More Related Content More from Alireza Mojahedi More from Alireza Mojahedi (20) آموزش فرایند تحلیل سلسله مراتبی Ahp2. پیشگفتار
های تکنیک ترین کارآمد از یکی
سلسله تحلیل فرایند گیری تصمیم
مراتبی(Analytical Hierarchy process-AHP)که
در ساعتی ال توماس توسط بار اولین
1980شد مطرح.مقایسه اساس بر که
امکان و شده نهاده بنا زوجی های
به را مختلف سناریوهای بررسی
دهد می مدیران.
3. گیری تصمیم های حالت انواع
گیری تصمیم
پیوسته فضای گسسته فضای
معیاره تک معیاره چند معیاره تک معیاره چند
کمی معیار
کیفی معیار
کمی معیار-کیفی
کمی معیار
کیفی معیار
کمی معیار
کیفی معیار
کمی معیار-کیفی
کمی معیار
کیفی معیار
4. سلسله تحلیل فرایند اصول
مراتبی
اصل1.معکوسی شرط(Reciprocal Condition)
اصل2.همگنی(Homogeneity)
اصل3.وابستگی(Dependency)
اصل4.انتظارات(Expectation)
7. وابستگی
سطح عنصر به مراتبی سلسله عنصر هر
باشد وابسته تواند می خود باالتر
تا وابستگی این خطی صورت وبه
داشته ادامه تواند می سطح باالترین
باشد.
9. مراتبی سلسله تحلیل فرایند
نگاه یک در
►مراتبی سلسله ساخت
►زوجی های مقایسه
►وزنها ترکیب
►حساسیت تحلیل
►بندی رتبه روش
10. مثال
اتومبیل سه بین از که کنید تصور
A,B,Cچهار کنیم انتخاب را یکی
معیار:،سوخت مصرف ، قیمت ، راحتی
باشد می مطرح مدل.را مثال این حل
کنیم می تشریح زیر قدمهای طی:
مراتبی سلسله ساختن
وزن محاسبه
سیستم سازگاری
12. وزن محاسبه
ترجیحات(شفاهی قضاوت)مقدار
عددی
تر مهم کامال یا مرجح کامال
تر مطلوب کامال یا
Extremely preferred9
مطلوبیت یا اهمیت با ترجیح
قوی خیلی
Very strongly preferred7
مطلوبیت یا اهمیت با ترجیح
قوی
Strongly preferred5
یا تر مهم کمی یا مرجح کمی
تر مطلوب کمی
Moderately preferred3
مطلوبیت یا اهمیت یا ترجیح
یکسان
Equally preferred1
قوی فواصل بین ترجیحات8،6،4،
2
13. نظر از ها اتومبیل نسبی وزن محاسبه
راحتی
A
اتومبیل
B
اتومبیل
C
اتومبیل
Aاتومبیل 1 2 8
B
اتومبیل
1/2 1 6
Cاتومبیل 1/8 1/6 1
14. اول قدم:ها ستون از یک هر مقادیر
کنیم می جمع هم با را.
A
اتومبیل
B
اتومبیل
C
اتومبیل
Aاتومبیل 1 2 8
B
اتومبیل
1/2 1 6
Cاتومبیل 1/8 1/6 1
هر جمع
ستون
13/8 19/6 15
15. دوم قدم:به ماتریس از عنصر هر تقسیم
عنصر همان ستون کل جمع
(نرماالیزکردن)
A
اتومبیل
B
اتومبیل
C
اتومبیل
Aاتومبیل 8/13 12/19 8/15
B
اتومبیل
4/13 6/19 6/15
Cاتومبیل 1/13 1/19 1/15
16. سوم قدم:عناصر متوسط محاسبه
سطر هر در
Aاتومب
یل
B
اتومبیل
C
اتومبیل
متوسط
سطر
Aاتومبی
ل
0.615 0.631 0.533 0.593
B
اتومبیل 0.308 0.316 0.400 0.341
Cاتومبی
ل
0.077 0.053 0.067 0.066
17. اتومبیل سه برای زوجی مقایسه ماتریس
به نسبت
قیم
ت
A
اتومبیل
B
اتومبیل
C اتومبیل
Aاتومبیل
1 1/3 1/4
B
اتومبیل
3 1 1/2
C
اتومبیل
4 2 1
18. اتومبیل سه برای زوجی مقایسه ماتریس
به نسبت
A
اتومبیل
B
اتومبیل
C اتومبیل
Aاتومبیل
1 1/4 1/6
B
اتومبیل
4 1 1/3
C
اتومبیل
6 3 1
مصرف
20. های معیار برای ها اتومبیل وزن
و ،
قیمت مصرف مدل
A
اتومبیل
0.123 0.087 0.265
B
اتومبیل
0.320 0.274 0.655
C
اتومبیل 0.557 0.639 0.080
قیم
ت
مصرفمد
ل
21. معیارها زوجی مقایسه ماتریس
قیمت مصرف راحتی مدل
قیمت 1 3 2 2
مصرف 1/3 1 1/4 1/4
راحتی 1/2 4 1 1/2
مدل 1/2 4 2 1
23. معیارها به نسبت ها اتومبیل وزن
قیمت مصرف راحتی مدل
A
اتومبی
ل
0.123 0.087 0.593 0.265
B
اتومبی
ل
0.320 0.274 0.341 0.655
C
اتومبی
ل
0.557 0.639 0.066 0.080
24. اتومبیل نهائی وزن محاسبه
اتومبیل نهائی وزنA
0.398*0.123+0.085*0.087+0.218*0.593+0.299*0.265=0.265
اتومبیل نهائی وزنB
0.398*0.320+0.085*0.274+0.218*0.341+0.299*0.655=0.421
اتومبیل نهائی وزنC
0.398*0.557+0.085*0.639+0.218*0.066+0.299*0.080=0.314
26. مراتبی سلسله ساختن
گرافیکی نمایش یک مراتبی سلسله
که باشد می واقعی پیچیده مساله از
در و مساله کلی هدف آن راس در
ها گزینه و ها معیار بعدی سطوح
قاعده یک چند هر ، دارند قرار
سلسله رسم برای قطعی و ثابت
ندارد وجود مراتبی.سلسله
صورت از یکی به است ممکن مراتبی
باشد زیر های:
27. سلسله ساختمان از کلی نمونه یک
مراتبی
مساله کلی تصمیم(هدف)
معیار1 معیار2 nمعیار
1 معیار زیر 2معیار زیر nمعیار زیر
n گزینه2 گزینه1 گزینه
...
...
...
28. مدرسه یک انتخاب مراتبی سلسله
جانبی :آموزشهای L دانشگاه برای :آمادگیK :نظمV
آموزان دانش کلی استاندارد :F آموزشی :کیفیتS
مدرسه بهترین انتخاب
آموزشی اجتماعیفرهنگی
S LKVF
CBA
29. تحلیل فرایند در وزن محاسبه
مراتبی سلسله
سلسله تحلیل فرایند در وزن محاسبه
زیر جداگانه قسمت دو در مراتبی
گیرد می قرار بحث مورد:
نسبی وزن(local priority(
نهایی وزن(overall priority)
30. نسبی وزن محاسبه روشهای
.1مربعات حداقل روش
.2لگاریتمی مربعات حداقل روش
.3ویژه بردار روش
.4تقریبی روشهای
31. ( least squares method ) حداقل روش
مربعات
یا ها) iو j سازگاری حالت در(کلیه ازاء به
)یا iو j ناسازگاری حالت در(یک برای حداقل
iW
jijWa
j
i
ij W
W
a
iW
jijWa
j
i
ij W
W
a
n
i
n
j
MINZ
1 1
2
ijij W-Wa
n
i
iW
1
1
St:
32. به آن الگرانژی معادله ، فوق مساله حل برای
شود می نظرگرفته در زیر صورت.
n
i
i
n
i
n
j
WL
11 1
2
ijij 12W-Wa
0
11
n
j
ljljil
n
i
ilil WWaaWWa nl ,...,2,1
1
0.22.
0..22
21
2
2
2212
2
1211221
221121
2
2111
2
11
WW
WaaaWaa
WaaWaaa
داشت خواهیم بگیریم مشتق:
wl به نسبت فوق معادله از اگر
، باشد
داریم: n=2
اگر
34. از یکی برای رابطه اگرi,j,kها
بود خواهد ناسازگار ماتریس نباشد برقرار. ijkjik aaa .
133/13,3/1 2312132312 aaaaa
2206.0
6059.0
1735.0
1
04/453/102/5
03/109/203/10
02/53/1015
3
2
1
321
321
321
321
W
W
W
WWW
WWW
WWW
WWW
فوق دستگاه حل از
داشت خواهیم:
35. لگاریتمی مربعات حداقل روش
(logarithmic least squares
method)
یا ها) iو j سازگاری حالت در(کلیه ازاء به
)یا iو j ناسازگاری حالت در(یک برای حداقل
j
i
ij W
W
a
1
j
j
ij W
W
a
j
i
ij W
W
a
1
j
j
ij W
W
a
2
2 1
1
1 1
n
nn
i
n
j i
j
ij Z
W
W
a
این هندسی میانگین
با است برابر اختالفات:
36.
LnZ
n
WWLnLna
n
WWLnLna
n
i
n
j
jiij
n
i
n
j
jiij
2
1 1
2
1 1
1
/
1
0/
سازگاری حالت در
حالت در
ناسازگاری
37. )Eigenvector Method ویژه بردار روش(
ijaij
nnnnnn
nn
nn
WWaWaWa
WWaWaWa
WWaWaWa
.
.
.
2211
22222121
11212111
وزن و است ام بر ام عنصر ترجیح
است ثابت عدد یک و ام عنصر.
i iW
38. است برابر قبل تعریف طبق ام
با: i عنصر وزن
AW
ni ,,2,1
n
i
jiji WaW
1
1
WWA .
صورت به را فوق معادالت دستگاه
نوشت توان می زیر:
زوجی مقایسه ماتریس همان که{یعنی
}است اسکالر یک و وزن بردار و.
][ ijaA
39. مثال
مقدار و بردار ،زیر ماتریس برای
کنیم می محاسبه را ویژه.
33
42
حل:
0.33
0.42.
33
42
33
42
221
121
2
1
21
21
2
1
WWW
WWW
W
W
WW
WW
W
W
0)3)(2()2(3
012)2(3
0)3(3
04)2(
)2(
3
21
21
21
21
WW
WW
WW
WW
دستگاه این حل برای
نوشت توان می:
40. داشت خواهیم که:
0650)3)(2(12
0
0)3)(2(12 2
2
22
W
WW
1,6
3,40431
5.00446
2121
2121
WWWW
WWWW
121 WWبا و فوق دستگاه در مقادیر دادن قرار با
بردارهای ، رابطه از استفاده
بود خواهند زیر شکل به ویژه.
5.0
5.0
6
5.0
5.0
33
42
3
4
)1(
3
4
33
42
مقدار و ویژه بردار بین رابطه
است زیر صورت به ویژه:
41. ، وزنها محاسبه برای ویژه بردار روش در
کنیم می عمل زیر مراحل طبق:
.1ماتریسAدهیم می تشکیل را.
.2کنید مشخص را ماتریس.
.3را ماتریس دترمینان
قرار صفر مساوی را آن و کرده محاسبه
کنید محاسبه را مقادیر و داده.
.4آن و نامیده را بزرگترین
در را
رابطهقرار
استفاده با و داده
ازرابطه
مقادیرنمایید محاسبه را ها.
).( IA
0)( max WIA
).( IA
0)( max WIA iW
max
42. مثال
زیر صورت به زوجی مقایسه ماتریس اگر
استفاده با را معیارها وزن باشد
آوریم می بدست ویژه بردار روش از
.
1
3
1
2
313
2
1
3
1
1
A
حل:
0
2
5
)1(3)1(
1
3
12
313
2
1
3
11
)det( 3
IA
43. ،قبل معادله حل از بعد
گردد می محاسبه.ماتریسی معادله
را ها و داده تشکیل را
کنیم می محاسبه.
را معادله
کنیم می اضافه فوق دستگاه به.
0536.3max
0)( max WIA iW
1321 WWW
)2493.0,5936.0,1571.0(T
W
0
0536.2
3
12
30536.23
2
1
3
10536.2
3
2
1
W
W
W
44. قضیه:
همچون ، معکوس و مثبت ماتریس یک برای
می را ویژه بردار ، زوجی مقایسه ماتریس
آورد بدست زیر رابطه از توان.
می آن در که
باشد.
eAe
eA
W kT
k
k
..
.
lim
)1,,1,1( T
e
45. کنیم می محاسبه را ابتدا.
برای مثال بطورk =1داریم:
را عبارت حاصل حال
نماییم می محاسبه:
eAk
.
n
j
nj
n
j
j
n
j
j
nnnn
n
n
k
a
a
a
aaa
aaa
aaa
eA
1
1
2
1
1
21
22221
11211
1
1
1
.
eAe kT
..
n
i
n
j
ij
n
j
nj
n
j
j
n
j
j
kTkT
a
a
a
a
eAeeAe
1 1
1
1
2
1
1
111)..(..
46. مثال
چهار برای زوجی مقایسه ماتریس اگر
باشد زیر صورت عنصربه:
قضیه از استفاده با عناصر ون محاسبه
است زیر صورت به قبل:
12
2
14
2
11
3
13
2319
4
1
3
1
9
11
A
47. حل:
داریم اول تکرار در:
=ماتریس سطری جمع از حاصل بردارA
eAe
eA
W T
..
.
1
1
1
25837.0
16651.0
51675.0
05837.0
50.7
833.4
15
694.1
1
Wnormalize
48. داریم دوم تکرار در:
داشت خواهیم این بنابر:
eAe
eA
W T
..
.
2
2
2
48333.61111.25.18
4167.2425.111
75.713435
8889.05.14583.04
2
A
26943.015994.051196.005867.02
W
49. نهایی مقدارWچهارم و تکرارسوم در
است زیر صورت به پنجم و:
26943.015958.051259.005882.03
W
26886.015971.051261.005882.04
W
26886.015971.051261.005882.05
W
51. مثال
است دست در زیر زوجی مقایسه ماتریس.
را وزن بردار شده ذکر روش چهار با
کنیم می محاسبه.
4321 AAAA
4
3
2
1
A
A
A
A
14/16/17/1
414/16/1
6415/1
7651
56. نهایی وزن محاسبه
فرایند یک در گزینه هر نهایی وزن
حاصلضرب مجموع از مراتبی سلسله
ها گزینه وزن در معیارها اهمیت
آید می بدست.
57. مثال
بین از دارد قصد ای کارخانه عامل مدیر
اسامی به نفر دوXوYعنوان به را یکی
معیار نماید انتخاب بازاریابی بخش مدیر
از عبارتند او نظر مورد های:قابلیت
هدایت و رهبری(L)شخصی تواناییهای(P)
اداری وتواناییهای(A)مقایسه ماتریسهای
اند آمده بدست مورد این در زیر زوجی.
1
4
1
41
Y
X
1
2
1
4
213
4
1
3
1
1
A
P
L
APL
13
3
1
1
Y
X
YX
1
2
1
21
Y
X
YX YX
)L قابلیت
رهبری(
(P
تواناییهای
شخصی(
(A
تواناییهای
اداری(
معیارها
61. نهایی وزن محاسبه:
که باشید داشته توجه
شخص یا گزینه این بنابرYمی انتخاب
گردد.
5296.0)360.0
3
1
()512.0
4
3
()128.0
5
1
(
4704.0)360.0
3
2
()512.0
4
1
()128.0
5
4
(
Y
X
W
W
1 YX WW
62. ناسازگاری نرخ محاسبه:
►آن خصوصیات و سازگار ماتریس
►آن خصوصیات و ناسازگار ماتریس
►یک ناسازگاری نرخ محاسبه الگوریتم
ماتریس
►یک ناسازگاری نرخ محاسبه الگوریتم
مراتبی سلسله
63. آن خصوصیات و سازگار ماتریس
اگرnمقای ماتریس و باشیم داشته شرح به معیارسه
باشد زیر صورت به آنها زوجی:
را عنصر ترجیح آن در که
دهد می نشان بر.در چنانچه
باشیم داشته ماتریس این:
ماتریس گوییم می آنگاهAاست سازگار.
nCCC ,,, 21
ijaA nji ,,2,1,
ijaicjc
ijkjik aaa nkji ,,2,1,,
65. ماتریس این مقدارویژه گفت توان می تعریف طبق(
)آید می دست به زیر ازرابطه:
با است برابر حاصلضرب که:
داشت خواهیم بنابراین:
WWP 3
1.0
3.0
6.0
3
3.0
9.0
8.1
1.0
3.0
6.0
13/16/1
312/1
621
1
WWP .1
WP 1
WWP .31
66. زیر خصوصیات دارای سازگار ماتریس هر
است:
.1باشد می عنصر هر نرمالیزه مقدار برابر عناصر وزن مقدار.
.2است ماتریس طول برابر ویژه مقدار. ) (
.3است صفر ماتریس دراین ناسازگاری مقدار.
nWAW
67. آن خصوصیات و ناسازگار ماتریس
یک قضیه–مقادیر اگر
زوجی مقایسه ماتریس ویژهAمجموع باشد
برابر آنها مقادیرnاست:
دو قضیه–ویژه مقدار بزرگترین
مساوی یا بزرگتر هموارهn
است(منفی ها از برخی صورت این در
بود خواهند).
n ,,, 21
n
n
i
i 1
nmax
max
68. سه قضیه–از کمی مقدار ماتریس عناصر اگر
ویژه مقدار ، بگیرد فاصله سازگاری حالت
خود سازگاری حالت از کمی مقدار نیز آن
گرفت خواهد فاصله.
بردار ترتیب به آن در که
ماتریس ویژه مقدار و ویژهAباشد می
.برابر ویژه مقدار یکnبوده(بزرگترین
ویژه مقدار)صفر برابر آنها بقیه و
هستند.توان می حالت این در بنابراین
نوشت:
زوجی مقایسه ماتریس که حالتی درA
WWA .
Wو
nWAW
max
69. از کمیnنو توان می که گیرد می فاصله
شت:
ناسازگاری شاخص
WWA .max
nmax
1
. max
n
n
II
70. یک ناسازگاری نرخ محاسبه الگوریتم
ماتریس
1.زوجی مقایسه ماتریسAدهید تشکیل را.
2.وزن بردارWنمایید مشخص را.
3.ماتریس ویژه مقدار بزرگترین آیاA(یعنی
چهارم قدم به است مثبت پاسخ اگر ؟ است مشخص
بروید.های قدم به توجه با صورت این غیر در
بزنید راتخمین آن مقدار زیر:
1-3-بردار ضرب باWماتریس درAتخمین
آورید دست ازبه مناسبی
2-3-برای آمده دست به مقادیر تقسیم با
برWرا از هایی تخمین مربوطه
نمایید محاسبه.
3-3-پیدا را آمده دست به متوسط
کنید.
4.زیر رابطه از را ناسازگاری شاخص مقدار
max
W.max
W.max
m ax
max
1
. max
n
n
II
RII
II
RI
..
..
..
71. نرخ زیر زوجی مقایسه ماتریس برای
کنید محاسبه را ناسازگاری.
حل
قدم1و2:میانگین روش از استفاده با
داریم حسابی:
مثال
16/18/1
612/1
821
A
066.0
341.0
593.0
W
72. قدم3:های قدم طبق را آن باید ، باشد نمی مشخص مقدار که آنجا از
بزنیم تخمین زیر.
قدم3-1-تخمین
قدم3-2-ها محاسبه
قدم3-3-ها میانگین محاسبه
max
max
max
W.max
197.0
034.1
803.1
066.0
341.0
593.0
16/18/1
612/1
821
.WA
985.2
066.0
197.0
032.3
341.0
034.1
040.3
593.0
0803.1
3max
2max
1max
019.3
3
3max2max1max
max
73. قدم4:ناسازگاری شاخص محاسبه
قدم5:ناسازگاری نرخ محاسبه
برابر ماتریس این ناسازگاری نرخ0.017
از کمتر که است0.1بنابراین بوده
باشد می قبول مورد آن سازگاری.
010.0
13
3019.3
1
. max
n
n
II
017.0
..
..
..
33
RII
II
RI
74. ناسازگاری نرخ محاسبه الگوریتم
مراتبی سلسله یک
سلسله یک ناسازگاری نرخ محاسبه برای
ماتریس هر ناسازگاری شاخص مراتبی
و نموده ضرب اش مربوطه عنصر وزن در را
آوریم می دست به را آنها جمع حاصل.
نامیم می را جمع حاصل این.
ماتریس در را عناصر وزن همچنین
را مجموعشان و کرده ضرب مربوطه های
کنیم می نامگذاری.تقسیم حاصل
سلسله ناسازگاری نرخ
دهد می را مراتبی.
..II
RII ..
RII
II
..
.
..II
... RII
75. مثال
بین از دارد قصد ای کارخانه عامل مدیر
اسامی به نفر دوXوYعنوان به را یکی
معیار نماید انتخاب بازاریابی بخش مدیر
از عبارتند او نظر مورد های:قابلیت
هدایت و رهبری(L)شخصی تواناییهای(P)
اداری وتواناییهای(A)مقایسه ماتریسهای
اند آمده بدست مورد این در زیر زوجی.
1
4
1
41
Y
X
1
2
1
4
213
4
1
3
1
1
A
P
L
APL
13
3
1
1
Y
X
YX
1
2
1
21
Y
X
YX YX
)L قابلیت
رهبری(
(P
تواناییهای
شخصی(
(A
تواناییهای
اداری(
معیارها
77. عبار محلی های وزن حسابی میانگین روش کارگیری به باتنداز:
داریم یعنی:
360.0
512.0
128.0
13/422/68/4
13/811/68/3
13/133/68/1
12/14
213
4/13/11
11 WD normalizenormalize
128.0,512.0,360.0 LpA WWW
3/1,3/2
3/1
3/2
12/1
21
4/3,4/1
4/3
4/1
13/1
31
5/1,5/4
5/1
5/4
14/1
41
22
33
22
AYAX
normalize
PYPX
normalize
LYLX
normalize
WWWD
WWWD
WWWD
78. ها گزینه این از کدام هر نهایی های وزن
با است برابر:
داریم ماتریس برای:
5296.0360.03/1512.04/3128.05/1
4704.0360.03/2512.04/1128.05/4
Y
X
W
W
1max11 .WWD
128.1
616.1
389.0
360.0
512.0
128.0
12/14
213
4/13/11
11 WD
1D
80.
580.0
0
0
0
360.0512.0128.0580.01...
054.0
0
0
0
360.0512.0128.0054.01..
RII
II
093.0
580.0
054.0
...
..
..
RII
II
RI
ناسازگاری میزان مراتبی سلسله این در
از کمتر0.1و است قبول قابل و بوده
نیست ها قضاوت در نظر تجدید به نیازی.