1. เซลล์ (CELL)

2. • โรเบิร์ต ฮุก(Robert Hooke) เป็นคนแรกที่ใช้กล้องจุลทรรศน์ศึกษา
ชิ้นไม่คอร์ก พบว่าเป็นช่องเล็กๆจึงเรียกว่า Cell
• Cell มาจากภาษาละตินคือ Cella ซึ่งแปลว่าห้องเล็กๆ
เซลล์ (CELL)

3. • หน่วยโครงสร้างพื้นฐานที่มีชีวิตที่เล็กที่สุดของสิ่งมีชีวิต
เซลล์ (CELL)
ทฤษฎีเซลล์ (CELL Theory)
สิ่งมีชีวิตทั้งหลายประกอบด้วยเซลล์ และผลิตภัณฑ์
ของเซลล์
ตั้งขึ้นโดย
•Matthias Schleiden
•Theodor Schwann

4. ทฤษฎีเซลล์ (Cell Theory)
• สิ่งมีชีวิตทั้งหลายอาจมีเพียงเซลล์เดียวหรือหลายเซลล์
• เซลล์เป็นหน่วยพื้นฐานที่เล็กที่สุดของสิ่งมีชีวิต ที่มีการ
จัดระบบการทางานภายในโครงสร้างของเซลล์
• เซลล์มีกาเนิดมาจากเซลล์เริ่มแรก โดยเกิดจากการแบ่งตัว
ของเซลล์เดิม

5. โครงสร้างของเซลล์ (Cell Structure)
• ส่วนห่อหุ้มเซลล์
• โปรโตพลาสซึม (Protoplasm)
– นิวเคลียส (Nucleus)
– ไซโตพลาสซึม
(Cytoplasm)

6. ส่วนที่ห้อหุ้มเซลล์
• ผนังเซลล์ (Cell wall)
 หน้าที่สร้างความแข็งแรงและช่วย
ให้เซลล์คงรูปอยู่ได้
 ผนังเซลล์แต่ละแห่งจะมีช่องเล็กๆ
เป็นทางติดต่อระหว่าง cytoplasm
ของเซลล์ข้างเคียง เรียกว่า
Plasmodesmata
 พืช--> Cellulose
 แบคทีเรีย---> Peptidoglycan
 เห็ด รา เปลือกแมลง เปลือกกุ้ง ปู -
--> Chitin

7. Plasmodesmata

9. Peptidoglycan

11. • เยื่อหุ้มเซลล์ (Cell membrane)
• Phospholipid bilayer and Protein
• Cholesteral
• Semipermeable membrane
ส่วนที่ห้อหุ้มเซลล์ (ต่อ)

12. • Cholesterol
• จากัดการไหลของชั้นฟอสโฟลิปิด (Fluidity)
• ช่วยเพิ่มจุดหลอมเหลวให้กับเยื่อหุ้มเซลล์ทาให้
เยื่อหุ้มเซลล์เป็นของเหลวที่อุณหภูมิห้อง

14. โครงสร้างของเซลล์ (Cell Structure)
• ส่วนห่อหุ้มเซลล์
• โปรโตพลาสซึม (Protoplasm)
– นิวเคลียส (Nucleus)
– ไซโตพลาสซึม
(Cytoplasm)

15. • เยื่อหุ้มนิวเคลียส (nuclear
membrane or nuclear
envelope)
 มีเยื่อหุ้ม 2 ชั้น
 หน้าที่คือเป็นทางผ่าน
เข้าออกของสารระหว่าง
นิวเคลียสกับไซโตพลา
สซึม
นิวเคลียส (Nucleus)

16. • นิวคลีโอพลาสซึม
(nucleoplasm) หมายถึง ส่วน
ต่างๆ ที่อยู่ในเยื่อหุ้มนิวเคลียส
ประกอบด้วย
• นิวคลีโอลัส (nucleolus)
- ไม่มีเยื่อหุ้ม
- เป็นแหล่งสังเคราะห์
และรวบรวมกรด
นิวคลีอิก (RNA)
นิวเคลียส (Nucleus)

17. • โครมาติน (Chromatin)
 สาย DNA ที่พันกับ Histone Protein
 เมื่อจะเกิดการแบ่งนิวเคลียสจะขดตัวแน่นเป็น โครโมโซม
นิวเคลียส (Nucleus) (ต่อ)

18. นักชีววิทยาแบ่งเซลล์ ออกเป็น 2 ชนิด คือ
• เซลล์โปรคาริโอต (Prokaryotic cell)
– เซลล์ที่ไม่มีเยื่อหุ้มนิวเคลียส ได้แก่ Bacteria และ
Cyanobacteria
• เซลล์ยูคาริโอต (Eukaryotic cell)
– เซลล์ที่มีเยื่อหุ้มนิวเคลียส

19. Prokaryotic cell

20. Cyanobacteria

21. Eukaryotic cell

22. Plant cell

23. Prokaryotic cell
Eukaryotic cell

24. ไซโทพลาสซึม (Cytoplasm)
• ไซโทซอล
(Cytosol)
• ออร์แกเนลล์
(Organelles)

25. ไซโตซอล (Cytosol)
• มีลักษณะเป็นกึ่งแข็งกึ่งเหลว
• เกิดการไหลของ cytoplasm ไปรอบๆเซลล์ เรียกว่า ไซโคลซิส (Cyclosis
หรือ Cytoplasmic streaming)

27. ออร์แกเนลล์ (Organelles)

28. ไรโบโซม (Ribosome) : แหล่งสร้างโปรตีน
• ไม่มีเยื่อหุ้มรูปร่างเป็นก้อน
• หน้าที่สังเคราะห์โปรตีนไว้ใช้ภายในเซลล์ (Free Ribosome)
• สังเคราะห์โปรตีนร่วมกับออร์แกเนลล์อื่น
(Bound Ribosome or Attached Ribosome)

29. เซนทริโอล (Centriole) : โครงร่างที่ทาให้โครมาทิดแยกออกจากกัน
ในสิ่งมีชีวิตบางชนิด
• ไม่มีเยื่อหุ้ม
• ไม่พบในเซลล์พืชและเห็ดรา
• ประกอบด้วย ไมโครทิวบูล
(microtubule) เรียงตัวกันเป็น
กลุ่มๆละ 3 หลอด ทั้งหมดมี 9
กลุ่ม 9+0=27
 หน้าที่ช่วยในการเคลื่อน
ของโครโมโซม

30. ไซโตสเกเลตอน (Cytoskeleton)
• เส้นใยโปรตีนที่เชื่อมโยงกัน
เป็นร่างแห
• ค้าจุนรูปร่างเซลล์และเป็นที่
ยึดเกาะของออร์แกเนลล์
• ลาเลียงออร์แกเนลล์ให้
เอนไซม์ภายในเซลล์

31. ไมโครฟิลาเมนต์ (Microfilament)
• ประกอบด้วยเส้นใย
โปรตีน
• ทาหน้าที่เกี่ยวกับการ
เคลื่อนที่ของเซลล์

33. ไมโครทิวบูล (Microtubule)
• เป็นหลอดกลวง
• เป็นโครงสร้างของ
Centriole, Spindle fiber,
Cilia, Flagella
• หน้าที่ยึดและลาเลียงออร์
แกเนลล์ภายในเซลล์

35. อินเทอร์มีเดียทฟิลาเมนต์ (Intermediate filament)
• ยึดออร์แกเนลล์ต่างๆภายในเซลล์
• สร้างโครงสร้างร่างแหภายในนิวเคลียส
เพื่อเพิ่มความแข็งแรง
• ทาหน้าที่ร่วมกันกับเส้นใยโปรตีนชนิด
อื่นๆในการคงรูปร่างให้กับเซลล์

36. เอนโดพลาสมิกเรติคูลัม หรือ ร่างแหเอนโดพลาสซึม
(Endoplasmic recticulum : ER) : โรงงานผลิตและลาเลียงสารในเซลล์
• มีเยื่อหุ้ม 1 ชั้น
• ลักษณะเป็นท่อแบนใหญ่บาง เรียง
ขนานและซ้อนเป็นชั้นๆ
• มี 2 ชนิด คือ
– Rough Endoplasmic Reticulum
(RER) หน้าที่สังเคราะห์โปรตีน
– Smooth Endoplasmic Reticulum
(SER) หน้าที่สังเคราะห์สารกลุ่ม
สเตรอยด์

37. เอนโดพลาสมิกเรติคูลัม หรือ ร่างแหเอนโดพลาสซึม
(Endoplasmic recticulum : ER)

38. กอลไจคอมเพล็กซ์ (Golgi apparatus หรือ Golgi bodies)
แหล่งรวบรวมบรรจุและขนส่ง
• มีเยื่อหุ้ม 1 ชั้น
• เป็นกลุ่มของถุงกลมแบน
ขนาดใหญ่ บริเวณตรงขอบ
โป่ งพองใหญ่ขึ้น
• ทาหน้าที่เติมกลุ่ม
คาร์โบไฮเดรต ให้กับโปรตีน
หรือลิพิดที่ส่งมาจาก ER เกิด
เป็น glycoprotein และ
glycolipid

39. กอลจิคอมเพล็กซ์ (Golgi complex หรือ Golgi bodies)

40. ไลโซโซม (Lysosome) : ผู้ขนส่งเอนไซม์
• มีเยื่อหุ้ม 1 ชั้น
• ไม่พบในเซลล์พืช
• เป็นเวสิเคิล (vesicle) สร้าง
จาก golgi complex
• ทาหน้าที่กาจัดสิ่ง
แปลกปลอมของเซลล์
• มี Hydrolytic enzyme
ควรระวัง
สิ่งแปลกปลอม ≠ สารพิษ

43. • มีต้นกาเนิดมาจาก กอลจิบอดี
• มีลักษณะเป็นถุง ภายในบรรจุ
เอ็นไซม์ เพอรอกซิเดส
(peroxidase) ใช้ในการสลาย
ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์
(H2O2) ไปเป็นน้า(H2O) และ
ออกซิเจน (O2)

44. แวคิวโอล (Vacuole) : ถุงบรรจุสาร
• มีเยื่อหุ้ม 1 ชั้น
• ลักษณะเป็นถุง
• หน้าที่สะสมอาหาร
และน้า

45. คอนแทรคไทล์แวคิวโอล (Contractile vacuole)
• พบในสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว
เช่น อะมิบา (amoeba)
• หน้าที่รักษาสมดุลน้า

46. ฟูดแวคิวโอล (Food vacuole)
• พบในเซลล์เม็ดเลือดขาวและสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว
• ทาหน้าที่บรรจุอาหาร ที่รับจากนอกเซลล์ เพื่อย่อยสลายต่อไป

47. ไมโตคอนเดรีย (Mitochondria) : แหล่งพลังงานในเซลล์
• มีเยื่อหุ้ม 2 ชั้น
• เชื่อว่าเคยเป็นเซลล์โพรคาริโอต
มาก่อน
• มี DNA แบบ Circular DNA
• เป็นแหล่งผลิตสารที่ให้พลังงาน
แต่เซลล์ คือ ATP

48. คือ ออร์แกเนลล์ที่เป็น
เม็ดสี พบเฉพาะในเซลล์พืช
และสาหร่าย (ยกเว้น
สาหร่ายสีเขียวแกมน้าเงิน)

49. แบ่งออกเป็น 3 พวก คือ
1. ลิวโคพลาสต์
(Leucoplast)
2. โครโมพลาสต์
(Chromoplast)
3. คลอโรพลาสต์
(Chloroplast)

50. แบ่งออกเป็น 3 พวก คือ
1. ลิวโคพลาสต์
(Leucoplast) พลาสติด
ที่มีสีขาวพบตามเซลล์
ผิวใบและเซลล์สะสม
อาหาร จาพวกแป้ งและ
โปรตีน เช่น มันฝรั่ง หัว
เผือก

51. แบ่งออกเป็น 3 พวก คือ
2. โครโมพลาสต์
(Chromoplast) เป็น พลาส
ติดที่ประกอบด้วยสีหรือรงค
วัตถุชนิดต่างๆ เช่น สีส้ม สีแดง
สีเหลือง สีน้าตาล พบในกลีบ
ดอกไม้หรือใบที่มีสีสันต่าง ๆ
หรือในผลไม้สุก

52. คลอโรพลาสต์ (Chloroplast)
• มีเยื่อหุ้ม 2 ชั้นพบในเซลล์พืชมีสาร
คลอโรฟิลล์ (Chlorophyl)
• เชื่อว่าเคยเป็นเซลล์โพรคาริโอตมาก่อน
• มี DNA แบบ Circular DNA
• หน้าที่เป็นแหล่งสร้างแป
้ งให้แก่เซลล์พืช

53. เปรียบเทียบโครงสร้างของเซลล์ในแต่ละประเภท
composed of a single fiber of the protein flagellin