1. ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Α. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Επομένως ταιριάζει να θεωρούμε πολύ καλότυχους αυτούς οι οποίοι, αφού διακινδύνευσαν για τα πιο μεγάλα
και τα πιο ωραία [ιδανικά], τελείωσαν τη ζωή [τους] με τον τρόπο αυτόν, χωρίς να εμπιστευτούν τους εαυτούς
τους στην τύχη ούτε να περιμένουν το φυσικό θάνατο, αλλά διαλέγοντας τον πιο ωραίο [θάνατο]. Και γι' αυτό
βέβαια οι αναμνήσεις γι' αυτούς [θα μένουν] αγέραστες και οι τιμές [τους] αξιοζήλευτες από όλους τους
ανθρώπους· αυτοί βέβαια πενθούνται λόγω της φύσης τους ως θνητοί, υμνούνται όμως λόγω της γενναιότητας
τους ως αθάνατοι. Και γι' αυτό βέβαια θάβονται με δημόσια φροντίδα και καθιερώνονται προς τιμήν τους
αγώνες δύναμης, σοφίας και πλούτου με την ιδέα ότι είναι άξιοι αυτοί που έχουν σκοτωθεί στον πόλεμο να
τιμούνται με τις ίδιες τιμές με τους αθάνατους [τους θεούς]. Εγώ λοιπόν αυτούς και καλοτυχίζω για το θάνατο
τους και τους ζηλεύω· κι ακόμη νομίζω ότι μόνο αυτοί από τους ανθρώπους άξιζαν περισσότερο να ζήσουν, οι
οποίοι, αφού είχαν σώματα θνητά, άφησαν πίσω [τους] αθάνατη ανάμνηση λόγω της γενναιότητας τους.
Β. ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ - ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ από ρήματα
Τα ουσιαστικά που παράγονται από ρήματα σημαίνουν:
1. Το πρόσωπο που ενεργεί. Τα ουσιαστικά αυτά έχουν τις ακόλουθες καταλήξεις:
-εύς γράφω: γραφεύς, νέμω: νομεύς κ.λπ.
-ός αείδω: αοιδός, πέμπω: πομπός, τρέφω: τροφός κ.λπ.
-της ποιέω: ποιητής, πρόφημι: προφήτης, αὐλέω: αυλητής κ.λπ.
-μών ἡγέομαι: ἡγεμών, κήδομαι: κηδεμών κ.λπ.
-τήρ καλῶ: κλητήρ, σώζω: σωτήρ κ.λπ.
-τωρ συλλαμβάνω: συλλήπτωρ, οἰκέω: οἰκήτωρ κ.λπ.
• Τα θηλυκά των σε -της, -τηρ, -τωρ αρσενικών έχουν τις καταλήξεις: -τις, -τρία, -τειρα, -τρις:
προφῆτις, ποιήτρια, σώτειρα, αὐλητρίς.
2. Την ενέργεια. Τα ουσιαστικά αυτά έχουν τις καταλήξεις:
-ά φθείρω: φθορά, χαίρω: χαρά κ.λπ.
-ή ἀμείβω: ἀμοιβή, θάπτω: ταφή, ταράττω: ταραχή κ.λπ.
-ία ἀγγέλω: ἀγγελία, μαίνομαι: μανία κ.λπ.
-εία βασιλεύω: βασιλεία, κολακεύω: κολακεία, δουλεύω: δουλεία κ.λπ.
-σία ἐργάζομαι: ἐργασία, θύω: θυσία κ.λπ.
-σις δράω: δρᾶσις, δηλόω: δήλωσις, ποιέω: ποίησις κ.λπ.
-ος λέγω: λόγος, τρέπω: τρόπος κ.λπ.
-μός οδύρομαι: όδυρμός, λογίζομαι: λογισμός κ.λπ.
3. Το αποτέλεσμα της ενέργειας. Τα ουσιαστικά αυτά έχουν τις καταλήξεις:
-μα ἰδρύω: ίδρυμα, γράφω: γράμμα, πράττω: πρᾶγμα κ.λπ.

2. -μη γράφω: γραμμή, γι-γνώ-σκω: γνώμη κ.λπ.
-ος πάσχω: πάθος, είωθα: έθος, ψεύδομαι: ψεῦδος κ.λπ.
4. Το όργανο ή το μέσο. Τα ουσιαστικά αυτά έχουν τις καταλήξεις:
-τρον ἀρόω: άροτρον, πλήττω: πλῆκτρον κ.λπ.
-θρον φοβέω: φόβητρον, κλείω: κλεῖθρον κ.λπ.
-τρα καλύπτω: καλύπτρα, χέω: χύτρα κ.λπ.
-τηρ ζώννυμι: ζωστήρ, λούω: λουτήρ κ.λπ.
-τήριον έγείρω: ἐγερτήριον, αἰσθάνομαι: αἰσθητήριον κ.λπ.
-ίς γράφω: γραφίς, κόπτω: κοπίς, κ.λπ.
-άνη δρέπω: δρεπάνη, σκάπτω: σκαπάνη κ.λπ.
5. Τον τόπο. Τα ουσιαστικά αυτά έχουν τις καταλήξεις:
-τήριον βουλεύομαι: βουλευτήριον, δικάζω: δικαστήριον κ.λπ.
-τρον θεάομαι: θέατρον, λούω: λουτρόν κ.λπ.
-θρον βαίνω: βάθρον κ.λπ.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Να βρείτε όσο περισσότερες ν.ε. συνθέτες λέξεις μπορείτε ομόρριζες του ρ. τυγχάνω και να
σχηματίσετε μία πρόταση με τρεις από αυτές.
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………
2. Να γράψετε φράσεις της ν.ε. που να περιλαμβάνουν τη λέξη «τύχη» και να δώσετε την ερμηνεία τους.
Σε ποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται;
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
3. Να συμπληρωθούν τα κενά με λέξεις ομόρριζες του ρ. τυγχάνω:
α. Ήταν ………………συγκυρία να βρεθούμε στην εξοχή και να έχει τέτοια κακο καιρία.
β. Η..................................................του στις εισαγωγικές εξετάσεις γιορτάστηκε με μια μεγάλη δεξίωση.
γ. Τα γλυπτά του Παρθενώνα, αυτά τα................................................του ελληνικού πολιτισμού, πρέπει να επιστρέψουν
στην πατρίδα τους.
δ. Πήρε για την εφημερίδα του μια.............................................συνέντευξη από έναν μεγάλο πολιτικό,
4.Να αντιστοιχίσετε τις ετυμολογικά συγγενείς λέξεις:
ἡγεῖσθαι αποτρεπτικός
καλλίστων εμμονή

3. ἐπιτρέψαντες ευθανασία
ἀναμείναντες καθηγητής
μνῆμαι θέση
θνητοί μνημείο
τίθενται καλλίφωνος
5. Να γράψετε τι δηλώνουν τα παρακάτω παράγωγα ουσιαστικά:
παράγωγα ουσιαστικά δηλώνουν
ἀ μοιβή
λόγος
προφήτης
πλῆκ τρον
ζωστήρ
βουλευτήριον
σωτήρ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ -ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ
1. Να γράψετε τους υπόλοιπους βαθμούς των παρακάτω επιθέτων στον αριθμό, στην πτώση και στο γένος που βρίσκονται:
τῆ βελτίονι : ............................................................................
ἡ κακίστη : ............................................................................
τῶ ἐνδόξφ : .............................. ......................................
τόν εὐγνώμονα : .................................................................................
τοῖς φιλτάτοις : ..........................................................................
τοῖ ς ἡ δίστοις : .........................................................................
τά ψευδῆ : ............................................................................
ὁ άριστος : .......................................................................
τάς σοφάς : .......................................................................
2. Να γράψετε το συγκριτικό και τον υπερθετικό βαθμό των επιρρημάτων που παράγονται από τα παρακάτω επίθετα:
ἀληθής: ..............................................................................
βραχύς: .........................................................................
πολύς: .........................................................................

4. χαλεπός:
3. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς και να δηλώσετε την επιρρηματική σχέση που
εκφράζουν:
1. Ταύτην οἱ Λαρισαῖοι νύκτωρ κατέκαυσαν.
2. Οὐ τοίνυν τῆς ἐπιούσης ἡμέρας, οἰμαι, τό πλοῖον ἡξει.
3. Τούτφ τῶ τρόπω ἐμάχοντο.
4. Τήν θύραν τῆ βακτηρί α ἐκρουε.
5. Πολλά τῶν ὑποζυγίων ἀπώλετο ὑπό λιμοῦ