1. กากกัมมันตรั งสีจาก
โรงไฟฟานิวเคลียร์
้
โครงการฝึ กอบรมเชิงปฏิบัติการ
NT TAM Camp 2008
วราภรณ์ วัชรสุรกุล
สานักงานปรมาณูเพื่อสันติ

2. โรงไฟฟ้ านิวเคลียร์ กบผลกระทบต่ อสิ่ งแวดล้ อม
ั
กากของเสียจากโรงไฟฟานิวเคลียร์
้
 การปลดปล่ อยสารกัมมันตรังสี
 ความร้ อนทีเ่ หลือใช้
 กากกัมมันตรังสี

3. การปลดปล่ อยสารกัมมันตรังสี
 โรงไฟฟานิวเคลียร์ ไม่ ใช้ การสันดาปของเชือเพลิง จึงเป็ นแหล่ ง
้ ้
พลังงานที่สะอาด ไม่ มีการปลดปล่ อยก๊ าซมลพิษอันเป็ นเหตุให้
เกิดปรากฎการณ์ เรื อนกระจกและฝนกรด รวมทังฝุ่ นละอองและขีเ้ ถ้ า
้
ที่จะเป็ นอันตรายต่ อสุขภาพและสิ่งแวดล้ อม
โรงไฟฟาขนาด 1000 MW
้ โรงไฟฟาถ่านหิน
้
โรงไฟฟานิวเคลียร์
้
ก๊ าชคาร์ บอนไดออกไซด์ 21,000 ตัน
กากกัมมันตรังสี 1-2 ตัน ออกไซด์ของซัลเฟอร์ และไนโตรเจน 600 ตัน
ขี ้เถ้ า 650 ตัน ที่มา : IAEA Yearbook 1994

4. สารกัมมันตรังสีท่ ปลดปล่ อย
ี

5. ความร้ อน

6. การระบายความร้ อน

7. กากกัมมันตรั งสี
 กากกัมมันตรังสี ระดับรังสี ต่า
 กากกัมมันตรังสี ระดับรังสี ปานกลาง
 กากกัมมันตรังสี ระดับรังสี สูง

8. กากกัมมันตรังสี ระดับรังสี ต่าและปานกลาง
 ของแข็ง : resins ไส้ กรอง
ถุงมือ เครื่องมือต่ างๆ
 ของเหลว : นาระบายความ
้
ร้ อนภายในระบบ
 ก๊าซ : fission product

9. การจัดการกากกัมมันตรังสี ระดับรังสี ต่าและปานกลาง

10. กากกัมมันตรังสี ระดับรังสี สูง
มักจะหมายถึงเชื้อเพลิงนิวเคลียร์ ใช้ แล้ ว ซึ่งเป็ นกากทีใช้
่
ระยะเวลานานในการสลายตัว จึงต้ องมีระบบการจัดการ
ในระยะยาว

11. เชือเพลิงนิวเคลียร์ ใช้ แล้ ว
้
คืออะไร?

12. กากกัมมันตรังสี ระดับรังสี สูง

13. ปฏิกริยาลูกโซ่ (Fission Chain Reaction)
ิ

15. วัฎจักรเชื ้อเพลิงนิวเคลียร์ สวนหน้ า
่
(Front End Nuclear Fuel
Cycle)
 การสารวจเหมืองแร่ ยูเรเนียม (Exploration and Mining)
 การบดและการทาให้ บริสุทธิ์ (Milling and Purification)
 การเปลี่ยนรูป (Conversion)
 การเสริมสมรรถนะ (Enrichment)
 การประกอบแท่ งเชือเพลิงใช้ แล้ ว (Fabrication)
้

16. วัฏจักรเชื ้อเพลิงนิวเคลียร์ สวนหน้ า
่
CONVERSION TO
URANIUM ORE AND MINE URANIUM YELLOWCAKE (U3O8) GASEOUSUF6
URANIUM ENRICHMENT
FUEL MANUFACTURE POWER REACTOR

17. วัฏจักรเชื ้อเพลิงนิวเคลียร์ สวนหลัง
่
(Back End Nuclear Fuel Cycle)
 การเก็บเชือเพลิงใช้ แล้ ว (Spent fuel storage)
้
 เก็บแบบเปี ยก (Wet storage)
 เก็บแบบแห้ ง (Dry storage)
 การแปรสภาพเชือเพลิงใช้ แล้ ว (Reprocessing)
้
 การจัดเก็บขันสุดท้ าย (Final disposal)
้

18. วัฏจักรเชื ้อเพลิงนิวเคลียร์ สวนหลัง
่
SPENT FUEL
POWER REACTOR TRANSPORT STORAGE
SPENT FUEL ENCAPSULATION
FINAL DIRECT
DISPOSAL

19. การจัดการเชื้อเพลิงนิวเคลียร์ ใช้ แล้ ว
 การจัดเก็บแบบชั่วคราว
 แบบเปี ยก
 แบบแห้ ง
 การขนส่ ง
 โรงงานแปรสภาพเชือเพลิงใช้ แล้ ว
้
 การจัดเก็บแบบถาวร

20. Wet Storage

21. Dry Storage

22. การขนส่ ง
Drop Test Shipping Cask

23. การขนส่ งเชือเพลิงใช้ แล้ ว
้
Nuclear spent fuel upload

24. ปริมาณของกากรังสี สูง
 โรงไฟฟ้ านิวเคลียร์แบบน้ าธรรมดา ขนาด 1000 เมกกะวัตต์
แต่ละปี มีเชื้อเพลิงใช้แล้ว 27 ตัน

25. เปรียบเทียบปริมาณกาก
25

26. ปริมาณของกากรังสี สูง (ต่ อ)

27. ขบวนการแปรสภาพเชื้อเพลิงนิวเคลียร์ ใช้ แล้ ว
(Reprocessing)
คือ ขบวนการแยกยูเรเนียมและพลูโทเนียมในแท่งเชื้อเพลิงใช้แล้วออกมา
เพื่อนาเอาเชื้อเพลิงนิวเคลียร์กลับมาใช้ใหม่อีกครั้ง

29. การหลอมรวมกับผลึกแก้ว
มัดเชื้อเพลิงใช้ แล้ว

31. The package of vitrified HLW
Volume of glass: 150 liters
Net weight of glass: 400 kg
Height: 1,3 m
Diameter: 0,43 m

32. The canister of vitrified waste are stored under
surveillance in the storage facility of COGEMA Hague …
Volume of vitrified waste for 15 years of
operation of 58 reactors
=> the equivalent volume of an Olympic
swimming pool

34. Natural nuclear reactor

35. Nuclear Waste Disposal
Yucca Mountain

36. Conceptual Design of Yucca
Mountain Disposal Plan
1 Canisters of waste, sealed in
special casks, are shipped to
the site by truck or train.
2 Shipping casks are removed, and
the inner tube with the waste
is placed in a steel,
multilayered storage
container.
3 An automated system sends
storage containers
underground to the tunnels.
4 Containers are stored along the
tunnels, on their side.

37. ราคาการจัดการกาก
 ประมาณ 5 % ของราคาต้นทุนหน่วยผลิตไฟฟ้ า
เช่น ประเทศสหรัฐอเมริ กา คิดค่าจัดการการเป็ นเงิน 0.1 cent /kWh
ประเทศฝรั่งเศส 0.14 c/kWh

38. นโยบายการจัดการกากกัมมันตรังสี
 วัฎจักรเชื้อเพลิงนิวเคลียร์ แบบปิ ด
คือ การแปรสภาพเชื้อเพลิงใช้ แล้ วและนามาประกอบเป็ นเชื้อเพลิงใช้ ใหม่ เพือการใช้่
ทรัพยากรอย่ างคุ้มค่ า และเป็ นการปริมาณการเชื้อเพลิงทีจะถูกฝังเก็บใต้ ดิน
่
ประเทศทีเ่ ลือกใช้ วธีนีคอ อังกฤษ ฝรั่งเศส จีน ญี่ปน รัสเซีย อินเดีย
ิ ้ื ุ่
 วัฎจักรเชื้อเพลิงนิวเคลียร์ แบบเปิ ด
คือ การใช้ เชื้อเพลิงนิวเคลียร์ ภายในเครื่องปฏิกรณ์ เพียงครั้งเดียวแล้วไม่ ได้ นามาผ่ าน
กระบวนการเพือนากลับมาใช้ ใหม่ เชื้อเพลิงทีใช้ แล้ วจะถูกรวมรวบแล้ วนาไปฝัง
่ ่
เก็บทั้งแท่ ง ประเทศที่เลือกใช้ วิธีนีคือ สหรัฐอเมริกา แคนาดา เกาหลีใต้
้
ฟิ นแลนด์ สเปน สวีเดน

39. Reprocessing : reduce by 10 the volume of the high
level waste
Without any
reprocessing
1,5 m3 of high level
waste (including the
storage packaging)
With reprocessing
0,07 m3 of high level
waste and
0,1 m3 of medium activity
1 fuel element
waste
~500 kg

40. ข้ อเสนอแนะการจัดการกากกัมมันตรังสี
 จัดตั้งองค์กรที่รับผิดชอบโดยตรง
 มีกฎหมายแม่บทเกี่ยวกับการจัดการกากกัมมันตรังสี
 ศึกษาความเป็ นไปได้ของสภาพพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ในประเทศ เพื่อหา
สถานที่ที่เหมาะสมต่อการจัดเก็บ
 การทาประชาพิจารณ์

41. ผลกระทบด้ านสังคม

42. โครงการโรงไฟฟานิวเคลียร์ ในประเทศไทย
้
 ปี พ.ศ. 2519 รัฐบาลได้ เคยเห็นชอบให้ สร้ างโรงไฟฟานิวเคลียร์
้
ที่อ่าวไผ่ จังหวัดชลบุรี ซึ่งได้ ดาเนินการถึงขันปรับแต่ งพืนที่จะ
้ ้
ก่ อสร้ างและสั่งจองเชือเพลิงนิวเคลียร์ แล้ ว แต่ เกิดกระแส
้
คัดค้ านจากประชาชนจนต้ องล้ มเลิกโครงการและขายสิทธิการ
จองเชือเพลิงให้ ประเทศอื่นแทน
้
 ต่ อมาได้ มีการศึกษาโครงการโรงไฟฟานิวเคลียร์ อกหลายครัง
้ ี ้
โดยเฉพาะในช่ วงที่มีวิกฤตการณ์ นามัน ปั จจุบันได้ มีนโยบายใช้
้
โรงไฟฟานิวเคลียร์ ในปี พ.ศ. 2563 และ 2564
้

43. สรุปข้ อได้ เปรียบ-อุปสรรคโรงไฟฟ้ านิวเคลียร์
ข้ อได้ เปรียบ อุปสรรค
1. ไม่ มีการปลดปล่อยก๊ าซมลพิษ 1. การลงทุนก่ อสร้ างค่ อนข้ างสู ง
ออกสู่ สิ่งแวดล้ อม โดยเฉพาะอย่างยิงเมื่อโครงการล่าช้ า
่
2. ต้ นทุนการผลิตไฟฟามีค่า
้ 2. การยอมรับของประชาชน
ใกล้เคียงกับถ่ านหินนาเข้ า 3. ต้ องจัดเตรียมแผนการในระยะ
3. มีเสถียรภาพในด้ านพลังงานและ ยาว
การจัดหาเชื้อเพลิง 4. การจัดการกากกัมมันตรังสี และ
การหาสถานที่เก็บกากฯ ถาวร
ยังคงเป็ นประเด็นปัญหาทีสาคัญ
่

44. ข้ อเสนอแนะ
3.ด้ านการจัดการกากกัมมันตรังสี
3.1 กาหนดนโยบายเกี่ยวกับการจัดการกากกัมมันตรังสีให้ มี
ความชัดเจนตังแต่ เริ่มโครงการ
้
3.2 หักรายได้ ค่าไฟฟาส่ วนหนึ่งที่ได้ จากโรงไฟฟานิวเคลียร์
้ ้
เพื่อเตรียมใช้ เป็ นค่ าใช้ จ่ายเมื่อเลิกใช้ งาน (Decommissioning)

45. แนวทางแก้ปัญหาและอุปสรรค
1. การยอมรับของประชาชน
- ให้ ความรู้ความเข้ าใจต่ อเทคโนโลยีโรงไฟฟานิวเคลียร์
้
- จัดตั้งระบบการควบคุมความปลอดภัย ต้ องได้ รับการยอมรับ
และมีความน่ าเชื่อถือต่ อสั งคม
2. การดาเนินงาน
- ควรได้ ข้อยุติก่อนเริ่มดาเนินโครงการ
- จัดเตรียมโครงสร้ างพืนฐาน และ บุคลากร
้
3. กากกัมมันตรังสี
- กาหนดนโยบายการจัดการกากกัมมันตรังสี ในอนาคตให้ ชัดเจน
- มีกฎหมายและองค์ กรรับผิดชอบโดยตรง

46. Thank You