SlideShare a Scribd company logo
1 of 13
Download to read offline
IMPACT INVESTING NIEUWS 15 OKTOBER 2016
Hoe de NederlAndse economie weer kan groeien & bloeien
In het voorjaar van 2015 schreef ik het blog hoe-de-Nederlandse financiële-sector-weer-kan groeien met een pleidooi
voor het ontwikkelen van kennis en infrastructuur om impact in beleggingsbeslissingen te integreren. Een flinke stap
verder dan de toen snel opkomende ESG risiso integratie. Dat was ookal een flinke stap vooruit omdat het exclusie,
uitsluiting van schadelijke sectoren voorbij streeft. Maar impact investing gaat over doing good in plaats van doing less
harm.
Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.1
Duurzaam beleggen 2.0
Impact investing waardeert uiteraard ook duurzame bedrijfsvoering, maar wel primair op economische sectoren die
voorzien in basisbehoeften van mensen. Veiligheid, werk & inkomen, inclusive finance, gezond voedsel, schoon water,
schone hernieuwbare energie, betaalbare huisvesting, gezondheidszorg & onderwijs, de gemeenschap, cultuur, welzijn,
natuur & biodiversiteit etc.
Behoeften die niet alleen met traditionele economische activiteiten vervuld worden, maar ook versneld vervuld worden
door impact katalysatoren, disruptive change business modellen die met nieuwe producten en diensten snel kunnen
opschalen. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van connectivity, smart data, nieuwe technologie zoals 3d printing en
robotica, clean & green tech, renewable energy etc.
Impact Meten is Weten en Raten
Impact investing maakt dan ook dankbaar gebruik van CSR & ESG meting frameworks en het denken over the
materiality of sustainability, Ratesustainability.org. Maar voegt daar ook doing good criteria aan toe: IRISmetrics en
voor SME's: ANDE/Impact-Small-and-Growing-Business-Sector.
FINANCIALS PROMOTEN IMPACT INVESTING
Anderhalf jaar verder heeft de financiële sector bergen werk verzet en niet alleen bij ESG-risico integratie: er wordt
steeds meer gekeken naar ESG kansen en impact sectoren. Op alfabetische volgorde:
BANKEN
Nederland liep altijd al voorop in (public equity) impact investing dankzij onze Groen-, Water- en Microkrediet- en
Sustainable Healthy Living fondsen. En onze super duurzame banken die 100% transparant zijn over hun
beleggingsuniversum: ASNBank/beleggingsuniversum en TriodosBankBeleggingsuniversum En ook de grootbanken
geven tegenwoordig duurzaamheidsscores en informatie over bedrijven. Review in IINieuws 15april16 (pag 3-5)
BEURZEN
De lancering van Green Bond platforms aan de beurs in Oslo, London en Luxemburg geeft snel overzicht van public
equity opties. De Luxemburgse beurs, wereldkampioen groene obligaties met 114 noteringen, lanceerde net ook de
Green Exchange LGX: Bourse.Lu/Green
NB Het is mooi dat EuronextAmsterdam de duurzaamste beurs is (bijna al onze AEX bedrijven zijn (zeer) 'duurzaam',
maar dat wil niet zeggen dat ze ook impact-investing stimuleren. Dat doet allen de Amsterdamse biotech-index. Meer
over wat beurzen kunnen doen in: IINieuws juli 2016: Stock-exchanges-en-impact-investing
Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.2
EMISSIEPLATFORM
RetailCharityBonds PLC in het VK is opgericht om het voor chari's en non profits makkelijker te maken om olbligaties te
plaatsen op het RetailBond platform ORB van de LondonStock Exchange. Daar is nu 87miljoen UK£ opgehaald voor
financiering van chari's (Charities Aid Foundation), sociaal vastgoed (woningen en charity shops) en welzijnswerk.
IINieuws: CharityBonds.
FACTS&FIGURES
De inventarisatie door de VBDO van de Impact Investments van de grote Institutionele Investeerders in
Nederland (onze pensioensfondsen & verzekeraars) ontwikkelde het denken over impact, minder negatieve en meer
positieve impact verder. IINieuws feb 2016: impact-investing-in-Nederland-door institutionele investeerders. Nog beter
nieuws is dat er een alliantie is onder leiding van JP Balkende die de Nederlandse voortrekkersrol en ervaring met
impact investing wil ontwikkelen en benutten.
FONDSBEHEERDERS
Het ontwikkelen van nieuwe beleggingsproducten met impact is essentieel, maar ook goed presteren: dat het ASN
Duurzame Aandelen fonds niet alleen weer genomineerd is voor de groene maar ook de gouden stier voor beste
beleggingsfonds is een geweldige prestatie die de markt kan versnellen.
ASN Bank heeft ook haar distributie inclusive gemaakt door haar beleggingsfondsen op Euronext te noteren waardoor
het makkelijker is geworden er in te investeren.
GROENE OBLIGATIES
Groene obligatie emissies groeien lekker door, ook Nederlndse en hopelijk wordt dit jaar wel 100miljard US$ emissies
gehaald. NB Een wereldwijde inventarisatie van alle groene obligaties, ook niet gelabelde & geverfieerde, leverde een
groei op van 2015 naar 2016 van 600 naar 700miljard US$. De eerste groene, klimaat obligatie werd in 2007
gelanceerd, dus dat gaat goed!
Het koste microkrediet 40 jaar om een marktomvang van 80miljard US$ AuM te bereiken, waarvan eenderde
internationale investeringen betreft, dus deze snelle groei is veelbelovend.
HUP HOLLAND
Uit de eerder genoemde inventarisatie van de VBDO kwam dat onze institutionele investeerders 24miljard Euro impact
investments hebben. Daar vallen ook duurzame less negative impact beleggingen onder. Uit het jaarlijkse VBDO
onderzoek naar duurzaam sparen en beleggen door particulieren kwam dat zij 29 miljard Euro investeringen met
impact hebben. Daar vallen ook duurzame less negative impact beleggingen onder.
Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.3
Samen is dat 53miljard Euro. En dat terwijl het Global Impact Investing Network dat sinds 2010 jaarlijks impact
investing inventariseert wereldwijd op 77miljard komt. En daar vallen ook duurzame less negative impact beleggingen
onder. theGIIN.org/AnnualSurvey2016
Kortom Holland is wereldkampioen impact investing :)
In december is de jaarlijkse GIIN conferentie dan ook in.... Amsterdam. Met dank aan sponsor Min BZK/OS, de vele
Nederlandse GIIN leden en 'last but not least' Mr Impact Investing ProfDr-Harry-Hummels (UM&UU) oud European
liaison.
INDICES
FTSE Russell’s Green Revenues (LCE) data model en Green Revenues Index Series volgt ondernemingen met 'groene
inkomsten' – a critical component missing from current sustainability models. FTSERussell/green-revenues
Let op veel indices worden gewogen naar marktwaarde (multinationals), sommigen naar financiele potentie en geen
een op impact(potentie)
INNOVATIE
TriodosBank lanceerde een Fund of Triodos funds waarin het bestaande Triodosfondsen aanbiedt. Ook fondsen die
voorheen niet inclusive waren dus niet toegankelijk voor kleine beleggers. Maar ook met 30% groene obligaties, die
door de hoog nominaal zelden inclusive zijn. Triodos/multi-impact-fund
IMPACT INVESTINGINSTRUMENTEN
Belangrijk zijn de aanscherping van de Green Bond Principles door de financiële en consultancy sector, het ontwikkelen
van nieuwe sector standaarden en het onvermoeibaar lobbyen voor groene obligaties stimulerend beleid, innovatie en
emissies door het ClimateBondsInitiative/our 10-point-plan. NB Dit is markt met 700mijard US$ vermogen onder
beheer, waarin dit jaar 100miljard US$ emissies worden verwacht.
PARTICULIERE INVESTEERDERS
De recentste cijfers over duurzaam beleggen in Nederland door particulieren gaan over 2014. De Vereniging van
Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) onderzoekt het elk jaar en ook deze keer rapporteerde het mooie
groeicijfers: 17% meer vermogen in duurzame spaar- en beleggingsproducten. Sinds de crisis groeien mn de duurzame
banken en duurzaam beleggen als kool. Tegen de trend in. Het duurzaam belegd particulier vermogen groeide naar 29
miljard euro. En de groei wordt volgens de VBDO in belangrijke mate gedreven door de toename van het duurzaam
vermogensbeheer.
Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.4
RATERS
Ik noem de wereldbolletjes van Morningstar om de duurzaamheid van beleggingsfonden aan te geven zie
Morningstar/sustainabilityratings en concullega MSCI dat in haar ESG rating portfolio sustainable-impact-metrics
lanceerde.
Bonus: extra waardevol omdat niet alle duurzame beleggingsfondsen zich ook als duurzaam profileren. Zoals het SNS
Euro Aandelenfonds Morningstar/snapshotNL0010579074 dat 5 wereldbolletjes scoort (maar kennelijk niet wil
concurreren met duurzame dochter ASNBank.
Ook het groeiend aantal financials die groene obligaties analyseren en beoordelen spreekt boekdelen, bijvoorbeeld de
Climatebonds.net/approved-verifiers. Niet alleen ESG researchbureau's, maar ook consultancies als E&Y, KPMG en PwC
melden zich aan. De grote raters zoals MSCI doen het zelf, independently, zonder approval :) maar bouwen meteen ook
een Green Bond Index op basis van impact en de financiële cijfers: MSCI/BarclaysMSCI_Green_Bond_Index (pdf, pag.)
Let op concullega: S&P heeft geen groene of impact criteria: 'When we refer to bonds as green, we typically mean that
they have been labeled as such by their issuers at the time of their placement'. Interessante opvatting van 'stringent
standards'. S&Pindices/S&P-green-bond-index.
VERMOGENSBEHEERDERS
TrendinvestNL -een activiteit vermogensbeheerder Wijs & van Oostveen-lanceerde 100% transparante trendportfolio's
waarvan zeker de helft impact trend is: Gezonde voeding, Sport & Fit, Biotech, Medische Apparaten, Robotica,
Duurzame energie en Zonne energie. Nog steeds verwacht: vergrijzing, dus producten en diensten voor de kwaliteit
van leven van ouderen. Meer in:
IIN-15dec15 en op TrendinvestNL
Sonen Capital is een Amerikaanse vermogensbeheerder die een impact investment portfolio model ontwikkelde en
100% transparant is over het rendement en de impact. Het publiceerde na de vasttseling van de duurzame
ontwikkelingsdoelstellingen eind 2015 een portfolio anlyse waarin het de bijdrage van haar investeringen relateerde aan
de zg Global Goals. Een impact katalysator van jewelste. Sonencapital/Thought-leadership/2015-annual-impact-report
GEWELDIG, WAT NU?
De financiële sector heeft dus veel werk verzet, maar er moet meer gebeuren. De markt moet gestimuleerd worden,
ambitieus en grootschalig en die taak ligt niet primair bij (institutionele) investeerders, maar bij de politiek.
Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.5
De (Europese) politiek die sinds de crisis worstelt met een kredietcrisis, Eurocrisis, landen crises, werkgelegenheid,
immigratie en vluchtelingenstroom crises en recent daar de Brexitcrisis bijkreeg. NB De laatste heeft het vertrouwen in
de Europese Unie in Nederland echter vergroot nu steeds duidelijker wordt hoe groot de economische schade van een
economisch apart VK zal zijn...
THE POWER OF POLITICS
Ik ben een 'Europeaan', pro EU en natuurlijk verfoei ik ook de schaalvergoting die office politics, bureaucratie,
inefficiency en onzinbeleid veroorzaakt. Maar ik geloof wel in het samenwerken, leren, groeien en verbeteren.
Als burger van een land met coalitiekabinetten zie ik de democratie aan het werk met idealen, strategieën,
compromissen, successen en mislukkingen. Die we gaan repareren of er in ieder geval van gaan leren om het de
volgende keer beter te doen. Ik zie een democratie die zich aanpast aan economische omstandigheden, politieke
realiteit en maatschappelijke agendering die steeds meer door activistische burgers bepaald gaat worden.
Maar let op voor manipulatie van de maatschappelijke agendering zoals bij het Oekraïne referendum en de Brexit!
Ik zie in Nederland een unieke regering van historische opponenten, liberalen en socialisten, die tijdens een ernstige
economische crisis die krimp, enorme werkeloosheid en snoeiharde bezuinigingen heeft veroorzaakt aan de slag gingen
om zoveel mogelijk economische groei en sociale & milieu impact te realiseren. Chapeau! Maar ik hoor ook haast nooit
andere politici dingen zeggen over hun idealen en visie waar ik niet door geraakt wordt of begrip voor kan opbrengen.
Met uitzondering van uitlatingen van Geert Wilders uiteraard.
Waar een wil is, is een weg
Waar het omgaat is of er poltieke wil is om dingen samen aan te pakken en prioriteiten uit te ruilen, af te wegen en op
een andere manier en moment alsnog te realiseren.
Als politiek historica en ontwikkelingsstrateeg (in de politics of alternative development strategies) bezie ik politieke
onverschilligheid en afkeer van de poltiek en de Europese Unie door haar burgers met pijn in het hart. En politici
worden ee ook nuiet door gemotiveerd getuige deze verzuchting: 'Iedereen klaagt over de politiek en de stata van het
land en weet precies wat er mis is, maar niemand heeft alternatieve plannen of voorstellen' Kees de Vries in Nederland
geboren lid van het Duitse Parlement op Radio 1.
Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.6
De kiezer heeft altijd gelijk
Maar ik wordt ook bemoedigd door de heldere prioriteiten van diezelfde burgers. De (Europese) burgers willen
veiligheid voor henzelf hun familie, hun omgeving en slachtoffers van oorlog en geweld.
Ze willen (baan)zekerheid zodat ze de toekomst met vertrouwen en optimisme kunnen aanzien. Zodat ze vooruit
kunnen denken plannen, sparen en investeren.
Ze wilen goede gezondheidszorg voor hun ouders en kinderen, zieken en gehandicapten en goed onderwijs voor de
toekomst van hun kinderen, gevolgd door geod beroepsonderwijs gericht op nieuwe economische ontwikkeling. Want de
economie is cruciaal, ontwikkelt, verandert en vraagt nieuwe medewerkers voor nieuwe diensten en producten.
Ze willen ook duurzame ontwikkeling en milieubescherming in de betekenis van echt duurzaam waarbij hun
kinderen nu eens niet de rekening gepresenteerd krijgen in opeenvolgende crises.
NB Dit zijn niet voor niets allemaal impact investeringssectoren.
En de poltiek heeft het altijd gedaan
Maar wat als 'de politiek' die prioriteiten niet serieus neemt, te idealistisch of gewoon te 'moeilijk' vindt. Als de politiek
blijft doorgaan op de gebaande weg maar wel innovatief en efficienter, wat dan?
Als de politiek niet durft te meten om te weten wat de toekomstige rekening is van negatieve impact van economische
groei oude stijl? Als de politiek de inkomsten van positieve impact investeringen niet laat doorrekenen en de ogen
simpelweg sluit voor de maatschappelijke besparingen van preventieve investeringen. Wat dan? Kortom ze dronken een
glas, deden een plas en alles bleef zoals het was....
Wat als de politiek ondernemers oproept om positief te zijn en te investeren, disruptive start ups ondernemingen roept
om op te schalen, maar zelf blijft prutsen met subsidiepotjes, regionale en sectorfondsjes en actie-programmaatjes.....
Ik leen van Frank van Beuningen, een van de eerste impact investing pioniers, Put your Money where your mouth is!*
pymwymic.community
Hoe? Put your Power where your Mouth is
Put your Money where your mouth is en zo de Power where your mouth is! Durf de burgers hun prioriteiten te laten uit
drukken in impact investeringen. Geen toeslagen of het voorgestelde 'helicoptergeld' dat wordt rondgesproeid om de
consumptie te stimuleren, maar geld dat in impact wordt geïnvesteerd. En leer de burgers zo en passant een en ander
over investeren en beleggen. Nu spaart wel bijna iedereen, als ze daar de ruimte voor hebben, maar slechts een
miljoen Nederlanders belegt. De rest laat het over aan hun pensioenfonds en levensverzekeraar of rekent op stijgende
huizenrpijzen. Iets waar toekomstige generaties anders mee om moeten gaan.
Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.7
Iedereen een beleggingsportfolio
Geef Nederlandse huishoudens het vruchtgebruik van een flink bedrag dat niet uitgekeerd wordt. Hier wordt geld
geschapen net zoals banken dat doen door geld uit te lenen dat ze niet hebben en overheden die geld uitgeven dat ze
niet hebben. Denk bijvoorbeeld aan het bedrag van de Nederlandse staatschuld per inwoner 28.237Euro of
liever 56.474 Euro schuld per werkzame inwoner als extra incentive. Bij een beetje aardig rendement verdienen
de Nederlanders daar een paar duizend euro per jaar aan. Wat meer als ze risico durven nemen, wat minder als ze
het moeilijk of eng vinden en kiezen voor spaarproducten. Beide opties worden uiteraard ook door
marktomstandigheden beïnvloed. En met echte spelregels. Resulaten uit het verleden bieden geen garantie voor de
toekomst. Onvoorzichtige en minder succesvolle beleggers zullen hun investeringskapitaal zien afnemen.
Impact Investing katalysator
Als we de Nederlandse staatschuld als investeringsbedrag nemen hebben we het over 466miljard Euro
(destaatsschuldmeter). Dat is een mooie impuls voor impact investees die daardoor goedkoper geld zullen kunnen
lenen en sneller kunnen opschalen.
Wat zijn impact investments?
Over welke impact investees en impact investments hebben we het dan? De bekende en bestaande producten van
impact organisaties zoals de Wereldbank, IFC, EBDR, EIB, ADV AfDB en LADB (de regionale ontwikkelingsbanken),
bilaterale ontwikkelingsbanken, staatobligaties en bijvoorbeeld obligaties van de Bank Nederlandse Gemeenten en de
Nederlandse Waterschapsbank. Allemaal organisaties met uitstekende kredietrating. Met een voorkeur voor hun de
groene, duurzame, women, inclusive business en impact obligaties met specifieke besteding en rapportage.
Graag ook nieuw te ontwikkelen regionale en lokale ontwikkelingsproducten vergelijkbaar met de Amerikaanse
Community Development Notes omdat deze voor mensen extra aantrekelijk zijn zoals de opkomst van lokale
crowdfunding aantoont.
NB Crowdfunding voor impact proposities van platforms die AFM vergunning hebben vallen ook onder de categorie
impact investments. Crowdfunding voor Impact gaat heel goed, het had in 2015 33% marktaandeel. Zie de figuur en
toelichting op de volgende bladzijde.
Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.8
Crowdfunding voor Impact in Nederland 2011-medio 2016
Groen is Crowd-funding in Nederland cumulatief met een schatting (stippellijn)
voor 2016 op basis van 86m in Q1 & Q2. Blauw is crowdfunding voor Creatieve
& Maatschappelijke projecten. Geel is Crowdfunding voor Impact dwz M&C
en in 2012 inclusief 7miljoen Euro voor de Windcentrale en in 2015 inclusief
10,6m Euro voor het Admiraal de Ruyter Ziekenhuis in Vlissingen en 11.5m Euro
voor duurzame energie (retrospectiefDouw&Koren onderzoek voor de RVO).
Thematische beleggingen zijn in Nederland bekend en hebben een
mooi trackrecord: de groen- milieu&water fondsen, hernieuwbare
energiefondsen, microkredietfondsen, multi impactfondsen, duurzame
fondsen (less negative impact is ook impact, maar toch graag het accent
op positieve impact)
En vooral MKB fondsen omdat het MKB de belangrijkste motor voor
werkgelegenheid is. Waarbij scale up kapitaal minstens zo belangrijk is
als start up kapitaal.
Gelijke kansen fondsen: in Nederland nog vrij onbekend, maar wereldwijd is investing in women de belangrijkse
strategie volgens het Global Impact Investing Network. Dat komt deels omdat microkrediet een voorkeur heeft voor
vrouwelijke leners door hun goede trackrecord. NB een sector die voor 97% mannen werkzaam zijn... Maar ook
multinationals met vrouwen aan de tTop liften me eop deze trend. De nieuwe vrouwelijke directeur van Shell Nederland
heeft ook heel slimme en overtuigende argumenten over het toekomst bestendigmaken van Shell. Nu nog de mannelijk
collega's overtuigen dat het allemaal ook wat sneller in gang kan worden gezet.
Onder gelijke kansen fondsen vallen ook Diversiteit fondsen waarbij wordt gekeken naar de medewerkers en
doelgroepen van ondernemingen. Denk aan ras, ethniciteit, sexuele voorkeur en validiteit bij het personeelsbestand en
hun promotiekansen en de marketingboodschappen.
Investeren in ouderen, jongeren en vergrijzing kan ook via investeren in impact katalysatoren waarbij nieuwe e-
health en e-educatie technologieën worden ontwikkeld. Zo neemt bijvoorbeeld health robotica taken over of verlicht ze
en kunnen mensen meer gebruik maken van hun 100% menselijke kwaliteiten zoals observeren, anticiperen,
Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.9
communiceren en vooral improviseren. Volwassen en kinderen kunnen op het internet de beste duurste universiteiten
van de wereld bezoeken, online oefenen en examens afleggen of handige tutorials bekijken die ze 'even' leert hoe een
nieuwe technologie of product werkt.
Investeren in de diaspora: zo'n 10% van de inwoners van Nederland en Europa heeft haar wortels, haar
geboorteland elders. Hun kinderen en de kinderen van gemengde nationaliteiten huwelijken hebben ook een bijzondere
band met andere werelddelen, landen en regio's. Zij investeren al vaak in het land van herkomst door er regelmatig op
vakantie te gaan, vastgoed te kopen en hun familie en hun ondernemingen te ondersteunen. Het verruimen van deze
investeringsmogelijkheden en het verminderen van risico's door gestructureerde beleggingsproducten te ontwikkelen is
een stimulans voor diaspora impact investment.
Werk werk werk
Investeringen in Social Impact Bonds (SIBs) die nu zijn
voorbehouden aan kapitaalkrachtige private equity investeerders
kunnen worden opgeschaald en inclusive gemaakt. In Nederland
zijn de meeste SIBs gericht op 'jeugd' werkeloosheid waarbij
gemeenten de investeerders terugbetalen uit hun besparingen op
bijstandsuitkeringen. Meer in Social-Impact-Bonds-Nederland.
Goede Doelen? Ja natuurlijk
Omdat goede doelen geen winst mogen maken van de
Belastingdient geven ze vaak wel aan veelbelovende initiatieven,
maar groeikapitaal of ze grootschalig vermarkten zit er niet in.
Laat staan een belegging die rendement oplevert en dus meer
werkkapitaal en impact. Terwijl daarmee de doelstellingen wellicht
eerder en grootschaliger bereikt kunen worden. Een kip-ei
discussie. Toch zijn er veel mogelijkheden voor goede doelen om
actief te zijn, zie de fuguur met beschrijving op de volgende
pagina. Bron: Missioninvestors.org/guideforsmallfoundations
Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.10
CHARITY BONDS
In het VK kan geinvesteerd worden in charity bonds, meestal
vastgoed zoals sociale huisvesting of charity shops, maar ook
werkkapitaal voor goede doelen zoals de 20miljoen UK£ die de
Charity Aid Foundation dit voorjaar ophaalde aan de London Stock
Exchange. Investeringen in zg Charity Bonds zijn uiteraard ook
impact investments.
Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.11
SDG Bonds
Een nieuw te ontwikkelen beleggingsproduct waarvan ik grote verwachtingen heb zijn Verenigde Naties'SDG of Global
Goals bonds. Obligaties die worden uitgegeven om bedrijven te financieren om de duurzame ontwikkelingsdoelen te
realiseren.
Zoals Mars en Danone en Tony Chocolonely in Afrika actief zijn om kinderarbeid op cacoaplantages uit te bannen. Of
Unilever dat werkgelegenheid in Zuid Afrika wil stimuleren door te investeren in een distrubutienetwerk van vrouwelijke
verkoopsters. Zelfs Pepsi dat gezondere melk ontwikkeld. Daar wil ik wel in investeren...
De nieuwe duurzame doelstellingen, de opvolgers van de VN Millennium doelstellingen, doen een luid appèl op
ondernemingen om hun bedrijfsvoering ook te richten op de 17 doelstellingen. En uiteraard ook obligaties voor de
Klimaatdoelstellingen die in Parijs zijn aangenomen. Om die te realiseren zijn investeringen nodig: impact
investeringen.
In Frankrijk is een label voor investeringsproducten met sociale & milieu impact, het Finansol label van/voor banken,
financiele instituties, sociale onndernemingen en investment funds. Het is onderdeel van Solidarity Finance. France has
a long standing culture of individuals coming together to support social and environmental projects. The concept of
Solidarity Finance emerged in the early 1980s, of which the developing social investment ecosystem is one part. This
ecosystem includes the opportunity for both direct and indirect investment through multiple channels and products into
solidarity organisations. By 2014, more than 1 million individuals were actively involved in the broader solidarity
finance movement (compared to 40,000 to 50,000 a decade before.) France potentially offers the broadest suite of
opportunities for retail social investors. This has been supported by high levels of government involvement. Bron:
BigSocietyCapital/SocialInvestmentInsights Retail social investment across the world (pdf, 14 pag. Frankrijk pag8)
Kansen kansen kansen
Kortom impact investment opportunities zijn er genoeg, nu nog een flinke kapitaalinvestering om al die impact te
financieren zodat het aanbod explosief gaat groeien.
Met rendement en impact voor de investeerders, de belastingbetalende burgers die hiermee investeren in de
toekomst en die van hun kinderen.
En een werkelijk mandaat voor de politiek dit niet alleen impact investeringen mogelijk maakt, maar ook een klimaat
schept waarin de maatschappelijke oplossingen die bedrijven aanbieden hun kernactiviteit is geworden.
Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.12
Politiek mandaat dat niet alleen gebaseerd is op een stem in het stemhokje, een referendum of petitie, maar een
bevolking die ook beslissingen over de uitvoering van hun prioriteiten neemt. Voor hun toekomst en die van de
samenleving.
'Democracy is not a spectator sport' President Barack Obama, de 1ste Afro-Amerikaanse US president op de
Democratische Conventie die in 2016 de 1e vrouwelijke presidentskandidaat nomineerde.
Door burgers mee te laten beslissen over impact investments met hun eigen impact investment portfolio, is het echt
geen spectator sport meer.
Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.13

More Related Content

Viewers also liked

chung cư gamuda the wings
chung cư gamuda the wingschung cư gamuda the wings
chung cư gamuda the wingsTuyên Trần
 
2Dさんから流れてきた問題
2Dさんから流れてきた問題2Dさんから流れてきた問題
2Dさんから流れてきた問題Naoto Mizuno
 
VISUALS Impact Indicator for Investment Products© Impact Bijsluiter
VISUALS Impact Indicator for Investment Products© Impact Bijsluiter VISUALS Impact Indicator for Investment Products© Impact Bijsluiter
VISUALS Impact Indicator for Investment Products© Impact Bijsluiter Drs Alcanne Houtzaager MA
 
Thiet ke-chung-cu-gamuda-giai-doan-2-the-two
Thiet ke-chung-cu-gamuda-giai-doan-2-the-twoThiet ke-chung-cu-gamuda-giai-doan-2-the-two
Thiet ke-chung-cu-gamuda-giai-doan-2-the-twoTuyên Trần
 
Practical tips from #1
Practical tips from #1Practical tips from #1
Practical tips from #1daggre
 
Digital Citezenship 9 Elements
Digital Citezenship 9 Elements Digital Citezenship 9 Elements
Digital Citezenship 9 Elements ayouda
 
21 animal kingdom
21 animal kingdom21 animal kingdom
21 animal kingdomOnlyDaron
 
7 ideas - Patrick Collister
7 ideas - Patrick Collister7 ideas - Patrick Collister
7 ideas - Patrick CollisterAMDIA-Integra
 
幾何コンテスト2013
幾何コンテスト2013幾何コンテスト2013
幾何コンテスト2013Naoto Mizuno
 
Leclerc machines de cuisine - case study
Leclerc machines de cuisine - case studyLeclerc machines de cuisine - case study
Leclerc machines de cuisine - case studySophie Marseille
 

Viewers also liked (12)

chung cư gamuda the wings
chung cư gamuda the wingschung cư gamuda the wings
chung cư gamuda the wings
 
2Dさんから流れてきた問題
2Dさんから流れてきた問題2Dさんから流れてきた問題
2Dさんから流れてきた問題
 
The 2 types of impact investors
The 2 types of impact investorsThe 2 types of impact investors
The 2 types of impact investors
 
VISUALS Impact Indicator for Investment Products© Impact Bijsluiter
VISUALS Impact Indicator for Investment Products© Impact Bijsluiter VISUALS Impact Indicator for Investment Products© Impact Bijsluiter
VISUALS Impact Indicator for Investment Products© Impact Bijsluiter
 
Thiet ke-chung-cu-gamuda-giai-doan-2-the-two
Thiet ke-chung-cu-gamuda-giai-doan-2-the-twoThiet ke-chung-cu-gamuda-giai-doan-2-the-two
Thiet ke-chung-cu-gamuda-giai-doan-2-the-two
 
Practical tips from #1
Practical tips from #1Practical tips from #1
Practical tips from #1
 
Digital Citezenship 9 Elements
Digital Citezenship 9 Elements Digital Citezenship 9 Elements
Digital Citezenship 9 Elements
 
21 animal kingdom
21 animal kingdom21 animal kingdom
21 animal kingdom
 
7 ideas - Patrick Collister
7 ideas - Patrick Collister7 ideas - Patrick Collister
7 ideas - Patrick Collister
 
幾何コンテスト2013
幾何コンテスト2013幾何コンテスト2013
幾何コンテスト2013
 
Impact Investing Nieuws 1 November 2016
Impact Investing Nieuws 1 November 2016Impact Investing Nieuws 1 November 2016
Impact Investing Nieuws 1 November 2016
 
Leclerc machines de cuisine - case study
Leclerc machines de cuisine - case studyLeclerc machines de cuisine - case study
Leclerc machines de cuisine - case study
 

Similar to Hoe de Nederlandse economie kan groeien en bloeien 15 oktober 2016

Het Ideale Inclusieve Impact Investerings Product (Nederlands)
Het Ideale Inclusieve Impact Investerings Product (Nederlands)Het Ideale Inclusieve Impact Investerings Product (Nederlands)
Het Ideale Inclusieve Impact Investerings Product (Nederlands)Drs Alcanne Houtzaager MA
 
6 theses on inclusive impact investing - outlook 2019
6 theses on inclusive impact investing  - outlook 20196 theses on inclusive impact investing  - outlook 2019
6 theses on inclusive impact investing - outlook 2019Drs Alcanne Houtzaager MA
 
6 theses on inclusive impact investing outlook 2019
6 theses on inclusive impact investing   outlook 20196 theses on inclusive impact investing   outlook 2019
6 theses on inclusive impact investing outlook 2019Drs Alcanne Houtzaager MA
 
Impact Investing cyclus: Waarom drie keer rechtsom beter is dan een keer link...
Impact Investing cyclus: Waarom drie keer rechtsom beter is dan een keer link...Impact Investing cyclus: Waarom drie keer rechtsom beter is dan een keer link...
Impact Investing cyclus: Waarom drie keer rechtsom beter is dan een keer link...Drs Alcanne Houtzaager MA
 
(Impact) Beleggen kun je zelf 2017 Patrick Beijersbergen
(Impact) Beleggen kun je zelf 2017 Patrick Beijersbergen(Impact) Beleggen kun je zelf 2017 Patrick Beijersbergen
(Impact) Beleggen kun je zelf 2017 Patrick BeijersbergenDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Smart beta factor beleggen un sustainable development goals
Smart beta factor beleggen   un sustainable development goalsSmart beta factor beleggen   un sustainable development goals
Smart beta factor beleggen un sustainable development goalsDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Bigfood divesting investing for impact mand a vc
Bigfood divesting investing for impact mand a vcBigfood divesting investing for impact mand a vc
Bigfood divesting investing for impact mand a vcDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Waar verdient Nederland over 10 jaar geld mee? -ONL voor ondernemers
Waar verdient Nederland over 10 jaar geld mee? -ONL voor ondernemersWaar verdient Nederland over 10 jaar geld mee? -ONL voor ondernemers
Waar verdient Nederland over 10 jaar geld mee? -ONL voor ondernemersChris Noordam
 
Brede & Diepe Impact in Impact Investing NED
Brede & Diepe Impact in Impact Investing NEDBrede & Diepe Impact in Impact Investing NED
Brede & Diepe Impact in Impact Investing NEDDrs Alcanne Houtzaager MA
 

Similar to Hoe de Nederlandse economie kan groeien en bloeien 15 oktober 2016 (20)

Impact Investing in 2017
Impact Investing in 2017Impact Investing in 2017
Impact Investing in 2017
 
Het Ideale Inclusieve Impact Investerings Product (Nederlands)
Het Ideale Inclusieve Impact Investerings Product (Nederlands)Het Ideale Inclusieve Impact Investerings Product (Nederlands)
Het Ideale Inclusieve Impact Investerings Product (Nederlands)
 
6 theses on inclusive impact investing - outlook 2019
6 theses on inclusive impact investing  - outlook 20196 theses on inclusive impact investing  - outlook 2019
6 theses on inclusive impact investing - outlook 2019
 
6 theses on inclusive impact investing outlook 2019
6 theses on inclusive impact investing   outlook 20196 theses on inclusive impact investing   outlook 2019
6 theses on inclusive impact investing outlook 2019
 
Impact investing nieuws 15 september 2019
Impact investing nieuws 15 september 2019Impact investing nieuws 15 september 2019
Impact investing nieuws 15 september 2019
 
Impact Investing Nieuws 1 mei 2017
Impact Investing Nieuws  1 mei 2017Impact Investing Nieuws  1 mei 2017
Impact Investing Nieuws 1 mei 2017
 
Impact Investing cyclus: Waarom drie keer rechtsom beter is dan een keer link...
Impact Investing cyclus: Waarom drie keer rechtsom beter is dan een keer link...Impact Investing cyclus: Waarom drie keer rechtsom beter is dan een keer link...
Impact Investing cyclus: Waarom drie keer rechtsom beter is dan een keer link...
 
Impact Investing Nieuws 1 April 2017
Impact Investing Nieuws 1 April 2017Impact Investing Nieuws 1 April 2017
Impact Investing Nieuws 1 April 2017
 
Investeren met de Impact Bijsluiter
Investeren met de Impact BijsluiterInvesteren met de Impact Bijsluiter
Investeren met de Impact Bijsluiter
 
Een Impact Investing Portfolio
Een Impact Investing Portfolio Een Impact Investing Portfolio
Een Impact Investing Portfolio
 
(Impact) Beleggen kun je zelf 2017 Patrick Beijersbergen
(Impact) Beleggen kun je zelf 2017 Patrick Beijersbergen(Impact) Beleggen kun je zelf 2017 Patrick Beijersbergen
(Impact) Beleggen kun je zelf 2017 Patrick Beijersbergen
 
Impact Investing Nieuws 15 mei 2017
Impact Investing Nieuws 15 mei 2017Impact Investing Nieuws 15 mei 2017
Impact Investing Nieuws 15 mei 2017
 
Geven, Lenen & BELEGGEN deel 3.pdf
Geven, Lenen & BELEGGEN deel 3.pdfGeven, Lenen & BELEGGEN deel 3.pdf
Geven, Lenen & BELEGGEN deel 3.pdf
 
De Impact Transitie introductie
De Impact Transitie introductieDe Impact Transitie introductie
De Impact Transitie introductie
 
E book impact investing nl pdf pages-65-107
E book impact investing nl pdf pages-65-107E book impact investing nl pdf pages-65-107
E book impact investing nl pdf pages-65-107
 
Smart beta factor beleggen un sustainable development goals
Smart beta factor beleggen   un sustainable development goalsSmart beta factor beleggen   un sustainable development goals
Smart beta factor beleggen un sustainable development goals
 
5 types impact investing Dutch
5 types impact investing Dutch5 types impact investing Dutch
5 types impact investing Dutch
 
Bigfood divesting investing for impact mand a vc
Bigfood divesting investing for impact mand a vcBigfood divesting investing for impact mand a vc
Bigfood divesting investing for impact mand a vc
 
Waar verdient Nederland over 10 jaar geld mee? -ONL voor ondernemers
Waar verdient Nederland over 10 jaar geld mee? -ONL voor ondernemersWaar verdient Nederland over 10 jaar geld mee? -ONL voor ondernemers
Waar verdient Nederland over 10 jaar geld mee? -ONL voor ondernemers
 
Brede & Diepe Impact in Impact Investing NED
Brede & Diepe Impact in Impact Investing NEDBrede & Diepe Impact in Impact Investing NED
Brede & Diepe Impact in Impact Investing NED
 

More from Drs Alcanne Houtzaager MA

Fast Track Impact Pitch Deck - Investible Impact Innovation.pdf
Fast Track Impact Pitch Deck - Investible Impact Innovation.pdfFast Track Impact Pitch Deck - Investible Impact Innovation.pdf
Fast Track Impact Pitch Deck - Investible Impact Innovation.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Fast Track of the Impact Business Model - Investible Impact Innovations.pdf
Fast Track of the  Impact Business Model - Investible Impact Innovations.pdfFast Track of the  Impact Business Model - Investible Impact Innovations.pdf
Fast Track of the Impact Business Model - Investible Impact Innovations.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Investible Impact Innovation - Impact MOAT - 5 Innovation Tools SLIDESHARE.pdf
Investible Impact Innovation - Impact MOAT - 5 Innovation Tools SLIDESHARE.pdfInvestible Impact Innovation - Impact MOAT - 5 Innovation Tools SLIDESHARE.pdf
Investible Impact Innovation - Impact MOAT - 5 Innovation Tools SLIDESHARE.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Investible Impact Innovation - Impact Efficiency - 9 Innovation Techniques.pdf
Investible Impact Innovation - Impact Efficiency - 9 Innovation Techniques.pdfInvestible Impact Innovation - Impact Efficiency - 9 Innovation Techniques.pdf
Investible Impact Innovation - Impact Efficiency - 9 Innovation Techniques.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Investible Impact Innovations - FREE online course VIDEO.pdf
Investible Impact Innovations - FREE online course VIDEO.pdfInvestible Impact Innovations - FREE online course VIDEO.pdf
Investible Impact Innovations - FREE online course VIDEO.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Investible Impact Innovations: the Challenges.pdf
Investible Impact Innovations: the  Challenges.pdfInvestible Impact Innovations: the  Challenges.pdf
Investible Impact Innovations: the Challenges.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Design an Impact Innovation Game Original.pdf
Design an Impact Innovation Game Original.pdfDesign an Impact Innovation Game Original.pdf
Design an Impact Innovation Game Original.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
ImpactDeSPACS foundation year and recommendations PART 6.pdf
ImpactDeSPACS foundation year and recommendations PART 6.pdfImpactDeSPACS foundation year and recommendations PART 6.pdf
ImpactDeSPACS foundation year and recommendations PART 6.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
KIIID Key Impact Investor Information Document.pdf
KIIID Key Impact Investor Information Document.pdfKIIID Key Impact Investor Information Document.pdf
KIIID Key Impact Investor Information Document.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie PT.pdf
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie PT.pdfEBII Essentiele Beleggers Impact Informatie PT.pdf
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie PT.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
Retail SPAC Investors in the SPACBoom 2020-2022.pdf
Retail SPAC Investors in the SPACBoom 2020-2022.pdfRetail SPAC Investors in the SPACBoom 2020-2022.pdf
Retail SPAC Investors in the SPACBoom 2020-2022.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
KIIID Key Impact Investor Information Document (explained)
KIIID Key Impact Investor Information Document (explained)KIIID Key Impact Investor Information Document (explained)
KIIID Key Impact Investor Information Document (explained)Drs Alcanne Houtzaager MA
 
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie.pdf
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie.pdfEBII Essentiele Beleggers Impact Informatie.pdf
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
When to Buy Sell SPACs 5dec22 Slideshare.pdf
When to Buy Sell SPACs 5dec22 Slideshare.pdfWhen to Buy Sell SPACs 5dec22 Slideshare.pdf
When to Buy Sell SPACs 5dec22 Slideshare.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
ImpactSPACS Part 2 Sectors & Impact Information PDF.pdf
ImpactSPACS Part 2 Sectors & Impact Information PDF.pdfImpactSPACS Part 2 Sectors & Impact Information PDF.pdf
ImpactSPACS Part 2 Sectors & Impact Information PDF.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 
ImpactDeSPACS Part 2 Sectors & Impact Information.pdf
ImpactDeSPACS Part 2 Sectors & Impact Information.pdfImpactDeSPACS Part 2 Sectors & Impact Information.pdf
ImpactDeSPACS Part 2 Sectors & Impact Information.pdfDrs Alcanne Houtzaager MA
 

More from Drs Alcanne Houtzaager MA (20)

Fast Track Impact Pitch Deck - Investible Impact Innovation.pdf
Fast Track Impact Pitch Deck - Investible Impact Innovation.pdfFast Track Impact Pitch Deck - Investible Impact Innovation.pdf
Fast Track Impact Pitch Deck - Investible Impact Innovation.pdf
 
Fast Track of the Impact Business Model - Investible Impact Innovations.pdf
Fast Track of the  Impact Business Model - Investible Impact Innovations.pdfFast Track of the  Impact Business Model - Investible Impact Innovations.pdf
Fast Track of the Impact Business Model - Investible Impact Innovations.pdf
 
Investible Impact Innovation - Impact MOAT - 5 Innovation Tools SLIDESHARE.pdf
Investible Impact Innovation - Impact MOAT - 5 Innovation Tools SLIDESHARE.pdfInvestible Impact Innovation - Impact MOAT - 5 Innovation Tools SLIDESHARE.pdf
Investible Impact Innovation - Impact MOAT - 5 Innovation Tools SLIDESHARE.pdf
 
Investible Impact Innovation - Impact Efficiency - 9 Innovation Techniques.pdf
Investible Impact Innovation - Impact Efficiency - 9 Innovation Techniques.pdfInvestible Impact Innovation - Impact Efficiency - 9 Innovation Techniques.pdf
Investible Impact Innovation - Impact Efficiency - 9 Innovation Techniques.pdf
 
Investible Impact Innovations - FREE online course VIDEO.pdf
Investible Impact Innovations - FREE online course VIDEO.pdfInvestible Impact Innovations - FREE online course VIDEO.pdf
Investible Impact Innovations - FREE online course VIDEO.pdf
 
Investible Impact Innovations: the Challenges.pdf
Investible Impact Innovations: the  Challenges.pdfInvestible Impact Innovations: the  Challenges.pdf
Investible Impact Innovations: the Challenges.pdf
 
WHY Investible Impact Innovations.pdf
WHY Investible Impact Innovations.pdfWHY Investible Impact Innovations.pdf
WHY Investible Impact Innovations.pdf
 
Design an Impact Innovation Game Original.pdf
Design an Impact Innovation Game Original.pdfDesign an Impact Innovation Game Original.pdf
Design an Impact Innovation Game Original.pdf
 
ImpactDeSPACS foundation year and recommendations PART 6.pdf
ImpactDeSPACS foundation year and recommendations PART 6.pdfImpactDeSPACS foundation year and recommendations PART 6.pdf
ImpactDeSPACS foundation year and recommendations PART 6.pdf
 
KIIID Key Impact Investor Information Document.pdf
KIIID Key Impact Investor Information Document.pdfKIIID Key Impact Investor Information Document.pdf
KIIID Key Impact Investor Information Document.pdf
 
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie PT.pdf
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie PT.pdfEBII Essentiele Beleggers Impact Informatie PT.pdf
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie PT.pdf
 
Retail SPAC Investors in the SPACBoom 2020-2022.pdf
Retail SPAC Investors in the SPACBoom 2020-2022.pdfRetail SPAC Investors in the SPACBoom 2020-2022.pdf
Retail SPAC Investors in the SPACBoom 2020-2022.pdf
 
KIIID Key Impact Investor Information Document (explained)
KIIID Key Impact Investor Information Document (explained)KIIID Key Impact Investor Information Document (explained)
KIIID Key Impact Investor Information Document (explained)
 
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie.pdf
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie.pdfEBII Essentiele Beleggers Impact Informatie.pdf
EBII Essentiele Beleggers Impact Informatie.pdf
 
Stars Spangled SPACs part 4.pdf
Stars Spangled SPACs part 4.pdfStars Spangled SPACs part 4.pdf
Stars Spangled SPACs part 4.pdf
 
Impact Intended SPACs PART 3.pdf
Impact Intended SPACs PART 3.pdfImpact Intended SPACs PART 3.pdf
Impact Intended SPACs PART 3.pdf
 
Risk Opportunity Materiality.pdf
Risk Opportunity Materiality.pdfRisk Opportunity Materiality.pdf
Risk Opportunity Materiality.pdf
 
When to Buy Sell SPACs 5dec22 Slideshare.pdf
When to Buy Sell SPACs 5dec22 Slideshare.pdfWhen to Buy Sell SPACs 5dec22 Slideshare.pdf
When to Buy Sell SPACs 5dec22 Slideshare.pdf
 
ImpactSPACS Part 2 Sectors & Impact Information PDF.pdf
ImpactSPACS Part 2 Sectors & Impact Information PDF.pdfImpactSPACS Part 2 Sectors & Impact Information PDF.pdf
ImpactSPACS Part 2 Sectors & Impact Information PDF.pdf
 
ImpactDeSPACS Part 2 Sectors & Impact Information.pdf
ImpactDeSPACS Part 2 Sectors & Impact Information.pdfImpactDeSPACS Part 2 Sectors & Impact Information.pdf
ImpactDeSPACS Part 2 Sectors & Impact Information.pdf
 

Hoe de Nederlandse economie kan groeien en bloeien 15 oktober 2016

  • 1. IMPACT INVESTING NIEUWS 15 OKTOBER 2016 Hoe de NederlAndse economie weer kan groeien & bloeien In het voorjaar van 2015 schreef ik het blog hoe-de-Nederlandse financiële-sector-weer-kan groeien met een pleidooi voor het ontwikkelen van kennis en infrastructuur om impact in beleggingsbeslissingen te integreren. Een flinke stap verder dan de toen snel opkomende ESG risiso integratie. Dat was ookal een flinke stap vooruit omdat het exclusie, uitsluiting van schadelijke sectoren voorbij streeft. Maar impact investing gaat over doing good in plaats van doing less harm. Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.1
  • 2. Duurzaam beleggen 2.0 Impact investing waardeert uiteraard ook duurzame bedrijfsvoering, maar wel primair op economische sectoren die voorzien in basisbehoeften van mensen. Veiligheid, werk & inkomen, inclusive finance, gezond voedsel, schoon water, schone hernieuwbare energie, betaalbare huisvesting, gezondheidszorg & onderwijs, de gemeenschap, cultuur, welzijn, natuur & biodiversiteit etc. Behoeften die niet alleen met traditionele economische activiteiten vervuld worden, maar ook versneld vervuld worden door impact katalysatoren, disruptive change business modellen die met nieuwe producten en diensten snel kunnen opschalen. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van connectivity, smart data, nieuwe technologie zoals 3d printing en robotica, clean & green tech, renewable energy etc. Impact Meten is Weten en Raten Impact investing maakt dan ook dankbaar gebruik van CSR & ESG meting frameworks en het denken over the materiality of sustainability, Ratesustainability.org. Maar voegt daar ook doing good criteria aan toe: IRISmetrics en voor SME's: ANDE/Impact-Small-and-Growing-Business-Sector. FINANCIALS PROMOTEN IMPACT INVESTING Anderhalf jaar verder heeft de financiële sector bergen werk verzet en niet alleen bij ESG-risico integratie: er wordt steeds meer gekeken naar ESG kansen en impact sectoren. Op alfabetische volgorde: BANKEN Nederland liep altijd al voorop in (public equity) impact investing dankzij onze Groen-, Water- en Microkrediet- en Sustainable Healthy Living fondsen. En onze super duurzame banken die 100% transparant zijn over hun beleggingsuniversum: ASNBank/beleggingsuniversum en TriodosBankBeleggingsuniversum En ook de grootbanken geven tegenwoordig duurzaamheidsscores en informatie over bedrijven. Review in IINieuws 15april16 (pag 3-5) BEURZEN De lancering van Green Bond platforms aan de beurs in Oslo, London en Luxemburg geeft snel overzicht van public equity opties. De Luxemburgse beurs, wereldkampioen groene obligaties met 114 noteringen, lanceerde net ook de Green Exchange LGX: Bourse.Lu/Green NB Het is mooi dat EuronextAmsterdam de duurzaamste beurs is (bijna al onze AEX bedrijven zijn (zeer) 'duurzaam', maar dat wil niet zeggen dat ze ook impact-investing stimuleren. Dat doet allen de Amsterdamse biotech-index. Meer over wat beurzen kunnen doen in: IINieuws juli 2016: Stock-exchanges-en-impact-investing Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.2
  • 3. EMISSIEPLATFORM RetailCharityBonds PLC in het VK is opgericht om het voor chari's en non profits makkelijker te maken om olbligaties te plaatsen op het RetailBond platform ORB van de LondonStock Exchange. Daar is nu 87miljoen UK£ opgehaald voor financiering van chari's (Charities Aid Foundation), sociaal vastgoed (woningen en charity shops) en welzijnswerk. IINieuws: CharityBonds. FACTS&FIGURES De inventarisatie door de VBDO van de Impact Investments van de grote Institutionele Investeerders in Nederland (onze pensioensfondsen & verzekeraars) ontwikkelde het denken over impact, minder negatieve en meer positieve impact verder. IINieuws feb 2016: impact-investing-in-Nederland-door institutionele investeerders. Nog beter nieuws is dat er een alliantie is onder leiding van JP Balkende die de Nederlandse voortrekkersrol en ervaring met impact investing wil ontwikkelen en benutten. FONDSBEHEERDERS Het ontwikkelen van nieuwe beleggingsproducten met impact is essentieel, maar ook goed presteren: dat het ASN Duurzame Aandelen fonds niet alleen weer genomineerd is voor de groene maar ook de gouden stier voor beste beleggingsfonds is een geweldige prestatie die de markt kan versnellen. ASN Bank heeft ook haar distributie inclusive gemaakt door haar beleggingsfondsen op Euronext te noteren waardoor het makkelijker is geworden er in te investeren. GROENE OBLIGATIES Groene obligatie emissies groeien lekker door, ook Nederlndse en hopelijk wordt dit jaar wel 100miljard US$ emissies gehaald. NB Een wereldwijde inventarisatie van alle groene obligaties, ook niet gelabelde & geverfieerde, leverde een groei op van 2015 naar 2016 van 600 naar 700miljard US$. De eerste groene, klimaat obligatie werd in 2007 gelanceerd, dus dat gaat goed! Het koste microkrediet 40 jaar om een marktomvang van 80miljard US$ AuM te bereiken, waarvan eenderde internationale investeringen betreft, dus deze snelle groei is veelbelovend. HUP HOLLAND Uit de eerder genoemde inventarisatie van de VBDO kwam dat onze institutionele investeerders 24miljard Euro impact investments hebben. Daar vallen ook duurzame less negative impact beleggingen onder. Uit het jaarlijkse VBDO onderzoek naar duurzaam sparen en beleggen door particulieren kwam dat zij 29 miljard Euro investeringen met impact hebben. Daar vallen ook duurzame less negative impact beleggingen onder. Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.3
  • 4. Samen is dat 53miljard Euro. En dat terwijl het Global Impact Investing Network dat sinds 2010 jaarlijks impact investing inventariseert wereldwijd op 77miljard komt. En daar vallen ook duurzame less negative impact beleggingen onder. theGIIN.org/AnnualSurvey2016 Kortom Holland is wereldkampioen impact investing :) In december is de jaarlijkse GIIN conferentie dan ook in.... Amsterdam. Met dank aan sponsor Min BZK/OS, de vele Nederlandse GIIN leden en 'last but not least' Mr Impact Investing ProfDr-Harry-Hummels (UM&UU) oud European liaison. INDICES FTSE Russell’s Green Revenues (LCE) data model en Green Revenues Index Series volgt ondernemingen met 'groene inkomsten' – a critical component missing from current sustainability models. FTSERussell/green-revenues Let op veel indices worden gewogen naar marktwaarde (multinationals), sommigen naar financiele potentie en geen een op impact(potentie) INNOVATIE TriodosBank lanceerde een Fund of Triodos funds waarin het bestaande Triodosfondsen aanbiedt. Ook fondsen die voorheen niet inclusive waren dus niet toegankelijk voor kleine beleggers. Maar ook met 30% groene obligaties, die door de hoog nominaal zelden inclusive zijn. Triodos/multi-impact-fund IMPACT INVESTINGINSTRUMENTEN Belangrijk zijn de aanscherping van de Green Bond Principles door de financiële en consultancy sector, het ontwikkelen van nieuwe sector standaarden en het onvermoeibaar lobbyen voor groene obligaties stimulerend beleid, innovatie en emissies door het ClimateBondsInitiative/our 10-point-plan. NB Dit is markt met 700mijard US$ vermogen onder beheer, waarin dit jaar 100miljard US$ emissies worden verwacht. PARTICULIERE INVESTEERDERS De recentste cijfers over duurzaam beleggen in Nederland door particulieren gaan over 2014. De Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) onderzoekt het elk jaar en ook deze keer rapporteerde het mooie groeicijfers: 17% meer vermogen in duurzame spaar- en beleggingsproducten. Sinds de crisis groeien mn de duurzame banken en duurzaam beleggen als kool. Tegen de trend in. Het duurzaam belegd particulier vermogen groeide naar 29 miljard euro. En de groei wordt volgens de VBDO in belangrijke mate gedreven door de toename van het duurzaam vermogensbeheer. Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.4
  • 5. RATERS Ik noem de wereldbolletjes van Morningstar om de duurzaamheid van beleggingsfonden aan te geven zie Morningstar/sustainabilityratings en concullega MSCI dat in haar ESG rating portfolio sustainable-impact-metrics lanceerde. Bonus: extra waardevol omdat niet alle duurzame beleggingsfondsen zich ook als duurzaam profileren. Zoals het SNS Euro Aandelenfonds Morningstar/snapshotNL0010579074 dat 5 wereldbolletjes scoort (maar kennelijk niet wil concurreren met duurzame dochter ASNBank. Ook het groeiend aantal financials die groene obligaties analyseren en beoordelen spreekt boekdelen, bijvoorbeeld de Climatebonds.net/approved-verifiers. Niet alleen ESG researchbureau's, maar ook consultancies als E&Y, KPMG en PwC melden zich aan. De grote raters zoals MSCI doen het zelf, independently, zonder approval :) maar bouwen meteen ook een Green Bond Index op basis van impact en de financiële cijfers: MSCI/BarclaysMSCI_Green_Bond_Index (pdf, pag.) Let op concullega: S&P heeft geen groene of impact criteria: 'When we refer to bonds as green, we typically mean that they have been labeled as such by their issuers at the time of their placement'. Interessante opvatting van 'stringent standards'. S&Pindices/S&P-green-bond-index. VERMOGENSBEHEERDERS TrendinvestNL -een activiteit vermogensbeheerder Wijs & van Oostveen-lanceerde 100% transparante trendportfolio's waarvan zeker de helft impact trend is: Gezonde voeding, Sport & Fit, Biotech, Medische Apparaten, Robotica, Duurzame energie en Zonne energie. Nog steeds verwacht: vergrijzing, dus producten en diensten voor de kwaliteit van leven van ouderen. Meer in: IIN-15dec15 en op TrendinvestNL Sonen Capital is een Amerikaanse vermogensbeheerder die een impact investment portfolio model ontwikkelde en 100% transparant is over het rendement en de impact. Het publiceerde na de vasttseling van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen eind 2015 een portfolio anlyse waarin het de bijdrage van haar investeringen relateerde aan de zg Global Goals. Een impact katalysator van jewelste. Sonencapital/Thought-leadership/2015-annual-impact-report GEWELDIG, WAT NU? De financiële sector heeft dus veel werk verzet, maar er moet meer gebeuren. De markt moet gestimuleerd worden, ambitieus en grootschalig en die taak ligt niet primair bij (institutionele) investeerders, maar bij de politiek. Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.5
  • 6. De (Europese) politiek die sinds de crisis worstelt met een kredietcrisis, Eurocrisis, landen crises, werkgelegenheid, immigratie en vluchtelingenstroom crises en recent daar de Brexitcrisis bijkreeg. NB De laatste heeft het vertrouwen in de Europese Unie in Nederland echter vergroot nu steeds duidelijker wordt hoe groot de economische schade van een economisch apart VK zal zijn... THE POWER OF POLITICS Ik ben een 'Europeaan', pro EU en natuurlijk verfoei ik ook de schaalvergoting die office politics, bureaucratie, inefficiency en onzinbeleid veroorzaakt. Maar ik geloof wel in het samenwerken, leren, groeien en verbeteren. Als burger van een land met coalitiekabinetten zie ik de democratie aan het werk met idealen, strategieën, compromissen, successen en mislukkingen. Die we gaan repareren of er in ieder geval van gaan leren om het de volgende keer beter te doen. Ik zie een democratie die zich aanpast aan economische omstandigheden, politieke realiteit en maatschappelijke agendering die steeds meer door activistische burgers bepaald gaat worden. Maar let op voor manipulatie van de maatschappelijke agendering zoals bij het Oekraïne referendum en de Brexit! Ik zie in Nederland een unieke regering van historische opponenten, liberalen en socialisten, die tijdens een ernstige economische crisis die krimp, enorme werkeloosheid en snoeiharde bezuinigingen heeft veroorzaakt aan de slag gingen om zoveel mogelijk economische groei en sociale & milieu impact te realiseren. Chapeau! Maar ik hoor ook haast nooit andere politici dingen zeggen over hun idealen en visie waar ik niet door geraakt wordt of begrip voor kan opbrengen. Met uitzondering van uitlatingen van Geert Wilders uiteraard. Waar een wil is, is een weg Waar het omgaat is of er poltieke wil is om dingen samen aan te pakken en prioriteiten uit te ruilen, af te wegen en op een andere manier en moment alsnog te realiseren. Als politiek historica en ontwikkelingsstrateeg (in de politics of alternative development strategies) bezie ik politieke onverschilligheid en afkeer van de poltiek en de Europese Unie door haar burgers met pijn in het hart. En politici worden ee ook nuiet door gemotiveerd getuige deze verzuchting: 'Iedereen klaagt over de politiek en de stata van het land en weet precies wat er mis is, maar niemand heeft alternatieve plannen of voorstellen' Kees de Vries in Nederland geboren lid van het Duitse Parlement op Radio 1. Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.6
  • 7. De kiezer heeft altijd gelijk Maar ik wordt ook bemoedigd door de heldere prioriteiten van diezelfde burgers. De (Europese) burgers willen veiligheid voor henzelf hun familie, hun omgeving en slachtoffers van oorlog en geweld. Ze willen (baan)zekerheid zodat ze de toekomst met vertrouwen en optimisme kunnen aanzien. Zodat ze vooruit kunnen denken plannen, sparen en investeren. Ze wilen goede gezondheidszorg voor hun ouders en kinderen, zieken en gehandicapten en goed onderwijs voor de toekomst van hun kinderen, gevolgd door geod beroepsonderwijs gericht op nieuwe economische ontwikkeling. Want de economie is cruciaal, ontwikkelt, verandert en vraagt nieuwe medewerkers voor nieuwe diensten en producten. Ze willen ook duurzame ontwikkeling en milieubescherming in de betekenis van echt duurzaam waarbij hun kinderen nu eens niet de rekening gepresenteerd krijgen in opeenvolgende crises. NB Dit zijn niet voor niets allemaal impact investeringssectoren. En de poltiek heeft het altijd gedaan Maar wat als 'de politiek' die prioriteiten niet serieus neemt, te idealistisch of gewoon te 'moeilijk' vindt. Als de politiek blijft doorgaan op de gebaande weg maar wel innovatief en efficienter, wat dan? Als de politiek niet durft te meten om te weten wat de toekomstige rekening is van negatieve impact van economische groei oude stijl? Als de politiek de inkomsten van positieve impact investeringen niet laat doorrekenen en de ogen simpelweg sluit voor de maatschappelijke besparingen van preventieve investeringen. Wat dan? Kortom ze dronken een glas, deden een plas en alles bleef zoals het was.... Wat als de politiek ondernemers oproept om positief te zijn en te investeren, disruptive start ups ondernemingen roept om op te schalen, maar zelf blijft prutsen met subsidiepotjes, regionale en sectorfondsjes en actie-programmaatjes..... Ik leen van Frank van Beuningen, een van de eerste impact investing pioniers, Put your Money where your mouth is!* pymwymic.community Hoe? Put your Power where your Mouth is Put your Money where your mouth is en zo de Power where your mouth is! Durf de burgers hun prioriteiten te laten uit drukken in impact investeringen. Geen toeslagen of het voorgestelde 'helicoptergeld' dat wordt rondgesproeid om de consumptie te stimuleren, maar geld dat in impact wordt geïnvesteerd. En leer de burgers zo en passant een en ander over investeren en beleggen. Nu spaart wel bijna iedereen, als ze daar de ruimte voor hebben, maar slechts een miljoen Nederlanders belegt. De rest laat het over aan hun pensioenfonds en levensverzekeraar of rekent op stijgende huizenrpijzen. Iets waar toekomstige generaties anders mee om moeten gaan. Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.7
  • 8. Iedereen een beleggingsportfolio Geef Nederlandse huishoudens het vruchtgebruik van een flink bedrag dat niet uitgekeerd wordt. Hier wordt geld geschapen net zoals banken dat doen door geld uit te lenen dat ze niet hebben en overheden die geld uitgeven dat ze niet hebben. Denk bijvoorbeeld aan het bedrag van de Nederlandse staatschuld per inwoner 28.237Euro of liever 56.474 Euro schuld per werkzame inwoner als extra incentive. Bij een beetje aardig rendement verdienen de Nederlanders daar een paar duizend euro per jaar aan. Wat meer als ze risico durven nemen, wat minder als ze het moeilijk of eng vinden en kiezen voor spaarproducten. Beide opties worden uiteraard ook door marktomstandigheden beïnvloed. En met echte spelregels. Resulaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst. Onvoorzichtige en minder succesvolle beleggers zullen hun investeringskapitaal zien afnemen. Impact Investing katalysator Als we de Nederlandse staatschuld als investeringsbedrag nemen hebben we het over 466miljard Euro (destaatsschuldmeter). Dat is een mooie impuls voor impact investees die daardoor goedkoper geld zullen kunnen lenen en sneller kunnen opschalen. Wat zijn impact investments? Over welke impact investees en impact investments hebben we het dan? De bekende en bestaande producten van impact organisaties zoals de Wereldbank, IFC, EBDR, EIB, ADV AfDB en LADB (de regionale ontwikkelingsbanken), bilaterale ontwikkelingsbanken, staatobligaties en bijvoorbeeld obligaties van de Bank Nederlandse Gemeenten en de Nederlandse Waterschapsbank. Allemaal organisaties met uitstekende kredietrating. Met een voorkeur voor hun de groene, duurzame, women, inclusive business en impact obligaties met specifieke besteding en rapportage. Graag ook nieuw te ontwikkelen regionale en lokale ontwikkelingsproducten vergelijkbaar met de Amerikaanse Community Development Notes omdat deze voor mensen extra aantrekelijk zijn zoals de opkomst van lokale crowdfunding aantoont. NB Crowdfunding voor impact proposities van platforms die AFM vergunning hebben vallen ook onder de categorie impact investments. Crowdfunding voor Impact gaat heel goed, het had in 2015 33% marktaandeel. Zie de figuur en toelichting op de volgende bladzijde. Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.8
  • 9. Crowdfunding voor Impact in Nederland 2011-medio 2016 Groen is Crowd-funding in Nederland cumulatief met een schatting (stippellijn) voor 2016 op basis van 86m in Q1 & Q2. Blauw is crowdfunding voor Creatieve & Maatschappelijke projecten. Geel is Crowdfunding voor Impact dwz M&C en in 2012 inclusief 7miljoen Euro voor de Windcentrale en in 2015 inclusief 10,6m Euro voor het Admiraal de Ruyter Ziekenhuis in Vlissingen en 11.5m Euro voor duurzame energie (retrospectiefDouw&Koren onderzoek voor de RVO). Thematische beleggingen zijn in Nederland bekend en hebben een mooi trackrecord: de groen- milieu&water fondsen, hernieuwbare energiefondsen, microkredietfondsen, multi impactfondsen, duurzame fondsen (less negative impact is ook impact, maar toch graag het accent op positieve impact) En vooral MKB fondsen omdat het MKB de belangrijkste motor voor werkgelegenheid is. Waarbij scale up kapitaal minstens zo belangrijk is als start up kapitaal. Gelijke kansen fondsen: in Nederland nog vrij onbekend, maar wereldwijd is investing in women de belangrijkse strategie volgens het Global Impact Investing Network. Dat komt deels omdat microkrediet een voorkeur heeft voor vrouwelijke leners door hun goede trackrecord. NB een sector die voor 97% mannen werkzaam zijn... Maar ook multinationals met vrouwen aan de tTop liften me eop deze trend. De nieuwe vrouwelijke directeur van Shell Nederland heeft ook heel slimme en overtuigende argumenten over het toekomst bestendigmaken van Shell. Nu nog de mannelijk collega's overtuigen dat het allemaal ook wat sneller in gang kan worden gezet. Onder gelijke kansen fondsen vallen ook Diversiteit fondsen waarbij wordt gekeken naar de medewerkers en doelgroepen van ondernemingen. Denk aan ras, ethniciteit, sexuele voorkeur en validiteit bij het personeelsbestand en hun promotiekansen en de marketingboodschappen. Investeren in ouderen, jongeren en vergrijzing kan ook via investeren in impact katalysatoren waarbij nieuwe e- health en e-educatie technologieën worden ontwikkeld. Zo neemt bijvoorbeeld health robotica taken over of verlicht ze en kunnen mensen meer gebruik maken van hun 100% menselijke kwaliteiten zoals observeren, anticiperen, Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.9
  • 10. communiceren en vooral improviseren. Volwassen en kinderen kunnen op het internet de beste duurste universiteiten van de wereld bezoeken, online oefenen en examens afleggen of handige tutorials bekijken die ze 'even' leert hoe een nieuwe technologie of product werkt. Investeren in de diaspora: zo'n 10% van de inwoners van Nederland en Europa heeft haar wortels, haar geboorteland elders. Hun kinderen en de kinderen van gemengde nationaliteiten huwelijken hebben ook een bijzondere band met andere werelddelen, landen en regio's. Zij investeren al vaak in het land van herkomst door er regelmatig op vakantie te gaan, vastgoed te kopen en hun familie en hun ondernemingen te ondersteunen. Het verruimen van deze investeringsmogelijkheden en het verminderen van risico's door gestructureerde beleggingsproducten te ontwikkelen is een stimulans voor diaspora impact investment. Werk werk werk Investeringen in Social Impact Bonds (SIBs) die nu zijn voorbehouden aan kapitaalkrachtige private equity investeerders kunnen worden opgeschaald en inclusive gemaakt. In Nederland zijn de meeste SIBs gericht op 'jeugd' werkeloosheid waarbij gemeenten de investeerders terugbetalen uit hun besparingen op bijstandsuitkeringen. Meer in Social-Impact-Bonds-Nederland. Goede Doelen? Ja natuurlijk Omdat goede doelen geen winst mogen maken van de Belastingdient geven ze vaak wel aan veelbelovende initiatieven, maar groeikapitaal of ze grootschalig vermarkten zit er niet in. Laat staan een belegging die rendement oplevert en dus meer werkkapitaal en impact. Terwijl daarmee de doelstellingen wellicht eerder en grootschaliger bereikt kunen worden. Een kip-ei discussie. Toch zijn er veel mogelijkheden voor goede doelen om actief te zijn, zie de fuguur met beschrijving op de volgende pagina. Bron: Missioninvestors.org/guideforsmallfoundations Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.10
  • 11. CHARITY BONDS In het VK kan geinvesteerd worden in charity bonds, meestal vastgoed zoals sociale huisvesting of charity shops, maar ook werkkapitaal voor goede doelen zoals de 20miljoen UK£ die de Charity Aid Foundation dit voorjaar ophaalde aan de London Stock Exchange. Investeringen in zg Charity Bonds zijn uiteraard ook impact investments. Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.11
  • 12. SDG Bonds Een nieuw te ontwikkelen beleggingsproduct waarvan ik grote verwachtingen heb zijn Verenigde Naties'SDG of Global Goals bonds. Obligaties die worden uitgegeven om bedrijven te financieren om de duurzame ontwikkelingsdoelen te realiseren. Zoals Mars en Danone en Tony Chocolonely in Afrika actief zijn om kinderarbeid op cacoaplantages uit te bannen. Of Unilever dat werkgelegenheid in Zuid Afrika wil stimuleren door te investeren in een distrubutienetwerk van vrouwelijke verkoopsters. Zelfs Pepsi dat gezondere melk ontwikkeld. Daar wil ik wel in investeren... De nieuwe duurzame doelstellingen, de opvolgers van de VN Millennium doelstellingen, doen een luid appèl op ondernemingen om hun bedrijfsvoering ook te richten op de 17 doelstellingen. En uiteraard ook obligaties voor de Klimaatdoelstellingen die in Parijs zijn aangenomen. Om die te realiseren zijn investeringen nodig: impact investeringen. In Frankrijk is een label voor investeringsproducten met sociale & milieu impact, het Finansol label van/voor banken, financiele instituties, sociale onndernemingen en investment funds. Het is onderdeel van Solidarity Finance. France has a long standing culture of individuals coming together to support social and environmental projects. The concept of Solidarity Finance emerged in the early 1980s, of which the developing social investment ecosystem is one part. This ecosystem includes the opportunity for both direct and indirect investment through multiple channels and products into solidarity organisations. By 2014, more than 1 million individuals were actively involved in the broader solidarity finance movement (compared to 40,000 to 50,000 a decade before.) France potentially offers the broadest suite of opportunities for retail social investors. This has been supported by high levels of government involvement. Bron: BigSocietyCapital/SocialInvestmentInsights Retail social investment across the world (pdf, 14 pag. Frankrijk pag8) Kansen kansen kansen Kortom impact investment opportunities zijn er genoeg, nu nog een flinke kapitaalinvestering om al die impact te financieren zodat het aanbod explosief gaat groeien. Met rendement en impact voor de investeerders, de belastingbetalende burgers die hiermee investeren in de toekomst en die van hun kinderen. En een werkelijk mandaat voor de politiek dit niet alleen impact investeringen mogelijk maakt, maar ook een klimaat schept waarin de maatschappelijke oplossingen die bedrijven aanbieden hun kernactiviteit is geworden. Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.12
  • 13. Politiek mandaat dat niet alleen gebaseerd is op een stem in het stemhokje, een referendum of petitie, maar een bevolking die ook beslissingen over de uitvoering van hun prioriteiten neemt. Voor hun toekomst en die van de samenleving. 'Democracy is not a spectator sport' President Barack Obama, de 1ste Afro-Amerikaanse US president op de Democratische Conventie die in 2016 de 1e vrouwelijke presidentskandidaat nomineerde. Door burgers mee te laten beslissen over impact investments met hun eigen impact investment portfolio, is het echt geen spectator sport meer. Drs Alcanne J Houtzaager MA, inclusive impact investing p.13