Σενάριο διδασκαλίας-Ιστορία των Κοινωνικών Επιστημών 8ο Μάθημα

1. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Ιστορία των Κοινωνικών Επιστημών
8ο Μάθημα
Κριπαροπούλου Αντιγόνη

2. Αρχαία Ελλάδα:
Ο όρος «οικονομία» σήμαινε τη
διαχείριση του οίκου (Οίκος: το
σπίτι αλλά και η περιουσία του
οικοδεσπότη).
Καλή διαχείριση του Οίκου, δηλ.
περιουσίας και εισοδημάτων,
σήμαινε ότι επιτυγχάνεται το
καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα με
τα λιγότερα έξοδα και την
λιγότερη προσπάθεια).
Στην αρχαία ελληνική σκέψη, η
οικονομία ήταν συνδεδεμένη με
την πολιτεία και την κοινωνία και
εντασσόταν στο σύνολο των
πολιτικών και κοινωνικών
λειτουργιών της πόλης-κράτους.

3. Ο όρος «οικονομία»…
Συχνά αναφέρεται σε έναν τρόπο με
τον οποίο ενεργούμε. Λέμε, για
παράδειγμα, ότι ενεργούμε
οικονομικά, εννοώντας την
αποτελεσματικότητα μιας πράξης, με
τη μικρότερη δυνατή προσπάθεια και
την κατάλληλη προσαρμογή των
μέσων προς το σκοπό.
Αναφέρεται, επίσης, στον
συντονισμένο τρόπο δράσης για την
ικανοποίηση αναγκών και την επίτευξη
μεγαλύτερης παραγωγικότητας.
Σύμφωνα με τον Βέμπερ, η σύγχρονη
εποχή συνδέεται με τον οικονομικό
υπολογισμό, ο σύγχρονος άνθρωπος
βλέπει τον κόσμο ως μέσο για τους
σκοπούς του.

4. Η οικονομία, η κοινωνία, η
πολιτική και η πολιτιστική
ζωή βρίσκονται σε σχέση
αλληλεπίδρασης και αυτό
είναι ένα σημείο στο οποίο
συμφωνούν όλοι οι
σύγχρονοι κοινωνικοί
επιστήμονες ανεξάρτητα εάν
ο καθένας απ’ αυτούς μελετά
το αντικείμενό του κυρίως
για λόγους εμβάθυνσης.
Αυτή τη σχέση κατανόησαν
σημαντικοί στοχαστές και
επιστήμονες στην
προσπάθειά τους να
ερμηνεύσουν τα οικονομικά,
κοινωνικά και πολιτικά
φαινόμενα της εποχής τους.

5. Από τον 18ο περίπου αιώνα
εμφανίζεται η Οικονομική
Επιστήμη ή Πολιτική Οικονομία, η
οποία εξετάζει πώς λειτουργεί η
οικονομία ενός σύγχρονου
κράτους.
Στο χώρο της Πολιτικής
Οικονομίας, γίνεται έντονη
συζήτηση για το ποιος
αναλαμβάνει ή πρέπει να
αναλαμβάνει τη διαχείριση των
οικονομικών πόρων αλλά και των
κοινωνικών υπηρεσιών, όπως την
εκπαίδευση, την ιατρική
περίθαλψη, τις συγκοινωνίες- αν
δηλαδή τη διαχείριση τους πρέπει
να αναλαμβάνει το κράτος ή
ιδιωτικοί φορείς και συμφέροντα.
Ανάλογα με την απάντηση σε αυτό
το πρόβλημα διακρίνονται και σι
θεωρίες μεταξύ τους.

6. Άνταμ Σμιθ:
Με το έργο του «Ο πλούτος
των εθνών» επιχείρησε να
δώσει ένα συνολικό σχέδιο
για την οργάνωση της
καπιταλιστικής κοινωνίας.
Θεωρούσε ότι η «ελεύθερη
αγορά» (δηλ. μη κρατικός
παρεμβατισμός στην
οικονομία και Νόμοι
προσφοράς και ζήτησης)
ήταν ο βασικός παράγοντας
ευημερίας της κοινωνίας
και ο κατάλληλος τρόπος
ώστε οι άνθρωποι να
μεγιστοποιούν τα οφέλη
τους.

7. Κλασική Σχολή-
Οικονομολόγοι
Μάλθους, Ρικάρντο και Μιλ :
Χρησιμοποίησαν τον όρο
«Πολιτική Οικονομία» γιατί
πίστευαν ότι οικονομία-
κοινωνία και πολιτική
αλληλεπιδρούν (μισθοί,
απασχόληση, τιμές,
παραγωγικότητα είναι γι’
αυτούς ταυτόχρονα
οικονομικά αλλά και πολιτικά
και κοινωνικά φαινόμενα).
Θεωρούσαν ότι με
οικονομικές ρυθμίσεις θα
υπάρξει δικαιοσύνη και
ευημερία.

8. Ντέιβιντ Ρικάρντο (1772 – 1823)
Θεωρείται ένας από τους πατέρες των Κλασσικών Οικονομικών,
γεννήθηκε στο Λονδίνο, μελέτησε το βιβλίο του Άνταμ Σμιθ Ο
πλούτος των εθνών και επηρεάστηκε πολύ απ’ αυτό. Το πιο
γνωστό από τα βιβλία του είναι οι Αρχές της Πολιτικής
Οικονομίας και Φορολογίας.

9. Στα χρόνια του Ρικάρντο οι συνθήκες
είχαν αλλάξει πολύ από την εποχή του
Άνταμ Σμιθ. Η Αγγλία χαρακτηριζόταν
πια από έντονο ανταγωνισμό μεταξύ
δύο κοινωνικών τάξεων:
 Οι ανερχόμενοι βιομήχανοι που
αγωνίζονταν να αποκτήσουν εκτός
από οικονομική δύναμη και πολιτική
εξουσία (συμμετοχή στο
κοινοβούλιο). Αυτοί ήθελαν φτηνά
αγροτικά προϊόντα για να έχουν
φτηνές πρώτες ύλες από την μια και
από την άλλη για να μην τους πιέζουν
οι εργάτες για αυξήσεις
ημερομισθίων, προκειμένου να
αγοράζουν τα αγαθά που ήταν
απαραίτητα για την επιβίωσή τους.
 Οι γαιοκτήμονες που δεν ήθελαν την
άνοδο των βιομηχάνων στην πολιτική
σκηνή. Αυτοί ήθελαν να πουλάνε σε
υψηλή τιμή την σοδειά τους.

10. Η αξία του προϊόντος καθορίζεται
από την ποσότητα εργασίας που
απαιτείται για να παραχθεί μια
μονάδα του (συμπεριλαμβάνονται
και οι ώρες εργασίας που
απαιτήθηκαν για να παραχθούν
μηχανές και πρώτες ύλες που
χρησιμοποιήθηκαν για την
παραγωγή του).
Η αξία (ουσιαστικά το κόστος
παραγωγής του) προσδιορίζει την
τιμή τους εμπορεύματος στην
αγορά.
Αν η τιμή είναι πάνω από την αξία,
τότε ο επιχειρηματίας έχει κέρδος.
Αντίθετα, έχει ζημιά.
Ο Ρικάρντο θεωρούσε σημαντική
την μείωση του κόστους
παραγωγής (μισθοί, πρώτες ύλες).

11. Ο Ρικάρντο
διατύπωσε την
θεωρία του
συγκριτικού
πλεονάσματος:
κάθε χώρα πρέπει
να εξάγει τα
εμπορεύματα που
το κόστος
παραγωγής είναι
πιο φθηνό σ’ αυτή
παρά σε άλλες
χώρες.