Οι νόμοι της οικονομίας της αγοράς και η διαμόρφωση της τιμής του εμπορεύματος

2. «Κάθε άνθρωπος έχει
σχεδόν πάντοτε ανάγκη
από τη βοήθεια των
συνανθρώπων του, αλλά
θα ήταν μάταιο να
προσδοκά τη βοήθεια
αυτή από την καλοσύνη
τους και μόνο»
Άνταμ Σμιθ
Σκωτσέζος, φιλόσοφος, ιδρυτής
της σύγχρονης οικονομικής
επιστήμης

3. Με το έργο του Σμιθ:
Η οικονομία διακρίνεται και συστηματοποιείται σε
χωριστό κλάδο των κοινωνικών επιστημών
Ιδρύεται η Κλασική Σχολή της Οικονομίας με
συνεχιστές τους:
Ντέηβιντ Ρικάρντο Τζον Στιούαρτ Μιλ

4. Οι βασικές ιδέες της Κλασικής Σχολής ήταν:
η πίστη στην ατομική ιδιοκτησία και την οικονομική
ελευθερία
η βεβαιότητα ότι η οικονομική συμπεριφορά των
ανθρώπων μπορεί να διατυπωθεί σε νόμους
η πεποίθηση ότι η κοινωνία μπορεί να ευημερήσει με
ελάχιστη κρατική παρέμβαση

5. Ο Σμιθ πίστευε στην ελεύθερη
οικονομική δραστηριότητα.
Κατά τον Άνταμ Σμιθ,
το προσωπικό συμφέρον είναι
αυτό που κινεί την οικονομία,
είναι το «αόρατο χέρι» που
σπρώχνει τους ανθρώπους να
δραστηριοποιούνται
οικονομικά. Στον καπιταλισμό,
όταν ένα άτομο δρα για το
προσωπικό του συμφέρον,
προωθεί τελικά και το
συμφέρον της κοινότητας.
Προτομή του Άνταμ Σμιθ
έργο του Patric Parc

6. Ο Σμιθ θεωρείται ο
«ιδεολογικός πατέρας»
του οικονομικού φιλελευθερισμού.
Το έργο του
αποτελεί ύμνο:
 στην ατομική πρωτοβουλία
 στην ελεύθερη επιχείρηση
 στην επιδίωξη του κέρδους
Όμως, είναι λάθος να δημιουργηθεί
η αντίληψη ότι ο Σμιθ ήταν υπέρ
της ασυδοσίας των επιχειρηματιών
Η πρώτη σελίδα του
Πλούτου των Εθνών,
έκδοση Λονδίνου, 1776

7. Θεωρεί ο Άνταμ Σμιθ ότι το
κράτος:
δεν πρέπει να εμποδίζει την
ελευθερία στην οικονομική ζωή
πρέπει να παρεμβαίνει στους τομείς
της δικαιοσύνης και της ασφάλειας
Η οικονομική ανάπτυξη πρέπει:
να οδηγεί σε αύξηση των μισθών των
εργαζομένων
να συνδυάζεται με την κοινωνική
ευημερία και δικαιοσύνη
Πορτραίτο του Άνταμ Σμιθ
από τον Τζων Κέι, 1790

8. Σύμφωνα με τον Άνταμ Σμιθ
η προσφορά και η ζήτηση
ενός προϊόντος
διαμορφώνουν την τιμή
του.
Ο μηχανισμός των τιμών ή της
αγοράς είναι ο βασικός μηχανισμός
λειτουργίας των ελεύθερων ή
μεικτών οικονομιών και είναι ένα
ιδεατό μοντέλο (έντονου
ανταγωνισμού) που περιγράφει
γενικές τάσεις. Αν οι κοινωνίες
αφεθούν να λειτουργήσουν με
αυτές τις τάσεις, τότε μπορεί να
εξασφαλιστεί με αυτόματο τρόπο η
οικονομική ανάπτυξη και η
κοινωνική δικαιοσύνη.
Αναμνηστική πλάκα για τον
Άνταμ Σμιθ στην πατρίδα
του, το Κιρκάλντυ

9. Στην οικονομία που περιέγραφε ο Σμιθ
υπήρχε έντονος ανταγωνισμός
δηλαδή:
μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων που
παρήγαγαν το ίδιο προϊόν
 η τιμή του καθοριζόταν από τις
δυνάμεις της προσφοράς και της
ζήτησης
Στις σύγχρονες, όμως, οικονομίες
υπάρχει ατελής ανταγωνισμός
δηλαδή:
μονοπώλια και ολιγοπώλια τα οποία
μπορούν να ρυθμίσουν την ποσότητα
του προϊόντος που θα παραγάγουν
και η τιμή του να παραμείνει στο
επίπεδο που θέλουν αυτές
προκαλώντας ακόμη και τεχνητές
ελλείψεις του προϊόντος
Μεταγενέστερο κτίριο στο
σημείο που ο Σμιθ έγραψε
τον «Πλούτο των Εθνών»

10. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα κάτι
εντελώς αντίθετο από αυτό που
περιέγραφε ο Σμιθ:
οι επιχειρήσεις να ευημερούν,
αυξάνοντας τα κέρδη τους,
ένα μέρος των καταναλωτών
να μπορεί να αγοράσει τα
προϊόντα τους και ένα άλλο
μέρος των καταναλωτών να
είναι αποκλεισμένο από την
αγορά τους.
Adam Smith's Spinning Top
γλυπτό του Jim Sanborn
στο Cleveland State
University