2. ΟΙ ΚΥΚΛΑΔΕΣ
Οι Κυκλάδες είναι νησιωτικό σύμπλεγμα στο Αιγαίο πέλαγος που κείται γενικά
μεταξύ των 36ου και 38ου Βόρειων παραλλήλων και μεταξύ των 24ου και 26ου
Ανατολικών μεσημβρινών. Η διάταξη των νησιών είναι σε δύο παράλληλες ευθείες
σε συνέχεια του Σουνίου και της Ευβοίας προσδίδοντας την επιμέρους διάκριση σε
Δυτικές και Ανατολικές Κυκλάδες, οι οποίες αποτελούν τον ομώνυμο νομό
Κυκλάδων. Ο συνολικός πληθυσμός του Νομού είναι 117.987 κάτοικοι (απογραφή
2011) και η έδρα του στην Ερμούπολη.Το όνομα τους δόθηκε από τους αρχαίους
γεωγράφους εξαιτίας της κυκλικής διάταξης γύρω απ' την ιερή νήσο Δήλο (γενέτειρα
της θεάς Αρτέμιδος και του Απόλλωνα) σε αντιδιαστολή των υπολοίπων νήσων του
Αιγαίου που τις αποκαλούσαν Σποράδες.
3. ΚΥΚΛΑΔΩΝ
Επίσης ο νομός Κυκλάδων περιλαμβάνει και πολυάριθμα μικρότερα νησιά
καθώς και συστάδες νησιών όπως η συστάδα Αντιπάρου, οι νησίδες Μακάρες,
η Άνυδρος (ή Αμοργοπούλα), το Ασπρονήσι, η Νέα Καμένη, η Παλαιά Καμένη,
η Ασκανιά, η Εσχάτη, η Χριστιανή, η Νικουριά, η Καρδιώτισσα, η Κιτριανή, η
Σεριφοπούλα, το Γλαρονήσι, το Ρευματονήσι, το Αβολαδονήσι, το Τραγονήσι,
τα Αβελονήσια και το Σχινονήσι. Τα έξι μικρά νησάκια μεταξύ Αμοργού και
Νάξου, αποτελούν τις Μικρές Κυκλάδες. Αυτά είναι τα προαναφερόμενα:
Κουφονήσια (το Άνω και Κάτω Κουφονήσι), η Ηρακλειά, η Σχοινούσα, η
Δονούσα και η Κέρος.
4. Η ΝΑΞΟΣ
Η Νάξος είναι ελληνικό νησί, με έκταση 429,79 τ.χλμ. και απέχει 103 ναυτικά μίλια
από τον Πειραιά. Αποτελεί το μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων, στο Αιγαίο Πέλαγος.
Κατά την παράδοση, οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν οι Θράκες και οι Πελασγοί.
Αργότερα ήρθαν οι Κάρες, με αρχηγό τον Νάξο, στον οποίο και αποδίδεται το όνομα
του νησιού. Υπήρξε το κέντρο του αρχαϊκού κυκλαδικού πολιτισμού. Το νησί είναι
γνωστό ως πηγή σμύριδας, ενός πετρώματος πλούσιου σε κορούνδιο, το οποίο
μέχρι τη σύγχρονη εποχή ήταν ένα από τα καλύτερα διαθέσιμα λειαντικά. Έχει
πληθυσμό 17.790.
5. Η ΑΝΔΡΟΣ
Η Άνδρος είναι νήσος στο Αιγαίο πέλαγος, νοτιοανατολικά της Εύβοιας.
Είναι το βορειότερο νησί των Κυκλάδων και το δεύτερο μεγαλύτερο σε
έκταση, μετά τη Νάξο.[1] Εκτείνεται από βορειοδυτικά προς τα
νοτιοανατολικά, καταλαμβάνοντας έκταση 381 τ. χλμ. Έχει πληθυσμό
9.170 κατοίκων. Πρωτεύουσα του νησιού είναι η Άνδρος ή Χώρα, ενώ το
λιμάνι του είναι το Γαύριο. Η Άνδρος συνδέεται με την ηπειρωτική Ελλάδα
ακτοπλοϊκώς μέσω της Ραφήνας, απέχοντας από το λιμάνι 36 ναυτικά
μίλια.
6. Η ΠΑΡΟΣ
Η Πάρος είναι το τρίτο σε μέγεθος νησί των Κυκλάδων και βρίσκεται δυτικά της
Νάξου, από την οποία τη χωρίζει στενός δίαυλος πλάτους 3 περίπου μιλίων, ενώ
από τον Πειραιά απέχει 90 ναυτικά μίλια. Έχει έκταση 193,308 τετραγωνικά
χιλιόμετρα και το μήκος των ακτών της είναι 118,5 χιλιόμετρα. Ο πληθυσμός του
νησιού, κατά την απογραφή του 2001, ήταν 12.853 κάτοικοι και κατά την
απογραφή του 2011, 13.710. Η καίρια γεωγραφική θέση της Πάρου στο κεντρικό
Αιγαίο, το σταυροδρόμι των θαλάσσιων δρόμων που συνδέουν την ηπειρωτική
Ελλάδα με τα νησιά του Αρχιπελάγους, τα μικρασιατικά παράλια και ευρύτερα τη
Μεσόγειο, αποτέλεσε τη διαχρονική βάση για την ανάπτυξη του νησιού.
7. Η ΤΗΝΟΣ
Η Τήνος είναι το τρίτο σε μέγεθος νησί των Κυκλάδων (έκταση 197 τ.χλμ.) μετά τη
Νάξο και την Άνδρο. Έχει 8.636 κατοίκους μοιρασμένους σε 62 οικισμούς. Ανήκει στις
βόρειες Κυκλάδες και βρίσκεται νοτιοανατολικά της Άνδρου και βορειοδυτικά της
Μυκόνου.Η απόσταση από την Άνδρο, το λεγόμενο στενό Άνδρου - Τήνου, είναι 1/2
μίλι, ενώ η κοντινότερη απόσταση από τις ακτές της Μύκονου είναι περίπου 5 μίλια και
9 μίλια από λιμάνι σε λιμάνι. Νοτιοδυτικά του νησιού και σε απόσταση 12 μιλίων
βρίσκεται η Σύρος, και η πρωτεύουσα του νομού Κυκλάδων, η Ερμούπολη. Ο Τσικνιάς
που βρίσκεται στα ανατολικά είναι το ψηλότερο βουνό του νησιού με 726 μ. ύψος.
8. Η ΜΗΛΟΣ
Η Μήλος είναι ηφαιστειακό ελληνικό νησί στο Αιγαίο Πέλαγος, βόρεια του Κρητικού
πελάγους. Λέγεται ότι το όνομά του προέρχεται από τη λέξη «βήλος» που εξελίχθηκε σε
«μήλος» και σήμαινε «πρόβατο». Κατοικείται από τους προϊστορικούς χρόνους και έχει
δώσει σημαντικό μεταλλευτικό πλούτο: οψιδιανό στους προϊστορικούς χρόνους, καολίνη
και ποζολανών στους ιστορικούς χρόνους μέχρι τώρα και πρόσφατα μπεντονίτη, περλίτη.
Πρωτεύουσα του νησιού είναι η Πλάκα. Η Μήλος έχει σχήμα πετάλου, υπάρχουν πολλές
παραλίες και πολλά καταλύματα (ξενοδοχεία - ενοικιαζόμενα δωμάτια) που καθιστούν τη
Μήλο τουριστικό πόλο. Το γνωστό άγαλμα της Αφροδίτης της Μήλου, το οποίο σήμερα
βρίσκεται στο μουσείο του Λούβρου (Παρίσι) βρέθηκε στη Μήλο το 1820 ενώ το
αντίγραφο βρίσκεται στο αρχαιολογικό μουσείο της Μήλου στην Πλάκα.
9. Η ΚΕΑ
Η Κέα ή Τζια είναι ένα κυκλαδίτικο νησί του Αιγαίου Πελάγους.
Είναι το πιο κοντινό κατοικήσιμο κυκλαδονήσι στην Αττική.
Είναι το 6ο σε έκταση και το 10ο σε πληθυσμό νησί των
Κυκλάδων. Έχει έκταση 131,693 και πληθυσμό 2.455.
10. Η ΑΜΟΡΓΟΣ
Η Αμοργός είναι κυκλαδίτικο νησί του Αιγαίου Πελάγους. Πήρε το όνομά της από το φυτό αμοργίς, ένα
είδος λιναριού από το οποίο φτιάχνονταν οι «άλικοι αμοργίδες», χιτώνες της Αμοργού. Βρίσκεται στο
νοτιοανατολικό άκρο των Κυκλάδων, νοτιοανατολικά της Νάξου και σε απόσταση 136 ναυτικών μιλίων
από τον Πειραιά. Η επιφάνειά της εκτιμάται στα 121,464 τ.χλμ., ενώ έχει μήκος ακτών 126 χιλιόμετρα.
Είναι μακρόστενο νησί που εκτείνεται από ΝΔ προς ΒΑ με απότομη ορεινή μορφολογία εδάφους.
Διαθέτει δύο φυσικά λιμάνια, τα Κατάπολα και την Αιγιάλη. Πρωτεύουσα είναι η Χώρα Αμοργού με κύριο
λιμάνι τα Κατάπολα. Η Αμοργός (ολόκληρος ο δήμος) είχε πληθυσμό 1.973 άτομα στην απογραφή του
2011. Οι κάτοικοι ασχολούνται παραδοσιακά με τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία καθώς και με τα
ναυτικά επαγγέλματα. Πολλοί κάτοικοι ασχολούνταν από τα παλιά χρόνια με τον κλάδο της
μελισσουργίας. Τα τελευταία χρόνια ασχολούνται και με τον τομέα του τουρισμού ο οποίος αναπτύσσεται
με ραγδαίο ρυθμό.
11. Η ΙΟΣ
Ίος (Νιώτικο ιδίωμα: Νιος) είναι ένα κυκλαδίτικο νησί του Αιγαίου
Πελάγους. Οι ντόπιοι αυτοαποκαλούνται "Νιώτες". Η επιφάνεια της
Ίου εκτιμάται στα 108,713 τ.χλμ., ενώ έχει μήκος ακτών 87
χιλιόμετρα. Βρίσκεται ανάμεσα στη Νάξο, τη Σίκινο και τη Θήρα. Οι
σημαντικότεροι όρμοι του νησιού είναι ο Γιαλός, ο Μυλοπότας και το
Μαγγανάρι. Έχει πληθυσμό 2.024 κατοίκους και έκταση 108,713.
12. Η ΚΥΘΝΟΣ
Η Κύθνος είναι νησί των Δυτικών Κυκλάδων ανάμεσα στην Κέα και τη Σέριφο.
Απέχει 56 ναυτικά μίλια (104 χλμ.) από το λιμάνι του Πειραιά και 2 ώρες από
το λιμάνι του Λαυρίου. Ονομάζεται και Θερμιά (τα Θερμιά), τουλάχιστον από
τον 12ο αιώνα οπότε και αναφέρεται «Επισκοπή Κέας και Θερμίων». Το
όνομα αυτό οφείλεται στην ύπαρξη θερμών πηγών, οι οποίες βρίσκονται στον
όρμο των Λουτρών. Τα λουτρά της Κύθνου λέγεται ότι απολάμβανε και ο
βασιλιάς 'Οθωνας και η βασίλισσα Αμαλία του Ολδεμβούργου. Σύμφωνα με
την απογραφή του 2011 ο πληθυσμός του νησιού ανέρχεται 1456 μόνιμους
κατοίκους. Έχει έκταση 99,432.
13. Η ΜΥΚΟΝΟΣ
Η Μύκονος είναι νησί του Αιγαίου Πελάγους και ανήκει στις Κυκλάδες. Πρωτεύουσα του
νησιού είναι η Χώρα, που βρίσκεται στη δυτική πλευρά του νησιού. Η Μύκονος είχε
πληθυσμό 10.134 άτομα στην απογραφή του 2011. Η έκταση του νησιού είναι 106 τ.χλμ.,
ενώ έχει μήκος ακτών 89 χιλιόμετρα. Η Μύκονος ήταν από τα πρώτα ελληνικά νησιά που
αναπτύχθηκε τουριστικά. Ήδη από τη δεκαετία του 1960 συνέρρεαν μαζικά τουρίστες
προς το νησί. Σήμερα η νυχτερινή ζωή της Μυκόνου θεωρείται από τις πιο ζωντανές και
ενεργές στην Ευρώπη. Το πιο γνωστό σημείο του νησιού στη χώρα ονομάζεται μικρή
Βενετία λόγω της ομοιότητας του με τη Βενετία. Ο κάτοικος της Μυκόνου ονομάζεται
Μυκόνιος ή Μυκονιάτης - Μυκονιάτισσα. Οι πιο γνωστές παραλίες του νησιού είναι: ο
Άγιος Σώστης, ο Πάνορμος, η Λιά, το Καλό Λιβάδι, η Φτελιά, το Αγράρι, η Αγία Άννα, το
Σούπερ Παραντάις, η Παράγκα, ο Ορνός και η πιο διάσημη και κοσμική, η Ψαρού.
14. Η ΣΥΡΟΣ
Η Σύρος είναι ένα νησί των Κυκλάδων. Οι κάτοικοί της λέγονται
Συριανοί/Συριανές. Πρωτεύουσά της Σύρου είναι η Ερμούπολη, η οποία
είναι και πρωτεύουσα του Νομού Κυκλάδων καθώς και έδρα της
Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Η Σύρος αναπτύχθηκε ιδιαίτερα μετά το 1826,
όταν εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τα Ψαρά, τη Χίο, την Κρήτη και τη
Μικρά Ασία. Υπήρξε ναυτικό, βιομηχανικό και πολιτιστικό κέντρο του νέου
ελληνικού κράτους. Έχει πληθυσμό 21.507 και έκταση 84,069.
15. Η ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ (ΘΗΡΑ)
Η Σαντορίνη, Θήρα ή Στρογγύλη (παλαιότερη ονομασία) είναι νησί που
βρίσκεται στο νότιο Αιγαίο πέλαγος, στο νησιωτικό σύμπλεγμα των
Κυκλάδων, νότια της Ίου και δυτικά από την Ανάφη. Απέχει από τον
Πειραιά 128 ναυτικά μίλια και 63 ναυτικά μίλια από την Κρήτη.
Πρωτεύουσα της είναι τα Φηρά, ενώ ο Αθηνιός, το μεγαλύτερο λιμάνι
του νησιού, έχει δημιουργηθεί στον ομώνυμο όρμο. Η έκταση της είναι
76,19 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Σήμερα η Σαντορίνη είναι ένα από τους
διασημότερους ταξιδιωτικους προορισμούς- τουριστικά κέντρα του
κόσμου. Είναι γνωστή για το ηφαίστειό της. Έχει πληθυσμό 18.883.
16. Η ΣΕΡΙΦΟΣ
Η Σέριφος είναι νησί του Αιγαίου Πελάγους και ανήκει στις Κυκλάδες. Πρωτεύουσα
του νησιού είναι η Χώρα (ή Σέριφος), η οποία είναι χτισμένη σε υψόμετρο 200 μ.
Επίνειο είναι το Λιβάδι, ενώ άλλοι μεγάλοι οικισμοί είναι ο Κουταλ άς, το Μεγάλο
Λιβάδι, ο Κένταρχος και το Γάνεμα. Η επιφάνεια της Σερίφου εκτιμάται στα 75,207
τ.χλμ. ενώ έχει μήκος ακτών 83 χιλιόμετρα. Στην απογραφή του 2011 είχε
πληθυσμό 1.420 άτομα. Το νησί άκμασε στα τέλη του 19ου - αρχές του 20ου αιώνα,
όταν εγκαταστάθηκαν μεταλλευτικές εταιρίες που εκμεταλλεύονταν το πλούσιο
υπέδαφός του. Αργότερα όμως τα μεταλλεία εγκαταλείφθηκαν, επειδή η εξόρυξη
κρίθηκε ασύμφορη και αρκετοί οικισμοί ερημώθηκαν. Έχει έκταση 75,207.
17. Η ΣΙΦΝΟΣ
Η Σίφνος είναι νησί μεσαίου μεγέθους στις δυτικές Κυκλάδες. Βρίσκεται
μεταξύ Σερίφου και Κιμώλου. Απέχει περίπου 130 χιλιόμετρα ή 80
ναυτικά μίλια από τον Πειραιά. Έχει έκταση 73,942 τετραγωνικών
χιλιομέτρων, μήκος 15 χιλιόμετρα και πλάτος 7,5 χιλιόμετρα. Η
ακτογραμμή της είναι περίπου 70 χιλιόμετρα, και έχει μόνιμο πληθυσμό
2,625 κατοίκους.Η Σίφνος έχει μεγάλη παράδοση στην αγγειοπλαστική και στη
μαγειρική, καθώς είναι η γενέτειρα του Νίκου Τσελεμεντέ, του
κορυφαίου Έλληνα σεφ του 20ού αιώνα.
18. Η ΣΙΚΙΝΟΣ
Η Σίκινος είναι ένα κυκλαδίτικο νησί του Αιγαίου Πελάγους, που βρίσκεται
μεταξύ των νήσων Φολέγανδρου και Ίου και σε απόσταση 14 και 10 μίλια
αντίστοιχα. Η Σίκινος έχει τρεις οικισμούς: την Αλοπρόνοια, το Χωριό και το
Κάστρο. Αλοπρόνοια (Άνω-Πρόνοια) ονομάζεται το μικρό λιμάνι της Σικίνου.
Στον παραθαλάσσιο οικισμό της Αλοπρόνοιας υπάρχει σουπερμάρκετ,
ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια, καφενεία και μπαράκια. Από εδώ
ξεκινάει το λεωφορείο για τη Χώρα και την Επισκοπή και το καΐκι για τις
εκδρομές στις απομακρυσμένες παραλίες της Σικίνου. Έχει πληθυσμό 273
κατοίκους και έκταση 41,676.
19. Η ΑΝΑΦΗ
Η Ανάφη είναι ένα κυκλαδίτικο νησί του Αιγαίου Πελάγους.
Βρίσκεται ανατολικά της Σαντορίνης με την οποία και αποτελούν
τα νοτιοανατολικότερα νησιά των Κυκλάδων, και απέχει από τον
Πειραιά 150 μίλια. Πρωτεύουσα του νησιού είναι η Χώρα
Ανάφης, έδρα της ομώνυμης κοινότητας που έχει χαρακτηριστεί
παραδοσιακός οικισμός και βρίσκεται στο νότιο τμήμα της
νήσου. Επίνειο και κύριος λιμένας της νήσου είναι ο Άγιος
Νικόλαος. Έχει πληθυσμό 271 κατοίκους και έκταση 38,636.
20. Η ΚΙΜΩΛΟΣ
Η Κίμωλος είναι νήσος του Αιγαίου και ανήκει στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Κυκλάδων. Βρίσκεται στο
νοτιοδυτικό όριο των Κυκλάδων, βόρεια της Μήλου, από την οποία και χωρίζεται από το "στενό Αμώνι"
Μεταξύ της Μήλου και της Πολυαίγου βρίσκονται και οι νησίδες Κασσέλες, Άγιος Γεώργιος, Πήτα,
Μανωλονήσι και Άγιος Ευστάθιος ή Πυργί στην οποία και υπάρχει φάρος που εξυπηρετεί τη
ναυσιπλοΐα .
Το νησί έδωσε το όνομά του στο λευκό πέτρωμα, τη γνωστή από τους μαυροπίνακες κιμωλία.
Μικρότεροι οικισμοί που κατοικούνται κυρίως το καλοκαίρι είναι η Ψάθη, η Γούπα, το Ρέμα, ο Καράς,
τα Πράσσα ή Πράσα, η Αλυκή, και η Μπονάτσα. Απέναντι από το ναό της Παναγίας της Οδηγήτριας
υπάρχει το Αρχαιολογικό Μουσείο και μέσα στο Κάστρο το Λαογραφικό Μουσείο. Έχει πληθυσμό 910
κατοίκους και έκταση 37,426.
21. Η ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ
Η Αντίπαρος είναι μικρό βραχώδες κατοικημένο νησί του Νοτίου Αιγαίου
στην καρδιά των Κυκλάδων, το οποίο απέχει λιγότερο από ένα ναυτικό
μίλι από την Πάρο, με το λιμένα της οποίας συνδέεται με μικρό τοπικό
πορθμείο. Στην νησίδα Σαλιαγκός βρίσκεται ο αρχαιότερος οικισμός των
Κυκλάδων, καθώς και το Δεσποτικό, ακατοίκητη νήσος στα νοτιοδυτικά
της Αντιπάρου, που αποτελεί τόπο μεγάλης αρχαιολογικής σημασίας.
Έχει 1.211 κατοίκους και έκταση 35,09.
22. Η ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΣ
Η Φολέγανδρος είναι νησί των Κυκλάδων, μεταξύ της Σικίνου και της
Μήλου. Απέχει 15 μίλια (ανατολικά) από τη Μήλο και 22 μίλια βορειοδυτικά
από τη Σαντορίνη. Αποκαλείται επίσης και Πολύκαντρος ή Πολύκανδρος.
Οι ακτές της είναι απόκρημνες και σχηματίζουν πολλά ακρωτήρια όπως το
Καστέλι, ο Κυπάρισσος, η Ασπρόπουντα, ο Βιτσέντζος, η Γκρότα, το
Λιβάδι, το Λιβαδάκι κ.ά. Το νησί έχει δύο μεγάλους οικισμούς. Πρωτεύουσα
είναι η Χώρα (ή πόλη Φολέγανδρος. Έχει πληθυσμό 765 κατοίκους και
έκταση 32,384.