1. หลักฐานที่เป็นลายลักษณ์อักษ
บางกอก ีคอ ์เดอ ์

2. ป ะวัติบางกอก ีคอ ์เดอ ์
นพ.แดน บีช บ ัดเลย์ มิชชันนา ีอเม ิกัน ก็ได้ตั้งโ งพิมพ์แห่ง
แ กขึ้นในเมืองไทย เมื่อปี พ.ศ. ๒๓๗๗ ที่บ้านพักหลังป้ อมวิชัย
ป ะสิทธิ์ โดยซื้อแท่นพิมพ์ต่อจาก .ท.โลว์ นายทหา อังกฤษ ผู้
เข้ามาศึกษาภาษาไทยอยู่หลายปี และป ะดิษฐ์แม่พิมพ์ตัว
อักษ ไทยขึ้น พิมพ์เป็นตา าเ ียนภาษาไทยที่สิงคโป ์ เพื่อ
แจกจ่ายให้ข้า าชกา และพ่อค้าชาวอังกฤษที่จะมาติดต่อกับ
เมืองไทย

3. เมื่อตั้งโ งพิมพ์ขึ้นแล้ว หมอบ ัดเลย์ก็พิมพ์หนังสือสาห ับ
เผยแพ ่ศาสนา และ ับงานพิมพ์ทั่วไป ซึ่งพ ะบาทสมเด็จพ ะ
นั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ัชกาลที่ 3 ก็ท งให้พิมพ์ใบปลิวห้ามกา สูบ
ฝิ่น จานวน ๙,ooo ฉบับ แจกจ่าย าษฎ นับเป็นเอกสา ทางกา
ฉบับแ กที่ใช้กา พิมพ์ และ ยังพิมพ์ปฏิทินไทยเป็นค ั้งแ ก กับ
พิมพ์ตา าปืนใหญ่ของพ ะบาทสมเด็จพ ะปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว
ด้วย

4. ต่อมาหมอบ ัดเลย์เห็นว่า ชาวต่างป ะเทศที่เข้ามาอยู่ในเมืองไทย
จานวนมาก อยากจะ ู้ข่าวสา บ้านเมืองบ้าง จึงได้ป ึกษาคณะ
มิชชันนา ี ออกเป็นหนังสือข่าวขึ้น ให้ชื่อว่า The Bangkok Recorder
มีทั้งฉบับภาษาอังกฤษและภาษาไทย เพื่อให้พ ะบ มวงศานุวงศ์และ
ขุนนางข้า าชกา ได้อ่านด้วย โดยออกฉบับปฐมฤกษ์ในวันที่ 4
ก กฎาคม พ.ศ. ๒๓๘๗ เป็น ายปักษ์ ทาให้ไทยมีหนังสือพิมพ์ก่อน
ป ะเทศญี่ปุ่ นถึง ๑๗ ปี หมอบ ัดเลย์เ ียกหนังสือพิมพ์ของเขาว่า
“จดหมายเหตุ” บ้าง “นิวสะเปเปอ” บ้าง และ “หนังสือพิมพ์” บ้าง
ต่อมาคาว่า “หนังสือพิมพ์” ได้ ับกา ยอม ับจนใช้มาถึงวันนี้

5. 4 ก กฎาคม พ.ศ. 2387 "บางกอก ีคอ ์เดอ ์" (Bangkok Recorder)
ห ือ "หนังสือจดหมายเหตุ” เป็นหนังสือพิมพ์ฉบับแ กของไทย ฉบับ
ปฐมฤกษ์เ ิ่มออกวางแผง หนังสือพิมพ์ฉบับนี้จัดพิมพ์โดย หมอบ
ัดเลย์ (Dr. Dan Beach Bradley, M.D.) มิชชันนา ีอเม ิกัน โดยใช้
ตัวพิมพ์ที่เ ียกว่า “บ ัดเลย์เหลี่ยม” จัดพิมพ์ทั้งภาษาไทยและอังกฤษ
ใน ะยะแ กเ ิ่มออกฉบับ ายเดือน ต่อมาเปลี่ยนเป็น ายปักษ์ห ือ าย
ค ึ่งเดือน แต่ออกได้เพียงสองปีก็ต้องเลิกกิจกา หนังสือพิมพ์บางกอก
ีคอ ์ดเดอ ์ได้นาเอาวิธีกา ายงานข่าวและกา เขียนบทความแบบ
วิพากษ์วิจา ณ์ ซึ่งเป็นของใหม่ในสมัยนั้นเข้ามาด้วย

6. ชาวสยามในสมัย . ๔ นิยมเ ียกว่าหมอบ ัดเลย์ เหตุที่เ ียกนาย
ป ัดเลย์ ว่าหมอบ ัดเลย์ก็เพ าะว่านายป ัดเล เป็นนักเผยแพ ่
ศาสนา ซึ่งใช้นโยบายเข้าไปในความทุกข์ยากและความเจ็บไข้ได้
ป่ วยของป ะชาชน มีกา แจกจ่ายยาและ ักษาบาดแผลเล็กๆ
น้อยๆ ผู้คนเลยพากันเ ียกนักเผยแพ ่ศาสนาว่า "หมอ" อาจจะ
กล่าวได้ว่า Bangkok Recorder เป็นหนังสือพิมพ์ฉบับแ กใน
ป ะเทศไทย แต่ไม่ได้ดาเนินกา โดยคนไทย

8. หลักฐานที่ไม่เป็นลายลักษณ์อักษ
วัดใหญ่ชัยมงคล

9. วัดใหญ่ชัยมงคลถือว่าเป็นวัดมีความสาคัญทางป ะวัติศาต ์มากที่สุด
และเป็นวัดที่นักท่องเที่ยวนิยมมามากที่สุดวัดหนึ่งในจังหวัด
พ ะนค ศ ีอยุธยา จึงเป็นธ มดาที่จะพบเห็นนักท่องเที่ยวจานวน
มากเดินทางมายังวัดแห่งนี้จุดสนใจของวัดใหญ่ชัยมงคลนี้คือเ ื่อง าว
ทางป ะวัติศาต ์ในสมัยก ุงศ ีอยุธยา วมไปถึงสถาปัตยก มที่โดด
เด่น ชมเจดีย์ที่สูงที่สุดในอยุธยา ด้านหลังวัดมีตาหนักสมเด็จพ ะ
นเ ศว มหา าช ให้ผู้นับถือศ ัทธาเข้ามาก าบไหว้ นอกจากนี้บ ิเวณ
อบๆ ยังมีมีสวนหย่อมที่สวยงามให้พักผ่อนอีกด้วย นักท่องเที่ยวที่
ต้องกา มาเที่ยวอยุธยาจึงไม่คว พลาดอย่างยิ่ง

10. ป ะวัติวัดใหญ่ชัยมงคล
วัดใหญ่ชัยมงคล เป็นวัดที่เก่าแก่วัดหนึ่ง ส ้างขึ้นในสมัยอยุธยา
ตอนต้นคือใน ัชสมัยของสมเด็จพ ะ ามาธิบดีที่ 1 ห ืออีกพ ะ
นามหนึ่งคือ สมเด็จพ ะเจ้าอู่ทองพ ะมหากษัต ิย์ผู้สถาปนา
ก ุงศ ีอยุธยา ตามตานานกล่าวว่า เมื่อ พ.ศ.1900 สมเด็จพ ะ
เจ้าอู่ทองได้ท งพ ะก ุณาโป ดเกล้าฯให้ขุดศพเจ้าแก้ว ซึ่ง
ทิวงคตด้วยอหิวาตกโ คขึ้นมาเผา ที่ปลงศพนั้นโป ดให้
สถาปนาเป็นพ ะอา าม นามว่า วัดป่ าแก้ว

11. ต่อมาคณะสงฆ์สานักวัดป่ าแก้วบวชเ ียนมา จากสานัก ัตนมหา
เถ ะในป ะเทศศ ีลังกาคณะสงฆ์นี้ได้เป็นที่เคา พเลื่อมใสแก่
ชาวก ุงศ ีอยุธยาเป็นอันมาก ทาให้ผู้คนต่างมาบวชเ ียนใน
สานักสงฆ์คณะป่ าแก้วมากขึ้น สมเด็จพ ะเจ้าอู่ทอง จึงท งตั้ง
อธิบดีสงฆ์นิกายนี้เป็นสมเด็จพ ะวัน ัตน มีตาแหน่งเป็น
พ ะสังฆ าชฝ่ ายขวาคู่กับสมเด็จพ ะพุทธโฆษาจา ย์ซึ่งมี
ตาแหน่งเป็นสังฆ าชฝ่ ายคันถธุ ะ

12. พ.ศ. ๒๑๓๕ ในแผ่นดินของพ ะนเ ศว มหา าช มีเหตุกา ณ์
สาคัญที่ชวนให้เข้าใจว่ามีกา ส ้างปฎิสังข ณ์เจดีย์ป ะธานวัด
เพื่อเฉลิมพ ะเกีย ติยศของพ ะองค์ที่ได้ชัยชนะพ ะมหา
อุป าชแห่งพม่า จึงทาให้เชื่อว่าเป็นที่มาของชื่อวัดใหญ่ชัยมงคล