¢Ý Ï¢Ó¢ Á¢¢¼è J”

35. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
30
ãGÎèS¢ (14) ÚãÝé}¢¢§ü ÜUè ÈGUÁ¢èH¼
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ¥Ï¢ê }¢SªGÎ ¥‹S¢¢Úè S¢ï }¢Ú±è
ãñ çÜU ÝçϢIJï }¢éÜUÚü}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, Ú„êH ¥ÜUÚ}¢ à¢ã‹à¢¢ãï
Ï¢Ýè ¥¢Î}¢ ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ¶GéàÏ¢êÎ¢Ú ãñ :
“ ²¢’Ýè Á¢¢ï à¢wGS¢ çÜUS¢è ÜU¢ï ÝïÜUè ÜU¢ Ú¢S¼¢
Ï¢¼¢»x¢¢, ¼¢ï ©S¢ï |¢è ©¼Ý¢ ãè S¢±¢Ï¢ ç}¢Hïx¢¢, çÁ¢¼Ý¢ çÜU ©S¢ ÝïÜUè ÐÚ
¥G}¢H ÜUÚÝï ±¢Hï ÜU¢ï J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ÝïÜUè ÜUÚÝï ±¢H¢, ÜUÚ¢Ýï ±¢H¢,
Ï¢¼¢Ýï ±¢H¢, }¢à±Ú¢ ÎïÝï ±¢H¢ S¢Ï¢ S¢±¢Ï¢ ÜïU }¢éS¼çãGÜGU ãñ´ J (ç}¢Ú¥¢¼éH
}¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 1, S¢. 194) S¢ÚÜU¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ Ýï §à¢¢üÎ
ÈGUÚ}¢¢²¢ : “¥ËH¢ã ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¥x¢Ú ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¼é}ã¢Úï
Á¢GÚè»G çÜUS¢è »ÜU ÜU¢ï |¢è çã΢²¼ Îï Îï ¼¢ï ²ïã ¼é}ã¢Úï çH²ï S¢é¶Gü ªæÅ¢ï´ S¢ï
Ï¢ïã¼Ú ãñ J”
ãGÎèS¢ (15) ÝïÜUè ÜUè ΢’±¼
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥G}¢í çÚ±¢²¼
ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU à¢ã‹à¢¢ãï }¢ÎèÝ¢, ÜGUÚ¢Úï ÜGUËÏ¢¢ï S¢èÝ¢, S¢¢çãGÏ¢ï }¢é¥Gœ¢GÚ
ÐS¢èÝ¢, Ï¢¢§GS¢ï ÝéÁG¢êHï S¢ÜUèÝ¢, ÈGñUÁ¢G x¢‹Á¢èÝ¢ §à¢¢üÎ

36. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
31
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè }¢ïÚè ¼GÚÈGU S¢ï ÐãéæÓ¢¢ ΢ï, ¥x¢Ó¢ïü »ÜU ãè
¥¢²¼ ã¢ï J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥¢²¼ ÜïU }¢¢’Ý¢ ¥GH¢}¢¼ ¥¢ñÚ
çÝࢢÝè ÜïU ãñ´ J §S¢ çHãG¢Á¢G S¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼,
¥ãG¢ÎèS¢, ¥ãGÜU¢}¢, ÜGéUÚ¥¢Ýè ¥¢²¢¼ S¢Ï¢ ¥¢²¼ï´ ãñ´ J §çS¼GH¢ãG }¢ï´
ÜGéUÚ¥¢Ý ÜïU ©S¢ Á¢é}Hï ÜU¢ï ¥¢²¼ ÜU㢠Á¢¢¼¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ }¢éS¼çÜGUH Ý¢}¢
Ý ã¢ï J Ý¢}¢ ±¢Hï }¢ÁG}¢êÝ ÜU¢ï S¢êÚ¼ ÜUã¼ï ãñ´ J ²ã¢æ ¥¢²¼ S¢ï Hé-x¢G±è }¢¢’Ý¢
}¢éڢΠãñ´ ²¢’Ýè çÁ¢S¢ï ÜU¢ï§ü }¢S¥H¢ ²¢ ãGÎèS¢ ²¢ ÜGéUÚ¥¢Ý à¢ÚèÈGU ÜUè
¥¢²¼ ²¢Î ã¢ï ±¢ïã ÎêS¢Úï ÜU¢ï ÐãéæÓ¢¢ Îï J ¼ÏHèx¢G çS¢ÈGUü ©G-H}¢¢
ÐÚ ÈGUÁ¢Gü ãñ, ãÚ }¢éS¢Ë}¢¢Ý Ï¢ ÜGUÎÚï §GË}¢ }¢éÏ¢çËHx¢G ãñ ¥¢ñÚ ã¢ï S¢ÜU¼¢
ãñ çÜU ¥¢²¼ ÜïU §çS¼GH¢ãGè }¢¢’Ý¢ }¢éڢΠã¢ï´ ¥¢ñÚ §S¢ S¢ï ¥¢²¼ ÜïU
¥ËÈGU¢Á¢G }¢¢’Ý¢ }¢yGHÏ¢ }¢S¢¢§H S¢Ï¢ }¢éڢΠã¢ï´ ²¢’Ýè çÁ¢S¢ï »ÜU ¥¢²¼
çãGzGÁ¢G ã¢ï ©S¢ ÜïU }¢é-¼¥GçËHÜGU ÜéUÀ }¢S¢¢§H }¢¢’Hê}¢ ã¢ï´ H¢ïx¢¢ï´ ¼ÜU
ÐãéæÓ¢¢», ¼ÏHèx¢G |¢è Ï¢ÇGè ¥ã}¢ §GÏ¢¢Î¼ ãñ J
(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 1, S¢. 185)
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU ã}¢ Á¢¢ï ÜéUÀ
|¢è S¢é‹Ý¼ï´ ±x¢GñÚ¢ Á¢¢Ý¼ï ãñ´ ©S¢ï ¥ãGìS¢Ý ¼GÚèÜGïU S¢ï ÎêS¢Úï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ïæ
¼ÜU ÐãéæÓ¢¢Ý¢ Ó¢¢çã²ï J ã¢æ ¥¢²¢¼ï }¢éÜGUgS¢¢ ÜUè ¼zGS¢èÚ ¥¢ñÚ ¥ãG¢ÎèS¢ï
}¢éÏ¢¢-ÚÜU¢ ÜUè à¢ãGü, ¥G¢}¢ §SH¢}¢è |¢¢§ü ¥ÐÝè ¼GÚÈGU S¢ï Ýãè´ ÜUÚ

37. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
32
S¢ÜU¼¢, ²ïã }¢éÈGUçSS¢ÚèÝ ± }¢éãGçgS¢èÝï çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ ÜU¢}¢ ãñ J ¼¢ã}¢ ÝïÜUè
ÜUè ΢’±¼ ÎïÝï ±¢Hï }¢éÏ¢çËHx¢G ÜïU çH²ï ²ïã Ï¢¢¼ çÝ㢲¼ ãè Á¢GMÚè ãñ
çÜU ±¢ïã §GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚ¼¢ Úãï ¥¢ñÚ §S¢ }¢SMçÈGUIJ¼ ÜïU ΢ñÚ }¢ï´ ãGéS¢êHï
§GË}¢ ÜïU ¥¢S¢¢Ý Á¢GÚ¢»¥G }¢ï´ S¢ï »ÜU Á¢GÚè¥G¢ ¼ÏHèx¢Gï ÜGéUÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ ÜUè
¥G¢H}¢x¢èÚ x¢GñÚ çS¢²¢S¢è ¼ãGÚèÜU ΢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Úï
§çÁ¼}¢¢¥G¢¼ }¢ï´ çà¢ÜUü¼ |¢è ãñ J
ãGÎèS¢ (16) Îé¥G¢ ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ¥ÝS¢ çÏ¢Ý }¢¢çHÜU S¢ï çÚ±¢²¼
ãñ çÜU S¢ÚÜU¢Úï ±¢H¢ ¼Ï¢¢Ú, ã}¢ Ï¢ï ÜUS¢¢ï´ ÜïU }¢ÎÎx¢¢Ú, à¢ÈGUè»G Ú¢ïÁ¢Gï à¢é}¢¢Ú,
Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜïU }¢¢çHÜU¢ï }¢éwG¼¢Ú, ãGÏ¢èÏ¢ï ÐÚ±Îü x¢¢Ú
Ýï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : “ ²¢’Ýè Îé¥G¢ §GÏ¢¢Î¼ ÜU¢ }¢xGÁ¢G ãñ J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Îé¥G¢ §GÏ¢¢Î¼ ÜU¢ LvÝï ¥¢’H¢
ãñ J Îé¥G¢ §GÏ¢¢Î¼ ÜU¢ }¢xGÁ¢G §S¢ »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï ãñ çÜU Îé¥G¢ }¢¢æx¢Ýï ±¢H¢ ãÚ
»ÜU S¢ï ÜUÝ¢Ú¢ ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝï ÚÏ¢ ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ }¢éÝ¢Á¢¢¼ ÜUÚ¼¢ ãñ J

38. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
33
ãGÎèS¢ (17) Îé¥G¢ Ï¢H¢ ÜU¢ï Å¢H Îï¼è ãñ
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ S¢ï }¢Ú±è
ãñ, ¥ËH¢ã ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢, ΢ݢ» x¢Gé²êÏ¢, }¢éÝÁGÁ¢GãéÝ ¥GçÝH
©G²êÏ¢ §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “
²¢’Ýè Îé¥G¢ Ï¢H¢ ÜU¢ï Å¢H Îï¼è ãñ J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Îé¥G¢ ÜïU ΢ï ÈGU¢»Îï ãñ´ »ÜU ²ïã çÜU
§S¢ ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼ S¢ï ¥¢§ü Ï¢H¢ ÅH Á¢¢¼è ãñ ÎêS¢Úï ²ïã çÜU ¥¢Ýï ±¢Hè
Ï¢H¢ LÜU Á¢¢¼è ãñ J çHã¢Á¢G¢ ÈGUÜGU¼G Ï¢H¢ ¥¢Ýï ÐÚ ãè Îé¥G¢ Ý ÜUè Á¢¢»
Ï¢çËÜU ãÚ ±vG¼ Îé¥G¢ }¢¢æx¢Ýè Ó¢¢çã²ï, ࢢ²Î ÜU¢ï§ü Ï¢H¢ ¥¢Ýï ±¢Hè ã¢ï Á¢¢ï
§S¢ Îé¥G¢ S¢ï LÜU Á¢¢» J (ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 3, S¢. 295)
x¢GñÏ¢è }¢ÎÎ
΢ñÚï Ý-Ï¢±è }¢ï´ »ÜU ¼¢çÁ¢Ú }¢ÎèÝ» ТÜU S¢ï ࢢ}¢ ¥¢ñÚ à¢¢}¢ S¢ï
}¢ÎèݼéH }¢éÝñÚã }¢¢H H¢¼¢ ¥¢ñÚ Hï Á¢¢¼¢ ‰¢¢ J »ÜU Ï¢¢Ú ¥Ó¢¢ÝÜU »ÜU
Ç¢ÜêU Í¢¢ïÇGï ÐÚ S¢é±¢Ú ©S¢ ÜUè Ú¢ã }¢ï´ ãG¢§H ãé±¢ ¥¢ñÚ HHÜU¢Ú ÜUÚ ¼¢çÁ¢Ú
ÐÚ Û¢ÐÅ¢ J ¼¢çÁ¢Ú Ýï ÜU㢠: “¥x¢Ú ¼ê }¢¢H ÜïU çH²ï »ïS¢¢ ÜUÚ Ú㢠ãñ ¼¢ï
}¢¢H Hï Hï ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ï À¢ïÇG Îï J” Ç¢ÜêU ÜUãÝï Hx¢¢ : “}¢¢H ¼¢ï }¢ñ´ Hêæx¢¢

39. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
34
ãè, §S¢ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ ¼ïÚè Á¢¢Ý |¢è Hêæx¢¢ J” ¼¢çÁ¢Ú Ýï ©S¢ï Ï¢ãé¼ S¢}¢Û¢¢²¢
}¢x¢Ú ±¢ïã Ý }¢¢Ý¢ J çÏ¢H ¥¢ç¶GÚ ¼¢çÁ¢Ú Ýï ©S¢ S¢ï §¼Ýè }¢¢ïãH¼ }¢¢æx¢è
çÜU ±éÁG¢ê ÜUÚ ÜïU Ý}¢¢Á¢G ÐÉGï ¥¢ñÚ ÜéUÀ Îé¥G¢ ÜUÚï J Ç¢ÜêU §S¢ ÐÚ Ú¢Á¢Gè ã¢ï
x¢²¢ J ¼¢çÁ¢Ú Ýï ±éÁG¢ê ÜUÚ ÜïU Ó¢¢Ú Úv¥G¼ Ý}¢¢Á¢G ÐÉGè ¥¢ñÚ ã¢‰¢ ©Æ¢ ÜUÚ
¼èÝ Ï¢Ú ²ïã Îé¥G¢ ÜUè :
¼ÚÁ¢}¢¢ : »ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢Hï,
»ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢Hï, »ï }¢ãGÏÏ¢¼
ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢Hï, »ï Ï¢éÁ¢Géx¢ü ¥Gà¢ü ±¢Hï,
»ï Ðñ΢ ÜUÚÝï ±¢Hï, »ï H¢ñÅ¢Ýï ±¢Hï,
»ï ¥ÐÝï §Ú¢Îï ÜU¢ï ÐêÚ¢ ÜUÚÝï ±¢Hï, }¢ñ´
¼éÛ¢ S¢ï S¢é±¢H ÜUÚ¼¢ ãêæ ¼ïÚï ©S¢ ÝêÚ
ÜïU ¼GéÈGñUH çÁ¢S¢ Ýï ¼ïÚï ¥Gà¢ü ÜU¢ï |¢Ú
çβ¢, }¢ñ´ ¼éÛ¢ S¢ï S¢é±¢H ÜUÚ¼¢ ãêæ ¼ïÚè
©S¢ ÜGéUÎÚ¼ ÜïU ¼éGÈGñUH çÁ¢S¢ ÜïU S¢¢‰¢
¼ê ¥ÐÝè ¼}¢¢}¢ }¢wGHêÜGU ÐÚ ÜGU¢çÎÚ
ãñ ¥¢ñÚ ¼ïÚè ©S¢ ÚãG}¢¼ ÜïU ¼GéÈGñUH Á¢¢ï
ãÚ à¢ñ ÜU¢ï Í¢ïÚï ãé» ãñ, ¼ïÚï çS¢±¢ ÜU¢ï§ü
}¢¢’Ï¢êÎ Ýãè´ ãñ »ï }¢ÎÎ ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢Hï
}¢ïÚè }¢ÎÎ ÈGUÚ}¢¢ J

40. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
35
Á¢Ï¢ ±¢ïã ¼¢çÁ¢Ú Îé¥G¢ S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ãé±¢ ¼¢ï Îﶢ çÜU »ÜU à¢wGS¢
S¢ÈGïUΠ͢¢ïÇGï ÐÚ S¢é±¢Ú, S¢ÏÁ¢G ÜUÐÇG¢ï´ }¢ïæ }¢ËÏ¢êS¢ 㢉¢ }¢ï´ ÝêÚ¢Ýè ¼H±¢Ú
çH²ï ãé» }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ J ±¢ïã Ç¢ÜêU ©S¢ S¢é±¢Ú ÜUè ¼GÚÈGU Ï¢ÉG¢ J }¢x¢Ú ÜGUÚèÏ¢
ÐãéæÓ¢¼ï ãè ©S¢ ÜU¢ »ÜU ÝïÁ¢G¢ ¶¢ ÜUÚ Á¢G}¢èÝ ÐÚ ¥¢ Ú㢠J ±¢ïã S¢é±¢Ú
¼¢çÁ¢Ú ÜïU ТS¢ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ ÜU㢠: “¼é}¢ §S¢ï ÜGUyH ÜUÚ¢ï J” ¼¢çÁ¢Ú Ýï
ÐêÀ¢ : “¥¢Ð ÜU¢ñÝ ãñ´ ?” }¢ñ´ Ýï ¥Ï¢ ¼ÜU çÜUS¢è ÜU¢ï ÜGUyH Ýãè´ çÜU²¢
¥¢ñÚ Ý §S¢ï ÜGUyH ÜUÚÝ¢ }¢ïÚï çÎH ÜU¢ï x¢±¢Ú¢ ã¢ïx¢¢ J” ©S¢ S¢é±¢Ú Ýï
ÐHÅ ÜUÚ Ç¢ÜêU ÜU¢ï }¢¢Ú Ç¢H¢ ¥¢ñÚ ¼¢çÁ¢Ú ÜU¢ï Ï¢¼¢²¢ çÜU }¢ñ´ Ýï ¼èS¢Úï
¥¢S}¢¢Ý ÜïU ÎÚ±¢Á¢G¢ï´ ÜUè ¶ÅÐÅ S¢éÝè çÁ¢S¢ S¢ï Á¢¢Ý çH²¢ çÜU ÜU¢ï§ü
±¢çÜGU¥G¢ ãé±¢ ãñ, ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ¼é}¢ Ýï ΢ïÏ¢¢Ú¢ Îé¥G¢ ÜUè ¥¢S}¢¢Ý ÜïU ÎÚ±¢Á¢Gï
§S¢ Á¢G¢ïÚ S¢ï ¶éHï çÜU ©Ý S¢ï ôÓ¢x¢¢çÚ²¢æ çÝÜUHÝï Hx¢è´ J ¼é}ã¢Úè S¢ãÏ¢¢Ú¢
Îé¥G¢ S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢í§üH ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´ Ýï
¥¢±¢Á¢G Îè : “ÜU¢ñÝ ãñ Á¢¢ï §S¢ çS¢¼}¢ ÚS¢è΢ ÜUè }¢ÎÎ ÜU¢ï Á¢¢» ?”
¼¢ï }¢ñ´ Ýï ¥ÐÝï ÚÏ¢ S¢ï Îé¥G¢ ÜUè : “²¢ ¥ËH¢ã ! §S¢ ÜïU ÜGUyH
ÜU¢ ÜU¢}¢ }¢ïÚï çÁ¢G}}¢ï ÈGUÚ}¢¢ J” ²ïã Ï¢¢¼ ²¢Î Ú¶¢ï Á¢¢ï }¢éS¢èÏ¢¼ ÜïU ±vG¼
¼é}ã¢Úè ²ïã Îé¥G¢ ÐÉGïx¢¢ Ó¢¢ãï ÜñUS¢¢ ãè ãG¢çÎS¢¢ ã¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©S¢ï
©S¢ }¢éS¢èÏ¢¼ S¢ï }¢ãGÈGêUÁ¢G Ú¶ïx¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè ΢ΠÚS¢è ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ J

41. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
36
ãGÎèS¢ (18) {¢ïÜU¢ ÎïÝï ÜU¢ ÝévGS¢¢Ý
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU
ÝçϢIJï }¢éÜUÚü}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢, à¢ã‹à¢¢ãï Ï¢Ýè ¥¢Î}¢
ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï §GÏ¢í¼ çÝà¢¢Ý ãñ : “
²¢’Ýè Á¢¢ï {¢ïÜU¢ Îïãè ÜUÚï ±¢ïã ã}¢ }¢ï´ S¢ï Ýãè´ ãñ J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! §S¢ (ãGÎèS¢) S¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU
ç¼Á¢¢Ú¼è Ó¢èÁ¢G }¢ï´ »ïGÏ¢ Ðñ΢ ÜUÚÝ¢ |¢è Á¢é}¢ü ãñ, ¥¢ñÚ ÜGéUÎÚ¼è Ðñ΢ à¢é΢ »ïGÏ¢ ÜU¢ï
ÀéТݢ |¢è Á¢é}¢ü J Îﶢï (ÝçϢIJï ÜUÚè}¢ Ýï) Ï¢¢çÚࢠS¢ï
|¢èx¢ï x¢GËHï ÜU¢ï ÀéТݢ ç}¢H¢±Å ãè }¢ï´ ΢ç¶GH ÈGUÚ}¢¢²¢ J (ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG,
çÁ¢. 4, S¢. 273) Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ S¢ï
çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ¼¢Á¢Î¢Úï çÚS¢¢H¼, à¢ã‹à¢¢ãï ÝéÏ¢éñ¼, }¢wGÁ¢GÝï Á¢ê΢ï S¢¶G¢±¼,
ÐñÜUÚï ¥G-Á¢G-}¢¼¢ï à¢Ú¢ÈGU¼, }¢ãGÏ¢êÏ¢ï ÚÏÏ¢éH §GÁGÁ¢G¼, }¢¢ïãGçS¢Ýï §‹S¢¢çݲ¼
x¢GËHï ÜïU »ÜU ÉïÚ ÐÚ x¢éÁ¢GÚï ¼¢ï ¥ÐÝ¢ 㢉¢ à¢ÚèÈGU ©S¢
}¢ï´ Ç¢H çβ¢ J ¥¢Ð ÜUè ©æçxH²¢ï´ Ýï ©S¢ }¢ï´ ¼Úè Т§ü
¼¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ : “»ï x¢GËHï ±¢Hï ²ïã v²¢ ?” ¥GÁ¢Gü ÜUè : “²¢ ÚS¢êHËH¢ã
! §S¢ ÐÚ Ï¢¢çÚࢠÐÇG x¢§ü J” ÈGUÚ}¢¢²¢ : “¼¢ï x¢èHï
x¢GËHï ÜU¢ï ¼êÝï ÉïÚ ÜïU ªÐÚ v²êæ Ý Ç¢H¢ ¼¢çÜU §S¢ï H¢ïx¢ Îï¶ Hï¼ï, Á¢¢ï {¢ïÜU¢ Îï
±¢ïã ã}¢ }¢ï´ S¢ï Ýãè´ J

42. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
37
ãGÎèS¢ (19) ¼¢ñÏ¢¢ ÜUè Ϣ鋲¢Î
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ §ÏÝï }¢SªGÎ S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚï
ТÜU, S¢¢çãGÏ¢ï H¢ñH¢ÜU, S¢Ä²¢ãGï ¥zGH¢ÜU §à¢¢üÎ
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè à¢Úç}¢‹Îx¢è ¼¢ñÏ¢¢ ãñ J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Ó¢êæçÜU x¢éÁ¢G༢ x¢éÝ¢ã¢ï´ ÐÚ
Ý΢}¢¼ (²¢’Ýè à¢Úç}¢‹Îx¢è) ¼¢ñÏ¢¢ ÜU¢ LvÝï ¥¢’H¢ ãñ çÜU §S¢ ÐÚ
Ï¢¢ÜGUè S¢¢Úï ¥ÚÜU¢Ý }¢ÏÝè ãñ´, §S¢ çH²ï çS¢ÈGüU Ý΢}¢¼ ÜU¢ çÁ¢GRU
ÈGUÚ}¢¢²¢ J Á¢¢ï çÜUS¢è ÜU¢ ãGÜGU }¢¢ÚÝï ÐÚ Ý¢çÎ}¢ ã¢ïx¢¢ ¼¢ï ãGÜGU ¥Î¢
|¢è ÜUÚ Îïx¢¢, Á¢¢ï Ï¢ï Ý}¢¢Á¢Gè ã¢ïÝï ÐÚ à¢Úç}¢‹Î¢ ã¢ïx¢¢ ±¢ïã x¢éÁ¢G༢ ÀêÅè
Ý}¢¢Á¢Gï´ ÜGUÁ¢G¢ |¢è ÜUÚ Hïx¢¢ J
(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 3, S¢. 379)
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ã}¢ï´ Ó¢¢çã²ï çÜU Ý΢}¢¼ï ÜGUËÏ¢è
ÜU¢ï ТÝï ÜïU çH²ï §Ý }¢-ÎÝè ÈêUH¢ï´ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚï´ :
(1) ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè Ýï’}¢¼¢ï´ ÐÚ §S¢ ¼GÚãG x¢G¢ñÚ¢ï çÈGURU ÜUÚï´ çÜU
“©S¢ Ýï }¢éÛ¢ï ÜUÚ¢ïÇG㢠Ýï’}¢¼¢ï´ S¢ï ݱ¢Á¢G¢ }¢-S¢HÝ }¢éÛ¢ï Ðñ΢ çÜU²¢....
}¢éÛ¢ï çÁ¢G‹Îx¢è Ï¢¢ÜGUè Ú¶Ýï ÜïU çH²ï S¢¢æS¢ï´ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢§æü.... Ó¢HÝï ÜïU
çH²ï Т©æ çβï.... ÀêÝï ÜïU çH²ï 㢉¢ çβï.... Îï¶Ýï ÜïU çH²ï ¥¢æ¶ï´
¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢§æü.... S¢éÝÝï ÜïU çH²ï ÜU¢Ý çβï.... S¢êæÍ¢Ýï ÜïU çH²ï Ý¢ÜU Îè....

43. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
38
Ï¢¢ïHÝï ÜïU çH²ï Á¢GÏ¢¢Ý ¥G¼G¢ ÜUè ¥¢ñÚ ÜUÚ¢ïÇG㢠»ïS¢è Ýï’}¢¼ï´ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢§æü
çÁ¢Ý ÐÚ ¥¢Á¢ ¼ÜU }¢ñ´ Ýï ÜU|¢è x¢G¢ñÚ Ýãè´ çÜU²¢ J” çÈUÚ ¥ÐÝï ¥¢Ð S¢ï ²êæ
S¢é±¢H ÜUÚï : “v²¢ §¼Ýï »ãGS¢¢Ý¢¼ ÜUÚÝï ±¢Hï ÚÏ¢ ¼¥G¢H¢ ÜUè Ý¢
ÈGUÚ}¢¢Ýè ÜUÚÝ¢ }¢éÛ¢ï Á¢GñÏ¢ Îï¼¢ ãñ ?”
(2) x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜïU ¥‹Á¢¢}¢ ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ Á¢ã‹Ý}¢ }¢ï´ çβï Á¢¢Ýï ±¢Hï
¥GÁ¢G¢Ï¢ï §H¢ãè ÜUè çà¢g¼ ÜU¢ï Ðïà¢ï ÝÁ¢GÚ Ú¶ï´ }¢-S¢HÝ S¢Ú±Úï Î¢ï ¥G¢H}¢
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ :
1 “΢ïÁ¢Gç¶G²¢ï´ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï ãHÜU¢ ¥GÁ¢G¢Ï¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ã¢ïx¢¢ ©S¢ï ¥¢x¢
ÜïU Á¢ê¼ï ÐãÝ¢» Á¢¢»æx¢ï çÁ¢Ý S¢ï ©S¢ ÜU¢ çÎ}¢¢x¢G ¶¢ñHÝï Hx¢ïx¢¢ J”
2 “¥x¢Ú ©S¢ Á¢GÎü ТÝè ÜU¢ »ÜU Ç¢ïH Á¢¢ï ΢ïÁ¢Gç¶G²¢ï´ ÜïU Á¢GwG}¢¢ï´ S¢ï
Á¢¢Úè ã¢ïx¢¢ Î鋲¢ }¢ï´ Ç¢H çβ¢ Á¢¢» ¼¢ï Î鋲¢ ±¢Hï Ï¢ÎÏ¢êÎ¢Ú ã¢ï Á¢¢»æ J”
3 “΢ïÁ¢G¶G }¢ï´ Ï¢éwG¼è (²¢’Ýè Ï¢ÇGï) ªæÅ ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú S¢¢æÐ ãñ´, ²ïã
S¢¢æÐ »ÜU }¢¼üÏ¢¢ çÜUS¢è ÜU¢ï ÜU¢Åï ¼¢ï ©S¢ ÜU¢ ÎÎü ¥¢ñÚ Á¢GãìÚ Ó¢¢HèS¢ Ï¢ÚS¢ ¼ÜU
Úãïx¢¢ J ¥¢ñÚ Î¢ïÁ¢G¶G }¢ï´ ТH¢Ý Ï¢æ{ï ãé» ¶GÓÓ¢Ú¢ï´ ÜïU ç}¢SH çÏ¢ÓÀê ãñ´ çÁ¢Ý ÜïU
»ÜU }¢¼üÏ¢¢ ÜU¢ÅÝï ÜU¢ ÎÎü Ó¢¢HèS¢ S¢¢H ¼ÜU Úãïx¢¢ J”

44. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
39
4 “¼é}ã¢Úè ²ïã ¥¢x¢ çÁ¢S¢ï §ÏÝï ¥¢Î}¢ Ú¢ïà¢Ý ÜUÚ¼¢ ãñ, Á¢ã‹Ý}¢
ÜUè ¥¢x¢ S¢ï S¢œ¢Ú70
Î-ÚÁ¢ï ÜU}¢ ãñ J” ²ïã S¢éÝ ÜUÚ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
Ýï ¥GÁ¢Gü ÜUè : “²¢ ÚS¢êHËH¢ã !
Á¢H¢Ýï ÜïU çH²ï ¼¢ï ²ïãè ÜU¢ÈGUè ãñ ?” §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : “±¢ïã §S¢ S¢ï
©‹ãœ¢Ú(69)
Î-ÚÁ¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ãñ, ãÚ Î-ÚÁ¢ï }¢ï´ ²ã¢æ ÜUè ¥¢x¢ ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú x¢Ú}¢è
ãñ J”
çÈUÚ ¥ÐÝï ¥¢Ð S¢ï ²êæ }¢é¶G¢ç¼GÏ¢ ã¢ï´ J “¥x¢Ú }¢éÛ¢ï Á¢ã‹Ý}¢ }¢ï´
Ç¢H çβ¢ x¢²¢ ¼¢ï }¢ïÚ¢ ²ïã Ý}¢ü ± Ý¢Á¢GéÜU Ï¢ÎÝ ©S¢ ÜïU ã¢ïHÝ¢ÜU
¥GÁ¢G¢Ï¢¢¼ ÜU¢ï çÜUS¢ ¼GÚãG Ï¢Ú΢༠ÜUÚ Ð¢»x¢¢ ? Á¢Ï¢ çÜU Á¢ã‹Ý}¢ }¢ï´ ÐãéæÓ¢Ýï
±¢Hè ¼ÜU¢HèÈGU ÜUè çà¢g¼ ÜïU S¢Ï¢Ï¢ §‹S¢¢Ý ÐÚ Ý ¼¢ï Ï¢ïã¢ïà¢è ¼G¢Úè ã¢ïx¢è
¥¢ñÚ Ý ãè ©S¢ï }¢¢ñ¼ ¥¢»x¢è J ¥¢ã ! ±¢ïã ±vG¼ çÜU¼Ýè Ï¢ï Ï¢S¢è ÜU¢ ã¢ïx¢¢
çÁ¢S¢ ÜïU ¼S¢Ã±éÚ S¢ï ãè çÎH ÜU¢æÐ ©Æ¼¢ ãñ J v²¢ ²ïã Ú¢ïÝï ÜU¢ }¢ÜGU¢}¢
Ýãè´ ? v²¢ ¥Ï¢ |¢è x¢éÝ¢ã¢ï´ S¢ï ±ãìGࢼ }¢ãGS¢êS¢ Ýãè´ ã¢ïx¢è ¥¢ñÚ çÎH }¢ï´
ÝïçÜU²¢ï´ ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ Ýãè´ Ï¢ÉGïx¢è ? v²¢ ¥Ï¢ |¢è Ï¢¢Úx¢¢ãï ¶Gé΢ ±‹Îè
}¢ï´ S¢ÓÓ¢è ¼¢ñÏ¢¢ ÐÚ çÎH }¢¢§H Ýãè´ ã¢ïx¢¢ ?”
©}}¢èÎ ãñ çÜU Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú §S¢ ¥‹Î¢Á¢G S¢ï çÈGURïU }¢ÎèÝ¢ ÜUÚÝï ÜUè
Ï¢-Ú-ÜU¼ S¢ï çÎH }¢ï´ Ý΢}¢¼ Ðñ΢ ã¢ï Á¢¢»x¢è ¥¢ñÚ S¢ÓÓ¢è ¼¢ñÏ¢¢ ÜUè
¼¢ñÈGUèÜGU ç}¢H Á¢¢»x¢è J

45. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
40
ãGÎèS¢ (20) ¼¢§Ï¢ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ §ÏÝï }¢SªGÎ çÚ±¢²¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU
S¢ÚÜU¢Úï ±¢H¢ ¼Ï¢¢Ú, ã}¢ Ï¢ï ÜUS¢¢ï´ ÜïU }¢ÎÎx¢¢Ú, à¢ÈGUè»G Ú¢ïÁ¢Gï à¢é}¢¢Ú, ΢ï
¥G¢H}¢ ÜïU }¢¢çHÜU¢ï }¢éwG¼¢Ú, ãGÏ¢èÏ¢ï ÐÚ±Îü x¢¢Ú
§à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè x¢éÝ¢ã S¢ï ¼¢ñÏ¢¢
ÜUÚÝï ±¢H¢ »ïS¢¢ ãñ Á¢ñS¢¢ çÜU ©S¢ Ýï x¢éÝ¢ã çÜU²¢ ãè Ýãè´ J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¼¢ñÏ¢¢ S¢ï }¢éڢΠS¢ÓÓ¢è ¥¢ñÚ
}¢vGÏ¢êH ¼¢ñÏ¢¢ ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ ¼}¢¢}¢ à¢Ú¢§¼Gï Á¢±¢Á¢G ± à¢Ú¢§¼Gï ÜGUÏ¢êH Á¢}¥G
ã¢ï´ çÜU ãGéÜGêUÜGéUH §GÏ¢¢Î ¥¢ñÚ ãGéÜGêUÜGïU à¢Úè¥G¼ ¥Î¢ ÜUÚ çβï Á¢¢»æ, çÈUÚ
x¢éÁ¢G༢ ÜU¢ï¼¢ãè ÐÚ Ý΢}¢¼ ã¢ï ¥¢ñÚ ¥¢ç²‹Î¢ Ý ÜUÚÝï ÜU¢ ¥GãìÎ, §S¢
¼¢ñÏ¢¢ S¢ï x¢éÝ¢ã ÐÚ }¢éyGHÜGUÝ ÐÜUÇG Ý ã¢ïx¢è Ï¢çËÜU Ï¢¢’Á¢G S¢êÚ¼¢ï´ }¢ï´ ¼¢ï
x¢éÝ¢ã ÝïçÜU²¢ï´ S¢ï Ï¢ÎH Á¢¢»æx¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï Ú¢çÏ¢¥G¢ Ï¢S¢çÚ²¢
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢ézG²¢Ý S¢¢ñÚè ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGéUÁ¢GñH çÏ¢Ý §G²¢Á¢G S¢ï
ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´ : “}¢ïÚï x¢éݢ㠼é}ã¢Úè ÝïçÜU²¢ï´ S¢ï ÜUãè´ çÁ¢G²¢Î¢ ãñ´,
¥x¢Ú }¢ïÚè ¼¢ñÏ¢¢ S¢ï ²ïã x¢éÝ¢ã ÝïçÜU²¢æ Ï¢Ý x¢» ¼¢ï çÈUÚ }¢ïÚè ÝïçÜU²¢æ
¼é}ã¢Úè ÝïçÜU²¢ï´ S¢ï Ï¢ãé¼ Ï¢ÉG Á¢¢»æx¢è J”
(ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 3, S¢. 379)

46. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
41
S¢ÓÓ¢è ¼¢ñÏ¢¢ çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ´ ?
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼, §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼, }¢éÁ¢çgÎï ÎèÝ¢ï ç}¢ËH¼,
ࢢã }¢¢ñH¢Ý¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : S¢ÓÓ¢è
¼¢ñÏ¢¢ ÜïU ²ïã }¢¢’Ý¢ ãñ´ çÜU x¢éÝ¢ã ÐÚ §S¢ çH²ï çÜU ±¢ïã ©S¢ ÜïU ÚÏ¢
ÜUè Ý¢ ÈGUÚ}¢¢Ýè ‰¢è Ý¢çÎ}¢ ± ÐÚïà¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ ÈGU¢ñÚÝ À¢ïÇG Îï ¥¢ñÚ
¥¢ç²‹Î¢ ÜU|¢è ©S¢ x¢éÝ¢ã ÜïU ТS¢ Ý Á¢¢Ýï ÜU¢ S¢ÓÓ¢ï çÎH S¢ï ÐêÚ¢ ¥GÁG}¢
(²¢’Ýè §Ú¢Î¢) ÜUÚï Á¢¢ï Ó¢¢Ú» ÜU¢Ú §S¢ ÜUè ¼H¢ÈGUè ÜU¢ ¥ÐÝï 㢉¢ }¢ï´ ã¢ï
Ï¢Á¢¢ H¢» J (ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢, çÁ¢. 21, S¢. 121)
}¢ÎèÝ¢ : ¼zGS¢èHè }¢¢’Hê}¢¢¼ ÜïU çH²ï }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜUè ࢢ»¥G ÜU΢ü
çÜU¼¢Ï¢ “¼¢ñÏ¢¢ ÜUè çÚ±¢²¢¼ ± çãGÜU¢²¢¼” ÜU¢ }¢é¼G¢-H¥G¢ ÜUèçÁ¢²ï J
S¢êζG¢ïÚ ÜUè ¼¢ñÏ¢¢
§çϼ΢§ü ΢ñÚ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ãGÏ¢èÏ¢ ¥G-Á¢}¢è
Ï¢ãé¼ ¥}¢èÚ ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥ãHï Ï¢S¢Ú¢ ÜU¢ï S¢êÎ ÐÚ ÜGUÁ¢G¢ü çβ¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J Á¢Ï¢
}¢vGMÁ¢G S¢ï ÜGUÁ¢Gü ÜU¢ ¼ÜGU¢Á¢G¢ ÜUÚÝï Á¢¢¼ï ¼¢ï ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU Ý ÅH¼ï Á¢Ï¢
¼ÜU çÜU ÜGUÁ¢Gü ±éS¢êH Ý ã¢ï Á¢¢¼¢ J ¥¢ñÚ ¥x¢Ú çÜUS¢è }¢Á¢Ï¢êÚè ÜUè ±Á¢ã S¢ï
ÜGUÁ¢Gü ±éS¢êH Ý ã¢ï¼¢ ¼¢ï }¢vGMÁ¢G S¢ï ¥ÐÝ¢ ±vG¼ Á¢G¢»¥G ã¢ïÝï ÜU¢ ãÁ¢ü¢Ý¢
±éS¢êH ÜUÚ¼ï, ¥¢ñÚ ©S¢ ÚÜGU}¢ S¢ï çÁ¢G‹Îx¢è Ï¢S¢Ú ÜUÚ¼ï J »ÜU çÎÝ çÜUS¢è ÜïU
²ã¢æ ±éS¢êH-²¢Ï¢è ÜïU çH²ï ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ±¢ïã Í¢Ú ÐÚ }¢¢ñÁ¢êÎ Ý ‰¢¢ J ©S¢ ÜUè

47. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
42
Ï¢è±è Ýï ÜU㢠çÜU “Ý ¼¢ï ࢢïãÚ Í¢Ú ÐÚ }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ ¥¢ñÚ Ý }¢ïÚï ТS¢ ¼é}ã¢Úï
ÎïÝï ÜïU çH²ï ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢G ãñ, ¥HÏ¢œ¢¢ }¢ñ´ Ýï ¥¢Á¢ »ÜU |¢ïÇG Á¢GÏãG ÜUè ãñ çÁ¢S¢
ÜU¢ ¼}¢¢}¢ x¢¢ï༠¼¢ï ¶Gy}¢ ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ ¥HÏ¢œ¢¢ S¢Ú Ï¢¢ÜGUè Úã x¢²¢ ãñ, ¥x¢Ú
¼é}¢ Ó¢¢ã¢ï ¼¢ï ±¢ïã }¢ñ´ ¼é}¢ ÜU¢ï Îï S¢ÜU¼è ãêæ J”
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð ©S¢ S¢ï S¢Ú Hï ÜUÚ Í¢Ú ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ Ï¢è±è S¢ï ÜU㢠çÜU
²ïã S¢Ú S¢êÎ }¢ï´ ç}¢H¢ ãñ §S¢ï ÐÜU¢ Ç¢H¢ï J Ï¢è±è Ýï ÜU㢠: “Í¢Ú }¢ï´ Ý
HÜUÇGè ãñ ¥¢ñÚ Ý ¥¢Å¢, |¢H¢ }¢ñ´ ¶¢Ý¢ çÜUS¢ ¼GÚãG ¼Ä²¢Ú ÜUMæ ?” ¥¢Ð
Ýï ÜU㢠çÜU “§Ý ΢ïÝ¢ï´ Ó¢èÁ¢G¢ï´ ÜU¢ |¢è §ç‹¼Á¢G¢}¢ }¢vGMÁ¢G H¢ïx¢¢ï´ S¢ï S¢êÎ Hï
ÜUÚ ÜUÚ¼¢ ãêæ J” ¥¢ñÚ S¢êÎ ãè S¢ï ²ïã ΢ïÝ¢ï´ Ó¢èÁ¢Gï´ ¶GÚèÎ ÜUÚ H¢» J Á¢Ï¢
¶¢Ý¢ ¼Ä²¢Ú ã¢ï Ó¢éÜU¢ ¼¢ï »ÜU S¢¢§H Ýï ¥¢ ÜUÚ S¢é±¢H çÜU²¢ J ¥¢Ð Ýï
ÜU㢠çÜU “¼ïÚï ÎïÝï ÜïU çH²ï ã}¢¢Úï ТS¢ ÜéUÀ Ýãè´ ãñ ¥¢ñÚ ¼éÛ¢ï ÜéUÀ Îï |¢è
Îï´ ¼¢ï §S¢ S¢ï ¼ê ΢ñH¼ }¢‹Î Ý ã¢ï Á¢¢»x¢¢ HïçÜUÝ ã}¢ }¢éçzGHS¢ ã¢ï Á¢¢»æx¢ï J”
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï S¢¢§H }¢¢²êS¢ ã¢ï ÜUÚ ±¢ÐS¢ Ó¢H¢ x¢²¢ J
Á¢Ï¢ Ï¢è±è Ýï S¢¢HÝ çÝÜU¢HÝ¢ Ó¢¢ã¢ ¼¢ï ±¢ïã ãæçDz¢ S¢¢HÝ ÜUè
Ï¢Á¢¢» wG¢êÝ S¢ï HÏ¢ÚïÁ¢G ‰¢è J ©S¢ Ýï ࢢïãÚ ÜU¢ï ¥¢±¢Á¢G Îï ÜUÚ ÜU㢠: “Îﶢï
¼é}ã¢Úè ÜU‹Á¢êS¢è ¥¢ñÚ Ï¢Î Ï¢wG¼è S¢ï ²ïã v²¢ ã¢ï x¢²¢ ãñ ?” ¥¢Ð ÜU¢ï ²ïã
Îï¶ ÜUÚ §GÏ¢í¼ ãG¢çS¢H ãé§ü ¥¢ñÚ Ï¢è±è ÜU¢ï x¢±¢ã Ϣݢ ÜUÚ ÜU㢠çÜU ¥¢Á¢
}¢ñ´ ãÚ Ï¢éÚï ÜU¢}¢ S¢ï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚ¼¢ ãêæ J ²ïã ÜUã ÜUÚ }¢vGMÁ¢G H¢ïx¢¢ï´ S¢ï ¥SH
ÚÜGU}¢ HïÝï ¥¢ñÚ S¢êÎ ¶Gy}¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï çÝÜUHï J Ú¢S¼ï }¢ï´ ÜéUÀ HÇGÜïU

48. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
43
¶ïH Úãï ‰¢ï ¥¢Ð ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ÜéUÀ HÇGÜU¢ï´ Ýï ¥¢±¢Á¢Gï ÜUS¢Ý¢ à¢éM¥G çÜU²ï
çÜU “ÎêÚ ãÅ Á¢¢¥¢ï ãGÏ¢èÏ¢ S¢êζG¢ïÚ ¥¢ Ú㢠ãñ, ÜUãè´ ©S¢ ÜïU ÜGUÎ}¢¢ï´ ÜUè
¶G¢ÜU ã}¢ ÐÚ Ý ÐÇG Á¢¢» ¥¢ñÚ ã}¢ ©S¢ Á¢ñS¢ï ϢΠϢwG¼ Ý Ï¢Ý Á¢¢»æ J” ²ïã
S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð Ï¢ãé¼ Ú‹Á¢è΢ ãé» ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGS¢Ý Ï¢S¢Úè
ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï x¢» ©‹ã¢ï´ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï »ïS¢è ÝS¢èãG¼ ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU
Ï¢ïÓ¢ñÝ ã¢ï ÜUÚ Î¢ïÏ¢¢Ú¢ ¼¢ñÏ¢¢ ÜUè J ±¢ÐS¢è }¢ï´ Á¢Ï¢ »ÜU }¢vGMÁ¢G à¢wGS¢ ¥¢Ð
ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ |¢¢x¢Ýï Hx¢¢ ¼¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ “¼é}¢ }¢éÛ¢ S¢ï }¢¼ |¢¢x¢¢ï, ¥Ï¢ ¼¢ï }¢éÛ¢
ÜU¢ï ¼é}¢ S¢ï |¢¢x¢Ý¢ Ó¢¢çã²ï ¼¢çÜU »ÜU x¢éÝãx¢¢Ú ÜU¢ S¢¢²¢ ¼é}¢ ÐÚ Ý ÐÇG
Á¢¢» J” Á¢Ï¢ ¥¢Ð ¥¢x¢ï Ï¢ÉGï ¼¢ï ©‹ãè HÇGÜU¢ï´ Ýï ÜUãÝ¢ à¢éM¥G çÜU²¢ çÜU
“Ú¢S¼¢ Îï Î¢ï ¥Ï¢ ãGÏ¢èÏ¢ ¼¢§Ï¢ ã¢ï ÜUÚ ¥¢ Ú㢠ãñ ÜUãè´ »ïS¢¢ Ý ã¢ï çÜU ã}¢¢Úï
Ðñ򢕫 ÜUè x¢Îü §S¢ ÐÚ ÐÇG Á¢¢» ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ã}¢¢Ú¢ Ý¢}¢ x¢éÝ¢ãx¢¢Ú¢ï´ }¢ï´
ÎÁ¢ü ÜUÚ Hï J” ¥¢Ð Ýï Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜUè ²ïã Ï¢¢¼ S¢éÝ ÜUÚ ¥ËH¢ã S¢ï ¥GÁ¢Gü
ÜUè : “¼ïÚè ÜGéUÎÚ¼ |¢è ¥GÁ¢èÏ¢ ãñ çÜU ¥¢Á¢ ãè }¢ñ´ Ýï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUè ¥¢ñÚ ¥¢Á¢ ãè
¼êÝï H¢ïx¢¢ï´ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï }¢ïÚè ÝïÜU Ý¢}¢è ÜU¢ »’H¢Ý ÜUÚ¢ çβ¢ J”
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð Ýï »’H¢Ý ÜUÚ¢ çβ¢ çÜU Á¢¢ï à¢wGS¢ }¢ïÚ¢
}¢vGMÁ¢G ã¢ï ±¢ïã ¥ÐÝè ¼ãGÚèÚ ¥¢ñÚ }¢¢H ±¢ÐS¢ Hï Á¢¢» J §S¢ ÜïU §GH¢±¢
¥¢Ð Ýï ¥ÐÝè ¼}¢¢}¢ ΢ñH¼ Ú¢ãï ¶Gé΢ }¢ï´ ¶GÓ¢ü ÜUÚ
Îè J çÈUÚ S¢¢çãGHï ÈGéUÚ¢¼ ÐÚ »ÜU §GÏ¢¢Î¼ ¶G¢Ý¢ ¼¢’}¢èÚ ÜUÚ ÜïU §GÏ¢¢Î¼ }¢ï´
}¢àxG¢êH Úãï ¥¢ñÚ ²ïã }¢¢’}¢êH Ϣݢ çH²¢ çÜU çÎÝ ÜU¢ï §GË}¢ï ÎèÝ ÜUè

49. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
44
¼ãGS¢èH ÜïU çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ãGS¢Ý Ï¢S¢Úè ÜUè ç¶GÎ}¢¼
}¢ï´ ÐãéæÓ¢ Á¢¢¼ï ¥¢ñÚ Ú¢¼ |¢Ú }¢àxG¢êHï §GÏ¢¢Î¼ Úã¼ï J Ó¢êæçÜU (}¢éÜU}}¢H ÜU¢ïçà¢à¢
ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ) ÜGéUÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜU¢ ¼HzGÈGéUÁ¢G S¢ãGèãG }¢wGÚÁ¢ S¢ï ¥Î¢ Ýãè´ ÜUÚ
S¢ÜU¼ï ‰¢ï §S¢ çH²ï ¥¢Ð ÜU¢ï ¥G-Á¢}¢è ÜU¢ ç¶G¼G¢Ï¢ Îï çβ¢ x¢²¢ J
ãGÎèS¢ (21) Ý}¢¢Á¢G ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼
¥}¢èLH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ©G-}¢Úï ÈGU¢MÜGU
S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU ÝçϢIJï }¢éÜUÚü}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, ÚS¢êHï
¥ÜUÚ}¢, à¢ã‹à¢¢ãï Ï¢Ýè ¥¢Î}¢ §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ :
“ ²¢’Ýè Ý}¢¢Á¢G ÎèÝ ÜU¢ S¢é¼êÝ ãñ J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Ý}¢¢Á¢G ÎèÝ ÜUè ¥SH ¥¢ñÚ Ï¢é‹²¢Î
ãñ, §S¢ï ©}}¢éH §GÏ¢¢Î¢¼, }¢ï’Ú¢Á¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ |¢è ÜU㢠Á¢¢¼¢ ãñ J
}¢ÀHè ¥ÐÝè Á¢x¢ã ÐÚ ‰¢è
à¢ñ¶G ¥Ï¢ê ¥GÏÎéËH¢ã çÁ¢H¢ ÜUè ±¢çHλ }¢¢çÁ¢Î¢
Ýï »ÜU Ú¢ïÁ¢G ¥ÐÝï ࢢïãÚ S¢ï }¢ÀHè H¢Ýï ÜUè ÈGUÚ}¢¢§à¢ ÜUè J à¢ñ¶G ÜïU
±¢çHΠϢ¢Á¢G¢Ú x¢» ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÈGUÚÁ¢G‹Î (¥Ï¢ê ¥GÏÎéËH¢ã çÁ¢H¢) ÜU¢ï |¢è
ã}¢Ú¢ã Hï x¢» J Ï¢¢Á¢G¢Ú S¢ï }¢ÀHè ¶GÚèÎè, ¥¢ñÚ »ÜU }¢Á¢GÎêÚ ¼H¢à¢ ÜUÚÝï

50. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
45
Hx¢ï ¼¢çÜU ±¢ïã }¢ÀHè Í¢Ú ¼ÜU ÐãéæÓ¢¢ Îï J »ÜU HÇGÜU¢ ç}¢H¢ ¥¢ñÚ ©S¢
Ýï }¢ÀHè S¢Ú ÐÚ ©Æ¢ Hè ¥¢ñÚ S¢¢‰¢ Ó¢H¢, Ú¢S¼ï }¢ï´ }¢é¥çÁGÁ¢GÝ ÜUè ¥Á¢G¢Ý
S¢éÝ¢§ü Îè J ©S¢ }¢Á¢GÎêÚ HÇGÜïU Ýï ÜU㢠: “Ý}¢¢Á¢G ÜïU çH²ï }¢éÛ¢ï ¼Gã¢Ú¼ ÜUè
ãG¢Á¢¼ ãñ ¥¢ñÚ ¥Á¢G¢Ý ã¢ï Úãè ãñ, ¥x¢Ú ¥¢Ð Ú¢Á¢Gè ã¢ï´ ¼¢ï }¢ïÚ¢ §ç‹¼Á¢G¢Ú ÜUÚ
Hï´, ±ÚÝ¢ ¥ÐÝè }¢ÀHè Hï ÜUÚ Á¢¢»æ J” §¼Ý¢ ÜUã ÜUÚ ©S¢ Ýï }¢ÀHè ±ãè´
À¢ïÇGè ¥¢ñÚ }¢çSÁ¢Î Ó¢H¢ x¢²¢ J à¢ñ¶G ÜïU ±¢çHÎ Ýï ÜU㢠: “§S¢ HÇGÜïU
ÜU¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÐÚ ¼±vÜéUH ãñ, ã}¢ï´ Ï¢ Î-Ú-Á¢» ¥¢ñH¢ ¼±vÜéUH
ÜUÚÝ¢ Ó¢¢çã²ï J” Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢ÀHè ±ãè´ À¢ïÇG ÜUÚ ã}¢ H¢ïx¢ Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝï
Ó¢Hï x¢» J ã}¢ H¢ïx¢ Ý}¢¢Á¢G ÐÉG ÜUÚ çÝÜUHï ¼¢ï }¢ÀHè ¥ÐÝè Á¢x¢ã ‰¢è,
HÇGÜïU Ýï ©Æ¢ Hè ¥¢ñÚ ã}¢ H¢ïx¢ Í¢Ú ÐãéæÓ¢ï J
ãGÎèS¢ (22) Ú¢ñÁ¢G» ¥vGÎS¢ ÜUè ãG¢çÁ¢GÚè
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ §ÏÝï ©G}¢Ú S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU
S¢ÚÜU¢Úï ±¢H¢ ¼Ï¢¢Ú, ã}¢ Ï¢ï ÜUS¢¢ï´ ÜïU }¢ÎÎx¢¢Ú, à¢ÈGUè»G Ú¢ïÁ¢Gï à¢é}¢¢Ú, ΢ï
¥G¢H}¢ ÜïU }¢¢çHÜU¢ï }¢éwG¼¢Ú, ãGÏ¢èÏ¢ï ÐÚ±Îü x¢¢Ú
§à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè çÁ¢S¢ Ýï }¢ïÚè
ÜGUÏ¢í ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ ÜUè, ©S¢ ÜïU çH²ï }¢ïÚè à¢ÈGU¢¥G¼ H¢çÁ¢G}¢ ã¢ï x¢§ü J”

51. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
46
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜGéUÚ¥¢Ýï ТÜU }¢ï´
§à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Ú-Á¢-}¢» ÜU‹Á¢GéH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ ¥x¢Ú
Á¢Ï¢ ±¢ïã ¥ÐÝè Á¢¢Ý¢ï´ ÐÚ Á¢GéË}¢ ÜUÚï´
¼¢ï »ï }¢ãGÏ¢êÏ¢ ¼é}ã¢Úï ãGéÁG¢êÚ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï´
¥¢ñÚ çÈUÚ ¥ËH¢ã S¢ï }¢é¥G¢ÈGUè Ó¢¢ãï´
¥¢ñÚ ÚS¢êH ©Ý ÜUè à¢ÈGU¢¥G¼ ÈGUÚ}¢¢»
¼¢ï Á¢GMÚ ¥ËH¢ã ÜU¢ï Ï¢ãé¼ ¼¢ñÏ¢¢ ÜGUÏ¢êH
ÜUÚÝï ±¢H¢ }¢ïãìÚÏ¢¢Ý Т»æ J
S¢ÎLH ¥ÈGU¢çÁ¢GH ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢ñH¢Ý¢ S¢çIJΠ}¢éãG}}¢Î ݧüG}¢égèÝ
}¢éڢΥ¢Ï¢¢Îè (¥H }¢é-¼±zGÈGU¢ 1367 çã.) §S¢ ¥¢²¼ ÜïU
¼ãGì¼ ¼zGS¢èÚï ¶GÁ¢G¢§ÝéH §GÚÈGU¢Ý }¢ï´ çH¶¼ï ãñ´ : §S¢ S¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU
Ï¢¢Úx¢¢ãï §H¢ãè }¢ï´ ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ ±S¢èH¢ ¥¢ñÚ
¥¢Ð ÜUè à¢ÈGU¢¥G¼ ÜU¢Ú-Ï¢Ú¥¢Úè (²¢’Ýè ÜU¢}¢ Ï¢Ý Á¢¢Ýï) ÜU¢ Á¢GÚè¥G¢ ãñ
S¢çIJÎï ¥G¢H}¢ ÜUè ±ÈGU¢¼ à¢ÚèÈGU ÜïU Ï¢¢’Î »ÜU
¥¢’ڢϢè (²¢’Ýè Îïï㢼è à¢wGS¢) Ú¢ñÁ¢G» ¥vGÎS¢ ÐÚ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ ¥¢ñÚ Ú¢ñÁ¢G»
à¢ÚèÈGU¢ ÜUè ¶G¢ÜïU ТÜU ¥ÐÝï S¢Ú ÐÚ Ç¢Hè ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü ÜUÚÝï Hx¢¢ : “²¢
ÚS¢êHËH¢ã Á¢¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ ã}¢ Ýï S¢éÝ¢ ¥¢ñÚ Á¢¢ï ¥¢Ð ÐÚ Ý¢çÁ¢GH
ãé±¢ ©S¢ }¢ï´ ²ïã ¥¢²¼ |¢è ãñ , }¢ñ´ Ýï Ï¢ïà¢ÜU ¥ÐÝè Á¢¢Ý
ÐÚ Á¢GéË}¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ }¢ñ´ ¥¢Ð ÜïU ãGéÁG¢êÚ }¢ï´ ¥ËH¢ã S¢ï ¥ÐÝï x¢éÝ¢ã ÜUè

52. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
47
Ï¢çwGà¢à¢ Ó¢¢ãÝï ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ ¼¢ï }¢ïÚï ÚÏ¢ S¢ï }¢ïÚï x¢éÝ¢ã ÜUè Ï¢çwGà¢à¢
ÜUÚ¢§²ï J” §S¢ ÐÚ ÜGUÏ¢í à¢ÚèÈGU S¢ï çÝ΢ ¥¢§ü çÜU ¼ïÚè Ï¢çwGà¢à¢ ÜUè x¢§ü J
ãGÎèS¢ (23) ¥GÁ¢G¢Ï¢ï ÜGUÏ¢í
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJ-μéÝ¢ ¥G¢§à¢¢ S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU
ãGéÁG¢êÚï ТÜU, S¢¢çãGÏ¢ï H¢ñH¢ÜU, S¢Ä²¢ãGï ¥zGH¢ÜU
§à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “ ²¢’Ýè ÜGUÏ¢í ÜU¢ ¥GÁ¢G¢Ï¢ ãGÜGU ãñ J”
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥GÁ¢G¢Ï¢ï ÜGUÏ¢í ÜïU }¢é-¼¥GçËHÜGU Ó¢‹Î
}¢S¢¢§H ²¢Î Ú¶Ýï Ó¢¢çã»æ (1) ²ã¢æ ÜGUÏ¢í S¢ï }¢éڢΠ¥G¢H}¢ï Ï¢ÚÁ¢G¶G ãñ J çÁ¢S¢
ÜUè §çϼ΢ ãÚ à¢wGS¢ ÜUè }¢¢ñ¼ S¢ï ãñ §ç‹¼ã¢ çÜGU²¢}¢¼ ÐÚ, ©GÈGUèü ÜGUÏ¢í }¢éÚ¢Î
Ýãè´ çHã¢Á¢G¢ Á¢¢ï }¢é΢ü ÎzGÝ Ý ãé±¢ Ï¢çËÜU Á¢H¢ çβ¢ x¢²¢ ²¢ ÇéÏ¢¢ï çβ¢ x¢²¢
²¢ ©S¢ï à¢ïÚ ¶¢ x¢²¢ ©S¢ï |¢è ÜGUÏ¢í ÜU¢ çãGS¢¢Ï¢ ± ¥GÁ¢G¢Ï¢ ãñ J (2) çãGS¢¢Ï¢ï ÜGUÏ¢í
¥¢ñÚ ãñ ¥GÁ¢G¢Ï¢ï ÜGUÏ¢í ÜéUÀ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G H¢ïx¢ çãGS¢¢Ï¢ï ÜGUÏ¢í }¢ï´ ÜU¢}²¢Ï¢ ã¢ï´x¢ï }¢x¢Ú
Ï¢¢’Á¢G x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜUè ±Á¢ã S¢ï ¥GÁ¢G¢Ï¢ }¢ï´ }¢éϼH¢ Á¢ñS¢ï Ó¢éx¢GéH ¶G¢ïÚ ¥¢ñÚ x¢‹Î¢
(²¢’Ýè ÐïࢢϢ ÜïU Àè´Å¢ï´ S¢ï Ý Ï¢Ó¢Ýï ±¢H¢) (3) ÜU¢çÈGUÚ ÜU¢ï ¥GÁ¢G¢Ï¢ï ÜGUÏ¢í
΢§}¢è ã¢ïx¢¢ x¢éÝãx¢¢Ú }¢¢ïç}¢Ý ÜU¢ï ¥G¢çÚÁ¢Gè (4) ¥GÁ¢G¢Ï¢ï ÜGUÏ¢í MãG ÜU¢ï ãñ
çÁ¢S}¢ §S¢ ÜïU ¼¢Ï¢ï¥G }¢x¢Ú ãGàÚ ÜïU Ï¢¢’Î ±¢H¢ ¥GÁ¢G¢Ï¢ ± S¢±¢Ï¢ MãG ±
çÁ¢S}¢ ΢ïÝ¢ï´ ÜU¢ï ã¢ïx¢¢ J (ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, çÁ¢. 1, S¢. 125, }¢¢wG¢êÁ¢GÝ)

53. 40 ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢
Ðïà¢ÜUࢠ: }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
48
ÜGUÏ¢í }¢ï´ ¥¢x¢ |¢ÇGÜU ©Æè ?
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ¥G}¢í çÏ¢Ý à¢éÚãGìÏ¢èH ÈGUÚ}¢¢¼ï
ãñ´ çÜU »ÜU »ïS¢¢ à¢wGS¢ §ç‹¼ÜGU¢H ÜUÚ x¢²¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ï H¢ïx¢ }¢éœ¢ÜGUè
S¢}¢Û¢¼ï ‰¢ï J Á¢Ï¢ ©S¢ï ÎzGÝ ÜUÚ çβ¢ x¢²¢ ¼¢ï ©S¢ ÜUè ÜGUÏ¢í }¢ï´ ¥GÁ¢G¢Ï¢
ÜïU çÈGUçÚà¼ï ¥¢ ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ ÜUãÝï Hx¢ï, ã}¢ ¼éÛ¢ ÜU¢ï ¥ËH¢ã ÜïU
¥GÁ¢G¢Ï¢ ÜïU S¢¢ï ÜU¢ïÇGï }¢¢Úï´x¢ï J ©S¢ Ýï ¶G¢ñÈGUÁ¢G΢ ã¢ï ÜUÚ ÜU㢠çÜU }¢éÛ¢ï
v²êæ }¢¢Ú¢ïx¢ï ? }¢ñ´ ¼¢ï ÐÚãïÁ¢G x¢¢Ú ¥¢Î}¢è ‰¢¢ J ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ÜUã¢, ¥ÓÀ¢
Ó¢H¢ï ÐÓ¢¢S¢ ãè }¢¢Ú¼ï ãñ´ }¢x¢Ú ±¢ïã Ï¢Ú¢Ï¢Ú Ï¢ãìGS¢ ÜUÚ¼¢ Ú㢠ãGœ¢¢ çÜU
çÈGUçÚà¼ï »ÜU ÐÚ ¥¢ x¢» ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´ Ýï »ÜU ÜU¢ïÇG¢ }¢¢Ú ãè çβ¢ J
çÁ¢S¢ S¢ï ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢í }¢ï´ ¥¢x¢ |¢ÇGÜU ©Æè ¥¢ñÚ ±¢ïã à¢wGS¢ Á¢H ÜUÚ
¶G¢çÜUS¼Ú (²¢’Ýè Ú¢¶) ã¢ï x¢²¢ J çÈUÚ ©S¢ ÜU¢ï çÁ¢G‹Î¢ çÜU²¢ x¢²¢ ¼¢ï
©S¢ Ýï ÎÎü S¢ï ç¼Hç}¢H¢¼ï ¥¢ñÚ Ú¢ï¼ï ãé» ÈGUçÚ²¢Î ÜUè, ¥¢ç¶GÚ }¢éÛ¢ï
²ïã ÜU¢ïÇG¢ v²êæ }¢¢Ú¢ x¢²¢ ? ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï Á¢±¢Ï¢ çβ¢, »ÜU Ú¢ïÁ¢G ¼êÝï
Ï¢ï ±éÁG¢ê Ý}¢¢Á¢G ÐÉG Hè ‰¢è J ¥¢ñÚ »ÜU Ú¢ïÁ¢G »ÜU }¢ÁGHê}¢ ¼ïïÚï
ТS¢ ÈGUçÚ²¢Î Hï ÜUÚ ¥¢²¢ }¢x¢Ú ¼êÝï ÈGUçÚ²¢Î ÚS¢è Ý ÜUè J
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Îﶢ ¥¢Ð Ýï ? ¥ËH¢ã
Ý¢Ú¢Á¢G ãé±¢ ¼¢ï ©S¢ Ýï ÝïÜU ¥¢ñÚ ÐÚãïÁ¢G x¢¢Ú à¢wGS¢ ÜUè |¢è çx¢çÚzG¼ ÈGUÚ}¢¢§ü