2. Ellen Van Gool
Communicatiewetenschappen + lerarenopleiding
Sinds oktober 2013:
Doctoraatsonderzoek:
Online self-disclosure en online privacy
3. Joris Van Ouytsel
Taal-en letterkunde + communicatiewetenschappen
Doctoraatsonderzoek : Online self-disclosure en
online privacy
Projectmedewerker: Media Didactica en
Mediawijs.be
4. Media Didactica
Ontwikkeld in opdracht van
dept. Onderwijs
Ontwikkelingsinstrument voor
lerenden, leraren en
lerarenopleiders
Zelfevaluatie en ontwikkeling
van persoonlijk leerplan
(verschijnt voor
zomervakantie 2014)
5. Mediawijs Online
Productie van Mediawijs.be
Levensgebeurtenissen in de
adolescentie
Toegankelijke
wetenschappelijke
informatie
+
praktisch advies voor
ouders, scholen en andere
begeleiders van jongeren
6. Jongeren en
sociaalnetwerksites: waarom
klikt het ?
Cyberliefde
Sexting Grooming
Cyberpesten Het delen van locaties
Reclame op
sociaalnetwerksites
en in games
Online reputatiemanagement
7. Kansen en risico’s van sociale media
Facebook populairste site bij jongeren en op de
tweede plaats bij kinderen (Apestaartjaren, 2014)
Zelfpresentatie & online identiteit
Belangrijk voor het opbouwen en onderhouden van
sociaal kapitaal
Steun van vrienden
Vb. populair medium (78%) om over school
te overleggen (Apestaartjaren, 2014)
10. Zoektocht naar een baan
Potentiële werkgevers gebruiken Facebook om
sollicitanten te screenen
11. Kansen en risico’s van sociale media
Het gebruik van privacy-instellingen
Structural strategies (boyd & Marwick, 2011)
Gebruik van vriendenlijsten
Blokkeren/de-frienden van contacten
Weigeren van vrienden/onbekenden
Segmenteren van het publiek (gebruik van vriendenlijsten)
Er verschillende profielen op nahouden
Social strategies (boyd & Marwick, 2011)
Het beperken van de betekenis van je berichten
Berichten plaatsen die slechts een bepaald deel van de
vriendengroep zal begrijpen
13. Opzet
Onderzoek februari 2014
103 klassen verspreid over 11 scholen
1314 scholieren uit het 4e en het 5e jaar van het
middelbare onderwijs
gemiddelde leeftijd (16,83 jaar)
46,7% jongens, 53,3% meisjes
95,6% had een profiel bij Facebook
Longitudinaal onderzoek naar online self-disclosure
Longitudinaal onderzoek naar het gebruik van
privacy-instellingen (m.b.v. stellingen) vanuit de
‘Protection Motivation Theory’
16. Hoe schatten jongeren online risico’s in?
“Ik heb het gevoel dat mijn persoonlijke informatie
die ik op Facebook deel verkeerd geïnterpreteerd
kan worden”
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
9.9 10.5
16.5
28.0
22.2
12.9
17. Hoe schatten jongeren online risico’s in?
“Ik heb het gevoel dat mijn persoonlijke informatie
die ik op Facebook deel verkeerd geïnterpreteerd
kan worden”
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
9.9 10.5
16.5
28.0
22.2
12.9
36,9%
oneens
18. Hoe schatten jongeren online risico’s in?
“Ik heb het gevoel dat mijn persoonlijke informatie
die ik op Facebook deel tot conflicten met anderen
kan leiden”
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
8.3
12.8
18.3
26.7
21.9
12.0
19. Hoe schatten jongeren online risico’s in?
“Ik heb het gevoel dat mijn persoonlijke informatie
die ik op Facebook deel tot conflicten met anderen
kan leiden”
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
8.3
12.8
18.3
26.7
21.9
12.0 39,4%
oneens
20. Hoe schatten jongeren online risico’s in?
“Het is waarschijnlijk dat de persoonlijke informatie
tegen mij gebruikt kan worden”
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
8.1
11.5
19.2
29.5
20.7
11.0
21. Hoe schatten jongeren online risico’s in?
“Het is waarschijnlijk dat de persoonlijke informatie
tegen mij gebruikt kan worden”
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
8.1
11.5
19.2
29.5
20.7
11.0 38,8%
oneens
22. Hoe schatten jongeren online risico’s in?
“De kans bestaat dat de informatie op Facebook,
beschikbaar wordt voor anderen waarvan ik niet wil dat
ze de informatie zien”
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
35.0
7.1
9.3
15.3
33.9
23.7
10.8
23. Hoe schatten jongeren online risico’s in?
“De kans bestaat dat de informatie op Facebook,
beschikbaar wordt voor anderen waarvan ik niet wil dat
ze de informatie zien”
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
35.0
7.1
9.3
15.3
33.9
23.7
10.8 31,7%
oneens
24. Hoe schatten jongeren online risico’s in?
“De informatie die ik deel op Facebook zou voor
commerciële doelen gebruikt kunnen worden ”
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
11.1
13.9
24.1
27.3
16.6
7.1
25. Hoe schatten jongeren online risico’s in?
“De informatie die ik deel op Facebook zou voor
commerciële doelen gebruikt kunnen worden ”
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
11.1
13.9
24.1
27.3
16.6
7.1
49,1%
oneens
26. Hoe schatten jongeren online risico’s in?
“Wanneer ik informatie deel op Facebook, dan is de kans
groot dat die informatie doorgegeven wordt aan
onbekende mensen en bedrijven zonder dat ik op de
hoogte ben”
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
9.0 9.0
17.1
30.0
23.3
11.6
27. Hoe schatten jongeren online risico’s in?
“Wanneer ik informatie deel op Facebook, dan is de kans
groot dat die informatie doorgegeven wordt aan
onbekende mensen en bedrijven zonder dat ik op de
hoogte ben”
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
9.0 9.0
17.1
30.0
23.3
11.6 35,1%
oneens
28. Hoe schatten jongeren online risico’s in?
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
70.0
Persoonlijke
informatie
verkeerd
geïnterpreteerd
Persoonlijke
informatie kan
tot conflicten
met anderen
leiden
Persoonlijke
informatie kan
tegen mij
gebruikt
worden
Informatie
wordt zichtbaar
voor anderen
waarvan ik niet
wil dat ze de
info zien
Informatie kan
voor
commerciële
doelen gebruikt
worden
Informatie kan
doorgegeven
worden aan
onbekenden en
bedrijven
63.1
60.6 61.2
68.4
50.9
64.9
29. Hoe schatten jongeren online risico’s in?
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
70.0
Persoonlijke
informatie
verkeerd
geïnterpreteerd
Persoonlijke
informatie kan
tot conflicten
met anderen
leiden
Persoonlijke
informatie kan
tegen mij
gebruikt
worden
Informatie
wordt zichtbaar
voor anderen
waarvan ik niet
wil dat ze de
info zien
Informatie kan
voor
commerciële
doelen gebruikt
worden
Informatie kan
doorgegeven
worden aan
onbekenden en
bedrijven
63.1
60.6 61.2
68.4
50.9
64.9
32. Mening over privacybeschermende
maatregelen en hun gebruik
“Mensen die ik niet goed ken weigeren als vriend toe
te voegen”
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
effectieve strategie
gebruik ik zelf
33. Evaluatie van privacybeschermende
maatregelen en hun gebruik
“Mensen die ik niet goed ken weigeren als vriend toe
te voegen”
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
effectieve strategie
gebruik ik zelf
77,7% meent
dat het effectief
is
66,3% gebruikt
de strategie
35. Evaluatie van privacybeschermende
maatregelen en hun gebruik
“Privacy-instellingen gebruiken om toegang tot mijn
profiel te controleren”
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
35.0
40.0
effectieve strategie
gebruik ik zelf
36. Evaluatie van privacybeschermende
maatregelen en hun gebruik
“Privacy-instellingen gebruiken om toegang tot mijn
profiel te controleren”
84,0% meent
dat het effectief
is
80,4% gebruikt
de strategie
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
35.0
40.0
effectieve strategie
gebruik ik zelf
38. Evaluatie van privacybeschermende
maatregelen en hun gebruik
“Opletten met welke informatie ik deel”
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
35.0
40.0
effectieve strategie
gebruik ik zelf
39. Evaluatie van privacybeschermende
maatregelen en hun gebruik
“Opletten met welke informatie ik deel”
84,5% meent
dat het effectief
is
88,7% gebruikt
de strategie
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
35.0
40.0
effectieve strategie
gebruik ik zelf
41. Evaluatie van privacybeschermende
maatregelen en hun gebruik
“Ik vraag anderen om raad over hoe ik me zo goed
mogelijk kan beschermen”
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
35.0
effectieve strategie
gebruik ik zelf
42. Evaluatie van privacybeschermende
maatregelen en hun gebruik
“Ik vraag anderen om raad over hoe ik me zo goed
mogelijk kan beschermen”
68,8% meent
dat het effectief
is
34,5% gebruikt
de strategie
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
35.0
effectieve strategie
gebruik ik zelf
44. Evaluatie van privacybeschermende
maatregelen en hun gebruik
“Personen die ik niet goed ken verwijderen van mijn
vriendenlijst”
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
effectieve strategie
gebruik ik zelf
45. Evaluatie van privacybeschermende
maatregelen en hun gebruik
“Personen die ik niet goed ken verwijderen van mijn
vriendenlijst”
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
effectieve strategie
gebruik ik zelf
76,1% meent
dat het effectief
is
56,4% gebruikt
de strategie
51. Voorlopige conclusies
Weinig begrip commerciële intenties van
sociaalnetwerksites
De helft van de jongeren gelooft niet dat hun persoonlijke
gegevens gebruikt kunnen worden voor commerciële
doeleinden
Jongeren percipiëren anderen om raad vragen
weliswaar als nuttig maar ze doen het niet
Verder onderzoek naar waarom
Strategieën om er met elkaar/volwassenen over te praten
52. Voorlopige conclusies
De mate waarin jongeren het nut privacy-acties en
hun eigen vaardigheden percipiëren, zal ook hun
mate van intentie om zich te beschermen verklaren.
Interventie-acties zouden misschien minder op risico’s en
gevaren moeten focussen maar meer op specifieke
vaardigheden en het zelfvertrouwen om deze
vaardigheden uit te voeren.
